حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

«امیرعبداللهیان: اگر برای ما مشخص شود که روسیه از پهپاد ایرانی استفاده کرده، بی‌تفاوت نخواهیم بود.» مشکل ما این است که اسیر جنگ روایت‌ها هستیم و بالاخره باید یک روایت دقیقی راجع به یک موضوعی داشته باشیم که براساس آن بگوییم اگر پهپاد به روسیه صادر کردیم، برای همکاری تسلیحاتی با کشورها نمی‌توانیم تضمین دهیم که آن کشور کجا و کی از این سلاح استفاده کند. همچنان که ما وقتی از روسیه سلاح می‌گیریم، روسیه نمی‌تواند به ما بگوید که حتما این سلاح را در فلان جا استفاده کن یا نکن. بنابراین وقتی ایران هم همکاری‌های دفاعی با روسیه دارد، یک همکاری کلی است و راجع به موضوعات مختلف و یکی از موضوعات هم پهپاد است.

موضوعی که هیچ منع بین‌المللی هم نداشته است. ایران طبق عهدنامه 2231 منع صادرات و واردات داشت ولی به مدت پنج سال بود و ترامپ در سال 1399 که اواخر دوران ریاست‌جمهوری‌اش بود خواست این قطعنامه را تمدید کند که در اقلیت قرار گرفت. کل اعضای شورای امنیت رأی ممتنع دادند، روسیه و چین مخالفت کردند و فقط آمریکا و دومنیکن رأی مثبت دادند. بنابراین این منع برداشته شده و دوره‌اش نیز به اتمام رسیده است.

حسن بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل

روزنامه آرمان ملی شنبه 30 مهر 1401 یاداشت صفحه 2

شورای اتحادیه اروپا اخیرا تحریم‌هایی را علیه چند مقام و نهاد ایرانی به بهانه جنگ اوکراین و ارسال پهپاد‌های تهران به روسیه به منظور استفاده از آن در جنگ اوکراین وضع کرده است. چند نکته در این ارتباط قابل ذکر است:

1) همکاری‌های ایران و روسیه دو طرفه است و هیچ تعارضی با قوانین بین‌المللی ندارد اما اتحادیه اروپا قصد دارد در این ارتباط قطعنامه 2231 را بهانه قرار دهد. در حالی که آن بخش از قطعنامه 2231 که ایران را به مدت 5 سال تحریم تسلیحاتی کرده بود. به پایان رسیده است. البته در دی ماه سال 1399 ترامپ تلاش‌هایی برای بازگرداندن این بخش از قطعنامه کرده و کوشش کرد قطعنامه جدیدی در این ارتباط تصویب کند اما آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در اقلیت محض قرار گرفت و تمامی کشور‌های عضو به غیر از آمریکا و دومینکن، به آن قطعنامه رأی ممتنع و روسیه و چین نیز رأی منفی دادند. بنابراین دوره تحریم تسلیحاتی ایران در سال 1399 پیان یافت.

اروپایی‌ها در این زمینه بخش مربوط به موشک‌ها را بحث کرده‌اند. این بخش نیز 8 سال زمان دارد و زمان آن تمام نشده اما در آن تحریم‌ها ایران از داشتن موشک‌های دارای کلاهک هسته‌ای منع شده است و هیچ اشاره‌ای به پهپاد در این زمینه نشده است. این در حالی است که ادعای اوکراین و غربی‌ها در ارتباط با پهپاد است و پهپاد نیز مشمول آن بند از قطعنامه 2231 نمی‌شود. از این جهت ادعا‌های آن‌ها هیچ جایگاه حقوقی ندارد و روابط ایران و روسیه روابطی متقابل است و هیچ منعی نیز در این ارتباط در حقوق بین‌الملل و مطابق مصوبه شورای امنیت وجود ندارد. آن‌ها قصد دارند قطعنامه 2231 را به پهپاد تعمیم دهند که شدنی نیست.

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

انتخابات کنگره آمریکا در آبان ماه برگزار می شود ، گرچه مساله ایران خیلی تعیین کننده در نتایج انتخابات کنگره آمریکا نیست و تاثیری در روند انتخابات مذاکرات نخواهد داشت؛ اما طبیعتا هم ایران و هم آمریکا هر دو ترجیح می‌دهند که منتظر باشند ببینند بالاخره اکثریت مجلس نمایندگان که الان دست حزب دموکرات است در انتخابات آبان ماه تکرار خواهد شد یا باز دست جمهوریخواهان می‌افتد؟ یک اکثریت شکننده یک کرسی هم در سنا دارند و آنهم از این جهت که دموکرات‌ها اکثریت مجلس سنا را خواهند داشت یا جمهوریخواهان، مهم است. گرچه باز هم تاکید می‌کنم این موضوع تاثیر تعیین کننده در روند مذاکرات ندارد ولی از بابت اینکه حزب دموکرات طرف مذاکره کننده با ایران است، اینکه نتایج انتخابات چه باشد، در موقعیتش در نوع مذاکراتی که انجام می‌دهد، تاثیرگذار خواهد بود و حداقل این است که ایران می‌داند با طرفی دارد مذاکره می‌کند که یک اکثریتی در مجلس دارد و اگر شکست خورده باشد، نیز می‌داند با طرفی گفت‌وگو می‌کند که حداقل شکست خورده انتخابات است.

او پیش از تصدی سفارت در مسکو ، در 28 سپتامبر 2018، توسط ترامپ، به عنوان سفیر ایالات متحده در ارمنستان معرفی شد و در 2 ژانویه 2019 توسط سنای ایالات متحده تایید شد از اول مارس 2019 با تسلیم استوار نامه ، رسما کار خود را در ایروان آغاز کرد.
خانم تریسی متولد 1964 در شهر باربرتون، ایالت اوهایو، ایالات متحده آمریکا است. یکی از سه دختر پدرش آلبرت و مادرش کارول پونتیوس تریسی است. او لیسانس خود را از دانشگاه آموزش جورجیا (BA) در رشته مطالعات روسی در سال 1986 گرفته و به زبان روسی کاملا مسلط است. او در سال 1994 ازدانشگاه حقوق دانشگاه آکرون فارغ التحصیل شده است.
شروع کار در وزارت امورخارجه آمریکا ، تریسی در مأموریت های بین المللی مختلف، به ویژه در آسیای مرکزی و جنوبی، از جمله معاون رئیس هیئت در سفارت عشق آباد، ترکمنستان، دبیرسیاسی کنسولگری آمریکا در پیشاور، پاکستان از 1995 تا 1997، و دبیر اول سفارت آمریکا در آستانه، قزاقستان بود. تریسی به عنوان دبیر سیاسی سفارت آمریکا در کابل، افغانستان از سال 2002 تا 2003، دبیر کنسولگری در بیشکک از سال 1997 تا 2000، قرقیزستان و به عنوان دبیر سیاسی / کنسولگری در پیشاور، پاکستان خدمت کرده است. او همچنین به عنوان مسئول میز برای قزاقستان از سال 2003 تا 2004 و برای گرجستان در دفتر امور اروپا و اوراسیا از سال 2001 تا 2002، و دستیار ستادی برای فرستاده ویژه برای کشورهای تازه استقلال یافته در وزارت امور خارجه آمریکا از سال 2000 خدمت کرد. تا سال 2001.
تریسی از سال 2011 تا 2012 به عنوان مدیر آسیای مرکزی در شورای امنیت ملی خدمت کرد. از سال 2012 تا 2014 او معاون دستیار وزیر آسیای مرکزی در دفتر امور آسیای جنوبی و مرکزی بود. تریسی از سال 2014 تا 2017 به عنوان معاون سفارت در مسکو، روسیه خدمت کرد. در سال 2017 تریسی جایزه افتخاری ممتاز را به خاطر مشارکتش به عنوان معاون رئیس هیئت در مسکو دریافت کرد. در سال 2009 تریسی جایزه قهرمانی وزیر را برای عملکردش به عنوان دبیر اول کنسولگری در پیشاور دریافت کرد. در 26 اوت 2008، او توسط افراد مسلحی مورد حمله قرار گرفت که خودروی او را با گلوله پاشیدند و لاستیک های جلو را شلیک کردند. تریسی، محافظ و راننده اش همگی فرار کردند. جایزه وزیر برای قهرمانی، تفکر سریع او، بازگشت او به پست در آن روز، و فداکاری او برای تکمیل ماموریت خود را حتی در مواجهه با تهدیدهای مکرر برای زندگی اش به رسمیت شناخت.

دنیای تحلیل و گفتمان‌سازی

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

روزنامه آرمان ملی روزپنج شنبه 31 شهریور 1401

چنانچه بخواهیم درباره سخنرانی آقای رئیس‌جمهور بحث بکنیم ایشان در موضوع عدالت نکات بسیار خوبی را بیان کردند. رابطه ظلم با عدالت و اینکه یک شکل واقعی عدالت، مبارزه با ظلم است و مبارزه با ظلم، بخشی از عدالت محسوب می‌شود. در موضوع بحث فلسطین، باز هم طرح ایران را مطرح کردند و حقوق مردم فلسطین را اعم از مسلمان، یهودی و مسیحی در چارچوب همه‌پرسی در مورد آینده فلسطن به رسمیت می‌شناسند به شرطی که این مردم فلسطینی باشند که در مورد این همه پرسی تصمیم می‌گیرند و شرکت می‌کنند. در موضوع مذاکرات تاکیدشان این بود که آمریکا بدعهدی کرده و چون آمریکا بدعهدی کرده، ایران همچنان مُصِر بر گرفتن تضمین است و می‌خواهد که بتواند از جنبه‌های اقتصادی برجام بهره‌مند شود. همچنان بر موضع قاطع ایران در مخالفت با تولید سلاح هسته‌ای صحبت کردند و اینها همه نکاتی بود که علاوه بر آن موعظه اخلاقی، تبیین موضع قبلی ایران بود و نکته جدیدی در این سخنرانی پیدا نکردم که طرح جدیدی داده شود و بحث جدیدی در عرصه بین‌المللی مطرح کنند. البته اینکه نظام بین‌المللی از یکجانبه گرایی خسته شده و دارد به سمت یک نظم نوین جهانی می‌رود و ایران یکی از محورهای مهم این نظم جدید است. به نظر می‌رسد آقای رئیسی از یک تریبون استفاده می‌کردند که هم بحث‌های اخلاقی را مطرح کنند و هم مواضع ایران را به‌خصوص در موضوع شهید قاسم سلیمانی که روی محاکمه مسببانش تاکید کردند. ایشان نقش قاسم سلیمانی را در مبارزه با داعش و تروریست‌ها تبیین کرد. یعنی عاملی که علیه تروریسم مبارزه می‌کرد را به جرم این مبارزه ترور کردند. مستنداتی در رابطه با این موضوع ارائه کردند و عکس ایشان را نشان دادند و سعی کردند یادشان را در چنین مجمعی گرامی بدارند. درواقع تاکید ایشان به جای انتقام، رسیدگی به جنایت ترامپ و همه مسببان این جنایت در یک دادگاه عادلانه به صورت دقیق و همه جانبه بود. اینها موضوعاتی است که در ذهنم مانده و معتقدم از نظر اثربخشی می‌توان گفت آنهایی که با ایران همذات پنداری داشتند، حتما استقبال می‌کنند ولی بخشی که با ایران همذات پنداری ندارند عملا با یکسری حرف‌هایی که بیشتر پند و اندرز و انذار بود، مواجه شدند.

اعضای نهمین دوره مجمع تشخیص مصلح نظام روز سه شنبه 29 شهریور1401 از سوی رهبر انقلاب اسلامی منصوب شدند (1) با نگاهی به اسامی افراد و مقایسه با هشتمین دوره که پنج سال پیش منصوب شده بودند نکات زیر قابل بررسی است ابتدا نگاهی به اسامی داشته باشیم :

الف: رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام صادق آملی لاریجانی

ب: اشخاص حقوقی

1- رؤسای سه قوا: ابراهیم رئیسی ،محمد باقرقالیباف و محسنی اژه ای

2- فقهای شورای نگهبان: احمد جنتی،محمدرضا مدرسی يزدی،مهدی شب زنده‌دار،علیرضا اعرافی، احمد خاتمی و احمد حسینی خراسانی

3- رئیس ستاد کل نیروهای مسلّح سرلشکر محمد باقری بجای فیروز ابادی

4- دبیر شورایعالی امنیت ملّی علی شمخانی

5- وزیر یا رئیس دستگاهی که موضوع مورد بحث، به آن دستگاه مربوط است یکنفر

6- رئیس کمیسیون متناسب با موضوع بحث از مجلس شورای اسلامی یک نفر

در مجموع 13 نفر از اعضای مجمع به واسطه مسئولیتی که دارند عضو این مجمع هستند ضمن آنکه در بین آنها شش نفر فقها شورای نگهبان فقط در مواردی که رسیدگی به تشخیص مصلحت مصوبه مجلس مطرح است، دارای حق رای هستند در سایر موارد ملاک رای گیری هفت نفر دیگر به اضافه اشخاص خقیقی هستند که در همه موراد حق رای دارند.

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

روزنامه آرمان ملی روزدوشنبه 21 شهریور 1401

خبرها حکایت از این داشت که این‌بار برای اینکه روند مذاکرات دچار مشکل نشود، قطعنامه جدید صادر نکنند از این رو به جای صدور قطعنامه، بیانیه داده‌اند که دو مورد محتوای بیانیه قابل تحلیل است: نخست اینکه آنها مدعی هستند این حجمی که ایران دارد غنی سازی می‌کند هیچ توجیه غیرنظامی ندارد. یعنی دارند به نوعی به روند افزایش غنی سازی اورانیوم در ایران اعتراض می‌کنند. درحالی که واقعیت این است که ایران الان به این موضوع به عنوان یک عامل بازدارنده نگاه می‌کند و چون طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداد ولی ایران تعهدات خود را انجام داد. 14 گزارش مدیرکل وقت آژانس، آقای آمانو هم تایید کرد که ایران تعهدات خود را انجام داده ولی طرف آمریکایی به‌خصوص تعهداتش که مبنی بر برداشتن تحریم‌ها و وضع نکردن تحریم جدید بود را انجام ندادند. حالا بعد از خروج آمریکا طرح دادند و انتظار داشتند ایران این طرح را بدون کم و کاست بپذیرد درحالی که طرف ایرانی می‌گوید از این موضوع هسته‌ای داریم به عنوان یک عامل بازدارنده برای طرف مقابل برای اینکه مجبور شود تحریم‌ها را بردارد، استفاده می‌کنیم. و چون فعالیت‌های ایران زیر نظر آژانس هست، پس جای نگرانی برای آژانس و هیچ فرد دیگری نیست. مادامی که ایران دارد زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کند، اصولا نمی‌شود گفت کارش ایراد دارد چون در چارچوب ان.پی.تی هیچ منعی برای غنی سازی و ادامه آن در ایران وجود ندارد.

روزنامه اعتماد روز شنبه 12 شهریور 1401 یاداشت صفحه اول

درجریان تحلیل مذاكرات هسته‌ای باید توجه داشت كه هر واژه بار معنایی خاصی دارد و دریچه تازه‌ای را به روی واقعیت باز می‌كند. دیروز و ساعاتی پس از انتشار خبر ارایه پاسخ ایران به اتحادیه اروپا، سخنگوی وزارت امور خارجه امریكا ضمن تایید دریافت پاسخ ایران، اعلام كرد: «ما در حال بررسی آن هستیم و از طریق اتحادیه اروپا پاسخ خواهیم داد، اما پاسخ ایران سازنده نیست.» وقتی گفته می‌شود سازنده نیست، یعنی در عین حال كه موضوع را رد نمی‌كنیم اما پاسخ ایران گره‌های موجود در مذاكرات را باز نكرده است. برخلاف بسیاری از تحلیل‌ها معتقدم این پاسخ ناامیدكننده نیست. از این جهت بر بار معنایی واژه‌ها تاكید كردم تا مخاطب را متوجه دیپلماسی پینگ‌پنگی كنم كه روندی خسته‌كننده و فرسایشی را ایجاد می‌كند و در حال حاضر این نوع دیپلماسی جریان دارد. اینكه ایران با اروپا مذاكره كند، بعد اروپا، پاسخ ایران را به امریكا منتقل كند و بعد این چرخه توسط طرف امریكایی نیز تكرار شود، مذاكرات را فرسایشی می‌كند. به هر حال امریكایی‌ها، هرچه را كه به نفع آنها باشد، سازنده می‌دانند و هر گزاره‌ای را كه به نفع آنها نباشد غیر سازنده ارزیابی می‌كنند.

نوشته : حسن بهشتی پور

اختصاصی برای سایت ایراس

روز چهارشنبه اعلام شد میخائیل گورباچف آخرین رئیس جمهوری شوروی در سن 91 سالگی در بیمارستانی در مسکو درگذشت. او نمادی از فروپاشی شوروی از درون بود. مردی که به دلیل نقش بی بدیلش در رها شدن کشورهای بلوک شرق از زیر یوغ شوروی محبوب غرب شد. و به همان میزان بخاطر مشکلاتی که برای 15 جمهوری مستقل شده بوجود امد ،در داخل اغلب کشورهای برجای مانده از شوروی ؛منفور و مطرود بود.

زمانی که در بیستم اسفند 1363 پولیت بورو یا همان دفترسیاسی حزب کمونیست شوروی به عنوان عالی ترین نهاد تصمیمگیر درباره انتخاب دبیرکل حزب کمونیست یا همان رهبر شوروی تصمیم گرفت میخائیل گورباچف را به عنوان جوان ترین عضو دفتر سیاسی به جانشینی چرنینکو انتخاب کند، تنها چند روز از سالگرد 54 سالگی او در دوم مارس 1931 گذشته بود.

15 نفر اعضای دفتر سیاسی پس از بحران ناشی از مرگ سه رهبر شوروی در فاصله کمتر از سه سال ، چنین تصمیم تاریخی را گرفتند تا شاید بتوانند برای چند سال از بحران رهبری در کرملین رها شوند . بحرانی که شوروی با ان روبرو بود هم ابعاد سیاسی ،اقتصادی وامنیتی داشت و هم در سطح بین المللی و منطقه ای بسیار مهم و تاثیرگذار بود. براین اساس دکترین گورباچف تحت عنوان پروسترویکا یا همان باز سازی اقتصادی و گلاس نوست یا همان فضای باز سیاسی در شرایطی مطرح شد که شوروی نمی توانست به مسیر گذشته ادامه دهد.

در باره سیاست هسته ای روسیه در قبال برنامه هسته ای ایران برداشت غلطی در بین بعضی از نخبگان سیاسی ایران و حتی کارشناسان مطرح است که تصور می کنند روسیه درمورد اینکه ایران با آمریکا به توافق برسد ، مخالف است و به همین دلیل به دنبال آن است که ایران به توافق نرسد اما میتوان سیاست روسیه در قبال مذاکرات هسته ای ایران را در پنج مورد ذیل خلاصه کرد: تفصیل آن باشد برای مقاله ای در این مورد البته اگر عمری باقی بود

روسیه در باره برنامه هسته ای ایران سیاست مشخصی داشته و دارد که کمتر تحت تاثیر مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا قرار می گیرد. مهم ترین مشخصات سیاست روسیه در ارتباط با برنامه هسته ای ایران عبارتند از :

1- روسیه مانند غرب با اشاعه سلاح های هسته ای در غیر پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل مخالف است به همین دلیل به هر هفت قطعنامه ای که خواهان توقف غنی سازی اورانیوم در ایران بود و مجازات هایی را هم برای ایران تحت عنوان تحریم وضع کرد، رای مثبت داد درحالی که می توانست حداقل رای ممتنع بدهد اما چون با غرب در این مورد خاص کاملا همسو است رای مثبت داد.

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل در روزنامه آرمان مطرح کرد:

به باور من این گزارش در واقع یک فکت شیت ایرانی است که رئوس نکات مهم مورد توجه ایران را در توافق احتمالی آینده نشان می دهد. به هین دلیل مهم است که به ارزیابی همه جانبه آن بپردازیم:

از 23 مرداد سال 1381 که منافقین یک کنفرانس مطبوعاتی در هتلی در واشنگتن گذاشتند، تا امروز دقیقا 20 سال می‌گذرد و ایران در این مدت با پرونده‌سازی‌ هسته ای که با مشارکت اسرائیل، آمریکا، انگلیس ، فرانسه و آلمان انجام شد، دچار مشکلات متعدد شده است.

باید گفت هر کسی که مذاکره می‌کند از طرف جمهوری اسلامی ایران است و معتقدم که به دور از اینکه اختلاف نظر سیاسی داشته باشیم یا نداشته باشیم، هر ایرانی باید از کسانی که در صحنه مذاکره هستند، حمایت کند. اما به هر حال از لحاظ فنی و تخصصی آن نکاتی که به نظرمان می‌رسد را باید یادآور شویم که ان شاءا... بشود به یک توافق خوب و قابل اجرا دست پیدا کنیم. درباره اشاره آقای باقری با توافقی که با روسیه انجام شده، واقعیت این است که اولا این توافق در حد یک تفاهمنامه است و حتی به یک موافقتنامه نرسیده است. نکته مهم دیگر این است که تحت تاثیر جنگی بوده که روسیه در اوکراین به راه انداخته و تحریم‌های شدیدی که علیه روسیه اعمال شده. بنابراین درست است که سیاست دولت سیزدهم به خوبی مبنی بر نزدیک شدن به همسایگان است و دارد این سیاست در کل پیش می‌رود، اما توافقی که با روسیه به دست آمد، بیشتر تحت تاثیر جنگ روسیه در اوکراین و تحریم‌های بین‌المللی بوده است.

مروری بسیار کوتاه در روند مذاکرات هسته ای ایران با غرب

نویسنده: حسن بهشتی پور

مقدمه:

با توجه به اخبار مربوط به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای بین ایران و چهار به علاوه یک در مطلب پیش رو فشرده ای از روند مذاکرات آورده شده است . توجه به این روند و جزئیات آن بسیار حائز اهمیت است زیرا از قدیم گفتند گذشته چراغ راه آینده است. از زمان شروع پرونده سازی هسته ای علیه ایران در 23مرداد ماه 1381 درست بیست سال می گذرد در این روز جعفر زاده نماینده سازمان منافقین در آمریکا با استفاده از اطلاعاتی که اسرائیل و آمریکا در اختیارش گذاشته بودند در هتل ویلارد واشنگتن اطلاعات جدیدی را در مورد مراکز هسته ای ایران در نطنز و اصفهان و اراک منتشر کرد. از آن زمان تا کنون صدها جلسه مذاکراتی درسطوح مختلف در چهارمسیر جدا از هم اما مرتبط برگزار شده است:

نویسنده: حسن بهشتی پور

اختصاصی برای سایت ایراس

مقدمه :

چهاردهم مرداد ماه تقریبا دو هفته بعد از نشست مهم تهران ، پوتین و اردوغان در سوچی بار دیگر با هم ملاقات کردند. آنچه رسما اعلام شد هدف این مذاکرات تقویت روابط اقتصادی و تجاری دوجانبه، اجرای پروژه‌های راهبردی مشترک در حوزه انرژی، صادرات غلات اوکراین و همچنین تحولات سوریه و قره باغ از موضوعات مهم دیدار پوتین و اردوغان بود . اما در واقع برای درک دقیق تر پشت ماجرا باید به ویژگی های جاه طلبانه هر دو رئیس جمهور که شباهت های زیادی با هم دارند، توجه کنیم . بویژه برای ایران محور قره باغ بیشتر اهمیت دارد . زیرا احتمالا اردوغان دنبال همراه ساختن پوتین برای اجرای طرح پیوستگی سرزمین نخجوان به جمهوری آذربایجان از طریق خاک ارمنستان است. در مطلب پیش رو سعی شده مطالب بین سطور این دیدار مورد توجه قرار گیرد.

در شرایطی که دور جدید مذاکرات بین ایران و گروه چهار به علاوه یک از روز پنج شنبه در وین آغاز شد سه کشور آلمان ، انگلیس و فرانسه در یک اقدام بی سابقه در جریان روند مذاکرات با صدور بیانیه ای به ایران هشدار دادند که در عمل بدون انجام مذاکرات متن پیشنهادی اتحادیه اروپایی را بپذیرد. در واقع سه کشور مذکور بجای ایفای نقش تسهیلگری برای رسیدن به توافق بین ایران و آمریکا ، با اعمال شانتاژ تبلیغاتی می کوشند ایران را به تصمیم گیری بر اساس تسلیم وادار سازند. درحالی که به نظر می رسد ایران اهل این گونه امتیاز دادن های یکطرفه نبوده و نیست. برای آنکه اتحادیه اروپا و آمریکا بتوانند با ایران به توافق برسند رعایت اصول سه گانه زیر ضرورت دارد:

به نقل از منابع مطلع هیأت های ایرانی و مصری ۶ تیرماه 1401 و در جریان سفر عبدالفتاح السیسی به عمان با یکدیگر دیدار کرده اند. در این نشست مصر به ایران اطمینان خاطر داد که اجلاس نقب علیه این کشور نبوده و شامل هیچ حرکت نظامی علیه آن نخواهد بود. اجلاس نقب برای نخستین بار در ماه فرودین گذشته  در اسرائیل برگزار شد، افزایش همکاری اقتصادی و امنیتی میان تل و آویو و متحدان عرب آن اعلام شده بود. همین منابع مطلع گفتند هیأت های ایرانی و مصری در مورد اوضاع نوار غزه، سوریه و دیگر مسائل خاورمیانه تبادل نظر کرده و باب روابط میان دو کشور گشوده شد.

سه روز بعد فؤاد حسین وزیر امورخارجه عراق روز پنجشنبه  نهم تیرماه 1401 اعلام کرد که کشورش میزبان گفت و گوهایی میان مصر و اردن با ایران است. وزیرامورخارجه عراق  این خبر را در گفت وگوی اختصاصی با شبکه "العربیه" عربستان بیان کرد. وی همچنین خواستار تبدیل مذاکرات تهران و ریاض به گفت وگوی سیاسی و علنی  شد.

در هفته‌های اخیر، شاهد هجمه سنگینی علیه محمد جواد ظریف، وزیر سابق امورخارجه از سوی طیفی خاص بودیم اینکه چرا در شرایط کنونی که ظریف به نوعی انزوای خود خواسته به دور از تحرکات سیاسی مشغول تدریس و پژوهش است؛ همچنان هدف حملات منتقدین قرار می گیرد، جای سئوال جدی است. اگر ظریف پس از پایان کارش در وزارت امورخارجه همچنان به فعالیت های سیاسی خود ادامه می داد ، شاید می شد انتظار داشت که در عرصه رقابت های سیاسی او هم به عنوان نماد رقیب سیاسی با انتقادات و تخریب روبرو شود.

 اما وقتی او به دور از هیاهو به دانشگاه پناه آورده و با اجتناب از اظهار نظر در باره موضوع های حساسی مانند مذاکرات که تخصص آن را دارد، تنها مشغول درس و بحث و انتقال تجربه ها به دانشجویان است ، جای پرسش باقی می ماند که چرا علی رغم این شرایط بازهم عده ای با اتخاذ رویکرد تخریبی به او حمله می کنند؟ به این سئوال می توان  از دو منظر متفاوت پاسخ داد:

روزنامه خراسان شماره 20981 روزشنبه 18 تیر 1401  یاداشت صفحه 2

نویسنده : حسن بهشتی پور 

تا چه اندازه توافق برجام میان ایران و آمریکا در دسترس است؟ این سوال کلیدی گمانه زنی های بسیاری را برانگیخته است. گرچه نگارنده دسترسی به اطلاعات محرمانه یا حتی نیمه محرمانه هم ندارد و آن چه که از سال ۱۳۸۱ تاکنون درباره پرونده سازی هسته ای علیه ایران ، نوشتم یا مصاحبه کردم محصول پژوهش هایم روی اخبار و اطلاعات کشف شده بوده است. بنابراین می تواند تحلیل من براساس اطلاعات اشتباه باشد اما مدعی هستم آن چه که تحلیل می کنم بر اساس منافع ملی و به دور از جناح گرایی علیه این یا آن است .اکنون نیز واقعیت این است که   طرف ایرانی به صورت روشن دنبال آن است که اگر توافق شود آمریکا بار دیگر به بهانه جدید تحریم ها را برنگرداند یعنی نوعی تضمین برای آینده توافق که آمریکا زیر بار نمی رود چون اصولا چنین تضمینی را امکان پذیر نمی داند نکته دوم ایران دنبال منافع روشن اقتصادی از برجام و معتقد است برجام نتوانسته منافع اقتصادی برای ایران داشته باشد زیرا سایه تحریم ها اعم از اولیه و ثانویه همچنان بر روند تحولات افکنده شده است پس آمریکا باید بپذیرد که  حداقل تحریم هایی که ترامپ وضع کرده است لغو یا اجرای آن به حالت تعلیق درآید .آمریکا این بخش را محدود کرده به تحریم های مربوط به فعالیت های هسته ای ایران در چارچوب برجام، آن هم حاضر به لغو آن نیست بلکه می خواهد طبق روال قبلی فقط اجرای آن تحریم ها با فرمان رئیس جمهور آمریکا هر ۱۸۰ روز تعلیق شود نکته بعدی بحث خروج سپاه از لیست تروریسم است که آمریکا آن را خارج از برجام می داند و مدعی است اگر قرار باشد در این باره بحث شود باید ایران هم بپذیرد که درباره توقف پیگیری محاکمه افراد دخیل در به شهادت رساندن سردار سلیمانی  تعهد بدهد . بحث بعدی درباره لغو تحریم ها علیه قرارگاه خاتم الانبیاست که آمریکا این را هم نپذیرفته است . به نظر می رسد هر دو  طرف مایل به توافق با شرایط خودشان هستند و بر اساس تحلیل شرایط موجود تصور می کنند می توانند با چانه زنی بیشتر امتیاز کمتر بدهند و در مقابل امتیاز بیشتری به دست آورند.  این مسئله به نحو آشکاری تحت تاثیر جنگ روسیه در اوکراین قرار گرفته است زیرا جهان شاهد شکل گیری موازنه جدیدی در عرصه قدرت و نظم بین المللی است. در این موقعیت ایران و آمریکا به عنوان دو طرف اصلی مذاکرات سعی دارد در عرصه افکار عمومی خود را اهل منطق و مذاکره نشان دهد و طرف مقابل را عامل به نتیجه نرسیدن مذاکرات معرفی کند . در این مرحله  آژانس بهانه ای  مبنی بر پیدا شدن ذرات بسیار کم اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد در 3 مرکز اعلام نشده پیدا کرده  و موجب شده است که در عمل آمریکا و اسرائیل بتوانند از این سوژه برای فشار جدید روی ایران استفاده کنند . یعنی آمریکایی  که به دلیل خروج از برجام در انزوای بین المللی قرار گرفت به طوری که دو بار در تصویب قطعنامه علیه ایران ناکام ماند و فقط دومینیکن از آمریکا حمایت کرد و ۹ کشور عضو شورای امنیت نزدیک به  آمریکا رای ممتنع دادند، امروز متاسفانه بهانه پیدا شده در آژانس موجب می شود آمریکا و اتحادیه اروپا با هم بتوانند ۳۰ کشور از ۳۵ کشور شورای حکام را با خود همراه کنند . در این شرایط است که بنده پیشتر نیز نوشتم که باید ایران به هر شکل ممکن این بهانه را از دست آژانس بگیرد همچنان که در سال ۱۳۸۶ توانست تحت مدالیته پرونده شش سوال مهم تر را ببندد .

نویسنده: حسن بهشتی پور

یکی از دلایل مهم حمله روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022 اصرار اوکراین به عضویت در ناتو بود. اکنون نه پس از گذشت حدود چهار ماه از این جنگ بی حاصل فنلاند و سوئد که نمونه های موفق سیاست بیطرفی در نظام بین الملل بودند بخاطر انچه که امنیت در برابر تجاوز احتمالی روسیه شناخته می شود ، تصمیم گرفتند به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بپیوندند اما این تصمیم به دلایل زیر نه تنها امنیت این دو کشور را تضمین نمی کند بلکه برعکس موجب نا امنی بیشتر برای شمال اروپا در سالهای آینده خواهد شد.

1. به لحاظ نظامی سوئد و فنلاند از سال 2014 و بعد از الحاق کریمه به روسیه ، همکاری‌های نظامی خود را با ناتو افزایش دادند و زمینه ساز توسعه نفوذ ناتو در شمال اروپا شدند جایی که ده سال پیش از آن در سال 2004 جمهوری های بالتیک هر سه به عضویت ناتو درآمده بودند. اما جایگاه و قدرت تاثیرگذاری ناتو بعد از عضویت فنلاند و سوئد قابل مقایسه با جمهوری های بالتیک نیست . عضویت فنلاند در ناتو نقطه عطفی در قدرت این سازمان در برابر روسیه  و موازنه جهانی میان قدرت‌های بزرگ  را برهم می زند .  زیرا اگر فنلاند عضو ناتو شود در میان اعضای این سازمان ، با 1300 کیلومتر مرز مشترک با روسیه  طولانی‌ترین مرز را خواهد داشت .  و این تحول راهبردی بسیار مهمی است که ناتو از طریق فنلاند همسایه روسیه می‌شود.

این سفر سه هدف عمده را دنبال می کند :

 در وهله اول با توجه به ادامه جنگ در اوکراین و بحران انرژی در جهان، آمریکا قصد دارد عربستان را وادار به افزایش تولید نفت کند، زیرا بعد از وقوع جنگ اوکراین، روسیه، عربستان و امارات توافق کردند، برای بالا نگه داشتن بهای نفت، میزان تولید خود را افزایش ندهند، بر همین اساس بایدن قصد دارد که عربستان را مجبور به افزایش تولید کند. این درحالی است که عربستان برای افزایش قابل توجه تولید و صادرات نفت خود با مشکلات فنی روبرو است .

در وهله دوم نیز بایدن افزایش فروش سلاح  بیشتر به عربستان  را در برنامه کاری خود دارد. بایدن امیدوار است با خرید های جدید عربستان، رونق تازه ای به فعالیت شرکتهای تولید کننده تسلیحات در آمریکا داده شود. زیرا به دلیل افزایش شدید قیمت انرژی و با رسیدن هر گالن بنزین به پنج دلار  و افزایش تورم به رقم بی سابقه هفت درصد در آمریکا ، دموکراتها وضعیت خود را برای انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا و یک سوم کرسی های سنا که در آبان ماه برگزار می شود بسیار دشوار می بینند .

 هدف سوم سفر باید به عربستان  تعیین تکلیف بحران یمن است، زیرا امریکا می کوشد با ایجاد یک دولت ائتلافی در صنعا ضمن تضعیف موقعیت حوثی ها شرایط را برای امضاء پیمان صلح در یمن فراهم کند تا بیش از این آمریکا بخاطر حمایت های این کشور از عربستان در جنگ علیه مردم یمن ، تحت فشار قرار نگیرد.

البته  این سفر به طور غیر رسمی بر روی مناسبات ایران با عربستان نیز تاثیرگذار است، زیرا از یک سو عربستان نمی‌خواهد با توافق احتمالی برجام، موقعیت ایران نسبت به این کشور در منطقه تقویت شود و بر سر همین موضوع با بایدن مذاکره خواهد کرد، همچنین با توجه به مذاکرات مستقیمی که بین تهران و ریاض برای از سرگیری روابط آغاز شده، آمریکا اعلام کرده مشکلی با عادی سازی مناسبات دو کشور ندارد، اما اول  به نظر می رسد عربستان منتظر آن است که تکلیف برجام و موضوع هسته‌ای مشخص شود و بعد از روابط سیاسی عربستان با ایران از سرگرفته شود.

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

روزنامه آرمان ملی شماره 1311 چهارشنبه هشتم تیرماه 1401

 اصل اینکه بالاخره اقدامی از طرف آقای بورل انجام شد و این مذاکرات را از وضعیت کما خارج کرد، تحولی مثبت است چون می‌خواهند گفت‌وگو و مذاکره کنند. ساعت‌ها مذاکرات بهتر از این است که در مذاکره بسته باشد و مشکلات همچنان پابرجا بماند. بنابراین اصل انجام مذاکره مقوله مثبتی است و مکان مذاکره روندی روی مذاکرات نخواهد داشت و اگر دو طرف جایی را قبول کردند که با هم مذاکره و گفت‌وگو کنند، خوب است که بالاخره روی موضوع محل مذاکرات به توافق رسیده‌اند. از این‌رو به نظر نمی‌رسد که بین وین و دوحه تفاوتی باشد که اگر در دوحه باشد، بهتر جواب می‌دهد یا برعکس! هرچند شهر وین به دلیل اینکه مقر سازمان‌های بین‌المللی است از این جهت دسترسی به رسانه‌ها و خبرنگارها بیشتر است ولی از طرفی چون قرار است دوحه میزبان جام‌جهانی در آذرماه باشد این روزها مرکز رفت و آمدهای مختلف است. در این میان مذاکرات همچنان غیرمستقیم است مذاکرات به واسطه‌گری اتحادیه اروپا دارد انجام می‌شود که روند گفت‌وگوها را کٌند می‌کند و احتمال نتیجه گیری سریع را پایین می‌آورد. ولی با این وجود همین که مذاکرات از سر گرفته شده و دستور کار بر سر مساله هسته‌ای است و به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هرچه حرف داشتند بیان شده و به توافقات لازم رسیده‌اند و اینجا بحث نحوه لغو تحریم‌ها و تعهداتی که دو طرف باید به هم دهند، مطرح است و چانه زنی بر سر این موضوع است. وگرنه خود بحث‌های هسته‌ای در چارچوب برجام عملا نهایی شده و آنچه باقی مانده بحث نحوه پایان دادن به تحریم‌ها و چگونگی باز شدن یکسری امکانات اقتصادی که ایران خواستار منتفع شدن از توافقی است که انجام می‌شود. به هرصورت قرائن و شواهد نشان می‌هد که امیدها نسبت به قبل افزایش پیدا کرده و اینکه چگونه می‌توان مشکلات را حل کرد، سوال اساسی است چون دو طرف نشان داده‌اند که فعلا انعطاف لازم را برای خروج از بن‌بست فعلی نشان نمی‌دهند و مایلند همچنان محکم مواضع خودشان را حفظ کنند درحالی که برای رسیدن به توافق باید هر دو طرف و نه فقط یک طرف انعطاف لازم را نشان دهند.

حسن بهشتی پور-کارشناس مسائل بین الملل

روزنامه تعادل روز یکشنبه پنجم تیرماه 1401 صفحه اول

هرچند در حال حاضر به دلیل کافی نبودن داده های اطلاعاتی نمی توان رمزگشایی دقیقی از دلایل سفر بورل به تهران صورت داد، اما می توان مبتنی بر داده های موجود تحلیلی از احتمالات آینده پیش روی مذاکرات داشت:

1) چند ماه پیش بود که جوزپ بورل اعلام کرد، اتحادیه اروپا طرحی را تدارک دیده و به سمع طرفین رسانده که این طرح در میانه مطالبات طرف های ایرانی و آمریکایی قرار دارد. بر اساس مفاد این طرح قرار شد ، سپاه از لیست گروه های تروریستی خارج شود، اما در عین حال برخی تحریم ها، علیه این نهاد باقی بماند. زمانی که انریکه مورا  21 اردیبهشت ماه راهی تهران شد، ایران یک بسته پیشنهادی را در اختیار مورا قرار داد تا بر اساس آن قرارگاه خاتم الانبیا به عنوان بخش اقتصادی سپاه از تحریم های ظالمانه آمریکا مستثنی شود. در واقع بر اساس این بسته پیشنهادی، ایران در مورد مطالباتش برای پایان دادن کامل تحریم های سپاه  انعطاف نشان می داد و در ازای این انعطاف، آمریکا نیز قبول می کرد که قرارگاه خاتم الانبیا از دایره تحریم ها خارج شود.

2)این بسته پیشنهادی توسط ایران ارائه شد، اما طرف آمریکایی واکنش مناسبی به آن نشان نداد. آمریکایی ها همچنان بر این ایده پافشاری می کردند که بحث تحریم های سپاه، خارج از موضوعات هسته ای است و اگر قرار است درباره تحریم های مرتبط با سپاه صحبت شود باید در خصوص کل موضوعات منطقه ای، موشکی و...نیز گفت و گو شود. این روند ادامه داشت تا اینکه اخیرا یک نشست کاری میان جوزپ بورل، انریکه مورا با رابرت مالی  مذاکره کننده ارشد آمریکایی برگزار و مبتنی بر آن قرار می شود تا  بورل شخصا راهی تهران شود تا دیدگاه های طرف مقابل را به طرف های ایرانی منتقل کند. اما از منظر تحلیلی، سفر بورل به تهران چه معنا و مفهومی می تواند داشته باشد؟

ای کاش ایران مستقیم با خود امریکا گفت و گو می‌کرد. در این صورت خیلی سریع‌تر می‌توانست به نتیجه برسد. یعنی حداقل مستقیم مطرح می‌کرد و مستقیم پاسخ می‌گرفت. این دیپلماسی رفت و برگشت هم زمان‌بر است و هم مشخص نیست که به نتیجه برسد.»

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین المللی  در خصوص سفر بورل به تهران و نتایجی که به همراه داشت، بیان می‌کند که احتمال اینکه مذاکرات در دوحه قطر از سر گرفته شود، زیاد است ولی باید دید دو طرف در مورد راه حل میانه‌ای که بورل چند ماه پیش ارائه داد، به توافق می رسند؟

احتمال اینکه مذاکرات  در دوحه قطر به نتیجه برسد وجود دارد ولی باید دید که موانع موجود چگونه برطرف می شود.  آقای بورل چند ماه پیش یک طرحی را اعلام کرده بود مبنی بر اینکه به دلیل اختلاف نظری که بین ایران و امریکاست، یک راه حل میانه را انتخاب کرده‌اند. بورل در توضیح راه‌حل میانه گفته بود که سپاه از لیست تروریست خارج شود ولی تحریم‌ها علیه سپاه قدس ادامه پیدا کند. انریکه مورا که به تهران آمد، این طرح را به مسئولین ایرانی  ارایه داد ولی گویا ایران هم یک طرح تکمیلی داده بود که به گفته منابع غربی، ایران خواسته بود که قرارگاه خاتم الانبیا را که کارهای اقتصادی انجام می‌دهد، از لیست تحریم‌ها حذف شود و ماندن سپاه در لیست تحریم، حداقل از نظر ایران  نادیده گرفته شود .»

آقای بورل این طرح را با رابرت مالی نماینده آمریکا  نهایی کرد و به تهران آمد. حتما امریکایی‌ها هم نقطه نظراتی نسبت به طرح ایران دارند؛ بنابراین باید ببینیم نتیجه مذاکرات دوحه چه می‌شود و به کجا می‌رسد.»

این تحلیلگر مسائل بین المللی  در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه دستور مذاکرات دوحه چه خواهد بود گفت: دو فرض می توان در نظر گرفت یا پیشنهاد جدیدی قرار است از سوی امریکا ارائه شود . و یا آنکه بر اساس طرح ایران ، مذاکرات ادامه پیدا کند. به هر حال تا اینجا  دیپلماسی رفت و برگشت اتحادیه اروپا به توافق بر سر از سرگیری مذاکرات در دوحه قطر انجامیده که این یک گام رو به جلو است.

اما باید تاکید کنم ای کاش ایران مستقیم با خود امریکا گفت و گو می‌کرد. در این صورت خیلی سریع‌تر می‌توانست به نتیجه برسد. یعنی حداقل مستقیم مطرح می‌کرد و مستقیم پاسخ می‌گرفت. این دیپلماسی رفت و برگشت  با واسطه گری اتحادیه اروپا هم زمان‌بر است و هم مشخص نیست که به نتیجه برسد.

یاداشت از : حسن بهشتی پور

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی  روزجمعه در تل آویو با نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل ملاقات کرد. این دیدار دو روز بعد از آنکه نفتالی بنت ایران را متهم به جاسوس از اسناد محرمانه آژانس کرد انجام شد. در باره این سفر آقای گروسی پرسش های متعددی مطرح می شود.

از آنجا که مهم ترین ویژگی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته ای بیطرف بودن آن است انجام چنین سفری در آستانه برگزاری شورای حکام آژانس در روز دوشنبه چه نتیجه ای می تواند داشته باشد؟ از آنجا که مهم ترین دستور کار این نشست بررسی گزارش سه ماهه گروسی در باره روند فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران است ، دیدار گروسی و بنت چه پیامی برای ایران و جهان دارد؟

برای پاسخ به این دو پرسش اساسی  باید توجه داشت طی دو سالی که از شروع کار این سیاستمدار آرژانتینی به عنوان مدیرکل کل آژانس می گذرد ؛ شاهد یک نوع هماهنگی  بی سابقه ای بین گزارشهای گروسی با خواسته های اعلامی دولت تل آویو هستیم که موجب حیرت ناظران در این همه بی پروایی در عملکرد  مدیرکل آژانس شده است. زیرا تا پیش از این آقایان البرادعی و آمانو مدیران پیشین آژانس در حسب ظاهر هم که شده مبادی آداب بیطرفی در مقام مدیرکلی آژانس بودند. اما آقای گروسی ظاهرا  بدون نگرانی از تبعات کنار گذاشتن رویه های شناخته شده و انتظارات مصرح در اساسنامه آژانس ،هیچ ابایی از بی اعتبار کردن مقام مدیرکل آژانس ندارد.  

حسن بهشتی‌پور 

روزنامه اعتماد روز دوشنبه نهم خرداد 1401

 به نظر می‌رسد، مذاكرات ایران با كشورهای 1+4 و امریكا در وضعیت ویژه‌ای قرار گرفته كه پیش‌بینی در خصوص چشم‌اندازهای محتمل را بسیار دشوار می‌سازد. هرچند وزیر امور خارجه ایران با صراحت اعلام نكرده كه ایران طرح بورل را رد كرده است، اما اظهار داشته كه بعد از ارایه طرح بورل، ایران طرح متقابلی را روی میز گذاشته است تا از سوی مقامات اروپا به امریكا پیشنهاد شود. عباراتی كه نشان می‌دهد طرح بورل مورد توجه ایران قرار نگرفته و گفت‌وگوها وارد مسیر متفاوتی شده است. از سوی دیگر بررسی موضع‌گیری‌های مقامات امریكایی، نشان می‌دهد كه امریكا رویكرد دو‌گانه‌ای را در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران در پیش گرفته است. رویكرد دو‌گانه‌ای كه ممكن است برجام را وارد فاز تازه‌ای از ابهام و ركود كند. صحبت‌های رابرت مالی در كمیته روابط خارجه سنا، بیانگر آن است كه مقامات دولت فعلی امریكا به‌رغم همه انتقاداتی كه از سیاست‌های گذشته ترامپ داشته‌اند و معتقدند كه رویكرد ترامپ، برجام را به كما برده، اما خودشان همان سیاست‌ها را به شكل تازه‌ای ادامه می‌دهند. یعنی فحوای اظهاراتی كه توسط مالی مطرح شده، مبتنی بر این دیدگاه كلی است كه دولت فعلی امریكا معتقد است، موضوع كلی تحریم‌هایی كه ترامپ علیه ایران و سپاه وضع كرده، خارج از برجام است و اگر قرار باشد درباره موضوعاتی خارج از برجام صحبت شود، باید در خصوص سایر گزاره‌های مورد علاقه امریكا مانند مسائل منطقه‌ای، مساله موشكی و... نیز بحث و تبادل نظر شود. این صحبت‌ها نشان می‌دهد كه حتی برخی تصورات در خصوص اینكه امریكا پذیرفته نام سپاه پاسداران از لیست گروه‌های تروریستی (در عین باقی ماندن تحریم‌ها علیه سپاه) خارج شود، واقعیت نداشته و امریكا زیر بار یك چنین تعهداتی نیز نرفته است.

حسن بهشتی‌پور

روزنامه اعتماد 28 فروردین 1401

گفت‌وگوهای ایران با كشورهای 1+4 و امریكا، همچنان ادامه دارد و هنوز چشم‌اندازی از توافق برجامی نمایان نشده است. البته برخی افراد و جریانات از عباراتی چون «انسداد» یا «بن‌بست» در مذاكرات استفاده می‌كنند كه به نظر من این عبارات در حوزه دیپلماسی چندان كاربردی نیستند. در فرآیند مذاكره، بن‌بست معنایی ندارد و طرف‌های گفت‌وگو، نهایتا راهی به سمت درك مشترك پیدا می‌كنند. معتقدم در شرایط فعلی نباید اسیر بازی‌های رسانه‌ای، گروهی و جناحی در خصوص مذاكرات شد و باید در راستای منافع ملی كشور موضوع را تحلیل كرد. مشخص است كه ایران و امریكا روی برخی موضوعات كه تعداد آنها اندك نیز هست به توافق نرسیده‌اند و رایزنی پیرامون آنها ادامه دارد. در واقع بیش از 90 درصد ابهامات حل شده است و بحث مربوط به خروج نام سپاه پاسداران از لیست گروه‌های تروریستی مورد ادعای امریكا ادامه دارد. ایران به درستی اعلام می‌كند كه سپاه به عنوان بخشی از نیروهای مسلح كشور باید از لیست تروریستی مورد ادعای امریكا خارج شود، اما امریكا یا این ضرورت را قبول نكرده یا شرایطی را مطرح كرده كه مورد پذیرش ایران قرار نگرفته است. البته همان‌طور كه اشاره شد این ابهام نیز در ادامه حل خواهد شد، چراكه در دیپلماسی بن‌بست معنا ندارد. ضمن اینكه دو طرف ایران و امریكا نیز برای توافق اراده جدی دارند و این اراده نهایتا دو طرف را به یك فهم مشترك می‌رساند.

 یائیر لاپید، وزیرخارجه اسرائیل در خصوص تصاویر منتشر شده از شهر بوچا می گوید: «نمیتوان نسبت به تصاویر وحشتناک منتشر شده از شهر بوچا در حومه کی یف پس از خروج ارتش روسیه بی تفاوت بود. آسیب رساندن آگاهانه به جمعیت غیر نظامی جنایت جنگی است و من با قاطعیت این اقدامات را محکوم می کنم. »

https://www.newsru.co.il/israel/03apr2022/lapid_708.html

 تحلیل خبر از حسن بهشتی پور :

در اینجا این سئوال مهم مطرح است که چرا اسرائیل اینچنین در برابر متحد خود یعنی روسیه موضع گیری حمایتی از اوکراین دارد؟ برای پاسخ به این سئوال مهم باید به چند نکته توجه داشت:

1-از نگاه اسرائیل روابط با روسیه به آن میزان اهمیت ندارد که مناسبات همه جانبه اسرائیل با مقام های اوکراینی و منافع بلند مدت در اوکراین قربانی روابط با مسکو شود.

2- اسرائیل نمی خواهد شریک ماجراجویی روسیه در اوکراین باشد و بیشتر ترجیح می دهد در جبهه آمریکا و متحدانش قرار گیرد تا بتواند در آینده اوکراین نقش بیشتری ایفاء کند.

3- موضع گیری تند وزیر خارجه اسرائیل علیه روسیه تا آنجا پیش می رود که بدون انجام تحقیقات از سوی مجامع بین المللی بیطرف ، روسیه را به عنوان جنایتکار جنگی محکوم می کند. این موضوع خود بیانگر این واقعیت است که اختلافات میان روسیه و اسرائیل از موضوع اوکراین در حال سرایت به دیگر موضوعات است و روابط دو کشور آنچنان هم که پیش بینی می شد مستحکم نیست.

4- از ابتدای حمله روسیه به اوکراین اسرائیل بارها از تمامیت ارضی اوکراین حمایت کرده  و اقدامات روسیه را در حمله به یک کشور مستقل محکوم کرده است. با این موضوع گیری های صریح تل آویو ، روسیه بیشتر متوجه این واقعیت شده است که اسرائیل متحد تاکتیکی مسکو و استراتژیک واشنگتن است. بنابراین پس از پایان جنگ در اوکراین احتمالا شاهد تغییراتی در مواضع روسیه در قبال همکاری با اسرائیل در سوریه خواهیم بود.

نویسنده: حسن بهشتی پور

مقدمه :

همانطور که انتظار می رفت چهارمین انتخابات ریاست جمهوری از زمان استقلال ترکمنستان در 1991 با شرکت اکثریت حائزین شرایط شرکت درانتخابات درروز شنبه 21 اسفند 1400 برگزار شود. براساس گزارش کمیسیون انتخابات از میان 9 نفر کاندیدای شرکت کننده در انتخابات ، سردار بردی محمداف فرزند رئیس جمهوری فعلی ترکمنستان توانست با بدست آوردن ۷۲.۹۷ درصد آرا پیروز انتخابات ریاست جمهوری شود. 

نظر به اهمیت تحولات این کشور همسایه شمالی ایران در مطلب پیش رو تلاش شده است روند انتقال قدرت در این کشور آسیای مرکزی را بر اساس ساختار حاکم بر این کشور بررسی کرده و به پیش بینی تحولات آتی این کشور بپردازیم. بی تردید ارزیابی واقع بینانه تحولات ترکمنستان در هفت سال پیش رو می تواند برای برنامه ریزی های آینده در روابط ایران و ترکمنستان مفید باشد.

نوشته : حسن بهشتی پور

مطلب اختصاصی برای سایت ایراس

1- پس از فروپاشی شوروی در 12 آذر 1370 ( دسامبر1991 ) ، اوکراین به عنوان یکی از جمهوری های شوروی محل استقرار یک سوم از موشک های اتمی بود. زرادخانه  هسته ای که در اوکراین  مستقر بود شامل حدود  130 موشک بالستیک قاره پیما با برد بین 5 تا 10 هزار کیلومتر می شد که هر موشک مجهز به  10 کلاهک هسته ای شده بود. در مجموع  براساس آنچه منابع غربی تخمین می زدند در حدود  1700 کلاهک هسته ای و 33 بمب افکن دور پرواز که قادر به حمل بمب های هسته ای بودند، در خاک اوکراین مستقر بود. اما باید توجه داشته باشیم که بر اساس سیاست تمرکز گرایی در روسیه ، سویچ اصلی کنترل این سلاح ها در مسکو قرار داشت  و کی اف در عمل کنترلی بر آنها نداشت. بنابراین اوکراین حتی اگر می خواست از این سلاح ها استفاده کند، بدون هماهنگی با مسکو نمی توانست . 

2-تفاهم نامه ضمانت امنیتی بوداپست  (1) در چهاردهم آذر 1373 (5 دسامبر1994) بین بیل کلینتون رئیس جمهوری وقت آمریکا ، جان میجر نخست وزیر وقت انگلیس ، بوریس یلتسین رئیس جمهوری وقت روسیه به عنوان سه عضودائمی شورای امنیت سازمان ملل ، و لئونید کوچما رئیس جمهوری وقت اوکراین ، نورسلطان نظربایف رئیس جمهور وقت قزاقستان، الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهور فعلی بلاروس به امضاء رسید.

به عنوان كارشناسی كه ۴۰ سال در حوزه شوروی سابق و روسیه كار كرده‌ام، معتقدم اگر جمهوری اسلامی ایران به این دلیل كه منافعش ایجاب می‌كند در آینده هم با روسیه و هم با اوكراین روابط حسنه‌ای داشته ‌باشد، احساس می‌كند كه نمی‌تواند اقدامات اخیر روسیه علیه اوكراین را قاطعانه محكوم كند، دست‌كم باید موضع بی‌طرفی بگیرد. بی‌طرفی ایران به جای بی‌طرفی منفعل و خنثی می‌تواند مثبت و فعال باشد. در این راستا وزیر امور خارجه كشورمان، حسین امیرعبداللهیان نیز در یك موضع‌گیری صحیح از طرفین دعوت كرده است كه گفت‌وگو و مذاكره را در دستور كار قرار دهند و عملیات نظامی را متوقف كنند.

جمهوری اسلامی ایران باید به صراحت به روسیه هشدار بدهد كه ورود به خاك كشورهای مستقل نه تنها معضل عضویت كشورها در ناتو را حل نمی‌كند، بلكه كشورهای دیگری، مانند گرجستان را كه در معرض چنین تهاجمی هستند، ترغیب می‌كند كه روند عضویت در ناتو را سریع‌تر تكمیل كنند تا بتوانند بر اساس ماده پنج پیمان ناتو كه تجاوز به هر یك از كشورهای عضو را تجاوز به همه كشورها محسوب می‌شود، از چتر دفاعی مستحكم‌تری در مقابل چنین تجاوزاتی بهره‌مند شوند.

نوشته :حسن بهشتی پور

1- ولادمیر پوتين رئیس جمهوری روسیه سه شنبه شب پس از جلسه شورای امنیت روسیه در فرماني استقلال دو استان جدايي طلب لوهانسك و دونسك را در شرق اوكراين به رسميت شناخت . بايد مشاورانش در آن جلسه به او يادآور می شدند  شرق اوكراين، شبه جزیره كريمه نيست. گرچه پرونده کریمه هنوز باز است و نهایی نشده است. اما شرق اوکراین منطقه استراتژیک کرد که موازنه قدرت در شرق اروپا در آنجا تعیین می شود .

2- اوكرايني ها در كنار روس ها سالها در برابر تجاوز ارتش ناپليون و بعدها هيتلر ميليونها كشته دادند. بنابراین آقای پوتین برخلاف کریمه در شرق اوکراین  به زمين سفت رسيده است در قرن 21  دوره کشورگشایی و ماجرا جویی به پایان رسیده است.

3- فرمان پوتين نقض آشكار توافق آلماتي در دسامبر سال  ١٩٩١ است . در این توافق  مرزهاي بین المللی و مرزهای  داخلی  بين جمهوري هاي پانزده گانه به رسميت شناخته شد .

4- اين فرمان درعمل توافق مينسك 2 را كه روسيه اين همه بر اجراي آن تاكيد داشت نابود كرد. توافق مینسک که در سال 2014 بدست آمد مبنای مذاکراتی بود که قرار شد برطبق ابتکار موسوم به نرماندی توسط روسیه ، اوکراین ، آلمان و فرانسه دنبال شود.

روزنامه اعتماد یکشنبه اول اسفند 1400

1) هرچند این روزها اخبار خوشایندی در خصوص چشم‌انداز پیش روی مذاكرات هسته‌ای ایران با كشورهای 1+4 و امریكا شنیده می‌شود و حتی وزیر امور خارجه در اجلاس مونیخ از ضرورت‌های «پساتوافق» سخن می‌گوید، اما واقع آن است كه هنوز پرانتزهای باز فراوانی پیش روی دو طرف وجود دارند كه در خصوص آن تصمیم‌سازی نشده است. بنابراین باید منتظر روزها و هفته‌های آینده باشیم تا تحولات تازه‌ای در بطن مذاكرات رخ دهد و مبتنی بر آنها بتوان تصویری از احتمالات آینده برجام به دست آورد. البته باید توجه داشت، نكاتی كه اغلب تحلیلگران در خصوص مذاكرات مطرح می‌كنند، نه مبتنی بر مدارك مستند، بلكه برآمده از ارزیابی‌ها و احتمالات است.

همان‌طوركه این روزها در سایت خبری نورنیوز (رسانه مرتبط با شورای عالی امنیت ملی كشور)، مطرح می‌شود، دو طرف یا بر سر همه موارد به توافق می‌رسند یا هیچ توافقی در كار نخواهد بود. عباراتی كه بیانگر یك اصل اساسی در مذاكرات هسته‌ای ایران با كشورهای 1+4 و امریكا است و آن اینكه، توافق در میانه، معنایی ندارد و باید همه ابهامات میان طرفین رفع شود تا بتوان دورنمایی از تفاهم احتمالی را تصویرسازی كرد. با توجه به این واقعیت كه هنوز پرانتزهای باز فراوانی میان طرفین وجود دارد، پس با اطمینان نمی‌توان از توافق نزدیك و در دسترس، سخن گفت. باید اجازه داده شود دو طرف همچنان گفت‌وگوها و چكش‌كاری‌ها را ادامه دهند تا در نهایت از حجم این پرانتزهای باز كاسته و كرانه‌های تفاهم هویدا شود.

سیاست دفع مقدر برای تغییرات اجتناب ناپذیر

قربانقلی بردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان، روز یکشنبه  24 بهمن ماه ، در نشست فوق العاده مجلس خلق مصلحتی در اظهاراتی غیرمنتظره، گفت قصد دارد از سمت ریاست جمهوری کناره گیری کند تا راه را برای رهبران جوان باز نماید.

بردی محمداف از چندین سال پیش در تدارک آن بود تا بتواند پسر خود را به عنوان جانشین معرفی کند.  سردار  تنها پیر بردی محمد اف اخیراً 40 ساله شده و طبق قوانین این کشور می تواند برای ریاست جمهوری نامزد شود.

بردی محمداف پس از اعلام تمایل خود برای ترک سمت ریاست جمهوری، از تمایل خود برای باقی ماندن به عنوان رئیس مجلس اعلای پارلمان (دومین پست مهم کشور) خبر داد .طبق اعلام کمیسیون مرکزی انتخابات ترکمنستان، در تاریخ 21 اسفند 1400انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری این کشور برگزار خواهد شد.

نوشته : حسن بهشتی پور

هفته نامه صدا شماره 97 شنبه 23 بهمن 1400

سیاســت ایران در رابطه با بحران جاری در روابط روسیه با اوکراین یا به عبارت صحیح تر: (روابط روسیه با آمریکا و اتحادیه اروپا)، بحث بسیار مهمی است. در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ۴۳ سال گذشته، مقاطع حساسی وجود داشــته که جمهوری اسلامی ایران باید تکلیف خود را با آن بحران منطقه ای که به هر دلیل بوجود آمده است ، روشن می کرد.  یکی از موارد، زمانی بود که پس از تجاوز عراق به کویــت در ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ ، آمریکا در۲۶ دی ۱۳۶۹  به عراق حمله کرد. در آنجا، موضع ایران بســیار اهمیت داشــت. ایران با اتخاذ موضع بیطرفی در آن زمان توانست یک تصمیم مهم  تاریخی را به  ثبت برساند که کاملا به نفع ایران تمام شد.  

 در آن زمان ایران هم تجاوز عــراق به کویت را محکوم کرد و هم با لشکرکشی آمریکا مخالفت کرد و وارد همکاری با آمریکا نشد. اتخاذ این سیاســت بی طرفی، به منافع ملی و امنیت ملی ایران بســیار کمک کرد. در مقاطع مشابه دیگر هم بوده که تصمیمات ایران، فوق العاده مهم بوده که مسیر حرکت جمهوری اسلامی ایران  را برای آینده تعیین کرده است.

چرا روسیه با گسترش ناتو به اوکراین مخالف است؟

نویسنده: حسن بهشتی پور

برای پاسخ دادن به این پرسش مهم اولا باید به جایگاه ژئوپولتیکی  اوکراین  در نزد روسیه توجه کرد. ثانیا روندهای گذشته را در روابط دو کشور با آمریکا و متحدانش مورد توجه قرار داد.  بطور خلاصه می توان می توان 10 مورد ذیل را در بررسی های تحلیلی بحران در روابط اوکراین و روسیه مورد توجه قرار داد:

1- از نظر تاریخی روسیه و اوکراین حدود 12 قرن گذشته به عنوان دو متحد استراتژیک در کنار هم در مقابل تهدیدها صف آرایی کردند  همچنانکه  در جنگهای معروف روسیه در برابر ناپلئون و ارتش هیتلر در دو مقطع تاریخی اوکراینی ها و روسها در کنار هم جنگیدند.

2- اوکراین به عنوان خط حائل بین روسیه و غرب در دوران جنگ سرد و پس از فروپاشی شوروی تا سال 2004 که  یوشچنکو رئیس جمهوری غرب گرا در کی اف به قدرت رسید ، نقش آفرینی کرده است. وجود این خط حائل برای روسیه نقش بازدارندگی اساسی در برابر تهدید غرب دارد. موقعیت سرزمینی اوکراین به گونه‌ای است كه از یك طرف پیوند دهنده‌ شمال اروپا در منطقه‌ دریای بالتیك به منطقه‌  جنوب شرق اروپا در دریای سیاه است. بویژه در سه دهه گذشته پس از برهم خوردن جغرافیای سیاسی شرق اروپا و روی كار آمدن دولت‌های طرفدار غرب در اروپای شرقی بر اهمیت اوکراین برای روسیه افزود، بطوری ‌كه اگر در دوران جنگ سرد برلین به عنوان نقطه‌ رو دررویی شرق و غرب اروپا محسوب می‌شد، امروز کی اف درواقع منطقه‌ی تلاقی منافع روس‌ها با غرب به‌شمار می‌رود.

اوکراین - روسیه - بحران - شرق اروپا 

روزنامه آرمان ملی چهارشنبه ششم بهمن 1400 یاداشت صفحه نخست

اگر بخواهیم یک تحلیل واقع‌بینانه درباره روند مذاکرات هسته‌ای داشته باشیم، باید فضای رسانه‌ای را از آنچه پشت میز مذکرات می‌گذرد، تفکیک کنیم. فضای رسانه تاثیرپذیر از روند پشت میز مذاکرات هست ولی واقع این است آنچه از طرف وزیرخارجه انگلیس یا وزیر خارجه خودمان یا رابرت مالی منعکس می‌شود، بُعد رسانه‌ای ماجراست و نه الزاما آنچه در میز مذاکرات جریان دارد.

برای اینکه درک کنیم دقیقا چه می‌گذرد باید اطلاعات دقیقی از موضوعات اساسی که مطرح می‌شود، داشته باشیم که متاسفانه گاهی از طرف برخی مسئولان به‌صورت قطره‌چکانی گفته می‌شود. قبلا آقای باقری کنی سخنانی می‌گفت که اخیرا صحبتی نکردند و آقای اولیانوف هم که توئیت‌های متعددی منتشر می‌کرد در اثر حملات متعدد، توئیت تازه‌ای منتشر نکرده ولی عمدتا می‌توان گفت آنچه الان درباره زندانیان آمریکایی در ایران مطرح شده، موضوعی فرابرجامی است.

ایران بارها اعلام کرده آمادگی دارد که ایرانیان زندانی در آمریکا را با آمریکایی‌های زندانی در ایران مبادله کند. موضوع روشنی که از دولت قبل تا دولت کنونی همچنان دنبال می‌شود. یعنی آزادی زندانیان آمریکایی در ایران یا ایرانیان در آمریکا منوط به توافق برجام نیست چون در برجام چیزی راجع به این موضوع پیش‌بینی نشده ولی در حاشیه آن می‌تواند انجام شود چنانچه قبلا هم انجام شده.

گمانه‌زنی‌ها درخصوص مذاکرات در وین زیاد است اما همه بر این باور هستند که روند مذاکرات خوب پیش می‌رود. امروز نمی‌شود گفت که نظرشان نزدیک شده است بلکه می‌شود گفت که به یک دیدگاه مشترکی رسیده‌اند و از موضع قبلی خود کمی پایین آمده‌اند. مثلا آمریکایی‌ها رسما می‌گویند ما حاضریم تحریم‌هایی را که بازدارنده اجرای برجام هستند و متعارض با آنند را کنار بگذاریم یعنی پیشرفتی صورت گرفته است و آماده‌اند که مثلا تحریم‌های نفتی را لغو کنند. این نقطه شروع خوبی است که اگر این کار را بکنند و ایران هم راستی آزمایی کند.

اگر این روند پیش برود متناسب با اقدام آمریکایی‌ها ما هم قدم‌هایی را خواهیم برداشت به این معنا که تئوری اقدام برابر اقدام شکل خواهد گرفت. مشخصا این موضع منطقی نیست و به جایی نمی‌رسد چون شروع کننده خروج از برجام و اجرا نشدن تعهدات آمریکا و اروپا بودند و نباید توقع داشته باشند که ایران کاری را قبل از آن‌ها انجام دهد. وقتی آمریکا در اریبهشت ۹۷ دستور صادر کرد و کلیه تحریم‌ها را بازگرداند، ایران یک سال صبر کرد بلکه اروپایی‌ها بتوانند طبق بیانیه خودشان تعهدات اجرا شود و ایران یک سال بعد طی ۵ مرحله به کاهش تعهدات خود اقدام کرد اما اروپایی‌ها هیچ کاری نکردند با این بهانه که آمریکا اجازه کار نمی‌دهد و به همین علت باید روند به شکل دیگری پیش رود.

سفر ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری ایران به مسكو در پیش است و هر زمان كه روسای جمهور ایران و روسیه دیدار می‌كنند موضوعاتی در سه سطح مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌گیرند. در سطح دوجانبه این گفت‌وگوها از اهمیت بسیاری برخوردار است. ایران و روسیه مشاركت نزدیكی برای تكمیل پروژه فاز ۲ و ۳ نیروگاه بوشهر دارند و نزدیك به ۱۰ میلیارد دلار برای توسعه این دو فاز سرمایه‌گذاری انجام شده است. پروژه‌های ریلی نظیر پروژه جلفا و مساله ساخت نیروگاه حرارتی از دیگر موضوعاتی است كه رییس‌جمهور ایران و همتای روس او ممكن است درباره آنها به بحث و تبادل‌نظر بپردازند. در سطح منطقه‌ای نیز ایران و روسیه همكاری‌های زیادی دارند؛ هم در موضوع سوریه، هم در موضوع افغانستان و هم در موضوع قفقاز جنوبی كه دو كشور در چارچوب ۳+۳ برای برقراری آرامش و ثبات در این منطقه تلاش می‌كنند، همكاری‌ها میان تهران و مسكو ادامه دارد و هر كدام از همكاری‌ها‌ می‌توانند محور گفت‌وگوهای دو رییس‌جمهور باشند.

سفر رئیس جمهور به روسیه ، روابط ایران و روسیه ، دیدار رئیسی از مسکو 

قرارداد سه جانبه سواپ (معاوضه) سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز با حضور روسای جمهور ایران، ترکمنستان و آذربایجان در شهر عشق آباد  هفتم آذر 1400 امضا شد. بر اساس این توافق سه جانبه که در حاشیه پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در ترکمنستان به امضا رسید؛ ترکمنستان روزانه ۵ تا ۶ میلیون مترمکعب گاز به جمهوری آذربایجان می فروشد. این گاز در مرز سرخش به ایران تحویل می شود و بجای آن ایران از مرز آستارا برای جمهوری آذربایجان گاز ارسال می کند.

به لحاظ ژئواکونومیکی این توافق  برای هر سه کشور مشارکت کننده در آن  اهمیت اساسی دارد. برای ترکمنستان از جهت تنوع بخشی به بازار صادرات گاز اهمیت اساسی دارد. زیرا عمده صادرات گاز ترکمنستان در سالهای اخیر  به روسیه و چین صورت می‌گیرد درواقع تنها  این دو کشور بازار اصلی برای صادرات گاز ترکمنستان بشمار می‌آیند. ذخایر گازی این کشور بیش از 24 تریلیون مترمکعب برآورد شده به همین دلیل همواره بدنبال راهی برای تنوع بخشیدن به مسیرهای صادراتی گاز خود است.

برای ایران نیز از آن جهت اهمیت دارد که  با دریافت سهمیه گاز از این خط لوله به عنوان حق ترانزیت ، می‌تواند از این گاز در پنج استان شمالی کشور استفاده کند و ضمن صرفه جویی در هزینه های انتقال گاز به این استان ها ، از مشکلات قطعی گاز در فصل پائیز و زمستان بکاهد.

حسن بهشتی‌پور-  کارشناس مسائل بین‌الملل

روزنامه همشهری یکشنبه 28 آذر 1400 صفحه 2

بررسی دستاوردها و نتایج به‌دست‌آمده از هفتمین دور مذاکرات احیای برجام در وین مستلزم آن است ابتدا به این نکته توجه کنیم که این دور از مذاکرات درواقع نخستین دور از گفت‌وگوها در دولت سیزدهم به‌حساب می‌آید و هیأت مذاکره‌کننده ایرانی درواقع براساس راهبردهایی که مدنظر تصمیم‌سازان دولت جدید است، وارد وین شده‌اند؛ بنابراین باید دور هفتم را درواقع نخستین دور مذاکرات براساس رویکردهای جدید ایران در موضوع برجام دانست. درچنین شرایطی واقعیت این است که دور اول به ارزیابی دوطرف نسبت به یکدیگر اختصاص دارد و هرکدام می‌کوشند مسائل و موضوع‌های مورد توجه خود را به‌طرف مقابل ارائه دهند تا بتوان به زمینه مشترکی برای دستیابی به توافق نهایی دست یافت. با توجه به این شرایط، مشهود و البته قابل پیش‌بینی بود که دیپلمات‌های ایرانی می‌کوشند رویکردهای جدید مدنظر خود را به‌طرف مقابل ارائه دهند و آنان را نسبت به اهداف موردنظر خود تفهیم کنند. برهمین اساس هم بود که تیم مذاکره‌کننده کشورمان 2سند پیشنهادی را به طرف مقابل ارائه کرد که یکی درباره لغو تحریم‌ها و دیگری پیرامون چگونگی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری‌اسلامی ایران بود. با توجه به این موضوع معتقدم مهم‌ترین نکته این دور از مذاکرات ارائه این دو سند ازسوی ایران به اعضای کمیسیون مشترک برجام بود تا گفت‌وگوها در مسیر تعیین شده ازسوی ایران ادامه یابد.

پوشش اختصاصی خبرآنلاین از همایش بین‌المللی بررسی تحولات قفقاز؛

حسن بهشتی پور در همایش بین‌المللی بررسی تحولات قفقاز گفت: این مسئله خیلی اهمیت دارد که ما مرز مغری و اهمیتش را برای افکار عمومی و همینطور داخل تبیین کنیم. از همه مهمتر این است که استان های آذری زبان ما اهمیت برقراری  این موازنه در ارتباط ایران با آذربایجان و ارمنستان را بدانند و بگوییم که بحث قومیت گرایی و شیعه و سنی یا ترک و ارمنی در اینجا مطرح نیست بلکه تمامیت ارضی ما مطرح است.

حسن بهشتی پور، پژوهشگر ارشد روابط ایران و اوراسیا با موضوع «اهمیت مغری در مناسبات ایران و ارمنستان» گفت: من چهار سناریو را درباره مرز ایران و ارمنستان و اهمیتش در نظر گرفتم و متناسب آن شرایط روابط آینده را پیش بینی کردم.

نوشته : حسن بهشتی‌پور

روزنامه تعادل 20 آذر  1400 یاداشت صفحه اول

به نظر می‌رسد، تعارضات جدی میان اخباری که توسط تیم مذاکره‌کننده ایرانی نقل می‌شود و اظهاراتی که توسط مورا و مقامات اروپایی و روسی مطرح می‌شود، وجود دارد. در شرایطی که مقامات ایرانی و مذاکره‌کننده ارشد کشورمان می‌گویند موضع ایران به نسبت دور هفتم گفت‌وگوها هیچ تغییری نکرده و 2سند ارایه شده از سوی ایران در حال بررسی است، اما مقامات اروپایی و روسی اعلام کرده‌اند، ایران پذیرفته در چهارچوب 6دور قبلی، مذاکرات تداوم داشته باشد. این 2رویکرد متفاوت و در برخی موارد متضاد، تعارضات جدی در اخبار برآمده از مذاکرات ایجاد کرده و دقیقا مشخص نیست، پشت پرده گفت‌وگوها چه می‌گذرد.آیا آنگونه که علی باقری‌کنی عنوان می‌کند، طرف مقابل در حال بررسی اسناد ایران است یا اینکه بر اساس اعلام مورا، اولیانوف و... ایران پذیرفته که توافقات 6دور قبلی مذاکرات، دنبال شود. بنابراین با دو نگاه کاملا متفاوت در خصوص مذاکرات هسته‌ای روبه رو هستیم که هر کدام روایت خاص خود را از محتوای گفت‌وگوها ارایه می‌دهند که با روایت طرف مقابل تفاوت‌های جدی دارد.

حسن بهشتی پور عضو شورای پژوهشی برون مرزی در خصوص تجریه همکاری خود با پژوهش های برون مرزی می گوید: به قول فردوسی حکیم، دو صد گفتار به اندازه نیم کردار ارزش نخواهد داشت. در بیش از بیست سالی که با پژوهش کاربردی برون مرزی همکاری داشتم به این واقعیت رسیدم که این واحد دقیقا مصداق بارز تولید کننده پژوهش های فاخر کاربردی است. یعنی پژوهشی که اغلب آنها، کم یا بیش هر پنج شرط اصلی پژوهش فاخر را دارند. یعنی اول در مساله شناسی و بیان مطالب استوار و محکم هستند، دوم ساختار علمی، مستند و دقیق دارند، سوم نثری روان، رسا و منسجم دارند، چهارم مطابق با نیازهای مخاطبان و سیاستهای تعیین شده هستند، و پنجم با تلفیق رویکرد علمی و رسانه ای، جامع و مانع اند.

مدیر اسبق شبکه العالم می گوید: واحد پژوهش های برون مرزی در زمینه کاربردی شدن این پژوهش های فاخر نیز برای هر سه مرحله پیش تولید، حین تولید و پس از تولید، برنامه ریزی دارد. یعنی پیش از تولید، پژوهش اقدام های لازم را برای جذب پژوهشگران خِبره و نیز تعیین موضوع های اولویت دار برای رسانه های برون مرزی و فراخوان عمومی و سرانجام ارایه راهنمایی های لازم برای پژوهشگران را برنامه ریزی کرده است. اما در جریان نگارش پژوهش نیز همکاری استاد راهنما (ناظر) با پژوهشگر در عمل به هدایت اثر در مسیر پروپوزال تصویب شده کمک می کند. در مرحله پس از تولید نیز پژوهش علاوه بر ارزیابی نهایی کیفیت پژوهش،  نتیجه تحقیق به تیم برنامه ساز تحویل می شود تا آنها متناسب با نیاز شبکه های رادیویی و تلویزیونی برون مرزی، متن تحقیق را به متن برنامه های چندرسانه ای تبدیل کنند. در پایان لازم می دانم از صمیم قلب کسب رتبه علمی پژوهشی برای دو فصلنامه برون مرزی را خدمت مدیر محترم و همه همکاران تبریک عرض کنم.

انتظار می رود در روزهای آتی جزئیات بیشتری از این اسناد منتشر شود

 روزیکشنبه سیاه برای سیاستمداران  فاسد جهان

روز یکشنبه یازدهم مهر 1400 دریکی از بزرگترین افشاگری‌های مالی، ثروت و معاملات پنهان سران کشورهای مختلف دنیا افشا شد. منبع اسناد لو رفته ۱۴ شرکت‌ مالی و حقوقی در پناهگاه‌های مالیاتی از جمله جزایرویرجین بریتانیا، پاناما، بلیز، قبرس، امارات متحده عربی، سنگاپور و سوئیس هستند. در این تحقیق اسناد ۲۹ هزار شرکت فراسرزمینی در فاصله سالهای 1996 تا 2011 بررسی شده‌اند. براساس اسناد افشاء شده  چند مورد بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است که به شرح زیر دسته بندی می شوند:

الف:  فساد همه گیر در بین سیاستمداران شرقی و غربی

این افشاگری ثروت ۳۵ رئیس فعلی و سابق دولت  و ۳3۰ نفر از چهره‌های سیاسی  و 130 میلیاردر  شناخته‌شده از 91 کشورجهان را فاش کرد.  این اسناد نشان می دهد فساد سیاستمداران غربی ، شرقی، کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته  ندارد. براساس محتوای اسناد لو رفته که تحت عنوان " اسناد پاندورا" )  ( Pandora Papers در رسانه  های  اروپا و آمریکا منتشر شده است چند شرکت مالی پوشش های مناسب را برای فرار مالیاتی سیاستمداران وکمک به  رهبران بعضی کشورها برای خرید ملک فراهم میکردند. بدین ترتیب درواقع آب به لانه مورچگان سیاست ورز فاسد ریخته اند.  اکنون باید منتظر تبعات افشاء این اسناد در داخل کشورهای مختلف باشیم. چند نمونه آن به شرح زیر است:

طی روزهای اخیر برخی حواشی بر مناسبات ارتباطی ایران با آذربایجان سایه انداخته که به نظر می‌رسد، ضروری است موضوع به دور از فضاسازی‌های حاشیه‌ای ارزیابی و تحلیل شود. معتقدم بخش قابل توجهی از حواشی، برآمده از جو‌سازی‌های رسانه‌ای است، چرا که از یک طرف ارمنستان اساسا حاضر نیست مرز استراتژیک خود با ایران را به عنوان تنها راه مستقیم به آب‌های آزاد منطقه جنوب از دست بدهد و از سوی دیگر اظهاراتی که در خصوص همکاری جمهوری آذریایجان، ترکیه و پاکستان برای سیطره در منطقه وفعالیت‌های نظامی مطرح می‌شود،هیچ پایه واساس درستی ندارد. بیشتر این گزاره‌ها، فضاسازی‌های رسانه‌ای است که عمدتا رژیم صهیونیستی پشت آن قرار دارد. نباید فراموش کرد که پاکستان در قضیه یمن، تحت فشار شدید عربستان قرار داشت تا علیه حوثی‌ها وارد عمل شود، اما با هشیاری نخست‌وزیر پاکستان موضوع به پارلمان حواله شد و مجلس این کشور هم با قاطعیت هر نوع دخالت نظامی پاکستان در یمن را رد کرد. بنابراین این احتمال که پاکستان وارد قلمروی سرزمینی در منطقه شود، تقریبا نزدیک به صفر است.

سخنرانی حسن بهشتی پوردر وبینار دانشگاه علامه طبابایی  در باره عضویت ایران در شانگهای :

«نباید فکر کنیم که کشورهای عضو این سازمان، تحریم ها را به خاطر عضویت ایران دور می زنند و به ما کمک می کنند. اگر بخواهیم با کشورهای این سازمان مبادله کنیم نظام پولی بین المللی مانع می‌شود و اگر با ما مبادله کنند از طرف آمریکا،FATF  و ... جریمه می شوند.»

 به گزارش سایت عطنا، چهارشنبه 7 شهریور نشستی با عنوان «بررسی ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای» توسط عطنا و با همکاری مرکز تحقیقات چین دانشگاه علامه طباطبائی به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل، دکتر ولی کالجی، پژوهشگر ارشد مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری و دکتر مجید رضا مومنی، استادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی به ایراد سخنرانی پرداختند.

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین الملل

روزنامه ارمان ملی شماره 1120 ، چهارشنبه هفتم مهر 1400

بحث ایران و آژانس راجع به گزارش آقای رافائل گروسی  گزارشی خلاف واقع است،چون قاعدتا مدیرکل آژانس درمورد مسائل حقوقی و فنی باید صحبت کند. حقوقی یعنی فعالیت‌های ایران را با مقررات ان پی تی یا پروتکل الحاقی تطبیق دهد که چقدر احصا شده یا نشده و یک بخش هم فنی است، به این معنا که ایران چند درصد اورانیوم غنی کرده وذخایر ایران چقدر شده و از چه سانتیرفیوژهایی استفاده کرده که در گزارش سه ماهه به شورای حکام می‌دهد. تا زمانی‌که این گزارش تهیه می‌شود با ایران هیچ مشکلی ندارد ولی وقتی آقای گروسی اعلام می‌کند ایران اجازه نمی‌دهد به دوربین‌های سایت کرج دسترسی داشته باشیم، نشان می‌دهد که سیاسی است. چون خود او می‌داند توافق راجع به آن چیزی بوده که در متن توافق مشخص شده است . درواقع قرار بوده دوربین‌های آسیب دیده در مکان‌های توافق شده بین ایران و آژانس ترمیم شود ولی کرج جزو آن نبوده است. وقتی در متن توافق دوربین‌های مشخص شده آمده و ذکری از کرج نبوده، دیگر چرا آقای گروسی باید غیر از آن بگوید که دسترسی به کرج داده نشده است. چون در کرج اتفاقی افتاده و عملیات تروریستی به تعبیر من و به تعبیرایران خرابکاری انجام شده، بنابراین در حال بررسی و تحقیق است که این عملیات را چه کسی و چگونه انجام داده و درحقیقت یک جنبه امنیتی دارد.

نویسنده: حسن بهشتی پور

مقدمه:

با پایان خروج آمریکا از افغانستان پس از 20 سال ، طالبان توانست در مدت کوتاهی بر کل افغانستان بجز ولایت پنجشیر، مسلط شود. دلیل پیش روی سریع طالبان و اینکه این گروه چگونه توانست باردیگر به قدرت بازگردد و پاسخگویی به این سئوال مهم که آیا ماهیت طالبان در مقایسه با 20 سال پیش تغییر کرده است و اینکه ایران در قبال طالبان تازه به قدرت رسیده چکار می تواند انجام دهد از جمله مهم ترین مواردی است که درمطلب پیش رو به ان پرداخته شده است. بیشتر هدف این نوشته ارائه تصویری واقعی تر از طالبان و پیش بینی تحولات آتی است .

https://farhangeeslami.com/%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d8%aa/%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d9%be%d8%b3%d8%a7-%d8%ae%d8%b1%d9%88%d8%ac-%d8%a2%d9%85%d8%b1%db%8c%da%a9%d8%a7-%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%d9%81%d8%ba%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86/

خبرگزاری ایمنا 29 شهریور 1400

سلام تهران به شانگهای

روز جمعه۲۶ شهریورماه پس از نزدیک به ۱۴ سال رایزنی، سازمان همکاری‌های شانگهای با عضویت تهران در این سازمان موافقت کرد.

پس از ۱۴ سال عضویت ناظر جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، نهایتاً پس از رایزنی‌های فراوان، در بیست و یکمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان  سند آغز روند عضویت کامل ایران  به تائید رهبران هشت کشور عضو رسید.

سازمان همکاری‌های شانگهای در سال ۲۰۰۱ با هدف برقراری موازنه در مقابل نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه ایجاد شد. جمهوری اسلامی ایران تا امروز به عنوان عضو ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور داشت و حالا تأیید عضویتش در این سازمان، علاوه بر دستاوردهای سیاسی و امنیتی، فرصت‌های اقتصادی را نیز پیش روی فعالان اقتصادی کشور قرار می‌دهد و مسیر مبادلات تجاری را تسهیل می‌کند.

جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۵ به دنبال عضویت دائم در پیمان شانگهای بود و طی سال‌های گذشته دلایل مختلفی باعث شد که این مسیر برای تهران مهیا نشود که از جمله مهمترین آنها، تحریم‌های اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد بود.

حسن بهشتی‌پور- ‌تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل

روزنامه همشهری ، شماره 8311، روزشنبه 20 شهریور 1400، یاداشت صفحه نخست

برای قضاوت درباره دستاوردها و ناکامی‌های آمریکا پس از جنگ 20‌ساله افغانستان، پیش از هر چیز باید توجه داشته باشیم که این کشور پس از حملات 11سپتامبر2001، به کلی مسیر اشتباهی را برای سیاست‌های خود انتخاب کرد. بهانه حمله آمریکا به افغانستان، انتقام آمریکا از گروه القاعده بود، درحالی‌که افغانستان نقش بسیار کمرنگی در حمایت از القاعده ایفا می‌کرد.

ریشه شکل‌گیری القاعده به دورانی بر می‌گردد که شوروی وارد افغانستان شده بود و گروه‌های عربی تحت عنوان جهاد علیه اشغالگری شوروی، عازم این کشور می‌شدند. در آن زمان ترکیب گسترده‌ای متشکل از نیروهای عربی از الجزایر و تونس گرفته تا مصر و اردن شکل گرفت که همگی برای ایجاد نیرویی جهادی برای مقابله با شوروی در افغانستان متمرکز شدند. آمریکا نیز از این گروه حمایت می‌کرد چرا که به‌دنبال تضعیف شوروی بود اما پیش‌بینی نمی‌کرد که همین گروه در آینده، با نظریه‌پردازی شخصیت‌هایی همچون ایمن الظواهری به دشمن آمریکا تبدیل خواهند شد.

پس از آن، واشنگتن با اشتباهی محاسباتی تصور می‌کرد می‌تواند این دشمن جدید را با حملات نظامی، عمدتا متکی به بمباران‌های هوایی منهدم کند. درحالی‌که گروه القاعده و جریاناتی نظیر آن، ریشه در خاستگاه‌های فکری-اجتماعی‌ای داشتند که با حملات نظامی و بمباران از بین نمی‌رود. بر این اساس بیش از 2هزار میلیارد دلار هزینه آمریکا در جنگ 20ساله افغانستان شد. طبق برخی اسناد موجود، عمده این پول‌ها در اختیار شرکت‌های پیمانکار نظامی نظیر بلک واتر قرار گرفت و هیچ نتیجه روشنی برای این کشور به همراه نداشت. بودجه نظامی آمریکا در افغانستان صرفا شرکت‌های پیمانکار نظامی را که برای پشتیبانی میدانی از ارتش ‌این کشور وارد افغانستان شده بودند، فربه کرد. البته در این میان، بخش محدودی از سرمایه‌گذاری‌های آمریکا نیز مرتبط با پروژه‌های عمرانی در داخل افغانستان بوده که در قیاس با هزینه‌های نظامی این کشور بسیار ناچیز است.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل

روزنامه جهان صنعت شماره 4813 ، روز پنج شنبه 11 شهریور 1400 ، یاداشت صفحه اول

طالبان می‌گوید که بنا را بر همراهی با سایر کشورها، حتی آمریکا و پایبندی بر تعهدات بین‌المللی گذاشته و همین هم سبب شده که برخی در تحلیل به اشتباه بیفتند. به اعتقاد من اما قضاوت درباره طالبان در صورتی که ماهیت آن را درست نشناخته باشیم، امکان ندارد. طالبان یک متغیر وابسته است و نه یک متغیر مستقل که بتوان روی موضع‌گیری‌ها و حرف‌هایش حساب کرد. ماهیت این گروه به عناصر خارجی به ویژه پاکستان وابسته است. این پاکستان بود که این گروه را در سال ۱۳۷۳ ایجاد و مسلح کرد. اکنون اما برخی معتقدند که طالبان سال ۷۳ با طالبان ۱۴۰۰ فرق دارد و کاملا درست می‌گویند زیرا این گروه جایی انجماد نیافته و تغییراتی داشته است، رهبران آن تغییر کرده‌اند و نهایتا این طالبان یک گروه چندلایه از طیف‌ها و جناح‌های مختلف است. با همه اینها اما از نظر مبانی اعتقادی و اصول فکری همانی است که در ابتدا به وجود آمد.این نکته در تحلیل رفتارهای آینده و اینکه فریب مواضع فعلی آن را نخوریم خیلی مهم است که طالبان با وجود وابستگی به پاکستان در فرهنگ و جامعه امروز افغانستان نفوذ دارد و از خارج به این کشور تزریق نشده است.