روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

روزنامه هم میهن چهارشنبه نهم مهر 1404

مواجهه با شرایط فعلی و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد یک مسئله پیچیده، چندلایه و چندوجهی است. با توجه به تحولات بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی باید همه جنبه‌های این رویداد را با دقت بررسی کرد. دستگاه سیاست خارجی ایران نمی‌تواند در مواجهه با این شرایط صرفاً مشغول شورای امنیت سازمان ملل متحد شود.

البته دستگاه دیپلماسی ایران باید با استفاده از کمک روسیه و چین در شورای امنیت تا جایی که می‌تواند جلوی تصویب قطعنامه‌های جدید یا جلوی تصویب بودجه برای پیشبرد قطعنامه‌های ۶گانه و تشکیل یا تصمیم‌گیری در کمیته‌ها و پنل‌های موضوعه این قطعنامه‌ها را بگیرد. روسیه و چین در هر صورت از حق وتو برخوردار هستند و شاید راهکارهای رویه‌ای و اداری در شورای امنیت اجازه بدهد که تا حدی جلوی برخی از اقدام‌ها علیه ایران را بگیرند.

نوشته حسن بهشتی پور

سخنرانی آقای مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، در هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بازتاب دهنده مهم‌ترین اولویت‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران در عرصه منطقه ای و بین‌المللی بود. با تحلیل محتوای این سخنرانی 1756 کلمه ای، می توان به ده سرفصل اصلی زیر خلاصه رسید:

۱. تأکید بر قاعده طلایی اخلاق در همه ادیان و نقد وضعیت جهان

۲. محکومیت حمله به ایران و تأکید بر مقاومت در برابر زورگویی

۳. افشاگری علیه رژیم صهیونیستی و طرح «اسرائیل بزرگ»

۴. ارائه چشم‌انداز ایران برای صلح و امنیت منطقه‌ای («قدرت از طریق صلح»)

۵. موضع‌گیری درباره سلاح‌های کشتار جمعی و تأکید بر صلح‌طلبی هسته‌ای ایران

۶. روشنگری در باره مواضع ایران در قبال حل و صل بحران‌ها (قفقاز، اوکراین)

۷. استقبال از پیمان‌های منطقه‌ای (عربستان و پاکستان)

۸. محکومیت تجاوز به قطر و اعلام همبستگی با دولت و مردم این کشور

۹. فراخوان برای اعتمادسازی و چندجانبه‌گرایی در منطقه

۱۰. تأکید بر هویت صلح‌طلب ایران و ارائه طریق بیائید « تهدید را به فرصت تبدیل کنیم»

اگرچه پرداختن به تمامی این محورها حائز اهمیت است، اما به نظر می‌رسد سه محور از جایگاهی راهبردی‌تر برخوردار هستند و هسته مرکزی پیام سخنرانی را تشکیل می دهند:

نوشته : حسن بهشتی پور

سفر علی لاریجانی به عربستان سعودی را می‌توان یکی از مهم‌ترین تحرکات دیپلماتیک اخیر ایران در منطقه دانست؛ سفری که هم در چارچوب تحولات پرشتاب خاورمیانه معنا پیدا می‌کند و هم می‌تواند بر مناسبات دوجانبه تهران و ریاض تأثیرگذار باشد. بررسی محورهای مطرح‌شده از سوی رسانه‌های را می توان در دو سطح روابط دوجانبه و منطقه ای مختلف تحلیل کرد

۱. روابط دوجانبه ایران و عربستان

با وجود توافق سیاسی ایران و عربستان در سال ۱۴۰۱ و از سرگیری روابط دیپلماتیک، هنوز نشانه‌های قابل توجهی از پیشرفت در حوزه اقتصادی دیده نمی‌شود. تحریم‌های گسترده علیه ایران مانع از گسترش همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشترک شده است. با این حال، ظرفیت‌های متعددی برای همکاری وجود دارد:

توریسم مذهبی: امکان تقویت سفرهای زیارتی میان دو کشور (ایرانیان به مکه و مدینه و شیعیان عربستان به مشهد، قم و سایر اماکن زیارتی).

پروژه‌های ترانزیتی: اتصال ریلی میان مشهد، قم، کربلا و سپس به مکه و مدینه، که در صورت تحقق می‌تواند پیوستگی منافع اقتصادی و فرهنگی را تقویت کند.

صنایع غذایی و کشاورزی: همکاری در صنایع روغنی، آبمیوه و فرآورده‌های غذایی که در گذشته سابقه داشته، اما با تحریم‌ها متوقف شده است.

فناوری‌های نوین: عربستان در حال حرکت به سوی توسعه هوش مصنوعی و فناوری‌های نو است و این حوزه می‌تواند زمینه‌ساز همکاری مشترک باشد.

نوشته: حسن بهشتی‌پور

در جهان پساجنگ سرد، نظم بین‌المللی با چالش‌های نوین روبه‌رو شده است. یکی از مهم‌ترین بازیگران این عرصه، چین است؛ کشوری که از دهه ۱۹۸۰ تاکنون با رشد اقتصادی خیره‌کننده، به دومین قدرت اقتصادی جهان تبدیل شده است. اما پرسش اصلی این است که چین چگونه می‌خواهد این قدرت را به نفوذ جهانی تبدیل کند: با همکاری یا تقابل؟

استراتژی پکن در عصر شی جین‌پینگ

چین در دوره رهبری شی جین‌پینگ سیاستی چندلایه را دنبال می‌کند: توسعه اقتصادی، پیشرفت فناوری‌های نوین، تقویت توان نظامی و گسترش همکاری‌های بین‌المللی. برخلاف شوروی سابق، پکن به‌دنبال رویارویی مستقیم با آمریکا نیست، اما در عین حال نشانه‌هایی از رقابت و حتی فشار منطقه‌ای در رفتارهایش دیده می‌شود. افزایش حضور نظامی در دریای جنوبی چین، سیاست سختگیرانه در قبال تایوان و فشارهای اقتصادی بر برخی کشورها نشان می‌دهد که پرهیز از تقابل، تنها بخشی از واقعیت سیاست خارجی چین است.

نوشته: حسن بهشتی پور

کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه، به عنوان مشارکت‌کنندگان در برجام، در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ با صدور بیانیه‌ای رسمی از رئیس شورای امنیت سازمان ملل درخواست کردند فرایند فعال‌سازی مکانیزم ماشه آغاز شود. (۱) در مقاله پیش‌رو کوشیده‌ام این رفتار بحران‌زای سه کشور موسوم به تروئیکای اروپایی را از جنبه‌های حقوقی و سیاسی تحلیل کنم و نشان دهم که این کشورها تحت تأثیر فشار دولت آمریکا و رژیم صهیونیستی، عملاً اقدامی را آغاز کرده‌اند که در صورت بازگشت قطعنامه‌های تحت فصل هفتم، وضعیت کنونی را برای اروپا و غرب آسیا به مراتب بحرانی‌تر از گذشته خواهد کرد.

۱. بررسی صلاحیت و جایگاه حقوقی E3 برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه

بر اساس مفاد بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ — که مورد استناد سه کشور قرار گرفته است — به «مشارکت‌کننده در برجام» (JCPOA Participant) این حق داده می‌شود که در صورت عدم اجرای تعهدات از سوی ایران، موضوع را به شورای امنیت اطلاع دهد. (۲) پس از خروج آمریکا از برجام، ایالات متحده در دی‌ماه ۱۳۹۹ ادعا کرد که همچنان یک «مشارکت‌کننده» است و می‌تواند مکانیزم ماشه را فعال کند؛ ادعایی که در همان زمان با مخالفت گسترده اعضای شورای امنیت سازمان ملل مواجه شد. به طوری که از ۱۵ کشور عضو این شورا، تنها آمریکا و دومینیکن رأی مثبت دادند، ۹ کشور رأی ممتنع دادند — که آلمان، انگلیس و فرانسه نیز جزو آنها بودند — و دو کشور روسیه و چین رأی مخالف دادند.

بر این اساس، آیا سه کشور اروپایی که خود رسماً از بسیاری از تعهداتشان در قبال برجام (به‌ویژه تعهدات اقتصادی و لغو تحریم‌ها) عقب‌نشینی کرده‌اند و نتوانسته‌اند مزایای توافق را برای ایران محقق کنند، می‌توانند خود را «مشارکت‌کننده فعال در برجام» به معنای مندرج در بند ۱۱ قلمداد کنند؟ این پرسش، یک مناقشه جدی حقوقی ایجاد می‌کند: چگونه کشورهایی که عملاً توافق را غیرممکن ساخته‌اند، می‌خواهند از مکانیسمی درونِ توافق استفاده کنند که خودشان آن را تضعیف کرده‌اند؟ آن هم علیه کشوری که تا یک سال پس از خروج آمریکا، همچنان به تعهدات خود عمل می‌کرد.

نوشته حسن بهشتی پور

در جریان سفر اخیر آقای پزشکیان به چین و سخنرانی او در اجلاس سازمان همکاری شانگهای، بار دیگر موضوع بندر چابهار و امکان همکاری ایران با هند مورد توجه قرار گرفت. رئیس‌جمهور تأکید کرد این بندر می‌تواند بستر شکل‌گیری یک خط ریلی منطقه‌ای و مسیر حمل‌ونقل تازه‌ای باشد که جایگاه ایران را در معادلات ترانزیتی ارتقا دهد. اما پرسش اساسی این است که با احتمال بازگشت تحریم‌ها، تحقق این پروژه تا چه اندازه امکان‌پذیر خواهد بود و آیا هند حاضر است در این مسیر همکاری عملی با ایران داشته باشد؟

واقعیت آن است که بندر چابهار با چالش‌های جدی مواجه است. مهم‌ترین مانع، استمرار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است. تا زمانی که این تحریم‌ها پابرجا باشد، سرمایه‌گذاری خارجی – به‌ویژه از سوی هند – با ریسک بالایی همراه خواهد بود. درست است که در مقطعی دولت آمریکا با اعطای معافیت‌هایی اجازه ادامه فعالیت‌های هند در چابهار را صادر کرد، اما همکاری پایدار بدون رفع تحریم‌ها عملاً غیرممکن است؛ چرا که هر شرکت خارجی که قصد سرمایه‌گذاری در این پروژه را داشته باشد، در معرض تحریم‌های آمریکا قرار می‌گیرد. این امر به یک مانع اساسی برای توسعه چابهار بدل شده است.

پیامدها برای آذربایجان، ارمنستان و ایران

نوشته :حسن بهشتی پور

اختصاصی برای ایراس

مقدمه

پس از جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰)، بند نهم توافق ۱۰ نوامبر موضوع «رفع انسداد مسیرهای حمل‌ونقل» را مطرح کرد. آذربایجان این بند را مبنای مطالبه‌ی «راه‌گذر زنگزور» برای اتصال زمینی به نخجوان دانست، در حالی‌که ارمنستان همواره بر این تأکید داشت که مسیر باید تحت حاکمیت و کنترل خود باقی بماند. در اوت ۲۰۲۵، با میانجی‌گری آمریکا و حضور مستقیم دونالد ترامپ، توافقی موسوم به «راه ترامپ» یا TRIPP شکل گرفت. بر اساس اعلام رسمی، مسیر پیشنهادی تحت حاکمیت ارمنستان خواهد ماند، اما توسعه و بهره‌برداری از زیرساخت‌ها به کنسرسیومی به رهبری آمریکا سپرده می‌شود؛ اگرچه جزئیات دقیق ترکیب این کنسرسیوم و میزان وابستگی آن به دولت آمریکا هنوز به طور کامل روشن نیست. این تغییر، معادله‌ی حقوقی و سیاسی موضوع را دگرگون کرده است.

در مطلب پیش رو سعی کردم موضوع «دسترسی بدون مانع آذربایجان به نخجوان» را در توافق اخیر از نگاه سه کشور منطقه یعنی ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، در ابعاد حقوقی، سیاسی و امنیتی تحلیل کنم.

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در مصاحبه با نامه نیوز گفت: فعال‌سازی مکانیزم ماشه هیچ تأثیری بر عضویت ایران در شانگهای و بریکس نمی‌گذارد. زیرا وقتی کشوری عضو شانگهای شد دیگر به خاطر تحریم های سازمان ملل یا سایر تحرم ها اخراج نمی شود کسانی که چنین ادعایی را مطرح می کنند شرط عضویت در شانگهای را به موضوع اخراج از این سازمان به خاطر تحریم های سازمان ملل ارتباط می دهند که از اساس اشتباه است.

از بدو تولد برجام، مکانیزم ماشه از جمله موضوعاتی بود که بارها و بارها درباره آن تیم مذاکراتی توضیح دادند اما هیچ گاه توضیحات آنها نزد منتقدان قانع کننده برداشت نشد. قریب به یک ماه دیگر برجام منقضی می شود و اروپایی ها نمی خواهند اهرم اختصاصی مکانیزم ماشه برای فشار به تهران را به همین راحتی از دست بدهند بنابراین پیشنهاد تمدید آن را روی میز گذاشتند که با پاسخ منفی تهران مواجه شدند، حالا آنها صریح و آشکار می خواهند ماشه را بچکانند؛ در مقابل ایران معتقد است این تیر مشقی بوده و می توان تبعاتش را مدیریت کرد، از این رو حاضر نیست به اروپایی ها باج بدهد.

در این میان برخی تحلیلگران هشدار می دهند که فعال شدن مکانیزم ماشه می تواند بر خیلی از مناسبات ایران در عرصه جهانی تأثیر منفی بگذارد و از جمله این مناسبات عضویت ایران در پیمان شانگهای و بریکس خواهد بود.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل

در سال‌های اخیر این گزاره از سوی برخی رسانه‌های غربی بارها مطرح شده است که ایران در انزوا قرار دارد. این ادعا بر پایه یک برداشت نادرست استوار بود. واقعیت آن است که ایران نه‌تنها در انزوا نیست، بلکه فعالانه در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی حضور دارد. جریانی که تلاش می‌کند «انزوای ایران» را القا کند، جهان را تنها از دریچه اروپا و آمریکا می‌بیند؛ گویی هر کشوری که با غرب رابطه نداشته باشد، منزوی است. در حالی که همان کشورهایی که خود را معیار ارتباطات جهانی می‌دانند، از متحدانی حمایت می‌کنند که در دادگاه لاهه به‌عنوان جنایتکار جنگی تحت محاکمه‌اند، اما همچنان روابط سیاسی و نظامی‌ با آنان را ادامه می‌دهند. ارتباط با همسایگان برای ایران یک ضرورت است و سفرهای دیپلماتیک دولت به کشورهای منطقه اقدامی مثبت محسوب می‌شود. با وجود این صرف انجام سفر و امضای تفاهمنامه کافی نیست. تجربه نشان داد که بسیاری از تفاهمنامه‌ها به قرارداد الزام‌آور و عملیاتی تبدیل نشده و حتی برخی قراردادها نیز به‌طور کامل اجرا نمی‌شوند. بنابراین، دولت باید بر تبدیل سفرهای دیپلماتیک به قراردادهای اجرایی و عملیاتی متمرکز شود. تنها در این صورت است که می‌توان روابط اقتصادی، تجاری و سیاسی را به سطحی مؤثر و پایدار رساند. نمونه اخیر، حضور ایران در اجلاس کشورهای اوراسیا است که فرصتی مهم برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای به شمار می‌رود. ایران باید با نگاه راهبردی، از فرصت‌ها بهره‌برداری کند و با پیگیری مستمر، تفاهمنامه‌ها را به قراردادهای واقعی تبدیل نماید. در این صورت است که سیاست همسایگی می‌تواند به دستاوردی ملموس برای کشور تبدیل شود.

نوشته حسن بهشتی پور

اختصاصی برای روزنامه قدس 15 مرداد 1404 صفحه 2

با پایان جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل و آغاز آتش‌بسی شکننده، این پرسش مهم در برابر سیاست‌گذاران و تحلیلگران قرار گرفته است: آیا منطقه به سمت درگیری مستقیم دیگری حرکت خواهد کرد یا الگوی جنگ روانی، فشار اقتصادی و اقدام‌های محدود نظامی همچنان ادامه خواهد یافت؟ بررسی روند تحولات اخیر و اهداف بازیگران اصلی، تصویر روشن‌تری از آینده محتمل ترسیم می‌کند.

واکنش ایران: از بازدارندگی فعال تا اتکا بر جنگ نامتقارن

در واکنش به این حملات، ایران مذاکرات با آمریکا را متوقف کرد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را با شدت بیشتری از سر گرفت. سیاست تهران در این مقطع، حرکت به سوی بازدارندگی فعال بود به ‌ویژه از مسیر تقویت ظرفیت‌های دفاعی، سایبری و راهبردی.ایران همزمان با تشدید فعالیت‌های دیپلماتیک در سازمان ملل، بر بازسازی و ارتقای محورهای مقاومت منطقه‌ای (حزب‌الله، الحشد الشعبی و انصارالله) تمرکز یافت. این راهبرد، نه‌تنها جنبه نظامی دارد بلکه حامل پیام سیاسی روشنی به واشنگتن و تل‌آویو است؛ مبنی بر اینکه هزینه اقدام‌های نظامی علیه ایران، فراتر از جغرافیای ایران خواهد بود.

نوشته حسن بهشتی پور

در فضای رسانه‌ای ایران، برخی تحلیلگران و کارشناسان خواستار اقدام نظامی پیش‌دستانه علیه جمهوری آذربایجان شده‌اند، با این فرض که این کشور در حملات اخیر رژیم اسرائیل علیه ایران نقش پشتیبانی‌گر داشته است. این دیدگاه، فارغ از پیامدهای راهبردی‌اش، بر پایه شواهدی ارائه می‌شود که هنوز اعتبار رسمی و امنیتی نیافته‌اند. از این رو، نقد آن نه تنها ضروری، بلکه برای پرهیز از تصمیمات واکنشی حیاتی است.

از منظر تحلیلی، سه فرض را می‌توان درباره نقش احتمالی جمهوری آذربایجان در حملات اسرائیل مطرح کرد:

فرض اول – نفی همکاری و استفاده از خاک یا آسمان آذربایجان

این همان موضع رسمی دولت باکو است که صریحاً هرگونه استفاده از پایگاه، زیرساخت یا حریم هوایی این کشور توسط اسرائیل را رد می‌کند. بر اساس این فرض، اسرائیل حملات خود را از مسیر دیگری انجام داده و جمهوری آذربایجان هیچ نقشی در آن نداشته است.

نوشته : حسن بهشتی پور

در بررسی هر مصاحبه مقامات عالی‌رتبه ایران با رسانه‌های آمریکایی، نکته‌ای کلیدی نباید مغفول بماند: مخاطب اصلی این گفتگوها، دولت ایالات متحده نیست، بلکه افکار عمومی مردم آمریکا است.

برخلاف تصور برخی منتقدان، این مصاحبه‌ها عرصه مذاکره یا تقابل سیاسی با دولت آمریکا محسوب نمی‌شوند، چراکه سیاست‌گذاران آمریکایی، تصمیمات خود را بر اساس گفت‌وگوهای رسانه‌ای با مقامات خارجی تنظیم نمی‌کنند. فرآیند سیاست‌گذاری در آمریکا تابع لابی‌ها، منافع ساختاری و اجماع نخبگانی است، نه صرفاً مواضع رسانه‌ای کشورهای دیگر.

اما در مقابل، افکار عمومی آمریکا—به‌ویژه اقشار تأثیرگذاری مانند مالیات‌دهندگان منتقد، محافل دانشگاهی، نخبگان رسانه‌ای و کنشگران مستقل—نقش بسزایی در شکل‌دهی به فضای سیاسی این کشور دارند. بنابراین، گفت‌وگوی مستقیم با این مخاطبان، به‌عنوان بخشی از دیپلماسی عمومی، ابزاری راهبردی و مؤثر است.

یک بررسی با مشارکت هوش مصنوعی

در روزهای اخیر، شبکه اجتماعی «کاوش‌مدیا» که با شعار «دیگران درباره ما چه می‌گویند» فعالیت می‌کند، مصاحبه‌ای از یک دیپلمات سابق عراقی با شبکه عرب‌زبان «یوتی‌وی» منتشر کرده است. در این بخش از مصاحبه، نه نامی از مصاحبه‌شونده برده می‌شود و نه سندی ارائه می‌گردد. تنها به‌عنوان «وابسته نظامی سابق عراق در اَمان» از او یاد می‌شود. وی مدعی است پسرش که سرگرد خلبان جنگنده بوده، در مقابل خانه‌اش در اردن با ۹ گلوله توسط افراد ناشناس ترور شده است. در ادامه، او ادعا می‌کند: «بیش از ۱۷۰ خلبان عراقی که در جنگ ایران و عراق شرکت داشتند، طی سال‌های گذشته در اروپا توسط نیروهای امنیتی ایران ترور شده‌اند.»

این ادعا اگرچه در برخی محافل مجازی بازنشر شده، اما فاقد هرگونه پشتوانه مستند از سوی منابع معتبر بین‌المللی است.

چرا این ادعا صحت ندارد؟ در ادامه مطلب ببینید

یادداشت : حسن بهشتی پور

1. پیشینه روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل

گزارش‌ها درباره همکاری نظامی و استراتژیک بین باکو و تل آویو جدید نیستند. اسرائیل برای دهه‌ها یکی از تأمین‌کنندگان اصلی سلاح به جمهوری آذربایجان بوده، به ویژه در جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰). بود بنابراین احتمال دارد در مقطع جنگ اسرائیل با ایران ؛ آذربایجان به چنین همکاری تن داده باشد چنانچه در گذشته موارد مکرر در ترور دانشمندان هسته ای ایران و حمله به نطنز در نوبتهای قبلی این همکاری اسنادی داشت اگرچه باکو این ادعاها را رد می‌کند، اما ایران ظاهرا مدارک مورد ادعا خود را به انها در گذشته تحویل داده است

۲. هدف آذربایجان از فشار بر ارمنستان

پس از جنگ ۲۰۲۰ و تسلط باکو بر قره‌باغ، موضوع "کریدور زنگزور" (اتصال جمهوری آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان) به یکی از اهداف کلیدی باکو تبدیل شده است.

ترکیه از این طرح حمایت می‌کند، زیرا به آنکارا نیز اجازه می‌دهد ارتباط زمینی مستقیم‌تری با جمهوری آذربایجان داشته باشد؛ و اهداف خود را در جهت گسترش پان ترکیسم تا استان ترک نشین سینگ کیانگ درچین گسترش دهد. مقاومت ارمنستان تاکنون مانع از تحقق این طرح شده، اما فشارهای سیاسی و نظامی، ممکن است پاشینیان را به پذیرش آن وادار کند.

حسن بهشتی‌پور

یادداشت صفحه اول روزنامه آرمان ملی

ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در موضوع پرونده هسته‌ای ایران، برخلاف سایر مسائل بین‌المللی، اختلاف‌نظر بنیادینی ندارند.

هرچند میان آن‌ها در خصوص جنگ اوکراین، وضعیت غزه و فلسطین، سیاست‌های تعرفه‌ای و همچنین مسائل مربوط به چین یا ناتو اختلافاتی جدی وجود دارد، اما در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران، موضعی کم‌وبیش هماهنگ اتخاذ کرده‌اند. هدف مشترک این دو بازیگر کلیدی، مقابله با امکان ساخت سلاح هسته‌ای است؛ موضوعی که طی دو دهه گذشته همواره در صدر نگرانی‌های آن‌ها قرار داشته است. با این حال، میان واشینگتن و پایتخت‌های اروپایی تفاوت‌هایی در نحوه مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد. به‌طور خاص، آمریکایی‌ها به‌ویژه در دوران اخیر، مواضع تندتری اتخاذ کرده‌اند و برخی مقامات این کشور حتی خواهان برچیده شدن کل صنعت هسته‌ای ایران شده‌اند. این در حالی است که اروپایی‌ها چنین خواسته‌ای را غیرعملی و غیرواقع‌بینانه می‌دانند. نگاه اروپا به این مسئله مبتنی بر بازگشت ایران به تعهدات مندرج در برجام است. از منظر کشورهای اروپایی، ایران باید سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را به ۳.۶۷ درصد کاهش دهد و ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را نیز در چارچوب سقف‌های برجامی نگاه دارد. آن‌ها غنی‌سازی بیش از این سطح را نقض صریح مفاد توافق هسته‌ای تلقی می‌کنند. در مقابل، جمهوری اسلامی ایران نیز با اشاره به عهدشکنی طرف غربی، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، تأکید دارد که دلیل و ضرورتی برای اجرای یک‌جانبه تعهداتش ندارد. ایران استدلال می‌کند که اروپا نه‌تنها نتوانسته منافع اقتصادی وعده ‌داده ‌شده در برجام را برای ایران تأمین کند، بلکه در عمل در برابر فشارهای آمریکا نیز ایستادگی نکرده است.

حسن‌ بهشتی‌ پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار روزنامه اطلاعات گفت: می‌توانیم با هوشمندی در مذاکرات هم مطالبه‌مان را به نتیجه برسانیم هم از ظرفیت کشورهای منطقه از جمله عربستان برای حصول نتیجه استفاده کنیم.

او درباره تاثیرگذاری احتمالی عربستان در جریان مذاکرات ایران و آمریکا اظهار داشت: در اینکه عربستان جایگاه ویژه ای در منطقه و در نتیجه در مناسبات بین المللی دارد، شکی نیست. در واقع از آنجایی که دولت سعودی و جمهوری اسلامی بنا را بر پایان مجادله و برقرای تعامل گذاشته اند، عربستان می تواند سهمی در تلطیف احتمالی فضای بین ایران و آمریکا داشته باشد. به هرحال تنش در خاورمیانه منافع همه کشورهای حاشیه خلیج فارس را تحت تاثیر قرار می دهد که عربستان هم از این قاعده مستثنی نیست.

احتمالا در سفر یک روزه ای که رییس جمهوری ایالات متحده به ریاض داشت، بین محمد بن سلمان و دونالد ترامپ نظراتی درباره مذاکره ایران و آمریکا رد و بدل شده یعنی وقتی عراقچی یک روز قبل از مذاکره چهارم به ریاض می رود، مشخص می شود که عربستان هم در بحث مذاکره سهم و نقش مهمی دارد.

دلیل اصلی ناترازی هایی که در بخش های مختلف داریم، تحریم های ظالمانه‌ای است که از جانب آمریکا و بعضا کشورهای اروپایی به ایران تحمیل شده، بنابراین در شرایطی که فشار روی مردم از بحران هم فراتر رفته، چاره ای جز این نداریم که در مذاکره واقع بین باشیم و از مواضع ااحساسی عبور کنیم، بلکه مقدمات برچیده شدن تحریم ها فراهم شود. البته اینکه بحران داریم، اصلا نمی تواند زیرپا گذاشتن عزت و اصول را توجیه کند. نظر من این است، مواردی را که می تواند بدون سودی فقط برای ما هزینه داشته باشد، کنار بگذاریم تا بتوانیم از آمریکایی ها مطالبات‌مان را طلب کنیم. برای رسیدن به توافق مطلوب و باز بودن مسیر مذاکره هر کاری که لازم است، باید جدی گرفته شود بر همین اساس اینکه عربستان یا هر کشور دیگری به بحث مذاکره ما با آمریکا ورود کند، هیچ اشکالی ندارد

حسن بهشتی پور، تحلیلگر مسائل بین الملل، در گفت‌و‌گو با فرارو به تحلیل روابط دو جانبه پرداخته است:

«مذاکرات ایران با طرف اروپایی، مکمل مذاکرات ایران با آمریکا است. ایران همزمان با روسیه و چین نیز در حال مذاکره و رایزنی است. بنابراین به نظر می رسد مذاکرات با اروپا دشواری های بیشتری دارد چرا که طرف اروپایی به دنبال فعال کردن مکانیسم ماشه است و به این موضوع به عنوان یک گزینه جدی نگاه می کند. فعال کردن مکانیسم ماشه هم عملا به عنوان یک بن بست در مذاکرات در نظر گرفته می شود. بنابراین به نظر می رسد خواه مذاکرات با اروپایی ها پیشرفت داشته باشد و خواه پیشرفت نداشته باشد، به هرحال باید این مذاکرات را ادامه دهیم تا به راهکاری برسیم. اما آن چه اکنون مهم است رسیدن به یک نقطه امن در مذاکرات با ایالات متحده است. این حقیقت را نمی توان نادیده گرفت که اگر مذاکرات با طرف آمریکایی به نتیجه برسد، قاعدتا مذاکرات با طرف اروپایی نیز، با مخالفت و مشکل رو به رو نمی شود. بنابراین هم اکنون مسئله اصلی که باید روی آن متمرکز شویم، رسیدن به توافق با طرف آمریکایی است.»

«موضع تروئیکای اروپا و آمریکا در مسائل هسته ای کاملا مشترک است. مشکلات و اختلاف نظرهای ایران و آمریکا نسبت به ایران و اروپا کاملا متفاوت است اما تاکید می کنم که در مسئله هسته ای بسیار مشابه و نزدیک به یکدیگر فکر می کنند. بنابراین اگر با ایالات متحده به تفاهم هسته ای برسیم، عملا طرف اروپایی نیز مشکلی پیدا نخواهد کرد و احتمالا نسبت به ایران مواضعی نرم تر خواهد داشت. به طور مشخص فرانسه و وزیر امور خارجه این کشور بود که نسبت به مسائل هسته ای ایران مواضعی تند اتخاذ کرد و این بیم را ایجاد کرد که تروئیکای اروپا به دنبال فعال سازی مکانیسم ماشه است.»

مصاحبه مجمع گفتگوی تهران با حسن بهشتی‌پور تحلیلگر‌ مسائل بین الملل و هسته‌ای

چهارشنبه 24 ارديبهشت 1404 https://tehrandf.com/Post/9

مذاکرات هسته‌ای ایران، در میانه پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک و فشارهای داخلی و خارجی، بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است. با پیشرفت گفت‌وگوهای غیرمستقیم در مسقط و تحرکات دیپلماتیک منطقه‌ای، پرسش‌هایی درباره تأثیرات توافق احتمالی بر امنیت منطقه، روابط با همسایگان، و اقتصاد ایران مطرح شده است. آیا توافق هسته‌ای می‌تواند به ثبات خاورمیانه و گشایش در روابط تهران با کشورهای خلیج فارس منجر شود؟ چه موانعی، از تندروی‌های داخلی تا کارشکنی‌های اسرائیل، این مسیر را تهدید می‌کند؟ حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و هسته‌ای، در این گفت‌وگو به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. او با نگاهی واقع‌بینانه، ضمن تأکید بر ضرورت تعامل با نظم بین‌المللی، توافق را کاتالیزوری برای حل مشکلات اقتصادی و تقویت دیپلماسی منطقه‌ای می‌داند. بهشتی‌پور هشدار می‌دهد که تندروی‌های داخلی و مواضع غیرسازنده برخی مقامات، در کنار فشارهای خارجی به‌ویژه از سوی اسرائیل، می‌توانند مذاکرات را به بن‌بست بکشانند. این گفت‌وگو، با تحلیل عمیق چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو، نقشه‌ای برای دستیابی به توافقی پایدار و تأثیر آن بر آینده ایران ترسیم می‌کند.

جسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین المللی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛ روابط ایران با امارات یا عربستان تحت تأثیر روابط ایران با آمریکا خواهد بود. اگر مذاکرات به نتیجه برسد، بهبود روابط ما با کشورهای منطقه نیز مثبت خواهد بود و اگر به بن‌بست برسد، قطعاً تأثیر منفی بر روابط ما با امارات و عربستان خواهد داشت.

بهشتی پور در رابطه با ارزیابی خود از دور چهارم مذاکرات و استمرار این گفت‌وگوها با وجود اظهارات ضد و نقیض مقامات آمریکایی‌، تصریح کرد: همیشه آنچه در رسانه‌ها مطرح می‌شود با آنچه در مذاکرات وجود دارد، منطبق نیست. این‌ها می‌توانند در رسانه‌ها برای فضاسازی و ایجاد فشار بر مذاکره‌کنندگان یک ‌سری حرف‌ها را مطرح کنند. برخی از اظهارات در رسانه‌ها ممکن است تنها برای امتیاز بیشتر باشد، اما واقعیت آن است که در مذاکرات موضوعات اصلی مطرح می‌شود و این موارد می‌تواند ملاکی برای تحلیل باشد. در رسانه‌ها ادعاهای زیادی مطرح می‌شود و همواره تناقضاتی وجود دارد. به عنوان مثال، امروز یک چیز گفته می‌شود و فردا چیزی کاملاً متفاوت بیان می‌شود. برداشت من این است که این مسائل جنبه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای دارند. قطعاً اگر در مذاکرات گفته می‌شد که باید ایران کل صنعت هسته‌ای را تعطیل کند، مطمئناً مذاکرات به بن‌بست می‌رسید و اصولاً ادامه پیدا نمی‌کرد. ادامه مذاکرات نشان می‌دهد که چنین مواردی مطرح نشده است.

حسن بهشتی پور در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد:

برای بهتر شدن مواضع و حل شدن مشکلات چندین دور دیگر مذاکرات باید برگزار شود.

باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدحسین نیک‌خوی متین - حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با آخرین دور از مذاکرات ایران و آمریکا اظهار کرد: در این مذاکرات در مورد جزئیات اختلاف نظر زیاد هست. اما احساس می‌کنم که برای بهتر شدن مواضع و حل شدن مشکلات چندین دور دیگر مذاکرات باید برگزار شود.

فکر می‌کنم که توافق به صورت موقتی خواهد بود و برای آن که رفع اختلافات نیاز به زمان دارد. هر دو طرف برای توافق اراده دارند، اما باید بیشتر به یکدیگر نزدیک شوند، برای آن که برای رسیدن به هر نوع توافقی باید دو طرف برای نزدیک شدن تلاش کنند و خطوط قرمز همدیگر را به رسمیت بشناسند.

بحث FATF در ایران نمونه‌ای عالی از چالشی است که نیاز به تحلیل مفهومی دارد قبل از اینکه بتوان تحلیل موضوعی دقیقی از اجرای آن ارائه داد.

✅ چرا تحلیل مفهومی مقدم بر تحلیل موضوعی است؟ FATF (گروه ویژه اقدام مالی) مجموعه‌ای از استانداردهای جهانی برای مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است. اما در ایران، برداشت‌های کاملاً متضادی درباره آن وجود دارد:

دیدگاه مخالفان: FATF را ابزاری برای سلطه اقتصادی و سیاسی قدرت‌های بزرگ می‌دانند و اعتقاد دارند اجرای آن موجب محدودیت‌ مالی ایران خواهد شد.

دیدگاه موافقان: FATF را ابزاری برای شفافیت مالی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های اقتصادی می‌دانند و معتقدند اجرای آن به مقابله با فساد و پول‌شویی کمک می‌کند.

🔹 چالش اصلی چیست؟ مفهوم FATF به‌درستی در ایران موشکافی نشده است. پیش از تصمیم‌گیری درباره اجرای مقررات آن، باید اهداف، سازوکارها، و پیامدهای واقعی آن بررسی شود.

کارشناس مسائل بین الملل گفت: رژیم اسرائیل از ابتدا مخالف هر نوع توافقی میان ایران و آمریکا بوده و هست.

«حسن بهشتی پور» در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به سنگ اندازی های رژیم صهیونیستی در روند مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و امریکا، اظهار داشت: ایجاد اخلال توسط رژیم صهیونیستی در مسائل مربوط به ایران موضوع جدیدی نیست. رژیم اسرائیل از ابتدا مخالف هر نوع توافقی میان ایران و آمریکا بوده و است.همانگونه که مخالف صددر صد برجام بوده و تلاش میگرد برجام به شکست بیانجامد.

در حال حاضر رژیم صهیونیستی به دنبال درگیری با ایران و خواهان نابودی تاسیسات هسته ای ایران است که البته خواسته آنها هرگز محقق نخواهد شد.

موضوع دومی که این رژیم مطرح می‌کند موضوع جنگ است و به صراحت اعلام می‌کند که تابع آمریکا نیست و تعبیر «اقمار» را برای خود استفاده می‌کند. درحالی‌که خود نتانیاهو هم می‌داند بدون حمایت آمریکا نمی تواند به ایران حمله کند. اسرائیل از همه جانبه به لحاظ تسلیحاتی و لجستیکی و امنیتی مورد حمایت آمریکاست.

بهشتی پور با بیان اینکه نتانیاهو می خواهد با جنگ تداوم دولت خود را داشته باشد، تصریح کرد: نتانیاهو به خوبی می داند که با پایان جنگ در غزه و برقراری صلح، دادگاه رسیدگی به جنایات و تخلفات نتانیاهو و دولتش آغاز خواهد شد و مجبور به کناره گیری خواهد شد.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا: برای تضمین اجرای توافق باید اقدام در برابر اقدام انجام شود

کارشناس حوزه سیاست خارجی گفت: در این گفت‌وگوها و مذاکرات بحث این است که یک چیزی بدهیم و چیزی بگیریم. منتها مهم این است که آن چیزی که داده می‌شود و داده‌ها و ستاده‌ها باید همگن باشد. بنابراین فکر می‌کنم که طرف اروپایی اگر عاقل باشد، حتماً می‌رود به سمت اینکه یک تعادلی بین داده و ستاده به وجود بیاورد و یک سهمی هم برای خود در نظر بگیرد و بتواند وارد بازار ایران بشود.

حسن بهشتی‌پور کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با کارشکنی‌های مثلث مخالفان توافق ایران و آمریکا که سه ضلع آن اروپا، دموکرات‌ها و رژیم صهیونیستی هستند و نقش آنها در مذاکرات موسوم به روند مسقط ایفا خواهند کرد، تصریح کرد: اولا که این سه ضلع را شما همین‌طور ساختید؛ مبنا ندارد. یعنی به این معنا که مخالفتی که فرانسه کرده با اصل گفت‌وگو و مذاکره و توافق با ایران نیست، بلکه سهم‌هایی می‌خواهد و می‌گوید ما را فراموش نکنید. چون فرانسه الان در روند مذاکرات نیست، می‌خواهد تاکید کند که این نبودن ما به معنای این نیست که ما تأثیرگذار نیستیم. ما می‌توانیم مثلاً مکانیزم ماشه را فعال کنیم. این فعال کردن مکانیزم ماشه به معنای بازگشت قطعنامه‌ها و مشکلات جدید است. بنابراین اینجا بحث موضع‌گیری وزیر خارجه فرانسه، سهم‌خواهی است، یعنی ایران باید این گفت‌وگوها را همچنان با طرف اروپایی ادامه دهد. آقای عراقچی هم اعلام کرد ما حاضر به گفت‌وگو و مذاکره هستیم، آن‌ها تعلل کردند.

گفتگوی اختصاصی پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران با حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌المللی: نتانیاهو بقای خود را در جنگ می‌بیند/

اگر حمایت آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان پشت اسرائیل نبود، همین غزه را هم نمی‌توانست این طوری شخم بزند. یعنی ما نباید دچار این تحلیل شویم که خودمان را با غزه مقایسه کنیم و بعد شیوه‌هایی که در غزه به کار برده را با ایران تطبیق بدهیم. تأکید می‌کنم که اسرائیل بدون آمریکا نمی‌تواند چنین کارهایی انجام بدهد؛ یعنی بمب، هواپیما، سوخت و حتی بودجه‌های سالیانه او را آمریکا تأمین می‌کند و یک سری اطلاعات آفندی و پدافندی را هم آمریکا در اختیار آنها می‌گذارد. این باید در محاسبات ما دقیقا وارد شود.

پایگاه خبری جماران: یک کارشناس مسائل بین‌المللی با تأکید بر اینکه رژیم صهیونیستی بدون حمایت آمریکا نمی‌تواند در منطقه جنایت انجام بدهد، گفت: اسرائیل می‌تواند با استفاده از عوامل نفوذی در داخل کشور ما دست به عملیات‌های متعدد بزند؛ قبلا هم این کار را کرده است. بنابراین، یکی از راه‌های مقابله با اسرائیل این است که ما عوامل نفوذی را شناسایی کنیم و سعی داشته باشیم که لااقل از درون ضربه نخوریم.

مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با حسن بهشتی‌پور را در ادامه می‌خوانید:

بررسی وضعیت بین‌المللی با توجه به برنامه هسته‌ای ایران: دیدگاه‌های مسکو و تهران

تاریخ و زمان: 23 آوریل 2025، ساعت 14:30 تا 17:30 (به وقت تهران)

محل برگزاری: آنلاین

قالب: روش گفتگو چتم هاوس

زبان: روسی و فارسی (ترجمه همزمان)

مفهوم:

بحران بین‌المللی بر سر برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران که از سال 2018 اساساً ناشی از موضع سفت و سخت ایالات متحده است، بر وضعیت داخلی ایران و همچنین جایگاه بین‌المللی آن تأثیر منفی می‌گذارد. از سال 2022 هر گونه مذاکره بر سر برنامه صلح امیز هسته ای ایران متوقف شده است، اما به دلیل تغییر اخیر دولت در ایالات متحده و بازگشت دی. ترامپ به قدرت، که در اولین دوره ریاست جمهوری خود سیاست فعال ضد ایرانی را دنبال کرد، روابط ایران و آمریکا ممکن است شاهد تحولات جدیدی باشد . علاوه بر این، اکثر محدودیت‌ها بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک، که در سال 2015 امضا شد و تا کنون به طور رسمی اجرا شده است، قرار است در اکتبر 2025 منقضی شود. دونالد ترامپ تمایل خود را برای از سرگیری مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای ایران اعلام کرده و از مسکو برای میانجیگری در مذاکرات دعوت کرده است. همزمان، ایالات متحده اکنون فعالانه در حال افزایش فشار بر ایران است.

هرگونه تغییر در روابط ایران و آمریکا ممکن است بر روابط ایران با کشورهای خارجی از جمله روسیه تأثیر بگذارد. مسکو همواره از حل و فصل بحران برنامه هسته‌ای ایران بر اساس یک توافق بین‌المللی چندجانبه حمایت می‌کند و همچنان از آن حمایت می‌کند. روسیه هم علاقه مند به حل بحران فوق و هم حفظ پویایی مثبت روابط خود با تهران است.

در جلسه آنلاین غیرعلنی کارگروه، کارشناسان روسیه و ایران در مورد چشم انداز از سرگیری مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا، سناریوهای احتمالی برای توسعه موضوع هسته ای، نگرش ایران و روسیه نسبت به آنها و تأثیر بالقوه آنها بر وضعیت داخلی ایران و توسعه روابط روسیه و ایران گفتگو خواهند کرد.

حسن بهشتی پور در کفت و گو با روزنامه آرمان امروز :

اگر مذاکرات فعلی ایران و امریکا به نتیجه برسد و ایران به سمت بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای حرکت کند، تحریم‌ها رفع شوند و فضای تعامل اقتصادی باز شود، این وضعیت قطعا به نفع روسیه خواهد بود. روسیه نه‌تنها ایران هسته‌ای با غنی‌سازی محدود، راتهدیدی برای خود نمی‌بیند، بلکه ایران بدون تحریم، شریکی بالقوه و موثر برای توسعه مناسبات اقتصادی و صنعتی برای این کشور محسوب می‌شود. تنها چالشی که در حال حاضر برای روسیه وجود دارد، درگیری این کشور با غرب بر سر بحران اوکراین است؛ وضعیتی که البته موجب می‌شود مسکو در پی تقویت روابط خود با تهران باشد. هم‌اکنون نیز روسیه در این موضوع در حال گفت‌وگو با ایالات‌متحده است و از این جهت نمی‌تواند ایران را به ‌خاطر ورود به مذاکرات با واشنگتن سرزنش کند.

پیام‌هایی که ایران به روسیه می دهد و یا دیدارهایی که انجام می شود، معمولا در راستای سیاست‌های کلان نظام است و می‌تواند در قالب یک هماهنگی سه‌جانبه بین ایران، روسیه و چین در راستای حل و فصل معضلات از طریق دیپلماسی فهم شود.برای چین و روسیه نیز این پیام بسیار مهم است. از همین رو، این کشورها بارها ایران را به حفظ مسیر مذاکره تشویق کرده‌اند. کشورهای منطقه نیز از جمله عربستان‌سعودی به‌وضوح از این روند و احتمال رسیدن به مصالحه استقبال کرده‌اند.پیش‌تر عربستان‌سعودی از مخالفان برجام بود، اما اکنون شاهد هستیم که این کشور و دیگر کشورهای عربی، رویکردی حمایتی نسبت به توافق در پیش گرفته‌اند؛ نمونه بارز آن نیز سفر اخیر وزیر دفاع عربستان به تهران است که می‌توان آن را یکی از نشانه‌های این تغییر رویکرد دانست. باید توجه داشت که موضع روسیه در جریان مذاکرات ایران با امریکا، منطقی به نظر می‌رسد؛ چراکه به باور من، روسیه از حل‌وفصل اختلافات ایران و امریکا استقبال می‌کند، هرچند در افکار عمومی کشور این برداشت رواج دارد که روسیه از استمرار تنش‌ها میان تهران و واشنگتن سود می‌برد. واقعیت آن است که در هر درگیری یا تهدیدهای مشابه، ممکن است برخی کشورها منافع مقطعی کسب کنند، اما آنچه اهمیت دارد، رویکرد و راهبرد کلی کشورهاست.

حدیث روشنی خبرنگار روزنامه اعتماد در گفت‌وگو با حسن بهشتی‌پور بررسی کرد:

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان صبح پنجشنبه با نامه‌ای مکتوب از جانب مقام معظم رهبری تهران را به مقصد مسکو ترک کرد. آقای عراقچی در ادامه این سفر ضمن تاکید بر مفید و جدی بودن رایزنی‌ها با همتای روسی‌اش گفت: نامه مکتوب مقام معظم رهبری مباحث مختلفی را در بر می‌گرفت، از جمله مسائل منطقه‌ای و همزمان بحث‌های دوجانبه و همکاری‌هایی که با روسیه در جریان است. از طرفی این سفر در شرایطی انجام شد که دور دوم رایزنی‌های غیرمستقیم ایران و امریکا قرار است امروز شنبه در رم پایتخت ایتالیا با میانجیگری عمان برگزار شود. به گفته آقای عراقچی هم روسیه و نیز چین برای کمک به پیشرفت روند مذاکره میان تهران و واشنگتن اعلام آمادگی کرده‌اند. به باور گروهی از ناظران سفر یک روزه‌آقای عراقچی نشان از عملیاتی کردن دیپلماسی چندجانبه تهران در فرآیند آغاز مذاکرات با واشنگتن دارد. در این میان سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیر دفاع عربستان به تهران، نشان از اهمیت استراتژی چندوجهی ایران در پیگیری مذاکرات غیرمستقیم با ایالات‌متحده برای حل پرونده هسته‌ای دارد. به این بهانه روزنامه اعتماد با هدف بررسی و ارزیابی سفر وزیر امور خارجه کشورمان به مسکو آن هم در آستانه رایزنی‌های غیر مستقیم ایران با امریکا که قرار است در رم برگزار شود، با حسن بهشتی‌پور پژوهشگر مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. بهشتی‌پور ضمن تاکید بر نقش سازنده مسکو بر فرآیند مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا بر این باور است که به نتیجه رسیدن رایزنی‌ها ی‌تهران و واشنگتن قطعا در راستای منافع روسیه و چین خواهد بود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

حسن بهشتی پور در گفت و گو با ‌خبرنگار «آرمان ملی» تحلیل کرد

آرمان ملی 30 فروردین 1404

در ادوار اخیر نقش روسیه در دیپلماسی ایران هموار پررنگ‌تر بود و در فضای کنونی بسیاری در انتظارند تا ببینند در نهایت تهران و واشنگتن به چه توافقی دست خواهند یافت و اینکه نقشه و نقش کرملین در این بین چیست. در این مورد برخی هم منتظرند تا مشاهده کنند جمهوری اسلامی با کارت روسیه در روند مذاکرات چگونه بازی خواهد کرد و آیا مسکو آنچنان که مدعی است می‌تواند برای ایران امتیازهای بیشتری به‌همراه داشته باشد یا اینکه به‌گفته برخی از تحلیلگرانِ منتقد، کرملین به وعده‌های خود در قبال ایران عمل نخواهد کرد. باتوجه به این موضوع هیات‌ دیپلماتیک ایرانی قرار است امروز شنبه، در رم و به‌میزبانی عمان دور جدیدی از گفت‌وگوها را آغاز کند. در این مورد با یکی از تحلیلگران حوزه بین‌الملل گفت‌‎وگو کرده‌ایم. بهشتی‌پور در این مصاحبه معتقد است که برخلاف تحلیل‌های برخی از کارشناسان مسکو بیش از گذشته به‌دنبال بهبود روابط تهران و واشنگتن است. در این مورد بیشتر می‌خوانید.

نوشته: حسن بهشتی پور

با آغاز دور دوم مذاكرات ايران و امريكا، مساله رمزگشايي از چشم‌انداز مذاكرات در رسانه‌ها با جديت دنبال مي‌شود‌. البته حضور چهره‌هايي چون ونس معاول اول ترامپ و وزير خارجه امريكا در رم بازخوردهاي زيادي پيدا كرده است.

با آغاز دور دوم مذاكرات ايران و امريكا، مساله رمزگشايي از چشم‌انداز مذاكرات در رسانه‌ها با جديت دنبال مي‌شود‌. البته حضور چهره‌هايي چون ونس معاول اول ترامپ و وزير خارجه امريكا در رم بازخوردهاي زيادي پيدا كرده است. البته این حضور جداي از موضوع مذاكره با ايران مي‌تواند به دليل گفت‌وگوهاي امريكا با اروپا در مورد مساله تعرفه‌ها، تنش‌هاي روسيه و اوكراين و ساير مسائل جهاني باشد. اين ديدارها در خصوص مساله امنيت اروپا و تعدي‌هاي روسيه به شرق اروپا است‌. در عين حال ممكن است درباره مذاكرات ايران هم گفت‌وگوهايي ميان مقامات اروپايي و امريكايي صورت گيرد. البته امريكا با خارج كردن اروپا از روند مذاكره با ايران نشان داده كه چه رويكردي را پيگيري مي‌كند. در ادامه ديدارهاي سياسي، روز پنجشنبه وزير دفاع عربستان هم راهي تهران شد و پيام پادشاه عربستان را تقديم مقامات ايران كرد.

حسن بهشتی پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا؛

بهشتی‌پور: بازگشت به عقب در بحث غنی‌سازی امکان‌پذیر نیست/ ذکاوت ایران و ۴ بحث موازی

تهران-ایرنا- یک تحلیلگر مسائل بین الملل و کارشناس مسائل هسته ای گفت: سخنان متناقض استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در دولت غیرمستقیم با ایران را باید یک موضع گیری رسانه ها و برای مصرف داخلی آمریکا تلقی کنیم. مسئله مهم آن چیزی است که در بحث مطرح می شود و باید برای ما ملاک باشد.

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا ، «استیو ویکاف» نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در روزهای گذشته و پس از حضور در اتاق وضعیت سفید با موضوع مذاکرات ایران، با انتشار پیامی در شبکه ایکس نوشت: «توافق با ایران تنها در تصویر تکمیل می‌شود که توافق می‌شود. هر مرحله نهایی باید برای آرامش، ثبات و آرامش در ایجاد ایجاد کند، به این معناست که ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحات هسته‌ای خود را انجام دهد و از بین ببرد. برای جهان نیاز ما یک توافق سخت و عادلانه ایجاد شود که پایدار بماند و این چیزی باشد که رئیس جمهور از من خواسته باشد».

مهرماه ۱۴۰۴ نقطه عطف در مسئله تحریم‌هاست

مینا افرازه خبرنگار قدس آنلاین در گفتگو با حسن بهشتی‌پور، کارشناس سیاست خارجی:

در سال ۱۴۰۴که تازه پرونده آن گشوده شده است، مسائل متعددی در حوزه سیاست خارجی و منطقه‌ای پیش روی کشورمان قرار دارد.

تداوم مسئله تحریم ها همچنان موضوعی است که نهاد دیپلماسی کشور در سال ۱۴۰۴ نیز با ان دست و پنجه نرم خواهد کرد. آنچه در این بین مسئله را پیچیده‌تر و شرایط را برای کشورمان سخت می کند، فرا رسیدن موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ در مهرماه ۱۴۰۴ است و در پی آن پیش‌بینی می شود کشورهای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم های بین المللی علیه ایران اقدام کنند. از همین منظر، کارشناسان معتقدند سال ۱۴۰۴، هرگونه تصمیم و اقدام دیپلماتیک مقامات کشورمان پیرامون حل و فصل تحریم ها و جلوگیری از اجماع بین المللی ضد ایران خواهد بود و حتی توسعه روابط با همسایگان یا حضور فعال در اتحادیه و پیمانهای چند جانبه را نیز میتوان گامی در همین راستا دانست.

حسن بهشتی‌پوردر گفت و گو با خبرنگار رویداد 24 گفت : حوثی‌ها تمام تصمیم گیری و اقدام هایشنان را به‌طور مستقل انجام می‌دهند و همان‌طور که مقام‌های مختلف در دولت‌های مختلف در ایران به‌دفعات تاکید کرده‌اند، نه حوثی‌ها و نه هیچ‌یک از گروه‌های دیگر در منطقه از ایران دستور نمی‌گیرند. ضمن انکه یمن در عمل در محاصره است دسترسی به این کشور برای دادن تجهیزات نظامی برای ایران امکان پذیر نیست و قاعدتا باید از امکانات داخلی خودشان برای تولید ادوات نظامی بهره بگیرند.

در حالی که شاهد طرح اتهام‌های ترامپ علیه ایران هستیم به باور یک کارشناس ارشد سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، «ترامپ اصولاً به‌دنبال جنگ روانی و فضاسازی سیاسی-رسانه‌ای علیه ایران است و در حالی اتهام‌ تبعیت حوثی ها از ایران را مطرح می‌کند که اتفاقاً به‌خوبی می‌داند که انصارالله یا همان حوثی‌های یمن گروهی مستقل است که تمامی اقدامات و تحرکاتش را به‌طور مستقل، طراحی، برنامه‌ریزی و اجرا می‌کند.» حسن بهشتی‌پور که در این رابطه با «رویداد ۲۴» گفت‌و‌گو می‌کرد، ضمن اذعان به قرابت فکری میان جمهوری اسلامی و حوثی‌های یمن و حمایت معنوی از ظلمی که در حدود یک دهه گذشته علیه مردم مظلوم یمن اعمال شده، تصریح کرد: «حوثی‌ها تمام اقداماتشان را به‌طور مستقل انجام می‌دهند و همان‌طور که مقام‌های مختلف در دولت‌های مختلف در ایران به‌دفعات تاکید کرده‌اند، نه حوثی‌ها و نه هیچ‌یک از گروه‌های دیگر در منطقه از ایران دستور نمی‌گیرند.»

به قلم حسن بهشتی‌پور

منبع: سرمقاله روزنامه سازندگی 23 اسفند 1403

قبل از هر چیز سوال اصلی که در مورد میانجیگری روسیه بین ایران و آمریکا باید مطرح می شود این است که مسکو با این میزان از تحریم‌هایی که از سوی ایالات‌متحده دریافت کرده و با توجه به مشکلاتی که همین حالا با آمریکا دارد، چطور می‌خواهد با برنامه‌ای دقیق، مشکل ما را حل کند؟ دقیقاً یک استدلال دو دو تا چهارتاست. عده‌ای در ایران تصورشان درخصوص روابط بین‌الملل بر این است که روسیه واقعاً ضدآمریکاست و فکر می‌کنند ما مثلاً از تعارض‌های روسیه و آمریکا می‌توانیم به نفع خودمان استفاده کنیم؛ درحالی که در این مورد خاص اتفاقاً مدل اوکراین پیش‌روی ماست که به راحتی روسیه و آمریکا بر سر آن با هم به توافق رسیدند اما فعلاً عملاً آمریکا به اوکراین پشت کرده و روسیه هم با توجه به این قضیه که می‌تواند با کارت‌های مختلف بازی کند، وارد گفت‌وگو با آمریکایی‌ها شده است. معلوم نیست حالا این روند به تدریج به نتیجه قطعی برسد، ولی مهم این است که ما حداقل حواسمان باشد که قدرت‌های بزرگ سر بزنگاه بر سر منافع خودشان توافق می‌کنند و ممکن است ایران، اوکراین یا هر کشور دیگری را قربانی کنند.

حسن بهشتی‌پور تحلیل‌گر مسائل اوراسیا

روزنامه هم میهن 18 اسفند 1403

بعد از سفر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به تهران که به فاصله کوتاهی پس از دیدارش با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در ریاض انجام شد، گمانه‌زنی‌هایی در مورد احتمال برعهده گرفتن نقش میانجی‌گری توسط روسیه بین ایران و آمریکا مطرح شد. البته لاوروف پیش از تهران به آنکارا و پس از تهران به دوحه نیز سفر کرده‌بود.

به باور من اگر ایران قرار باشد با آمریکا مذاکره‌ای داشته‌باشد، نیازی به واسطه ندارد. آنچه مانع مذاکره تهران و واشنگتن می‌شود این است که در شرایط فعلی در عالی‌ترین سطح سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، فرمان منع مذاکره داده‌شده‌است. اگر در شرایطی مجوز مذاکرات میان ایران و آمریکا صادر شود، تهران نیازی ندارد که از روسیه یا هر کشور دیگری به عنوان واسطه استفاده کند و مستقیماً می‌تواند با آمریکا مذاکره کند.

نوشته حسن بهشتی پور

یادداشت روز روزنامه آرمان امروز هشتم اسفند 1403

به عنوان کسی که از همان روز اول تجاوز نظامی روسیه به اوکراین به مسئولین در شبکه خبر در برنامه زنده هشدار دادم که ایران نباید از تجاوز یک کشور به کشور همسایه حمایت کند زیرا اگر این رویه را تایید کند ممکن است روزی همین روسها به دلایل ژئوپلیتیک ایران به کشورمان حمله کنند و بار دیگر ماجرای سال ۱۳۲۴ فرقه دموکرات در تبریز و حزب دمکرات در مهاباد تکرار شود بنابراین بهترین موضع در این جنگ بی طرفی مثبت است اما بنده را به روس ستیزی متهم کردند با این حال من در نوشته های متعدد تاکید کردم اوکراین نباید عضویت در ناتو را از ترس تهاجم روسیه در دستور کار قرار میداد اتخاذ سیاست بیطرفی مانند فنلاند و سوئد در دوران جنگ سرد حتما امنیت ملی اوکراین را بیشتر تامین می کرد و بهانه را از دست پوتین می گرفت اما زلنسکی به این درس بزرگ تاریخی توجه نکرد که برای تامین استقلال و تمامیت ارضی کشور نمی توان به قدرتهای بزرگ اتکا کرد چرا که وقتی آنها منافعشان اقتضا کرد راحت موضع خود را تغییر می دهند.

مصاحبه Laure-Maïssa Farjallah خبرنگار روزنامه فرانسوی زبان لبنانی L'Orient-Le Jour با حسن بهشتی پور در باره تاثیر مذاکرات روسیه با آمریکا بر ایران

در صورت توافق آمریکا و روسیه بر سر راه حل اوکراین ، مشارکت راهبردی روسیه و ایران تا چه اندازه برقرار خواهد بود؟

مشارکت ایران و روسیه راهبردی نیست و این غلط رایج است در خبرها است، روابط ایران و روسیه فعلا حداکثر در سطح همکاری های راهبردی است و این با شراکت راهبردی تفاوت اساسی دارد

مناسبات ایران و روسیه همیشه از مناسبات هر دو طرف با آمریکا تاثیر پذیرفته است اما این به معنای ان نیست که پیمان همکاری 20 ساله ای که اخیرا در مسکو امضاء شد با بهبود مناسبات روسیه با آمریکا کنار گذاشته می شود. به نظر می رسد روسیه حتی وقتی با آمریکا روابط خوب هم برقرار کند نمی تواند جایگاه منطقه ای و ژئو پلیتیک ایران را نادیده بگیرد .

ایران تا چه حد در مذاکراتی که بین روسیه و آمریکا انجام می شود، یک ابزار چانه زنی است؟

به دلیل جایگاه ژئو پولیتیکی ایران در منطقه خاورمیانه همیشه ایران یک برگ برنده برای طرفی بوده که با این کشور مناسبات خوب داشته است و این مساله به روسیه محدود نیست چنانکه زمانی در دوران حکومت پهلوی آمریکا از برگ بنده ایران در دوران جنگ سرد علیه شوروی استفاده می کرد . در مورد مناسبات چین و امریکا هم ایران نقش دارد .

- ایران چه پیشنهادی می تواند به روسیه بدهد تا پس از امضای توافق آمریکا و روسیه در صحنه بین المللی منزوی نشود؟

بخشی ازجایگاه ایران در منطقه و جهان به خاطر موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه است و بخش دیگری از ان نتیجه سیاستهای مستقلی است که این کشور به‌دست آورده است این جایگاه را نه روسیه و نه آمریکا به ایران نداده اند. بنابراین روسیه یا آمریکا نمی توانند این جایگاه را از ایران در منطقه بگیرند. علاوه بر این روسیه به دلیل آنکه می خواهد همچنان با ایران روابط سیاسی ، امنیتی و نظامی خود را حفظ کند تا در برابر آمریکا قدرت مانور بیشتری داشته باشد بنابراین بعید می دانم به اجرای سیاست تحریم حداکثری ایران کمک کند. ضمن آنکه بر فرض محال اگر روسیه چنین کرد حجم مناسبات اقتصادی ایران با روسیه در سال کمتر از سه میلیارد دلار است بنابراین همراهی احتمالی روسیه با آمریکا تاثیر تعیین کننده برای اقتصاد ایران نخواهد داشت

تحلیل‌گر: حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل،

تنظیم کننده متن: جعفر مختاری، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته دانش اجتماعی مسلمین، دانشگاه تهران

5- خطر واهی دسترسی به حساب‌های بانکی مردم برای FATF

یکی دیگر از اطلاعات غلطی که به مخاطبان داده می شود این است که اگر ایران مقررات FATF را اجرا کند در عمل دسترسی به حساب های بانکی مردم را در دسترس کشورهای سلطه جوی خارجی قرار داده است، این یک دروغ بزرگ است. زیرا دسترسی به حساب های بانکی اساساً در این مقررات پیش بینی نشده است. اینجا بحث بر سر این است که اگر تخلفی در یکی از حساب های بین المللی انجام شود (مثلا اگر در هنگام صادرات و واردات در معاملات بانکی بین المللی (نه داخلی) خطایی صورت بگیرد) آنجا در مورد آن حساب باید پاسخگو باشیم که خوب البته این قضیه طبیعی است. یعنی در هر مبادله ای شما باید شفاف سازی کنید و اصولاً سیاست این گروه شفاف سازی بین المللی است. وظیفه اش این است. پس اول آنها به کل حساب ها نمی توانند دسترسی پیدا کنند. حتی دولت جمهوری اسلامی ایران هم به کل حساب های بانکی مردم دسترسی ندارد، بلکه باید با حکم قضایی به صورت موردی به حساب بانکی فرد متهم توسط بانک مورد نظر دسترسی پیدا می کند. چه برسد که یک نهاد بین المللی بخواهد به همه حساب های بانکی مردم ایران دسترسی پیدا کند. بنابراین این یک دروغ بزرگ است. ما باید این را بپذیریم که اف ای تی اف بر مبادلات بانکی بین المللی ایران به صورت رندم نظارت می کند. یک جایی اگر خلافی صورت گرفت یا مشکوک شد حق دارد آن مورد خلاف را گزارش کند و خواهان رسیدگی به آن مورد از طرف دولت ایران باشد؛ البته با ذکر دلیل اینکه چرا مشکوک است که دلیل حقوقی و باتکی خواهد داشت. اینکه مثلا مورد معامله چی بوده و در منشاء خلق پول کجا بوده است؟ پس این نکته که منتقدین مطرح می کنند اصولا هیچ صدمه ای به نظام بانکداری داخلی و بین المللی ایران وارد نمی کند.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «مردم سالاری»تشریح کرد

گروه سیاسی - مانیا شوبیری: به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«حسن بهشتی پور» کارشناس ارشد مسائل بین الملل در گفتوگو با «مردم سالاری» معتقد است باید در کشور گفتوگوی ملی شکل بگیرد در مورد اینکه با ‌آمریکا چه باید کرد، مقام معظم رهبری دستور دادند که مذاکره نکنید، خیلی خوب مذاکره را کنار می‌گذاریم، حالا ما مذاکره نکنیم چیکار باید بکنیم؟ وی معتقد است در کشور ما جناحی و گروهی تصمیم گرفتن و منافع ملی را قربانی گرایش‌های جناحی و گروهی کردن متاسفانه یک روال است، اما وقت آن رسیده است که افراد به دور از اینکه اصلاح طلب هستند یا اصولگر، کارشناس اگر هستند دور هم گفتوگو کنند، با این هدف که به یک راه حل مشترک برسیم.

در ادامه مشروح گفتوگوی «مردم سالاری» با حسن بهشتی پور را می‌خوانید:

تحلیلگر: آقای حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل روابط بین الملل،

تنظیم کننده متن: جعفر مختاری، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته دانش اجتماعی مسلمین، دانشگاه تهران

مقدمه :

عصر روز چهارشنبه اول اسفند ماه اعضاي كميسيون مشترك مجمع تشخيص مصلحت نظام پس از استماع نتايج بررسي‌هاي كارگروه متناظر اين كميسيون در دبيرخانه مجمع در ادامه به تبادل نظر درباره ايرادات شوراي نگهبان در خصوص آثار حقوقي پيوستن به كنوانسيون‌ مقابله با تامين مالي تروريسم و بيان ديدگاه‌هاي خود در پذيرش يا عدم پذيرش اين الحاق پرداختند. در ادامه اعضاي كميسيون مشترك به تبادل نظر پرداختند و ايرادات شوراي نگهبان در خصوص مفاد اين كنوانسيون مورد بررسي قرار گرفت. براين اساس، گزارش كميسيون مشترك، به صحن مجمع ارايه مي‌شود و پس از بررسي نهايي توسط اعضاي مجمع، پيرامون مصلحت مورد نظر مجلس شوراي اسلامي، رأي‌گيري خواهد شد. شاید لازم باشد برای تصمیم گیری مجمع تشخیص مصلحت نظام به مواردی که در ادامه توضیح داده می شود عنایتی کنند و وضعیت فعلی را تغییر دهند چراکه وضعیت به وجود آمده به هیچ وجه در شان ملت بزرگ ایران نیست

در موضوع اف ای تی اف در کشور ما با دو معضل اساسی روبرو هستیم. مشکل اول مربوط می شود به اینکه اطلاعات دقیقی از گروه اقدام مالی بین الملل به مخاطبین ارائه نمی شود و معمولاً این اطلاعات مخدوش شده و در بعضی موارد تحریف شده در اختیار مخاطبین قرار می گیرد؛ به خصوص مخاطبین غیر متخصص. مشکل دوم در برداشت های مختلف ما ایرانیان از موادی هست که گروه اقدام مالی بین الملل برای مبارزه با پول شویی و تروریسم (که این دو مورد ایده اصلی شکل‌گیری اف ای تی اف بوده است) به همه کشورهای دنیا از جمله ایران ابلاغ کرده و گفته است که این مقررات باید اجرا شود. متأسفانه این برداشت های مختلف نسبت به این مقررات اختلافاتی در ایران ایجاد کرده است. بنابراین اگر ما می خواهیم تحلیل دقیقی از FATF داشته باشیم باید خود را از این دو آسیب جدی دور نگه داریم.

روزنامه تجارت 29 بهمن 1403

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگوی تفصیلی با »تجارت« مطرح کرد

حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد مسائل بین المل در گفت وگوی تفصیلی با روزنامه تجارت به مجموعه ای از پرسش ها پاسخ داده است.

دیدگاه ترامپ و اروپا بر سر کم و کیف صلح اوکراین متعارض است

دونالد ترامپ در پی اجرای سیاست نخست آمریکا درعرصه سیاست خارجی است. از نگاه ترامپ آمریکا تا کنون هزینه های گزافی را برای جنگ اوکراین صپرف کرده است. او حال می خواهد به این هزینه ها پایان ببخشد که راهش نیز پایان جنگ اوکراین است. دولت جدید آمریکا قصد دارد روسیه را برای پذیرش صلح راضی کند اما واقعیت این است که مسکو تنها در صورتی که مناطق اشغال شده در شرق اوکراین و شبه جزیره استراتژیک کریمه را در اختیار داشته باشد، حاضر به پذیرش صلح خواهد بود. اروپا و آمریکا بر سر صلح در اوکراین اختلاف نظر دارند. اروپایی ها بر این باور هستند که پیروزی روسیه در اوکراین، پایان جنگ طلبی و زیاده خواهی روس ها نخواهد بود، بلکه اساسا اوکراین می تواند مقدمه ای برای توسعه طلبی ارضی مسکو به سمت شرق و حتی غرب اروپا باشد. آن ها می گویند باید محکم برابر پوتین ایستادگی کرد. در سوی مقابل مهم ترین خواسته روسها عدم عضویت اوکراین در ناتو و باقی ماندن در مناطق تحت اشغال است.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا ۲۸ / ۱۱ / ۱۴۰۳

در ارتباط با سفر عراقچی به عمان و احتمال میانجی‌گری عمان میان ایران و آمریکا گفت: راه مذاکره با آمریکا الان بسته شده است. عمان فعلا در این مورد کمکی نمی‌تواند انجام دهد، باید دو طرف خودشان راضی به گفت‌وگو و مذاکره باشند که آن کشور نقش‌آفرینی کند. مثل سال ۱۳۹۰ که زمینه مذاکره آقای خاجی و برنز را فراهم کرد و یک زمینه‌ای مهیا شد برای گفت‌وگوهای ۱۳۹۱ و بعد هم برجام اتفاق افتاد. در این سفر، بیشتر مسائل مربوط به روابط دوجانبه بین ایران و عمان و توسعه روابط با همسایگان مطرح است. در رابطه سفر عباس عراقچی به عمان و دستاوردهای احتمالی این سفر و مطرح شدن مجدد نام مسقط به عنوان میانجی میان ایران و آمریکا، عنوان کرد: به نظر می‌رسد هدف آقای عراقچی از این سفر، شرکت در کنفرانس اقیانوس هند باشد و همچنین مذاکرات دوجانبه‌ در دستور کار خواهد بود. فکر می‌کنم با توجه به اینکه اساسا رهبری مذاکره با ایالات متحده را ممنوع اعلام کرده‌اند، جایی برای میانجی‌گری عمان یا قطر و سایر کشورهایی که قبلا اعلام آمادگی کرده بودند، باقی نمانده است.

روزنامه اعتماد در راستاي واکاوي محور رايزنیها و تحولات احتمالي بعد از انجام ديدار مهم ميان ترامپ و نتانياهو با حسن بهشتی پور ، پژوهشگر مسائل بين‌الملل گفت‌وگو کرده است.

بهشتی پور تاکيد کرد که مواردي چون آتش‌بس در غزه و وضعيت حماس و همچنين آينده برنامه هسته‌اي ايران در کانون توجه‌ها و رايزنیها دو نفرقرار دارد، با اين همه به باور اين کارشناس، فارغ از نزديکي نتانیاهو و ترامپ هر دو بازيگر، اختلاف‌نظرهايی هم دارند و این مانع از توافق قاطع آنها در همه زمینه ها خواهد شد. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه میخوانيد:

ارزيابي شما از سفر نتانياهو به واشنگتن و حضور در کاخ سفيد به عنوان اولين مهمان دونالد ترامپ در دولت دوم چيست؟ با لحاظ کردن شرايط کنوني خاورميانه اين ديدار ممکن است چه سيگنال‌هايي را به بازيگران ثالث چون ايران مخابره کند؟

به اعتقاد من بزرگ کردن اين ديدار از نگاه رسانه های همسو با اسرائیل بيشتر جنبه تبليغاتي دارد. دليل آن نيز به سرخوردگیهاي شديد نتانياهو از عدم موفقيت در ملاقات با بايدن بازمی‌گردد، چراکه بايدن در مقاطع مختلفي نتانياهو را به خاطر سياست‌هاي او بايکوت کرده بود. اما مناسبات ترامپ با نتانياهو متفاوت از بايدن است. از طرفي ترامپ، با خودشيفتگي خاصي که در درونش دارد، از اين موضوع فرصت‌سازي خواهد کرد. اما مهم‌تر اينکه بدون شک، آينده خاورميانه و تحولات پس از آتش‌‌بس در غزه مهم‌ترين محور گفت‌وگوي ترامپ و نتانياهو خواهد بود. واقعيت اين است که نتانياهو با شخصي روبه‌رو است که وعده‌هاي زيادي میدهد بدون اينکه توجه کند چقدر میتواند وعده‌ها را محقق سازد.

امضای پیمان‌های همکاری بلندمدت میان کشورها نشان‌دهنده اراده آن‌ها برای تقویت روابط دوجانبه و ایجاد ساختاری پایدار برای همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی است. ایران و روسیه به‌عنوان دو کشور تأثیرگذار در منطقه، طی دو دهه گذشته تجربه همکاری‌های فراوانی در زمینه‌های مختلف داشته‌اند. از امضای پیمان همکاری پنج ساله در سال ۲۰۰۱ تا تصمیم برای تدوین پیمانی ۲۰ ساله در سال ۲۰۲۲، این روابط فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است.

پیمان جدید ایران و روسیه می‌تواند فصل تازه‌ای را در مناسبات دو کشور رقم بزند و تأثیرات قابل‌توجهی بر همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی آن‌ها داشته باشد. این پیمان علاوه بر ایجاد فرصت‌های اقتصادی و امنیتی جدید، می‌تواند به تقویت جایگاه ایران در منطقه و نظام بین‌الملل کمک کند. در همین راستا با حسن بهشتی‌پور، کارشناس روابط بین‌الملل گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

حسن بهشتی‌پور گفت: به لحاظ تاریخی اولین سند راهبردی بلندمدت میان ایران و روسیه به سفر آقای خاتمی به مسکو در اسفند ماه سال ۱۳۷۹ باز می‌گردد که پیمانی 5 ‌ساله میان طرفین به امضا رسید و این نخستین همکاری دوجانبه میان تهران و مسکو بعد از انقلاب بود.

اعتمادآنلاین حدیث روشنی- سفر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران به روسیه در شرایطی انجام شد که تحولات بین‌المللی به ‌ویژه جنگ اوکراین و آغاز به کار دولت دوم دونالد ترامپ، زمینه‌‌ساز تغییرات عمده‌ای در معادلات ژئوپلیتیک جهان شده است. از نظر گروهی از تحلیلگران این سفر و امضای سند راهبردی مشترک 20 ساله میان تهران و مسکو نه‌تنها به ‌عنوان یک اقدام دیپلماتیک، بلکه به ‌عنوان یک گام کلیدی در راستای اجرای اسناد همکاری متعددی میان ایران و روسیه تلقی می‌شود که می‌تواند به ‌طور قابل توجهی بر روابط دوجانبه و امنیت منطقه‌ای در بلندمدت تاثیر بسزایی داشته باشد. به باور و ارزیابی گروهی دیگر از تحلیلگران این توافق 20 ساله که شامل همکاری‌‌های گسترده‌ای در زمینه‌های مختلفی ازجمله انرژی، نظامی و هسته‌‌ای است، در شرایط کنونی به ‌ویژه در مواجهه با تحریم‌ها و فشارهای غرب، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. در همین باب گمانه‌زنی‌های متعددی مطرح شده است. به باور گروهی این توافق می‌تواند به ایران کمک کند تا از کارت‌های خود در رایزنی‌های احتمالی با طرف غربی استفاده کند. گروهی دیگر اما با اشاره به همزمانی این سفر با تشدید درگیری‌ها در اوکراین مدعی شدند گسترش ابعاد همکاری دو بازیگر می‌تواند بسترساز تنش شود. حال آنکه نگاهی دیگر به ابعاد جدید همکاری‌های تهران و مسکو وجود دارد و آن اینکه سفر پزشکیان به روسیه نمایانگر تلاش‌های ایران برای تقویت روابط استراتژیک در شرایطی حساس است. ذیل این تحلیل به نظر می‌رسد این سفر می‌تواند به ‌عنوان یک فرصت برای بررسی چالش‌های موجود و تقویت همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف، ازجمله امنیت انرژی و همکاری‌های نظامی، عمل کند. هر چند که باتوجه به اختلافات ژئوپلیتیک و راهبردی میان تهران و مسکو، موفقیت این سفر و اجرای توافقات آن، به‌ عنوان یک آزمون جدی برای روابط ایران و روسیه در آینده نزدیک محسوب می‌شود. به این بهانه روزنامه اعتماد با هدف واکاوی ابعاد مهم توافق راهبردی 20 ساله میان ایران و روسیه و تاثیرات آن بر رویکرد احتمالی دول غربی مشخصا امریکا و تروییکای اروپایی در ارتباط با تهران با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کرده است که در ادامه مطلب میخوانید:

«حسن بهشتی‌پور» کارشناس مسائل روسیه و قفقازدر مصاحبه با -ایرنا- گفت، تاکید تهران و مسکو بر اهمیت حاکمیت ملی و تامین آن را از دیگر نکات برجسته معاهده مشارکت جامع است اینکه ایران شراکت نظامی با روسیه علیه تهدیدها را نپذیرفته از نکات مهم معاهده است.

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، جمعه ۲۸ دی‌ماه کاخ کرملین شاهد یکی از مهمترین رویدادهای دوجانبه میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بود. مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه «معاهده مشارکت جامع راهبردی» را امضا کردند، سندی که چارچوب همکاری و نقشه راه روابط ۲ کشور را در ۲ دهه آینده و در حوزه‌های مختلف مشخص و تنظیم خواهد کرد. این معاهده گرچه در پی هیچ اتحادی علیه هیچ کشور ثالثی نبوده و بندهای آن به صورت شفاف در رسانه‌ها منتشر شده اما واکنش غرب به آن شامل تکرار ادعاهای گذشته است. به منظور بررسی ابعاد مختلف این معاهده و دلایل موضع‌گیری اتحادیه اروپا در قبال آن با «حسن بهشتی‌پور» کارشناس مسائل روسیه و قفقاز به گفت‌وگو پرداختیم.

کارشناس مسائل بین الملل گفت: قراداد بستن شرط لازم است اما شرط کافی نیست. آنچه که همکاری اقتصادی را تقویت می‌کند اجرای توافقات است که اجرای این توافقات منوط به زیرساخت ها است.

«حسن بهشتی پور» در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به معاهده جامع راهبردی مشترک ایران و روسیه، اظهار داشت: این توافقنامه درواقع به‌روزرسانی پیمان قبلی است. روند مذاکره با طرف روسی جهت به‌روزرسانی این سند دو سال طول کشید.

زمان این پیمان ۲۰ سال تعیین شده و نکات مهمی برای نقشه راه دو کشور وجود دارد. بنابراین برای اثربخشی بیشتر این توافقنامه نیاز است که قراردادها ذیل این توافقنامه امضا شود. البته در برخی موارد قراردادهایی وجود دارد. یکی از مشکلات ما با روسیه این است که قراردادها امضا می‌شود اما اجرایی نمی‌شود.

در ادامه مشروح گفت‌وگوی «حسن بهشتی پور»، این کارشناس مسائل روسیه را با «مردم سالاری» می‌خوانید:

ارزیابی شما از توافقنامه راهبردی بین ایران و روسیه که مربوط دو دهه گذشته بوده چیست؟ چه فرایندی را توانسته ایجاد کند؟

این توافق اسفند ماه سال 1379 در دولت اقای خاتمی طی سفر رسمی که به روسیه داشت به عنوان نخستین پیمان همکاری دوجانبه بین ایران و روسیه بعد از انقلاب امضا شد و در فروردین 1380 به تصویب مجلس ایران و دومای روسیه رسید و رسمیت پیدا کرد.

در بندی از این توافق آمده است که توافق دوجانبه می‌تواند پنج سال تمدید شود، بر این اساس در سال 85 و در سال 90 در دولت اقای احمدی نژاد و در سال 95 در دولت اقای روحانی تمدید شد.

در دی ماه 1400 آقای رئیسی به مسکو سفر کرد و پیشنهاد داد که این توافق دوجانبه باتوجه به نیازهایی که در روابط دو کشور به وجود آمده و تغییرات در روابط بین دو کشور بازنگری و به روز شود، روسیه هم از این پیشنهاد استقبال کرد، اما روند بازبینی پیمان قبلی خیلی طول کشید (حدود سه سال) تا نهایتا در این سفر آقای پزشکیان به روسیه، به امضای آقای پزشکیان و آقای پوتین رسید.

حسن بهشتی‌پور، پژوهشگر و تحلیلگر مسائل بین‌المللی، در گفت‌وگو با ایکنا:

بهشتی پور با نادرست خواندن برخی ادعاهای رسانه‌ای غربی‌ها درباره از بین رفتن قدرت منطقه‌ای ایران پس از اتفاقات سوریه، غزه و لبنان و شکل دادن جنگ روانی و تبلیغاتی درباره رسیدن به زمان مناسب برای ضربه به ایران گفت: آنها می‌خواهند ایران بالقوه قدرتمند در منطقه در برابر آنها نباشد اما ایران هنوز مؤلفه‌ها و عناصر قدرت خاص خود را برای گفت‌وگو و مذاکره در حوزه‌های ژئوپلیتیکی، هسته‌ای و منطقه‌ای دارد.

ضمن تحلیل تحولات اخیر منطقه با توجه به آغاز دولت جدید ترامپ در روزهای آتی و نوع بازیگری ایران و دامن زدن رسانه‌های خارجی به موضوع وضعیت خطرناک ایران در آینده پس از تحولات سوریه، گفت: فضاسازی رسانه‌ای، همیشه وجود داشته و رسانه‌ها نیز سوژه‌های خود را از محیط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور هدف، انتخاب و بخشی از آن را برجسته‌ و بزرگ‌نمایی می‌کنند و برخی دیگر را کوچک می‌انگارند و حتی نادیده می‌گیرند. اینها تکنیک‌های مختلفی است که رسانه‌ها همچنان در طول سال‌های گذشته و در وضعیت‌های متفاوت آن را در پیش گرفتند.

وی با اشاره به پیشرفت فناوری و افزایش روزافزون تأثیرات شبکه‌های اجتماعی، افزود: در گذشته صرفاً رسانه‌هایی محدود و رسمی فعالیت می‌کردند، سپس شبکه‌های ماهواره‌ای به آن افزوده شد و امروز شبکه‌های اجتماعی در حال جایگزینی آنها هستند. در این وضعیت مدیریت افکار عمومی، به جای دولت‌ها در اختیار گردانندگان شبکه‌های اجتماعی است. طبیعتاً برای مقابله با چنین جریانی باید سواد رسانه‌ای در بین افکار عمومی افزایش یابد. سواد رسانه‌ای نیز مبتنی بر این است که اطلاعات کافی در اختیار مخاطب و افکار عمومی قرار گیرد و اعتماد کافی به رسانه‌ها و منابع رسمی ایجاد شود و شکاف‌ها از بین برود؛ این موارد مکمل سواد رسانه‌ای است.

بهشتی‌پور: بهم ریختگی در گرجستان

تلاش ارمنستان برای نزدیک شدن به اروپا

با آمدن ترامپ نمی‌توان پرونده اوکراین را بسته شده دانست و همچنین روابط میان آمریکا و روسیه هم با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو است، یک شبه به حاشیه نخواهد رفت.

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل روسیه با اشاره به مهمترین تحولات روسیه و قفقاز در سال ۲۰۲۴ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: انتخاب مجدد ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس جمهور روسیه از قبل قابل پیش‌بینی بود و نمی‌توان آن را یک تحول شگرف در سال گذشته میلادی دانست. او اگرچه تا سال ۲۰۳۰ در مسند قدرت خواهد ماند اما از منظر سن و سال نمی‌تواند مجدداً برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود مگر آنکه قانون اساسی این کشور را تغییر دهند. در مورد اوکراین هم باید گفت که تجربیات سه سال گذشته باعث شد تا مسکو و کی‌یف درس‌های زیادی بگیرند اما با آمدن دونالد ترامپ ممکن است او بتواند این قائله را به سرانجام برساند اما آنچه که باید مورد نظر قرار بگیرد این است که عملاً اقتصاد روسیه دچار بحران‌های زیادی شده است. به موازات این روند باید متوجه بود در ابتدای سال میلادی جدید صادرات گاز روسیه به اروپا از خاک اوکراین عملاً متوقف شد و یک کوریدور صادرات گاز که از زمان شوروی سابق مشغول به کار خود بوده است حالا به حاشیه رانده شد.

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین‌الملل در مصاحبه با خبرگزاری مهر با بیان اینکه موضوع مهمی که باید مورد توجه دستگاه دیپلماسی باشد بحث تحریم ها است این بزرگترین چالش دستگاه دیپلماسی در سال پیش رو، به شمار می رود. البته آینده مقاومت اسلامی در منطقه غرب آسیا نیز برای ایران مهم است. کنشگری دستگاه دیپلماسی پیرامون تحولات منطقه، باید خود را از چنبره فشار ناشی از فضا سازی رسانه ای خارج کند. وزارت خارجه خوب وزارت خارجه‌ای است که در عرصه رسانه نباید معطل کنش باشد تا واکنشی نشان دهد، بلکه باید خود برنامه ریز باشد نه اینکه مقابل عمل انجام شده قرار گیرد. در جهان سیاست گاهی اوقات اتفاقاتی رخ می‌دهد که بنا به هر دلیلی پیش بینی برای آنها نشده، در این حالت باید به دور از اینکه چه کسی مسئول و یا مقصر است، باید درمورد نقاط قوت و ضعف بازنگری شود.باید به دور از جوسازی‌های جناحی، گروهی و سیاسی و با توجه به منافع ملی ارزیابی دقیقی از شرایط انجام شود تا یک طرح دقیق و چارچوب دار برای آینده طرح‌ریزی گردد.