روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

روزنامه هم میهن چهارشنبه نهم مهر 1404

مواجهه با شرایط فعلی و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد یک مسئله پیچیده، چندلایه و چندوجهی است. با توجه به تحولات بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی باید همه جنبه‌های این رویداد را با دقت بررسی کرد. دستگاه سیاست خارجی ایران نمی‌تواند در مواجهه با این شرایط صرفاً مشغول شورای امنیت سازمان ملل متحد شود.

البته دستگاه دیپلماسی ایران باید با استفاده از کمک روسیه و چین در شورای امنیت تا جایی که می‌تواند جلوی تصویب قطعنامه‌های جدید یا جلوی تصویب بودجه برای پیشبرد قطعنامه‌های ۶گانه و تشکیل یا تصمیم‌گیری در کمیته‌ها و پنل‌های موضوعه این قطعنامه‌ها را بگیرد. روسیه و چین در هر صورت از حق وتو برخوردار هستند و شاید راهکارهای رویه‌ای و اداری در شورای امنیت اجازه بدهد که تا حدی جلوی برخی از اقدام‌ها علیه ایران را بگیرند.

حسن بهشتي‌پور

یادداشت صفحه اول روزنامه تعادل

پس از توافق اخير ايران و آژانس دامنه وسيعي از نقدها، تخريب‌ها، توهين‌ها و تهديدها عليه مذاكره‌كنندگان كشورمان شكل گرفت. مخالفان اين توافق، تيم ديپلماسي كشور را متهم به عقب‌نشيني، عدول از ارزش‌ها و حتي خيانت به كشور مي‌كنند.

پس از توافق اخير ايران و آژانس دامنه وسيعي از نقدها، تخريب‌ها، توهين‌ها و تهديدها عليه مذاكره‌كنندگان كشورمان شكل گرفت. مخالفان اين توافق، تيم ديپلماسي كشور را متهم به عقب‌نشيني، عدول از ارزش‌ها و حتي خيانت به كشور مي‌كنند. اما آيا واقعا اين‌گونه است و تيم ديپلمات‌هاي ايراني برخلاف منافع كشور رفتار كرده‌اند؟آيا راه جايگزيني براي ديپلمات‌هاي ايراني وجود داشت و آنها از آن تبعيت نكردند؟ اگر نه، اهميت اين توافق در چيست و چه تبعات مثبت يا منفي براي كشورمان به دنبال خواهد داشت؟

گامی برای احیای اعتبار NPT و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

نویسنده: حسن بهشتی پور

قطعنامه پیشنهادی ایران، با همراهی کشورهایی مانند روسیه، چین، بلاروس، نیکاراگوئه و ونزوئلا در نشست شصت‌ونهم کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بار دیگر موضوع حملات نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز را در کانون توجهات بین‌المللی قرار داد. این اقدام به‌ویژه پس از حملات آمریکا و اسرائیل در خردادماه سال گذشته علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، ضرورتی انکارناپذیر یافته است. حملات به تأسیسات هسته‌ای در اصفهان، فردو و نطنز — که تحت نظارت پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کردند — نقض آشکار حقوق بین‌الملل به شمار می‌رود و در عمل، آژانس را با چالشی جدی در راستای تحقق هدف فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای مواجه کرده است.

پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) که در سال ۱۹۶۸ به تصویب رسید، از یکسو مانع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در جهان می‌شود و از سوی دیگر، حق دستیابی همه کشورها به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را به رسمیت می‌شناسد. اما اقدام اخیر آمریکا و اسرائیل، مانعی جدی در برابر همکاری‌های آینده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایجاد می‌کند؛ نهادی که نقشی بی‌بدیل در نظارت و کنترل فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورها ایفا می‌کند.

پیشنهاد ایران و کشورهای حامی آن گامی در جهت جبران بی‌اعتباری فزایندهٔ آژانس و پیمان NPT محسوب می‌شود. تصویب این پیشنهاد می‌تواند راه را برای تدوین پیمانی جدید به منظور جلوگیری از ماجراجویی‌های هسته‌ای هموار کند. مبانی این پیشنهاد تاریخی را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

نویسنده : حسن بهشتی پور

اختصاصی برای روزنامه قدس

در شرایطی که پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر در کانون توجهات بین‌المللی قرار گرفته، تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیش از آن‌که یک انتخاب سیاسی باشد، به ضرورتی راهبردی بدل شده است. نهاد آژانس، به‌عنوان تنها مرجع رسمی نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورها، نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی به افکار عمومی جهانی و تصمیمات نهادهای بین‌المللی ایفا می‌کند. از این‌رو، حفظ ارتباط سازنده با این نهاد، بخشی از سیاست عقلانی در عرصه دیپلماسی هسته‌ای ایران محسوب می‌شود.

در فضای کنونی، هرگونه تقابل با آژانس نه‌تنها بهانه‌سازی برای آمریکا و رژیم صهیونیستی را تسهیل می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز صدور قطعنامه‌های جدید و افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران شود. در مقابل، همکاری هدفمند با آژانس، می‌تواند از صدور قطعنامه‌های ضدایرانی جلوگیری کرده و فضای مثبتی پیرامون پرونده سازی هسته‌ای علیه ایران ایجاد کند.

نکته مهم در این مسیر، تفکیک میان عملکرد فردی مدیرکل آژانس و چند نفر از بازرسین متهم به جاسوسی و ساختار نهادی آن است. نقد به مواضع شخصی آقای گروسی و عملکرد بعضی از بازرسان نباید به تضعیف کلیت نهاد آژانس منجر شود. چنین تمایزی، از تصمیمات احساسی و پرهزینه در سیاست خارجی جلوگیری کرده و امکان بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های بین‌المللی را فراهم می‌سازد.

ایران به‌عنوان کشوری عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، از حق مسلم بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای برخوردار است. تحقق این حق، مستلزم همکاری با آژانس و شفاف‌سازی در چارچوب مقررات بین‌المللی است. هرگونه حرکت به‌سوی خروج از NPT یا اتخاذ سیاست ابهام هسته‌ای، نه‌تنها موجب انزوای بین‌المللی خواهد شد، بلکه حمایت کشورهایی چون چین و روسیه را نیز با چالش مواجه می‌سازد.

۱. موضوع حقوقی و سیاسی بازگشت قطعنامه‌ها

از نظر حقوق بین‌الملل، حق با ایران است، اما در نظام بین‌الملل «قدرت» تعیین‌کننده است نه «حق». فشار اصلی از سوی آمریکا و اسرائیل است. به همین دلیل بیش از ۹۰٪ احتمال بازگشت قطعنامه‌ها وجود دارد و ایران باید برای این شرایط آماده شود.

۲. پیشنهاد روسیه

روسیه طرح تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ به مدت شش ماه را داده بود تا فرصت دیپلماسی فراهم شود، اما حذف برخی شروط مانع موفقیت شد.

۳. ضرورت آماده‌سازی داخلی

ایران باید افکار عمومی و ساختارهای داخلی را برای بازگشت قطعنامه‌ها آماده کند، چون موضوع سیاسی است نه حقوقی.

۴. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

اطلاعات هسته‌ای ایران شفاف و در اختیار آژانس است. مشکل اصلی سوءاستفاده احتمالی از اطلاعات پس از حمله نظامی است.قطع همکاری با آژانس به نفع آمریکا و اسرائیل خواهد بود. باید با آژانس به عنوان یک نهاد حقوقی کار کرد، حتی اگر مدیران آن جانبدارانه عمل کنند.

۵. مذاکره یا جنگ؟

دوگانه‌سازی «مذاکره یا جنگ» غلط است. کشورها همزمان می‌توانند مذاکره کنند و درگیر جنگ باشند. مذاکره همیشه نتیجه ملموس ندارد، گاه فقط برای شناخت طرف مقابل یا انتقال پیام محرمانه است.

۶. تجربه مذاکرات گذشته

حتی مذاکرات غیرمستقیم که نتیجه نداد هم مفید بود، چون چهره واقعی آمریکا را نشان داد. برجام نزدیک سه سال دوام آورد و بخشی از فشارها را کاهش داد.

۷. نقش عوامل منطقه‌ای

نباید مذاکرات را خطی دید. عواملی مثل جنگ اوکراین و تحولات غزه هم بر مذاکرات اثر می‌گذارند. ایران باید بدون ترس، از موضع قوی وارد مذاکره شود و ابتکارات جدید طراحی کند.

۸. اعتماد به دیپلمات‌ها

باید به دیپلمات‌ها اعتماد کرد، چون مذاکرات می‌تواند ابزار دیپلماسی باشد.

۹. راهبرد پیشنهادی

حفظ و تعریف مجدد همکاری با آژانس. تقویت دیپلماسی درون‌گرا (اصلاحات داخلی و جلب حمایت مردمی). اتکا به پشتوانه مردمی در برابر فشار خارجی. متن کامل میزگرد را در ایتن نشان ببینید https://www.khabaronline.ir/news/2118929

نوشته: حسن بهشتی‌پور

واقعیت این است که حمله اخیر اسرائیل به ایران، هیچ‌گونه وابستگی به گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نداشت . این اقدام نظامی، نه واکنشی لحظه‌ای به تحولات اخیر، بلکه بر اساس اخباری که در منابع غربی و اسرائیلی منتشر شده، نتیجه برنامه‌ریزی‌ای بود که از حدود یک‌ونیم تا دو سال پیش در دستور کار اسرائیل قرار داشته است. حداکثر می‌توان گفت آنان از گزارش آژانس برای توجیه اقدامات تجاوزکارانه خود سوءاستفاده کردند.

بر اساس شواهد موجود، رژیم توسعه‌طلب اسرائیل پیش از تجاوز به ایران، مجموعه‌ای از اقدامات تهاجمی را در غزه، لبنان، عراق، سوریه و یمن انجام داد و وقتی تا حد زیادی از تضعیف نیروهای مقاومت آسوده‌خاطر شد، به‌تدریج توجه خود را از فروردین 1404 به تهران معطوف کرد. در چنین شرایطی، هرچند در داخل ایران برخی تلاش می‌کنند این جنگ تحمیلی را به گزارش‌های آژانس نسبت دهند، اما با قاطعیت می‌توان گفت حتی در غیاب گزارش‌های مدیرکل آژانس، باز هم اسرائیل به اجرای برنامه‌های تجاوزکارانه خود علیه ایران مبادرت می‌ورزید.

تحلیل‌ یک‌سویه و روایتی ناقص از واقعیتی پیچیده

نوشته : حسن بهشتی پور

مقدمه:

در 23 خرداد 1404، تجاور نظامی از سوی اسرائیل و آمریکا علیه ایران صورت گرفت؛ حملاتی که واکنش‌های متعددی را در سطح بین‌المللی برانگیخت. از جمله خانم سوزان مالونی در مقاله‌ای با عنوان «Iran’s Dangerous Desperation» اخیرا در نشریه Foreign Affairs منتشر شد(1)، تلاش کرده است تصویری از «برتری قاطع» عملیات نظامی اسرائیل و امریکا ارائه دهد. اما این روایت، با حذف بسیاری از واقعیت‌های میدانی، حقوقی و انسانی، بیشتر به یک بیانیه سیاسی شباهت دارد تا یک تحلیل بی‌طرفانه. با بررسی متن مقاله خانم سوزان مالونی، می‌توان هشت محور اصلی را به‌عنوان پایه‌های روایت مقاله نقد کرد. هر یک از این محورها از منظر فنی، حقوقی، سیاسی یا رسانه‌ای به شرح زیر قابل کنکاش هستند.

بهشتی‌پور: قطعنامه‌ آژانس می‌تواند زمینه‌ساز شروع روند مکانیزم ماشه باشد

ریشه مشکل اصلی اروپا با ایران کجاست؟

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل هسته‌ای به خبرآنلاین گفت مهمترین تبعات صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام ، افزایش احتمال فعال شدن مکانیزم ماشه است.

تصویب پیش‌نویس قطعنامه‌ای که تروئیکای اروپا در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی تنها 19 کشور بیانگر اکثریت ضعیف حامیان این قطعمامه است که نخستین بار در ۲۰ سال اخیر ایران را به نقض پادمان هسته ای متهم می کند و با تایید یک کشور عضو در برجام (آلمان یا انگلیس یا فرانسه یا هر سه کشور با هم ) فرایند دو ماهه مکانیزم ماشه علیه ایران فعال می شود. این بدان معناست که تمامی تحریم‌های مصوب در شش قطعنامه فصل هفتم منشور ملل متحد مصوبه شورای امنیت ، که در توافق برجام لغو شده بود بار دیگر به جریان بیافتد. ایران با توافق برجام و تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ در سال ۹۴ توانست از فصل هفتم خارج و تمامی قطعنامه های شش گانه را تا زمان تعیین تکلیف نهایی یعنی 17 اکتبر 2025 بلا اثر کند.

قطعنامه تصویبی در حالی ایران را به نقض پادمان هسته ای خود با آژانس متهم می کند که تنها کشوری است طی ۲۰ سال گذشته همکاری مداوم خود را با آژانس در عمل به موافقت‌نامه NPT یا همان پادمان هسته ای به اثبات رسانه است. به نظر می رسد بشترین بهانه برای انهام به ایران بر اساس اسنادی است که اسرائیل در سال 2018 در اختیار آژانس گذاشته است . کشوری که عضو آژانس است اما تا کنون حاضر به امضای پیمان ان پی تی نشده است چراکه نمی خواهد تاسیسات هسته ای دیمونا را تحت نظارت آژانس قرار دهد تاسیسانی که بر اساس گزارش های موثق موسسه تحقیقانی سیپری در استکهلم ، حداقل 200 کلاهک هسته ای در آنجا ساخته و نگهداری می شود

باید توجه داشت بازگشت تحریم های مصوب در شش قطعنامه مذکور به ویژه قطعنامه 2919 شورای امنیت به هیچ وجه در اندازه ای نیست که به اقتصاد ایران لطمه وارد کند زیرا در حال حاضر آمریکا به صورت یکجانبه و با استفاده از هژمونی مالی خود تحریم ها بسیار گسترده تری را برای ایران برقرار کرده است و رسما به کشورهای مختلف اعلام کرده یا باید با آمریکا مبادله داشته باشید یا با ایران هر گونه بازرگانی با ایران از طرف هر کشوری ، مشمول تحریم های آمریکا خواهد شد. بنابراین به کاری گیری مکانیزم ماشه روند تحولات را برای ایران تغییر نمی دهد اما ایران نمی خواهد بازگشت این قطعنامه ها بهانه جدیدی برای تحت فشار قرار دادن ایران فراهم کند .

باید توجه داشت تصویب این قطعنامه بهانه جدیدی برای اسرائیل و آمریکا فراهم می کند اما این نکته مهم است که مذاکرات در بدترین شرایط ممکن برگزار می شود و صدور قطعنامه موضوع را پیچیده و سخت‌تر می‌کند. اما اینطور نیست که صدور این قطعنامه باعث شکست مذاکرات خواهد شد، بلکه یک گره به گره‌های قبلی اضافه می‌کند.

آژانس در گزارش خود نسبت به وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در برخی سایت‌های اعلام‌نشده ابراز نگرانی کرده و در گزارش خود نوشته است که «آژانس نمی‌تواند تضمین دهد که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است.» این جمله از لحاظ حقوقی بار سنگینی ندارد، اما از نظر سیاسی، بهانه‌ای به کشورهای غربی می‌دهد تا فشارها را بر ایران تشدید کنند. نقش شورای حکام و پیامدهای احتمالی گزارش GOV/۲۰۲۵/۲۵ به نشست روز پنج شنبه این شورا در واقع زمینه سازی برای راه اندازی مکانیزم ماشه است. اروپایی‌ها تمایلی به روند دیپلماسی میان ایران و آمریکا ندارند؛ این مذاکره فرصتی برای اروپا فراهم کرده است که هم با ترامپ تسویه حساب کند و هم از ایران انتقام بگیرد.

مشکل اصلی با اروپا بر سر این است که می‌گویند ایران به روسیه پهپاد و موشک داده است. آن ها معتقدند که تهران امنیت اروپا را به خطر انداخته است. مساله میان ایران و اروپا برای آن ها بیشتر یک موضوع امنیتی به حساب می‌آید. در کنار آن مانند همیشه مسائل حقوق بشری هم مطرح می کنند. نکته دیگر اینکه اروپایی‌ها در واقع نگران این هستند که در آینده توافقی بین ایران و آمریکا شود و جایگاه آنها در این میان معلوم نباشد. در واقع هر دو طرف آمریکایی و اروپایی به دنبال سود تجاری از مذاکره با ایران هستند، بیان کرد: «البته که ایران به اروپا اطمینان داده است که ما رابطه سیاسی و اقتصادی خود را به شرط رفع تحریم ها ادامه خواهیم داد. به ثمر نشستن مذاکرات میان ایران و آمریکا حتی برای انها هم بهتر است چراکه می توانند مناسبات تجاری را با ایران برقرار کنند، اینطور نیست که اگر ایران و آمریکا به توافق برسند منافع اروپا از دست برود.»

بهشتی پور با اشاره به رفتار اروپایی ها و سنگ اندازی آنها در روند مذاکرات و رفتار قهرآمیز دول اروپایی و تلاش مضاعف برای فعال کردن مکانیسم ماشه تاکید کرد که «حداقل من هیچوقت تا این حد تیرگی روابط ایران با اروپا را ندیده‌ام. شاید در دوره احمدی نژاد که گفت هولوکاست واقعیت ندارد و اسرائیل باید نابود شود، الان شبیه آن دوران است. وضعیت در بدترین و پایین‌ترین سطح ممکن است.»

حسن بهشتی‌پور کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا 21 خرداد 1404

در پیمان ان پی تی یا همان معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای کشورهای تعهد می سپارند که به سمت تولید ، نگهداری و اشاعه سلاح های هسته ای پیش نروند . بر اساس این پیمان کشورها هیچ تعهدی ندارند که غنی سازی نکنند بلکه برعکس بر اساس بند دوم آژانس می تواند به کشورهای جهان در استفاده از نیروی ناشی از سوخت حاصل از شکافت هسته ای در امور صلح آمیز مانند تولید رادیو دارو ، تولید برق و غیره کمک کنند .

حسن بهشتی پور پژوهشگر روابط بین‌الملل گفت: حتی اگر ما اسناد تاسیسات هسته‌ای اسرائیل را منتشر کنیم، فقط می‌توانیم بگوییم فرانسه‌ای که به اسرائیل کمک کرده بمب هسته‌ای بسازد، حالا به ما خرده می‌گیرید که چرا غنی‌سازی صلح آمیز انجام می‌دهید! این مقایسه‌ها زمانی ممکن می‌شود که آن سندها را منتشر کنیم. اگر این اسناد منتشر شود آن موقع می‌توانیم بر کمک‌هایی که آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها برای ساخت بمب اتم به اسرائیل کردند، مانور تحلیلی و خبری بدهیم.

نوشته: حسن بهشتی‌پور

مقدمه

برای نخستین بار در بیست سال اخیر، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران را به نقض تعهدات پادمانی متهم کرد. در مقابل، ایران با سیاسی خواندن این اقدام، مقابله‌ به مثل را در دستور کار قرار داد. کشورهای غربی در حالی ایران را ناقض تعهدات پادمانی می‌دانند و با تصویب این قطعنامه بر فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی افزوده‌اند که ایران طی سال‌های اخیر، بیشترین میزان نظارت‌ها و بازرسی‌ها را در مقایسه با سایر اعضای آژانس پذیرفته است.

با این حال، صدور این قطعنامه تنش‌های موجود را وارد مرحله‌ای جدید کرده و احتمال فعال‌سازی مکانیسم‌های تنبیهی همچون «ماشه» (Snapback) را افزایش داده است. پرسش کلیدی این است: این قطعنامه به کجا خواهد انجامید؟ آیا امکان یافتن مسیری برای کاهش تنش‌ها وجود دارد یا باید در انتظار تشدید بحران بود؟

نوشته : حسن بهشتی پور

مقدمه:

در پی تحولات اخیر در خاورمیانه و دگرگونی در توازن قدرت منطقه‌ای، اتحادیه اروپا ناگزیر از بازنگری در راهبردهای خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران است. این یادداشت با تمرکز بر سه تحول اساسی—کاهش تدریجی نفوذ ایران در سوریه، اتهام همکاری نظامی با روسیه در جنگ اوکراین، و پایان رسمی دوره ده‌ساله توافق برجام در اکتبر ۲۰۲۵—در پی آن است تا تأثیرات این رویدادها را بر جایگاه منطقه‌ای ایران، محاسبات راهبردی آن و چشم‌انداز روابط با اروپا بررسی کند.

نویسنده همچنین تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که آیا و چگونه همکاری ایران و اتحادیه اروپا می‌تواند بر بحران‌های امنیتی، انرژی و انسانی تأثیر مثبت بگذارد. به‌ویژه، نقش اروپا به‌عنوان میانجی یا تسهیل‌گر در کاهش تنش‌های منطقه‌ای، در شرایطی که آمریکا نقش سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کرده، موضوعی حیاتی برای بررسی است.

در نهایت، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در تعاملات غیرهسته‌ای میان دو طرف—از جمله در حوزه‌های منطقه‌ای، انرژی، و انسانی—تحلیل شده و مجموعه‌ای از راهکارهای عملی برای خروج از بن‌بست دیپلماتیک کنونی و آغاز مسیر اعتمادسازی تدریجی پیشنهاد می‌شود.

با توجه به این شرایط و با وجود حساسیت های بالای همزمانی گزارش آژانس با مذاکرات ایران و ایالات متحده، حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل بین الملل، در گفت‌و‌گو با فرارو به تحلیل این وضعیت پرداخته است:

حسن بهشتی پور به فرارو گفت: «گروسی موظف است هر 3 ماه یکبار گزارشی از اخرین فعالیت های هسته ای ایران بر اساس گزارشهایی که بازرسان آژانس تهیه می کنند به شورای حکام ارائه دهد. شورای حکام، نیز در تاریخ 15 خرداد جلسه ای دارد. گروسی طبق روال، درباره مسائل هسته ای همه کشورهای دنیا گزارش ارائه می دهد . همچنین گزارش را به شکل مکتوب ارائه می دهد. گرچه این گزارش باید محرمانه باشد، اما، این گزارش روی وبسایت آژانس نیز قرار می گیرد. اما چرا روی اخرین گزارش گروسی این همه حساسیت ایجاد شده است؟ اول به این دلیل که گروسی، گزارشی فوق العاده تهیه و اعلام کرده بر اساس قطعنامه ای که در نوامبر سال 2024 در آژانس صادر شده، گزارشی جدید تهیه کرده است. برخی رسانه های غربی که دسترسی هایی به شورای حکام دارند، بخش هایی از این گزارش را برجسته و علیه ایران فضاسازی کرده اند. بنابراین دلیل نخست، ویژه بودن این گزارش است. دلیل دوم که روی آن مانور زیادی داده می شود نزدیک بودن زمان پایان برجام است. اروپایی ها و به طور ویژه آلمان، انگلیس و فرانسه، مترصدند به استناد گزارشی که گروسی تهیه کرده، فضاسازی کنند که ایران ناقض فاحش برجام است و بنابراین باید مکانیسم ماشه فعال شود.»

نوشته : حسن بهشتی پور

مقدمه:

گزارش رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) که به درخواست تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) در جلسه نوامبر ۲۰۲۴ شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشنهاد شده بود ، پیش از ارائه به شورای حکام آژانس ، منتشر شد . در مطلب پیش رو بر اساس آن بخش هایی که رسانه های غربی از جمله خبرگزاری رویترز منتشر کرده و نیز پاسخ ایران به این گزارش بر اساس بیانیه مشترک وزارت امورخارجه و سازمان انرژی اتمی ایران و بیانیه آقای کاظم غریب آبادی معاون حقوقی و بین الملل وزیر خارجه ایران نوشته شده است. آژانس در گزارش خود بار دیگر نسبت به وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در برخی سایت‌های اعلام‌نشده ابراز نگرانی کرده و می‌نویسد: «آژانس نمی‌تواند تضمین دهد که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است.» این جمله از لحاظ حقوقی بار سنگینی ندارد، اما از نظر سیاسی، بهانه‌ای به کشورهای غربی می‌دهد تا فشارها را بر ایران تشدید کنند. در ادامه به تحلیل موارد مطرح شده در گزارش آژانس و پاسخ ایران می پردازیم.

حسن بهشتی پور تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایرنا گفت:

با توجه به اینکه غنی‌سازی ایران (تا ۶۰ درصد) تحت نظارت آژانس انجام می‌شود و مطابق با حقوق کشورها در NPT است، ادعای آژانس و کشورهای غربی برای توجیه فعال‌سازی مکانیسم ماشه فاقد پایه حقوقی است.

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش دوره‌ای برای اعضای شورای حکام ضمن اعلام اینکه ذخایر اورانیوم غنی‌شده در ایران با غلظت ۶۰ درصد به بیش از ۴۰۸ کیلوگرم رسیده، بار دیگر ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را تکرار کرده و مدعی شده که این سطح از غنی‌سازی یک «گام فنی کوتاه» تا سطح ۹۰ درصد (موسوم به سطح تسلیحاتی) محسوب می‌شود. وی ادعا کرده است که «ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که در حال غنی‌سازی در این سطح است.» براساس این گزارش، رافائل گروسی همچنین «خواستار همکاری کامل و مؤثر ایران» با آژانس شده است.

وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی نیز شامگاه شنبه ۱۰ خرداد در بیانیه‌ای مشترک، به این گزارش واکنش نشان دادند. در این بیانیه مشترک آمده است: «جمهوری اسلامی ایران مراتب تأسف عمیق خود را در مورد عدم رعایت بی‌طرفی و بی توجهی مدیر کل نسبت به رویکرد حرفه‌ای خود با تأثیرپذیری از فشارهای سیاسی در تهیه و انتشار این گزارش ابراز داشته، نسبت به هرگونه بهره‌برداری سیاسی از مفاد این گزارش هشدار می‌دهد». برای بررسی این موضوع با «حسن بهشتی‌پور» تحلیلگر مسائل هسته‌ای و روابط بین‌الملل گفت‌و گو کردیم.که در ادامه مطلب می توانید متن آن را بخوانید.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح نو» مطرح کرد؛

پس از تحولات مختلف در عرصه دیپلماسی هسته‌ای، اخیرا مذاکرات جدید ایران با کشورهای اروپایی در کانون توجه قرار گرفته است. مذاکراتی که بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که می‌تواند نقشی حیاتی در بازسازی و تقویت روابط ایران با غرب ایفا کند. در این میان مصاحبه علی شمخانی با بازنشر ترامپ در صفحات اجتماعی‌اش همراه بود و تحلیل های جدیدی پس از این موضوع روانه رسانه ها شدند.

این تحولات در کنار چالش‌هایی که در روند مذاکرات هسته‌ای وجود دارد، نگرانی‌هایی را در خصوص نحوه تعامل با نهادهایی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وجود آورده است. آنچه پیش‌رو دارید، حاصل گفت‌وگوی «صبح نو» با حسن بهشتی‌پور، کارشناس روابط بین‌الملل است که به تحلیل این مسائل پرداخته است.

نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با حسن بهشتی پور

تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت: وقتی آمریکا با ایران به توافق برسد، اجرای این توافق بدون آژانس امکان پذیر نیست چون تنها نهاد جهانی صاحب صلاحیت است که می تواند تأیید کند ایران تعهداتش را انجام داده است.

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه سیاست - مذاکرات ایران و آمریکا در سرعتی خارج از انتظار پیش می رود اما در این میان عناصر خارجی هر چند دور میز ننشسته اند اما تلاش می کنند به جهت منافع خودشان تأثیرگذاری لازم را در روند گفتگوها بگذارند. نتانیاهو خیلی صریح گفته جز با پیاده سازی مدل لیبی برای برنامه هسته ای ایران رضایت نمی دهد و اگر هم از طریق مذاکرات به این خواسته نرسد، برای نابودسازی تأسیسات هسته ای ایران از هیچ فرصتی دریغ نخواهد کرد.

کشورهای منطقه از عربستان و امارات گرفته تا عمان، قطر و ترکیه برعکس زمان برجام، از شکل گیری توافق بین ایران و آمریکا استقبال می کنند و حتی حاضرند در چانه زنی های دیپلماتیک نیز ایفاگر نقش میانجی باشند. عنصر دیگر روسیه است، بر کسی پوشیده نیست که روس ها از توافق برجام دلخوشی نداشتند و وقتی هم ترامپ از آن خارج شد، برای احیای دوباره این توافق به رغم تلاشهای ظاهری، نقش تخریبی ایفا کردند. نمونه روشن آن زمانی بود که در زمستان 1400 و تابستان 1401 ایران و غرب در آستانه توافق بر سر احیای برجام بودند اما روس ها هر بار با ترفندی همه تلاش های دیپلماتیک انجام شده را نقش برآب کردند.

عنصر آخر آژانس بین المللی انرژی هسته ای است که هر چند کشور نیست اما اصلی‌ترین مرجع فنی و کارشناسی در موضوع هسته ای به حساب می آید. اخیرا گروسی اعلام کرده «بدون نظارت آژانس، توافق ایران و آمریکا فقط یک تکه کاغذ است». حال این سئوال مطرح است که هر کدام از بازیگران یادشده از چه میزان قدرت تأثیرگذاری بر روند مذاکرات برخوردارند؟

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا: برای تضمین اجرای توافق باید اقدام در برابر اقدام انجام شود

کارشناس حوزه سیاست خارجی گفت: در این گفت‌وگوها و مذاکرات بحث این است که یک چیزی بدهیم و چیزی بگیریم. منتها مهم این است که آن چیزی که داده می‌شود و داده‌ها و ستاده‌ها باید همگن باشد. بنابراین فکر می‌کنم که طرف اروپایی اگر عاقل باشد، حتماً می‌رود به سمت اینکه یک تعادلی بین داده و ستاده به وجود بیاورد و یک سهمی هم برای خود در نظر بگیرد و بتواند وارد بازار ایران بشود.

حسن بهشتی‌پور کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با کارشکنی‌های مثلث مخالفان توافق ایران و آمریکا که سه ضلع آن اروپا، دموکرات‌ها و رژیم صهیونیستی هستند و نقش آنها در مذاکرات موسوم به روند مسقط ایفا خواهند کرد، تصریح کرد: اولا که این سه ضلع را شما همین‌طور ساختید؛ مبنا ندارد. یعنی به این معنا که مخالفتی که فرانسه کرده با اصل گفت‌وگو و مذاکره و توافق با ایران نیست، بلکه سهم‌هایی می‌خواهد و می‌گوید ما را فراموش نکنید. چون فرانسه الان در روند مذاکرات نیست، می‌خواهد تاکید کند که این نبودن ما به معنای این نیست که ما تأثیرگذار نیستیم. ما می‌توانیم مثلاً مکانیزم ماشه را فعال کنیم. این فعال کردن مکانیزم ماشه به معنای بازگشت قطعنامه‌ها و مشکلات جدید است. بنابراین اینجا بحث موضع‌گیری وزیر خارجه فرانسه، سهم‌خواهی است، یعنی ایران باید این گفت‌وگوها را همچنان با طرف اروپایی ادامه دهد. آقای عراقچی هم اعلام کرد ما حاضر به گفت‌وگو و مذاکره هستیم، آن‌ها تعلل کردند.

کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است که اروپایی‌ها سعی دارند هر چه زودتر به مذاکرات ایران و اروپا ملحق شوند، چراکه بدون حضور مستقیم در مذاکرات سهمی نمی‌گیرند.

«حسن بهشتی‌پور» در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اظهارات اخیر «ژان نوئل بارو» وزیر خارجه فرانسه در نیویورک تصریح کرد: این اظهارات برای سهم‌خواهی است و سعی دارند هر چه زودتر به مذاکرات ملحق شوند چرا که بدون حضور مستقیم در مذاکرات سهمی نمی‌گیرند. حتما می‌خواهند وارد مذاکرات شوند اما اینکه الان وارد شوند به نظرم هنوز زود است. عمان به خوبی در حال میانجی‌گری است و به نظرم باید اجازه دارد تا مذاکرات میان ایران و آمریکا به مرحله مطمئن‌تری برسد.

«ژان نوئل بارو» وزیر امور خارجه فرانسه بامداد سه‌شنبه و پس از جلسه شورای امنیت با موضوع «منع اشاعه»، در پاسخ به سوالی درباره نظر پاریس درمورد توافقی دوجانبه بین ایران و آمریکا بدون اروپا اظهار کرد: «عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، به نفع اروپا است. از گفت‌وگوهای بین ایران و آمریکا حمایت می‌کنیم. درحال همکاری نزدیک با مارکو روبیو و استیو ویتکاف هستیم. روز به روز به پایان یافتن مهلت برجام نزدیک می‌شویم.»

وزیر امور خارجه فرانسه درباره مکانیسم ماشه ادعا کرد: «اروپا به برجام پایبند مانده است. در تابستان با تصمیم مهمی مواجه خواهیم شد. تصمیم خواهیم گرفت که آیا تحریم‌های برداشته شده علیه ایران بازخواهند گشت یا نه. این مسئله به تعهدات ایران بستگی دارد. ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و تمام تعهدات مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم را نقض کرده است. عدم تضمین منافع امنیتی اروپا منجر به بازگشت تمام تحریم‌های لغو شده علیه ایران در ۱۰ سال پیش خواهد شد».

نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با حسن بهشتی پور

تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت: وقتی آمریکا با ایران به توافق برسد، اجرای این توافق بدون آژانس امکان پذیر نیست چون تنها نهاد جهانی صاحب صلاحیت است که می تواند تأیید کند ایران تعهداتش را انجام داده است.

سایه سنگین آژانس، اسراییل، روسیه و کشورهای منطقه بر مذاکرات ایران و آمریکا

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه سیاست - مذاکرات ایران و آمریکا در سرعتی خارج از انتظار پیش می رود اما در این میان عناصر خارجی هر چند دور میز ننشسته اند اما تلاش می کنند به جهت منافع خودشان تأثیرگذاری لازم را در روند گفتگوها بگذارند. نتانیاهو خیلی صریح گفته جز با پیاده سازی مدل لیبی برای برنامه هسته ای ایران رضایت نمی دهد و اگر هم از طریق مذاکرات به این خواسته نرسد، برای نابودسازی تأسیسات هسته ای ایران از هیچ فرصتی دریغ نخواهد کرد.

کشورهای منطقه از عربستان و امارات گرفته تا عمان، قطر و ترکیه برعکس زمان برجام، از شکل گیری توافق بین ایران و آمریکا استقبال می کنند و حتی حاضرند در چانه زنی های دیپلماتیک نیز ایفاگر نقش میانجی باشند. عنصر دیگر روسیه است، بر کسی پوشیده نیست که روس ها از توافق برجام دلخوشی نداشتند و وقتی هم ترامپ از آن خارج شد، برای احیای دوباره این توافق به رغم تلاشهای ظاهری، نقش تخریبی ایفا کردند. نمونه روشن آن زمانی بود که در زمستان 1400 و تابستان 1401 ایران و غرب در آستانه توافق بر سر احیای برجام بودند اما روس ها هر بار با ترفندی همه تلاش های دیپلماتیک انجام شده را نقش برآب کردند.

عنصر آخر آژانس بین المللی انرژی هسته ای است که هر چند کشور نیست اما اصلی‌ترین مرجع فنی و کارشناسی در موضوع هسته ای به حساب می آید. اخیرا گروسی اعلام کرده «بدون نظارت آژانس، توافق ایران و آمریکا فقط یک تکه کاغذ است». حال این سئوال مطرح است که هر کدام از بازیگران یادشده از چه میزان قدرت تأثیرگذاری بر روند مذاکرات برخوردارند؟

حدیث روشنی خبرنگار روزنامه اعتماد در گفت‌وگو با حسن بهشتی‌پور بررسی کرد:

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان صبح پنجشنبه با نامه‌ای مکتوب از جانب مقام معظم رهبری تهران را به مقصد مسکو ترک کرد. آقای عراقچی در ادامه این سفر ضمن تاکید بر مفید و جدی بودن رایزنی‌ها با همتای روسی‌اش گفت: نامه مکتوب مقام معظم رهبری مباحث مختلفی را در بر می‌گرفت، از جمله مسائل منطقه‌ای و همزمان بحث‌های دوجانبه و همکاری‌هایی که با روسیه در جریان است. از طرفی این سفر در شرایطی انجام شد که دور دوم رایزنی‌های غیرمستقیم ایران و امریکا قرار است امروز شنبه در رم پایتخت ایتالیا با میانجیگری عمان برگزار شود. به گفته آقای عراقچی هم روسیه و نیز چین برای کمک به پیشرفت روند مذاکره میان تهران و واشنگتن اعلام آمادگی کرده‌اند. به باور گروهی از ناظران سفر یک روزه‌آقای عراقچی نشان از عملیاتی کردن دیپلماسی چندجانبه تهران در فرآیند آغاز مذاکرات با واشنگتن دارد. در این میان سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیر دفاع عربستان به تهران، نشان از اهمیت استراتژی چندوجهی ایران در پیگیری مذاکرات غیرمستقیم با ایالات‌متحده برای حل پرونده هسته‌ای دارد. به این بهانه روزنامه اعتماد با هدف بررسی و ارزیابی سفر وزیر امور خارجه کشورمان به مسکو آن هم در آستانه رایزنی‌های غیر مستقیم ایران با امریکا که قرار است در رم برگزار شود، با حسن بهشتی‌پور پژوهشگر مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. بهشتی‌پور ضمن تاکید بر نقش سازنده مسکو بر فرآیند مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا بر این باور است که به نتیجه رسیدن رایزنی‌ها ی‌تهران و واشنگتن قطعا در راستای منافع روسیه و چین خواهد بود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

حسن بهشتی پور در گفت و گو با ‌خبرنگار «آرمان ملی» تحلیل کرد

آرمان ملی 30 فروردین 1404

در ادوار اخیر نقش روسیه در دیپلماسی ایران هموار پررنگ‌تر بود و در فضای کنونی بسیاری در انتظارند تا ببینند در نهایت تهران و واشنگتن به چه توافقی دست خواهند یافت و اینکه نقشه و نقش کرملین در این بین چیست. در این مورد برخی هم منتظرند تا مشاهده کنند جمهوری اسلامی با کارت روسیه در روند مذاکرات چگونه بازی خواهد کرد و آیا مسکو آنچنان که مدعی است می‌تواند برای ایران امتیازهای بیشتری به‌همراه داشته باشد یا اینکه به‌گفته برخی از تحلیلگرانِ منتقد، کرملین به وعده‌های خود در قبال ایران عمل نخواهد کرد. باتوجه به این موضوع هیات‌ دیپلماتیک ایرانی قرار است امروز شنبه، در رم و به‌میزبانی عمان دور جدیدی از گفت‌وگوها را آغاز کند. در این مورد با یکی از تحلیلگران حوزه بین‌الملل گفت‌‎وگو کرده‌ایم. بهشتی‌پور در این مصاحبه معتقد است که برخلاف تحلیل‌های برخی از کارشناسان مسکو بیش از گذشته به‌دنبال بهبود روابط تهران و واشنگتن است. در این مورد بیشتر می‌خوانید.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا: نگذاریم اختلافات با آژانس مانند استخوان لای زخم بماند

تحلیل‌گر حوزه روابط بین‌الملل گفت: زمانی که آقای گروسی در چهارچوب جنبه‌های حقوقی و فنی، صحبت می‌کند، هیچ اشکالی پیش نمی‌آید و اختلافی وجود ندارد. اما اگر ایشان درباره موضوعات مختلف موضع‌گیری کند، این مطلب سیاسی می‌شود. به عنوان مثال، آقای آمانو یا آقای البرادعی وارد این بازی‌ها نمی‌شدند که درباره یک کشور موضع‌گیری کنند؛ این می‌تواند سیاسی باشد. بنابراین، وقتی می‌گوییم سیاسی‌کاری، یعنی مدیر کلی که خارج از وظایف حقوقی و فنی خود، اظهاراتی را مطرح کند و ممکن است از این اظهارات برداشتی شود که به نفع یا ضرر کشوری باشد. اینجاست که اختلافات ایجاد می‌شود. بنابراین، اگر آقای گروسی می خواهد به حل مشکل کمک کند باید در موضع‌گیری‌های خود تنها در چارچوب مسائل حقوقی و فنی صحبت کند و از موضوعات سیاسی پرهیز نماید.

نباید خسته شویم/ هیچ جایگزینی برای آژانس وجود ندارد

حسن بهشتی پور در مصاحبه با خبرنگار ایلنا گفت:آقای گروسی فردی سیاسی است و در چارچوبی غیر از فعالیت‌هایی که برای مدیر کل آژانس در اساسنامه آژانس پیش‌بینی شده، عمل می‌کند. اما نباید خسته شویم و دیپلمات‌ها باید راه‌های جدیدی برای گفت‌وگو و مذاکره با آژانس پیدا کنند. زیرا هیچ جایگزینی برای این نهاد وجود ندارد و همان‌طور که ما می‌گوییم، انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست، این حق در چارچوب همین نهاد وجود دارد.

حسن بهشتی‌پور کارشناس پرونده هسته‌ای ایران در رابطه با جلسه روز دوشنبه شورای حکام آژانس بین‌المللی اتمی و اظهارات اخیر گروسی در مورد آخرین وضعیت پرونده هسته‌ای ایران، تصریح کرد: گزارش‌ها به وضوح بیان می‌کنند که ایران چه اقداماتی انجام داده و چه اقداماتی انجام نداده است. آقای گروسی به‌طور خاص انتظار دارند که ایران تعهداتی را که در زمان برجام انجام می‌داد، دوباره انجام دهد. اما با توجه به اینکه طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرده، ایران نیز به‌روشنی و صراحت اعلام کرده است که تا زمانی که طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند، ایران هم در این زمینه اقدامی نخواهد کرد. این به معنای آن نیست که ایران تحت نظر آژانس نیست؛ بلکه بازرسان آژانس به‌طور مرتب به ایران سفر می‌کنند و تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت آژانس قرار دارد.

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

بهشتی‌پور با بیان اینکه نقش شورای امنیت سازمان ملل و به‌ویژه کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه در این معادلات بسیار حائز اهمیت است، گفت: اگر در گفت وگوها به توافق نرسیم، ممکن است مجبور به تغییر رویکرد هسته ای شویم باید توجه داشت تنها از سرگیری مذاکرات مانع بکارگیری مکانیزم ماشه از سوی آلمان و انگلیس و یا فرانسه نمی‌شود، در این شرایط مخالفان مذاکرات در داخل بازهم خواهند گفت «گفتیم نباید مذاکره کرد». عده‌ای تنها به این مسائل می‌پردازند و ما باید برای رفع تحریم‌های تحمیل شده، یک طرح جامع ملی مقابله با تحریم‌ها طراحی کنیم. این طرح باید ابعاد مختلفی داشته باشد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مذاکره است. اما علاوه بر آن باید افزایش توان اقتصادی کشور از طریق انجام اصلاحات و در نتیجه کم اثر شدن تحریم ها ، ونیز افزایش توان هسته ای همراه با افزایش توان رسانه ای برای متقاعد کردن افکار عمومی داخل و خارج کشور در دستور کار باشد .

سازمان انرژی هسته‌ای ایران به تازگی اعلام کرده که سانتریفیوژهای جدیدی را مورد استفاده قرار می‌دهد و گازدهی انجام می‌دهد. این اقدام فی نفسه خوب است، اما به تنهایی کافی نیست و جواب نخواهد داد. اگر به دنبال اثربخشی هستیم، باید به سایر اقدامات نیز توجه کنیم. صرف افزایش توان هسته‌ای، راهگشای ایران نخواهد بود و نیاز به یک طرح جامع داریم که همه این امور به‌طور هماهنگ انجام شوند.

گفتگوی اختصاصی سایت جماران با حسن بهشتی پور

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران -تهران سوم آذر 1403

بهشتی پور، کارشناس سیاست خارجی: اروپا با ایران در بحث جنگ اوکراین، تسویه حساب خواهد کرد/ / باید از مذاکره موردی با ترامپ اهرم فشار در مذاکره با اروپا ساخت

با سیاست جاری و فعلی اتکا بیش از حد ایران به چین و روسیه، اروپا به سمت مذاکره با تهران تشویق نمی شود چرا که امروز اروپا رودررو با روسیه است و امنیت خود را در خطر می بیند. چگونه انتظار داریم که از طریق نزدیک شدن به روسیه و یا چین، اروپا را برای مذاکره با ایران ترغیب کنیم؟

پایگاه خبری جماران، سارا معصومی: سه کشور اروپایی حاضر در برجام ( فرانسه، انگلیس و آلمان) عزم خود را برای تحت فشار قراردادن جمهوری اسلامی ایران در حوزه هسته ای در چندماه پیش رو جزم کرده اند. به نظر می رسد که در این مرحله از تنش بی سابقه میان ایران و اروپا، کشورهای غربی بنا ندارند به شعارهای اعلام شده از سوی دولت چهاردهم و یا مسیری که در جریان سفر رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران مشخص شد روی خوش نشان بدهند.

با حسن بهشتی پور، کارشناس سیاست خارجی که سابقه سالها کار در حوزه مذاکرات هسته ای ایران را دارد درباره راه های برون رفت پرونده ایران از دو بن بست سیاسی و فنی گفت و گو کردیم که در ادامه با هم می خوانیم:

در اجلاس روز پنج شنبه اول آذر 1403 (21 نوامبر 2024) پس از ساعت های بحث طولانی بدون توجه به توافق مهم ایران با گروسی مدیر کل آژانس در مورد تعلیق غنی سازی اورانیم شصت درصد و آمادگی ایران برای صدور ویزا برای چهار نفر بازرسان اروپایی آژانس ، 19 کشور به قطعنامه ضد ایران رای مثبت دادند و ۱۲ کشور آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، اندونزی، برزیل، غنا، تایلند، الجزایر، ارمنستان، بنگلادش، کلمبیا و مصر رای ممتنع دادند. و فقط سه کشور روسیه، چین و بورکینافاسو رای منفی دادند و ونزوئلا هم چون حق عضویت نپرداخته بود، از شرکت در رای‌گیری محروم بود. بر این اساس می‌توانیم به نکات تحلیلی زیر برسیم .

اول) کشورهای آلمان، فرانسه و انگلیس که خود پیشنهاد ‌دهنده قطعنامه بودند به همراه متحدان ضد ایرانی آنها یعنی آمریکا، استرالیا، کانادا، اوکراین و دیگر اعضای اتحادیه اروپا مانند ایتالیا، اسپانیا ، بلژیک، لوکزامبورگ، هلند، در مجموع ۱۲ کشور که انتظار می‌رفت رای مثبت به قطعنامه بدهند اما هفت کشور دیگر کدام کشورها بودند؟ ژاپن، کره جنوبی، آرژانتین، اکوادور، پاراگوئه، مراکش و گرجستان.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با روزنامه «صبح نو» مطرح کرد؛

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «صبح نو» در خصوص رفتار متخاصمانه اروپایی‌ها اظهارکرد: «مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای موظف است که در چارچوب اساسنامه صحبت کند. ولی گروسی عادت دارد تحلیل‌های خودش نسبت به تحولات مختلف را خیلی راحت بیان کند. وقتی رسانه‌های ایران به صحبت‌هایش واکنش نشان می‌دهند، گله‌مند می‌شود که چرا به او می‌گویند سیاسی‌کاری می‌کند. مدیرکل آژانس موظف است در چارچوب مسائل حقوقی و فنی مربوط به مسائل هسته‌ای کشور‌های عضو، اظهارنظر کند. اظهاراتش هم بر اساس فکت‌هایی است که کارشناسان یا بازرسان ناظر آژانس از کشور‌ها در اختیارش می‌گذارند، ولی گروسی بی‌محابا در کنفرانس‌های مطبوعاتی یا حاشیه نشست‌های بین‌المللی صحبت می‌کند. از جمله این اظهارنظری که در حاشیه اجلاس باکو راجع به برجام داشت، برداشت شخصی اوست.»

حسن بهشتی‌پوردر مصاحبه با روزنامه اعتماد :

تهران با مواضع شخصی گروسی مشكل دارد نه تعهدات پادمانی

حسن بهشتی‌پور در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب معنای سفر اخیر آقای گروسی به تهران و اینكه این سفر می‌تواند مسیر جدیدی را پیش روی تهران و آژانس قرار دهد یا خیر، گفت: محور اصلی مناقشات فنی موجود میان تهران و آژانس به عملكرد دولت اول ترامپ و خروج یكجانبه‌اش از برنامه جامع اقدام مشترك یا برجام باز می‌گردد. سفر آقای گروسی به تهران نیز در چارچوب همكاری‌های میان ایران و این نهاد بین‌المللی صورت گرفت. به واقع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشخصا دو ابهام درخصوص دو مكان در ایران را مطرح كرده است. ایران نیز از این دو مكان برای آژانس ابهام‌زدایی كرده است، اما از نظر آژانس پاسخ‌های تهران قانع‌كننده نبوده است. از نگاهی دیگر آژانس درخواست‌هایی را از ایران داشته كه به هیچ عنوان در چارچوب و ذیل اِن‌پی‌تی (NPT) قرار ندارند و این درخواست‌ها ذیل توافق برجام مطرح شده است. به عبارتی دیگر آژانس درخواست های کنترل و بازرسی بیشتر را در ارتباط با برداشت موسعی که از كد 1.3 كه ذیل بندهای ان‌پی‌تی قرار دارد ، توجیه می کند در حالی که ایران این برداشت حقوقی را ندارد. یكی از گزینه‌های ادعایی آژانس نظارت بر راه‌اندازی دوربین‌های آنلاین و بازرسی‌های ویژه بر تاسیسات هسته‌ای ایران است. ایران نیز تاكید دارد كه بر آنچه در چارچوب ان‌پی‌تی ذكر شده، پایبند است. ذیل این ادعا نیز مقامات ایرانی معتقدند در شرایطی كه طرف مقابل به تعهدات برجامی عمل نكرده است ما نیز نمی‌توانیم به عنوان عضو این توافق همچنان به اجرای تعهدات خود درچارچوب برجام ادامه دهیم. این یك تعهد دو طرفه است كه باید همگی متعهد به اجرا باشند.

گزارش دوره‌ای سه ماهه توسط مدیركل به آژانس نشان می دهد ایران نهایت همکاری را با آژانس دارد زیرا در این گزارش ها جزییات فعالیت صلح آمیز هسته‌ای ایران به اطلاع شورای حکام آژانس می رسد و کشورهای عضو نیز برخلاف اساسنامه آژانس جزئیات این گزارش ها را در خبرگزاری ها منتشر می کنند. به عنوان مثال هر سه ماه یک بار میزان ذخایر اورانیوم غنی شده با ذكر جزییات اعلام می‌شود. همچنین در گزارش‌ها به تعداد سانتریفیوژها و عملكرد آنها نیز پرداخته می‌گردد. ارایه این گزارش ها دوره‌ای ماحصل حضور بازرسان آژانس در ایران است. بنابراین ایران چیزی برای پنهان کاری ندارد.

حسن بهشتی‌پورتحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل در گفتگو با فرارو گفت: می‌گویند برجام، چون ما را محدود کرده از نظر هسته‌ای پس ضرر داشته و الان هم که باز پیشرفت کردیم نباید به آن برگردیم. اما توجه ندارند ایران در چه شرایطی برجام را پذیرفت. شرایطی که امروز نه تنها عوض نشده بلکه بدتر هم شده است. امروز می‌گویند بمب هسته‌ای برای ایران بازدارنده است پس بسازیم؛ اگر بمب هسته‌ای بازدارنده بود، ایران به اسرائیل که سلاح هسته‌ای دارد دوبار حمله نمی‌کرد.

فرارو- برنامه هسته‌ای ایران یا آن طور که در اذهان عمومی به آن اطلاق می‌شود یعنی پرونده هسته‌ای، بار دیگر در مسیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفته است. مسائل سیاست خارجی ایران با بسیاری مسائل داخلی کشور درهم‌آمیخته که اهمیت آنها را دوچندان می‌کند.

به گزارش فرارو، بازگشت ترامپ و پیچیده‌تر شدن فضای بین‌المللی ایران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر یک نگاه حاکی از آن است که باید به تعامل بپردازیم و نگاهی دیگر خواستار تقابل است. نگاه دولت در این میان مبنی بر این است که اگر منافع‌مان تامین شود، مذاکره خواهیم کرد. در این میان حسن بهشتی‌پور تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل معقد است که ابتدا باید مسائل را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حل و فصل کنیم.

مدیر کل آژانس بین المللی به ایران خواهد آمد تا بعد از روی کار آمدن دولت دوازدهم درباره توافقاتی که با جمهوری اسلامی در اسفند ۱۴۰۱ صورت گرفت بحث و تبادل نظر کند.

روزنامه قدس بیستم آبان 1403

نویسنده حسن بهشتی پور کارشناس حوزه روابط بین الملل

برابر با هماهنگی‌های سابق قرار بود موضوع ابهاماتی که پیشتر آژانس در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان داشت حل و فصل شود. ایران البته در خصوص برخی از موارد به سوالات آژانس پاسخ داده و خوشبختانه پرونده آن بسته شد و در این مرحله بنا است که آقای گروسی پاسخ‌های جمهوری اسلامی را در خصوص دو سوال باقیمانده بشنود.

همچنین موضوع توافقات ۱۴۰۱ با آژانس به صرف پاسخگویی ایران به سوالات آژانس محدود نمی‌شد و مباحثی، چون نحوه ویزا دادن به بازرسان هم جزو هماهنگی‌های صورت گرفته بود.

به نظر می‌رسد که سفر آقای گروسی فرصتی مغتنمی را برای ایران فراهم می‌کند تا به یک توافق نهایی برسند. در عین حال با توجه به اقدامات صورت گرفته از سوی آژانس برخی بر این باورند که مشکل اصلی جمهوری اسلامی با آژانس مساله فنی و حقوقی نیست و اگر موضوع ایران و آژانس حقوقی و فنی باشد ما می‌توانیم در چارچوب ان پی تی یا پیمان عدم اشاعه سلاح هسته‌ای که ایران هم متعهد به آن است به توافق برسیم، اما رویکرد آژانس تاکنون به این صورت بوده که زیاده خواهی می‌کند و قصد دارد تا ایران را در مسیر تعهدات برجامی قرار دهد. در حالی جمهوری اسلامی معتقد است با توجه به اینکه طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکردند طبیعی است که ایران هم نمی‌تواند به تعهدات خود پایبند باشد و تعهدات خود را در چارچوب ان پی تی انجام خواهد داد.

مصاحبه حسن بهشتی‌‏پور تحلیلگر مسائل بین‌‏الملل با خبرنگار

روزنامه هم میهن دوشنبه 23 مهر 1403

‌ساخت سلاح هسته‌ای، مباحث پیرامون آن و جدال حامیان و مخالفانش موضوع جدیدی نیست و بارها تغییر دکترین نظامی ایران به موضوع روز کشور بدل شده است؛ آیا این مباحث، دستاوردی را نیز برای کشور به همراه داشته است؟

نامه نمایندگان مجلس برای تغییر دکترین دفاعی کشور موضوع جدیدی است اما دو نظر در این حوزه وجود دارد؛ یک بحث این است که درصورتی‌که موجودیت نظام جمهوری اسلامی ایران به خطر بیفتد، باید به سمت بازنگری در دکترین نظامی حرکت کنیم که الان اینگونه نیست. دومین دیدگاه این است که آیا اساساً، بمب هسته‌ای می‌تواند برای ایران بازدارنده باشد؛ به این معنا که اگر برای مثال، ما بمب هسته‌ای داشته باشیم، دیگر کشوری به ما حمله نمی‌کند.

ما الان شاهد هستیم که رژیم صهیونیستی ۲۰۰ کلاهک هسته‌ای دارد، اگر واقعاً این مسئله برایش بازدارندگی ایجاد می‌کرد، چگونه در دو مرحله طی یک سال گذشته هدف موشک‌های جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است؟ آیا کره شمالی اکنون به دلیل آنکه بمب هسته ای دارد دیگر مورد حمله دشمنانش قرار نمیگرد؟ آیا تحریم های این کشور پایان یافته است یا به سمت نابودی تدریجی حرکت می کند. می‌خواهم بگویم صرف داشتن بمب هسته‌ای برای هیچ کشوری بازدارندگی ایجاد نمی‌کند.

تاخیر در مذاکرات نفعی برای ایران ندارد

همکاری معقول بین ایران و آژانس پذیرفته است

حسن بهشتی پور کارشناس مسایل بین‌الملل در مصاحبه با خبرنگار ایسنا گفت: به نظرم اقدام ایران برای تمدید همکاری با آژانس در راستای خنثی سازی تلاش های اسراییل و مخالفان برجام است که سعی دارند قطعنامه‌ای را در شورای حکام علیه ایران تصویب کنند از این رو توافق با آژانس را به نفع ایران و در راستای تامین منافع‌مان می‌دانم.

حسن بهشتی پور در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به توافق ایران و آژانس برای ادامه همکاری های نظارتی به ویژه اینکه به "بازرسان آژانس اجازه داده می شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند" گفت: مادامی که ایران با آژانس فعالیت می کند کار پیش می رود، اما وقتی کار با آژانس سخت شود، عملا دست ایران بسته می شود و در برابر آن همه تهاجم و فشار از سوی آمریکا و اسراییل و برخی کشورهای منطقه ایران نمی تواند دست به مقابله بزند از این رو این مساله مهم است بدانیم آژانس به عنوان یک نهاد معتبر بین المللی ناظر بر فعالیت های صلح‌آمیز هسته ای در جهان است و گزارش هایی که منتشر می کند، فوق العاده مهم است.

خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه ۲۴ خرداد به نقل از یک گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد که ایران به سرعت سانتریفوژهای دیگری را در واکنش به قطعنامه شورای حکام، در تاسیسات فردو نصب کرده است.

در گزارش آژانس که خبرگزاری رویترز آن را مشاهده کرده، آمده است: «ایران در روزهای ۹ و ۱۰ ژوئن (۲۰ و ۲۱ خرداد) به آژانس اطلاع داد که هشت آبشار حاوی ۱۷۴ سانتریفوژ آی‌آر-۶ طی سه تا چهار هفته آینده در واحد ۱ تأسیسات غنی‌سازی فردو نصب خواهد شد».

هر سانتریفیوژ آی آر آی حدود 5 سو توان غنی سازی اورانیوم دارد یعنی در واقع هر سانتریفوژ مدال آی آر 6 ، حدود پنج برابر سانتریفوژهای مدل آی آر 1 امکان غنی سازی اورانیوم دارد اگر بخواهیم دقیق تر محاسبه کنیم ایران هشت آبشار 174 تایی سانتریفوژ ، یعنی 1392 سانترفیوژ جدید به کار خواهد گرفت که معادل 6960 عدد از سانتریفوژهای مدل آی آر 1 کارایی دارد ضمن آنکه این نوع هم طول عمر بیشتری دارند و هم برق کمتری مصرف می کنند .

بر اساس گزارش آژانس، ایران تا روز ۲۲ خرداد دو آبشار جدید از سانتریفوژهای آی‌آر-۶ را تکمیل کرده است و در فردو نصب می کند.وطی سه تا 6 هفته آینده این تعداد را هشت آبشار می رساند . علاوه براین قرار است در سایت نطنز 18 آبشار 174 تایی نیز نصب شود.

شورای حکام آژانس ۱۶ خرداد امسال با تصویب قطعنامه‌ای از جمهوری اسلامی ایران خواست که «بی‌درنگ» به پرسش‌های بازرسان درباره منشاء ذرات اورانیوم کشف‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده خود پاسخ دهد.

پیشتر همین خبرگزاری به نقل از دیپلمات‌ها گزارش داده بود که تهران در واکنش به این قطعنامه، ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در دو سایت زیرزمینی خود را گسترش داده است.

تمام فعالیت‌های هسته ای ایران براساس پادمان هسته ای در چارچوب پیمان ان پی تی زیر نظر آژانس بین المللی هسته ای ، انجام می شود و تلیغات رسانه ای در مورد زیر سئوال بردن فعالیت‌های صلح آمیز ایران هیچ توجیهی ندارد. باید دید آیا این اقدام جدید ایران که ناظران سیاست مقاومت در برابر فشار از آن یاد می کند می تواند سرانجام طرفهای غربی را به اجرای تعهدادتشان در چارچوب برجام ترغیب کند.

نوشته حسن بهشتی پور

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای روز چهارشنبه 16 خرداد ماه 1403 در نشست فصلی خود به قطعنامه پیشنهادی آلمان، انگلیس و فرانسه با اکثریت ضعیف رای مثبت داد. بررسی و تحلیل آراء داده شده در این شورای اجرایی و مفاد قطعنامه تصویبی ، اهمیت اساسی دارد که من در این مطلب برای رعایت اختصار از تحلیل محتوای چهارمین قطعنامه شورای حکام آژانس بعد از توافق برجام می‌گذرم ؛ زیرا متن این قطعنامه بیش از آنکه تاثیری در تحولات آینده داشته باشد بیشتر یک مانور سیاسی از سوی کشورهای صاحب نفوذ در شورای حکام ارزیابی می‌شود. پیشنهاد این قطعنامه از سوی سه کشور اروپایی نشان داد آنها می خواهند همچنان سیاست غلط گذشته خود را در قبال ایران ، ادامه دهند. سیاستی که در عمل مُخل توافق اخیر ایران با گروسی مدیرکل آژانس است. زیرا در اردیبهشت ماه گذشته در جریان سفر گروسی به تهران دو طرف توافق کردند به تلاش‌های خود بر اساس توافق مبنایی اسفند 1401 ادامه دهند. اکنون شورای حکام با این رای به جای پشتیبانی از توافق گروسی با ایران درعمل پیام منفی برای طرف ایرانی ارسال کرد. آن هم در شرایطی که ایران در آستانه برگزاری انتخابات جدید ریاست جمهوری قرار دارد.

بهشتی پور در گفت و گو با جام جم آنلاین: 13 /3/ 1403

یک کارشناس مسائل هسته ای گفت: گزارش گروسی که چند روز پیش قرائت شد نشان می‌دهد ایران تمام چهارچوب نظارتی آژانس در چهارچوب پادمان را اجرا کرده و تخلفی در این زمینه گزارش نشده تا بهانه‌ای برای قانع کردن ۳۵ کشور در جهت رای دادن به قطعنامه علیه ایران باشد، بنابراین دست اروپا خالیست.

نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دوشنبه فردا ۱۴ خرداد، با حضور نمایندگان ۳۵ کشور عضو این شورا در وین آغاز به‌کار خواهد کرد. بر اساس گزارش‌ها سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان درصدد ارائه قطعنامه جدیدی در شورای حکام علیه ایران هستند که به گفته دیپلمات‌های غربی مورد حمایت آمریکا نیست.

در همین ارتباط حسن بهشتی پور در گفتگو با جام جم آنلاین گفت: متن قطعنامه آنطور که در پیش نویس آن اعلام شده موضوع درخور قابل توجهی ندارد، تصو‌می‌کنم اقبال ۳۵ کشور برای رای دادن به آن کم باشد. وی در عین حال افزود: اما در هر حال اروپا برای ایجاد فشار بیشتر بر ایران در جهت پاسخگویی به موضوعات باقی مانده بین ایران و آژانس درباره دو مکان این فضاسازی را انجام می‌دهد.

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌المللی درباره گزارش رویترز می‌گوید: «طبق گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توافقی بین ایران و آژانس به‌وجود آمده بود، اما با حادثه‌ای که برای رئیس‌جمهوری و همراهانشان پیش آمد، گفتند که توافقات به حالت تعلیق درآمده است. اما یک‌سری مذاکرات اعلام نشده یا به‌عبارتی محرمانه بین ایران و آمریکا در عمان وجود داشته است، طرف آمریکایی منتظر است تا نتایج آن مشخص شود، اما طرف اروپایی همچنان دنبال این است که قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب شود، درحالی‌که به‌نظر می‌رسد شانسی در این زمینه ندارد. ایران در حال همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و گفت‌وگوها و کارهای مقدماتی‌ای را هم شروع کرده‌اند. حالا باید دید که شورای حکام که شامل ٣٥کشور می‌شود، متقاعد می‌شوند که قطعنامه جدیدی علیه ایران صادر شود، چون صدور قطعنامه جدید جز اینکه گره را کورتر کند، نتیجه دیگری در بر ندارد.»

تداوم تعامل با آژانس به امید دستیابی به توافق سیاسی

حسن بهشتی‌پور در گفت‌‌وگو با روزنامه «هم‌میهن» مطرح کرد:

حسن بهشتی‌پور، تحلیل‌گر مسائل هسته‌ای در گفت‌وگو با هم‌میهن در خصوص نتایج سفر مدیرکل آژانس به ایران گفت: «آنچه ایران صورت می‌دهد، این است که روند تعامل با آژانس را پیش ببرد و امیدوار باشد بلکه از نظر سیاسی، طرف مقابل، یعنی آمریکا و غرب را متقاعد کند که دست از اعمال فشار بر آژانس بردارند. استنباط مسئولان ما این‌گونه است که فکر می‌کنند اگر ایران و آژانس به توافق نمی‌رسند، ناشی از اعمال فشار آمریکا و تروئیکای اروپایی است و آن‌ها هستند که بر این اختلاف دامن می‌زنند تا از آن بهره‌برداری کنند».

*‌پنجمین سفر مدیرکل آژانس به ایران درحالی انجام شد که پس از بن‌بست مذاکرات برای احیای برجام، اجرای مفاد بیانیه اسفندماه ۱۴۰۱ نیز با تعلیق نسبی مواجه شده است؛ در این میان، روابط سازمان انرژی اتمی با نهاد ناظر بر برنامه هسته‌ای ایران نیز، در مواقعی با سردی مواجه شده است. در این شرایط، این سفر چه دستاوردی برای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟

ظاهر داستان این بود که آقای گروسی برای شرکت و سخنرانی در نخستین کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای راهی اصفهان شده بود اما در جنب این مساله، مدیرکل آژانس که قرار بود اسفندماه سال گذشته به ایران سفر کند، در نهایت، به این بهانه، در اردیبهشت ماه آمد. به نظر می‌رسد که هر زمان به نشست شورای حکام آژانس نزدیک می‌شویم، هم ایران و هم طرف مدیرکل، تلا‌ش‌های جدیدی را برای دستیابی به راه‌حل دو مکان ادعایی آغاز می‌کنند.

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «آرمان ملی»: 22 اردیبهشت 1403

آرمان ملی- احسان انصاری: قبل و بعد از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره دلایل و اهداف این سفر مطرح شده بود. این در حالی است که پس از مذاکرات صورت گرفته نیز طرفین تنها به اظهار خوشبینی نسبت به آینده اکتفا کرده و حتی عنوان نکردند که نسبت به چه چیزی باید خوشبین بود. «آرمان ملی» برای بررسی و تحلیل ابعاد سفر گروسی با حسن بهشتی‌پور تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است.

بهشتی پور معتقد است: « اگر ایران و آژانس بتوانند به راهکار مثبتی برای رفع مشکلات و ابهام‌های باقی‌مانده دست یابند، آن‌ زمان است که می‌توان چشم‌انداز امیدوارانه‌تری پیش روی مذاکرات برجامی و رفع تحریم‌ها ترسیم کرد. درباره روند رایزنی‌های ایران و آژانس برخی قائل به این دیدگاه هستند که مشکلات ایران با آژانس زمانی حل می‌شود که مشکلات تهران با واشنگتن رفع شود. آنان بر این گمان هستند که دو موضوع ادعایی باقی‌مانده از سوی آژانس بیش از هر چیز جنبه «بهانه‌جویی» دارد. این دیدگاه در حالی مطرح می‌شود که از نظر من چندان قابل پذیرش نیست. برخلاف برخی، معتقد نیستم اگر آمریکا اراده کند، همه مسائل و مشکلات موجود میان ایران و آژانس رفع خواهد شد.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید .

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین المللی در گفت و گو با خبرگزاری موج؛ با اشاره به برنامه اخیر اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم علیه برنامه موشکی-پهپادی ایران گفت: این اقدام در جهت ایران هراسی و راضی نگه داشتن اسرائیل است تا به این رژیم پیام دهند ما در حمایت از شما کاری انجام دادیم. لذا هیچ این تحریم‌ها هیچ تأثیری بر صنعت نظامی ما نخواهد داشت.

بهشتی پور، درباره آثار تصمیم وزرای خارجه اتحادیه اروپای برای اعمال تحریم موشکی و پهپادی علیه کشورمان گفت: اروپایی می دانند که در تمام این مدت جمهوری اسلامی در زمینه موشکی و پهپادی با تحریم های زیادی روبرو بوده است. بنابراین اساساً چنین تحریم هایی تأثیری ندارد بلکه بیشتر جنبه نمادین دارد. آنها می خواهند بر ضدایران فضاسازی کنند و در این راستا بستر رسانه ای لازم دارند تا به اسرائیلی ها بگویند ما در حمایت شما کاری انجام دادیم. این قبیل اقدامات در جهت دامن زدن به ایران هراسی است و به طور کلی تحریم های جدید اروپا فقط از این باب اهمیت دارد و نه بیشتر. با این حال به نظر من، جمهوری اسلامی باید نسبت به این سیاست های اتحادیه اروپا اعتراض کند. زیرا اقدام نظامی ایران علیه اسرائیل در چارچوب اصل دفاع مشروع بود و این اسرائیل بود که نخست به کنسولگری حمله کرد. در این رابطه اعتراض حقوقی از سوی تهران ضروری است هرچند که تحریم های اروپا نوعی عملیات روانی و سوژه سازی است و تأثیری در پیشرفت های ایران در زمینه تولید پهپاد و موشک ندارد.

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین پاسخ داد

این روزها فضاسازی‌های ضدایرانی بار دیگر در رسانه‌های غربی اوج گرفته‌است؛ رویکردی که به سیاق گذشته می‌کوشد به طرح ادعاهای واهی علیه جمهوری‌اسلامی، تعاملات جهانی رو به گسترش تهران را با چالش‌های اساسی مواجه کند.

همشهری‌آنلاین – گروه سیاسی: همزمان با ناکامی غربی‌ها در تحقق اهداف‌شان در جنگ اوکراین، رویکردهای ضدایرانی در رسانه‌های غربی بار دیگر اوج گرفته‌است. علاوه‌بر این به‌نظر می‌رسد در یکی دو هفته اخیر موضع‌گیری‌های ضدایرانی برخی مقام‌های اروپایی و آمریکایی افزایش محسوسی داشته‌است؛ موضوعی که بیش‌از هر چیز ناشی از پیچیده‌تر شدن تحولات منطقه‌ای و جهانی است. در واقع با ناتوانی طرف‌های غربی در حل چالش‌های پیش‌رو، آنها می‌کوشند با نشانه رفتن انگشت‌اتهام به‌سوی ایران، از پذیرش تبعات ناشی از ناکامی‌های اخیر شانه خالی کنند.

درچنین شرایطی طی روزهای اخیر شاهد بوده‌ایم رسانه‌ها و مقام‌های غربی با دو کلیدواژه «همکاری‌های نظامی ایران و روسیه» و «فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری‌اسلامی» حملات رسانه‌ای و سیاسی تازه‌ای را علیه تهران به‌راه بیندازند. این رویکرد تا جایی پیش رفت که روزنامه «واشنگتن تایمز» آمریکا اخیرا در گزارشی ادعا کرد که «ممکن است ایران درحال‌حاضر ۵ بمب هسته‌ای داشته باشد و ممکن است تا ماه می به دوازده بمب هسته‌ای نیز برسد». این ادعاهای واهی در شرایطی مطرح می‌شود که در روزهای اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی، در ادامه رویکردهای سیاسی و جانبدارانه خود، به بیان ادعاهای واهی علیه ایران پرداخت.

ازسوی دیگر خبرگزاری رویترز هم در روزهای گذشته طی گزارشی ادعا کرد ایران صدها موشک بالستیک به روسیه فروخته است؛ موشک‌هایی که می‌تواند معادلات میدانی در جنگ اوکراین را تغییر دهد.

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت: آقای گروسی زیاده خواهی می‌کند و می‌خواهد نظارت‌های بیشتری بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب برجام داشته باشد اما این امکان پذیر نیست چون طرف مقابل تعهدات برجامی‌ش را انجام نمی‌دهد.

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه سیاست نامه نیوز: گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در جهت رفع ابهامات و توسعه همکاری‌ها ابراز تمایل به سفر در ایران کرده به تهران سفر کند که این سفر در حال برنامه ریزی است.

حسن بهشتی پور در گفتگو با خبرنگار نامه نیوز درباره سفر مدیرکل آژانس به تهران گفت: در آستانه نشست شورای حکام هستیم بنابراین آقای گروسی می خواهد با مقام های ایرانی بر سر حل 2 موضوع باقی مانده مذاکره کند. از نظر آژانس این دو سئوال هنوز پاسخ داده نشده اند اما تهران می گوید «پاسخ های خود را کاملا مستدل به آژانس داده است».

وی با بیان اینکه آژانس پاسخ های تهران را قانع کننده ندیده، افزود: اگر آقای گروسی با این نیت به تهران می خواهد سفر کند که زمینه ای برای پاسخ به 2 سئوال و بسته شدن موضوعات فراهم شود، این گشایش خوبی بین همکاریهای تهران و آژانس ایجاد می کند. متنها آقای گروسی تمایل به اتخاذ مواضع سیاسی دارد که خیلی دور از جایگاه او به عنوان مدیرکل آژآنس است.

حسن بهشتی‌پور در گفتگو با سایت «فراز»:

مذاکرات به کجا خواهد رسید؟

پیامدهای درگیر شدن ایران با آژانس انرژی اتمی | مذاکرات به کجا خواهد رسید؟

لغو مجوز حضور بازرسان آژانس در مواجهه با اقدام اخیر اروپا و گزارش گروسی،گره مذاکرات اتمی را پیچیده‌تر کرد. ایران در این بین معتقد است که غنی‌سازی 60 درصد را محدود کرده و از غرب انتظار همکاری داشت نه صدور بیانیه تند علیه ایران. اما اروپا مسیر دیگری را در برابر ایران پیش گرفته است.

حسن بهشتی‌پور،کارشناس روابط بین‌الملل، درباره لغو مجوز حضور ۸ بازرس آژانس به«فراز»گفت:

گفته می شود کسانیکه لغو مجوز شده‌اند از چند ملیت مختلف هستند و به گفته گروسی مدیر کل آژانس یک سوم نیرو‌های موثر از بازرسان آژانس بوده‌اند. من فکر می‌کنم این اتفاق یک واکنش از طرف ایران به خاطر بیانیه اتحادیه اروپا و انگلیس در مورد ادامه تحریم های تسلیحاتی ایران در پایان مهر مهر ماه که در برجام پیش بینی شده ، بوده است. ایران انتظار داشت که بعد از اقدامی که درباره محدود کردن غنی‌سازی ۶۰درصد انجام داده بود و همچنین رقیق کردن بخشی از اورانیوم غنی‌سازی شده، 60 درصد خود ، فضای جدیدی در همکاری با آژانس شکل بگیرد. وقتی که ایران دید در مقابل این اقدام بیانیه تند و تیزی از سمت اروپا صادر شده است و اشاره هم نشده که اروپایی‌ها تعهدات برجام را اجرا نمی‌کنند، اقدام به این کار کرد.

آقای گروسی در جلسه 11 سپتامبر2023 (بیستم شهریور1402 ) در گزارش 3347 کلمه خود به شورای حکام آژانس درباره مهم ترین مسائل جهان را به اطلاع نمایندگان 35 کشور حاضر درجلسه شورای حکام آژانس در وین رساند. آقای گروسی درابتدای سخنان خود ضمن تسلیت به مردم مراکش و زلزله خسارت بار این کشور، به کشور کاپ ورد به عنوان 177 مین عضو آژانس خوش آمد گفت او در بخشی دیگر از سخنان خود گفت درحال حاضر 190 کشور جهان پیمان ان پی تی را پذیرفتند و از چهار دولت باقی مانده دیگر( اسرائیل، پاکستان، کره شمالی و هند) بدون ذکر نام آنها، خواست که به این پیمان بپیوندند. در واقع 23 کشور دیگر سازمان ملل بدون آنکه عضو آژانس شوند ، پیمان ان پی تی را پذیرفته اند. گروسی در مورد وضعیت آبهای آلوده به رادیو اکتیو حاصل از انفجار در نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما در ژاپن و رها سازی تدریجی این آبها که ادعا می شود زیانی برای محیط زیست ندارد ، به حضار گفت آژانس بر این عملیات نظارت دارد و به کشورهای نگران اثرات زیست محیطی آن گفت که این کار دهها سال به تدریج انجام می شود و نباید نگران باشند. او همچنین درباره آخرین وضعیت نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا در اوکراین که یکی از مهم ترین نگرانی ها در منطقه شرق اروپا محسوب می شود، ازقهرمانی های ماموران آژانس برای حضور آنها در خط مقدم جبهه جنگ روسیه و اوکراین خبر داد .

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با«آرمان ملی»: دستگاه دیپلماسی شفاف‌سازی کند پرونده هسته‌ای باید به وضعیت پایدار برسد توافق موقت فقط مسکن است ایران و آمریکا مذاکرات را به صورت محرمانه پیش می‌برند تا زمانی که تحریم‏ها وجود دارد هر توافقی دچار مشکل است .

آرمان ملی: خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شده کاهش سرعت غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران به معنای محدودیت برای برنامه هسته‌ای این کشور نیست اما این تحول می‌تواند به کاهش تنش میان تهران و واشنگتن کمک کند.

دستگاه دیپلماسی شفاف‌سازی کند ، پرونده هسته‌ای باید به وضعیت پایدار برسد ؛ توافق موقت فقط مسکن است

بر اساس جدیدترین گزارش دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل که رویترز مشاهده کرده، ایران میزان خلوص اورانیوم غنی شده خود تا سطح ۶۰ درصد را کاهش داده و بخش کوچکی از ذخایر ۶۰ درصدی خود را نیز رقیق کرده است. به گفته تحلیلگران منع اشاعه، کاهش سرعت هسته‌ای ایران ممکن است برای ایالات متحده و ایران کافی باشد تا به کندوکاو کردن در آنچه که آنها به عنوان «تفاهمات» توصیف می‌کنند در راستای کاهش تنش‌ها بر سر موضوعات هسته‌ای و دیگر مسائل ادامه دهند. تحلیلگران بر این باورند که این اتفاق لزوماً به معنای هیچ محدودیت واقعی برای برنامه هسته‌ای ایران تا پیش از انتخابات ۵ نوامبر ۲۰۲۴ در ایالات متحده نیست، اما ممکن است به جو بایدن، رئیس‌جمهور این کشور که برای برنده شدن در انتخابات تلاش می‌کند، کمک کند تا از یک بحران سیاسی با ایران رهایی یابد. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی ابعاد مختلف این موضوع با حسن بهشتی پور تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل سیاست خارج یدر گفتگو با سایت «فردا نیوز »: گفت:

اقدامات ایران طی 3 ماه اخیر نشانه حسن نیت تهران برای همکاری با آژانس است و شورای حکام حتما این اقدامات را درنظر می گیرد بنابراین خبری از قطعنامه علیه ایران نخواهد بود.

گروه سیاسی فردا: راستی آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از موضوعات در دستور کار دور از نشست شهریورماه شورای حکام خواهد بود. علی رغم تحرک و ادعای اروپایی ها برای صدور قطعنامه علیه ایران، کارشناسان معتقدند اروپایی ها در نهایت به یک قطعنامه بسنده خواهند کرد.

حسن بهشتی پور در گفتگو با خبرنگار «فردا» درباره میزان احتمال صدور قطعنامه علیه ایران در نشست شورای حکام گفت: ایران در سه ماه گذشته همکاری گسترده با آژانس داشت و در گزارش آقای گروسی نیز به صراحت آمده است که روند و سرعت غنی سازی 60 درصد کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: آقای گروسی در گزارش خود این نکته را آورده که نسبت به خردادماه یک سوم غنی سازی 60 درصدی ایران کاهش یافته است. هرچند کلیت غنی سازی ایران در سطح 5 و 20 درصد به سمت افزایش بوده است اما سطح 60 نه تنها روندی کاهشی داشت که ایران 6 کیلو از اورانیم 60 درصد غنی شده خود را نیز رقیق کرد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی یادآور شد: با وجود نکات منفی مندرج در گزارش گروسی، اقدامات ایران طی 3 ماه اخیر نشانه حسن نیت تهران برای همکاری با آژانس است و شورای حکام حتما این اقدامات را درنظر می گیرد بنابراین خبری از قطعنامه علیه ایران نخواهد بود.

بهشتی پور ادامه داد: ایران مذاکرات با آژانس را برای پاسخگویی به دو سئوال باقی مانده ادامه می دهد و امیدوار است که بتواند این دو مسئله را برای همیشه حل کند تا کلا پرونده ابهامات راجع به فعالیت های هسته ای بسته شود.

گفتگوی پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران با حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین المللی

باید با حل اختلاف پادمانی با آژانس بهانه را از طرف غربی بگیریم/ آمریکا به دنبال برجام پلاس است/

روابط ایران و آژانس به دلیل اختلافات پادمانی نوسان‌های زیادی در سال‌های اخیر داشته است. ارزیابی شما از وضعیت کنونی روابط ایران و آژانس و گفت‌وگوهایی که در جریان است چیست؟

آژانس در مجموع 4 سوال اساسی از ایران داشته که از این میان ایران توانسته پاسخ دو سوال را ارائه کند و این پاسخ‌ها از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پذیرفته شده است. اما دو سوال هنوز از نظر آژانس بی‌پاسخ باقی مانده و برای گفت‌وگوهای بیشتر در این زمینه آقای آپارو، معاون پادمانی مدیرکل آژانس به تهران قرار است به تهران سفر کند. طبعا نتیجه گفت‌وگوها میان ایران و آژانس بسیار تأثیرگذار خواهد بود و گزارش آقای رافائل گروسی، مدیر کل آژانس تعیین می‌کند که شورای حکام چه تصمیماتی را اتخاذ کند. دست‌کم تا امروز، بر اساس آنچه رسانه‌های غربی عنوان می‌کنند آژانس هنوز پاسخ‌های لازم در خصوص دو مسأله باقی مانده پادمانی را نگرفته است. با توجه به این مسأله به نظر می‌رسد طی سه ماه آینده تا نشست بعدی شورای حکام نیز گفت‌وگوها پیرامون این موضوعات میان تهران و آژانس ادامه داشته باشد.

«حسن بهشتی‌پور» در گفت‌وگو با ایسنا 14 شهریور 1402

درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا تحت ابتکار سلطان عمان، با تاکید بر اینکه «اطلاع‌رسانی دولت و وزارت امور خارجه در این رابطه قطره چکانی است و نمی‌توان به طور دقیق و مطمئن درباره جزییات این توافق و مذاکرات صحبت کرد» افزود: اما نتایج این مذاکرات و توافق نانوشته را می‌توان در فضای رسانه و در گمانه‌زنی‌ها تا حدی مشاهده کرد. متاسفانه تجربه نشت اطلاعات مذاکرات پیش از محقق شدن در اسفند ۱۴۰۰ موجب شده تا دولت اقای رئیسی در این رابطه محتاط رفتار کند.

وی ادامه داد: به نظر تیم مذاکراتی ایران دو مسیر را دارد در این گفت‌وگوها دنبال می‌کند؛ یک مسیر با کشورهای منطقه و حل مسائل و اختلافات منطقه‌ای است. یعنی به جای اینکه ایران به خواست آمریکا و کشورهای اروپای درباره مسائل موشکی و منطقه‌ای گفت‌وگو کند، آمده است مشکلاتش را به طور دو جانبه و چند جانبه با کشورهای منطقه حل کرد که مهم ترین آن حل مشکل سیاسی ایران و عربستان بود که به نظر من گام بسیار مهمی در تعاملات دو جانبه و منطقه‌ای بود و تحولات در این مسیر هم‌چنان ادامه دارد.

از کاهش سرعت روند غنی سازی 60 درصد تا افزایش ذخایر اورانیوم 20 درصد

انتشار جزئیات گزارش گروسی به شورای حکام در رسانه های غربی نشان از اقداماتی مؤثر و مثبت از سوی ایران برای کاهش تنش ها با طرف آمریکایی دارد.

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز، حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفتگویی اختصاصی با خبرنگار ساعدنیوز با اشاره به اخبار منتشره از سوی رسانه های غربی درباره گزارش دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: گزارشی که آقای گروسی برای جلسه 20 شهریور ماه شورای حکام تنظیم کرده است، بر اساس گزارش رویترز به نقل از گزارش گروسی ایران ذخایر اورانیوم غنی سازی شده 60 درصد خود را به 121 کیلو و ششصد گرم رسانده است در مقایسه با گزارش قبلی آقای گروسی ، ایران 7 کیلو و پانصد گرم تولید اورانیوم شصت درصد خود را افزایش داده است. این مقدار در مقایسه سه ماه قبل کاهش سرعت غنی سازی 60 درصد را نشان می دهد. به نظر می رسد که ایران با چنین اقدامی می خواهد حسن نیت خودش را به طرف مقابل نشان دهد و بگوید که به شرط اقدام متقابل و متناسب طرف مذاکره، می تواند در این مسیر گام های بیشتری بردارد.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسایل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سخنان روز یکشنبه 21 خرداد مقام معظم رهبری در جمع کارکنان سازمان انرژی اتمی درباره همکاری ایران با آژانس گفت: بحث رهبری دو جنبه داشت، یکی اینکه برخی اساس همکاری ایران و آژانس و نصب دوربین و نظارت‌ها را خلاف منافع ایران می دانند در حالی که آژانس وظیفه ذاتی اش کنترل و نظارت است و رهبری پاسخی مستقیم به این افراد دادند که همکاری با آژانس را زیر سوال می برند و انتظار همکاری نکردن ایران را دارند. تاکید رهبری در این زمینه راهگشا بود و نشان داد که ایشان قبول دارد آژانس تنها نهاد نظارت بر فعالیت های صلح آمیز کشورها از جمله ایران است. البته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گاهی مواضع سیاسی می‌گیرد اما نباید آن را معیاری برای زیر سوال بردن هویت و موجودیت آژانس قرار دهیم، باید بین عملکرد مدیرکل آژانس و کل آژانس فرق قائل شویم.

این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره سخنان رهبری مبنی بر اینکه "در توافقات مراقب باشید زیرساخت‌ها (هسته‌ای) دست نخورد" گفت: ایشان تاکید داشتند که مذاکره خوب است به شرطی که زیرساخت‌ها حفظ شود. به نظرم موضوع زیرساخت‌ها باید برای افکار عمومی توضیح داده شود، اما اینکه اصل مذاکره مورد پذیرش ایشان است قابل توجه است چرا که برای رفع تحریم‌ها راهی جز مذاکره نیست.

توافق ایران و آژانس احتمالا «گشایش جدیدی» برای شروع گفت وگوها باشد

آمریکا به دنبال «برجام پلاس» است

شفقنا آینده- حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده درباره توافق موقت که این روزها درباره آن از برخی رسانه ها مطرح می شود گفت: توافق موقت همچنان محل تردید جدی است. باید دید ابعاد این توافق چیست و اگر موقت است چه دوره زمانی دارد و شامل چه چیزهایی می شود. این ها موضوعاتی است که تکلیفشان مشخص نیست. آمریکا می خواهد اولا به توافقی موقت برسد و ثانیا برجام پلاس را تنظیم و احیا کند. از نگاه آن ها برجام کمبود هایی داشت و نتوانسته بودند در توافق قبلی به برخی دستآورد های مد نظر خود برسند و با توافقی جدید به دنبال آن ها هستند و این درحالی است که نمی خواهند امتیازات لازم را بدهند. طرف ایرانی عقیده دارد آمریکا هنوز تعهد قبلی اش را اجرا نکرده و در این شرایط نباید تعهد جدیدی پذیرفته شود.