روش تحلیل سیاسی

۲۴ سال پس از ۱۱ سپتامبر

نوشته : حسن بهشتی پور

بیست‌و‌چهار سال پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، جهان شاهد دگرگونی‌های بنیادین در استراتژی امنیتی و سیاست خارجی ایالات متحده بوده است. این واقعه نه‌تنها نقطه‌عطفی در تاریخ معاصر آمریکا محسوب می‌شود، بلکه مسیر مداخلات نظامی، توازن قدرت جهانی و تکامل جریان‌های افراطی را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است.

۱. تغییر پارادایم امنیتی: از جهانی‌سازی تا «اول آمریکا»

در دوران پس از جنگ سرد، استراتژی امنیتی آمریکا بر گسترش هژمونی جهانی و مداخله‌گرایی فعال استوار بود. اما با روی کار آمدن ترامپ، دکترین امنیتی آمریکا ، تغییر اساسی را تجربه کرد. رویکرد مبتنی بر جهانی‌سازی و گسترش هژمونی که در دوران بوش پدر و پسر دنبال می‌شد، جای خود را به شعار «اول آمریکا» داد. این تغییر، نشان‌دهنده تمرکز مجدد بر مسائل داخلی و کاهش نسبی حضور مداخله جویانه در عرصه بین‌المللی بود. در دوره اول دولت ترامپ بازتعریف تهدیدات، نشان‌دهنده تغییر بنیادین در اولویت‌های امنیتی واشنگتن بود. این تحول، بازتابی از خستگی استراتژیک و ناکامی‌های پیشین در پروژه‌های نظامی بود. ترامپ در دوره دوم دولت خود با اشاره به مشکلات داخلی مانند ناامنی در شیکاگو، عملاً نشان داد که اولویت‌های واشنگتن از تهدیدات خارجی به چالش‌های درونی معطوف شده است.

تحلیل‌ یک‌سویه و روایتی ناقص از واقعیتی پیچیده

نوشته : حسن بهشتی پور

مقدمه:

در 23 خرداد 1404، تجاور نظامی از سوی اسرائیل و آمریکا علیه ایران صورت گرفت؛ حملاتی که واکنش‌های متعددی را در سطح بین‌المللی برانگیخت. از جمله خانم سوزان مالونی در مقاله‌ای با عنوان «Iran’s Dangerous Desperation» اخیرا در نشریه Foreign Affairs منتشر شد(1)، تلاش کرده است تصویری از «برتری قاطع» عملیات نظامی اسرائیل و امریکا ارائه دهد. اما این روایت، با حذف بسیاری از واقعیت‌های میدانی، حقوقی و انسانی، بیشتر به یک بیانیه سیاسی شباهت دارد تا یک تحلیل بی‌طرفانه. با بررسی متن مقاله خانم سوزان مالونی، می‌توان هشت محور اصلی را به‌عنوان پایه‌های روایت مقاله نقد کرد. هر یک از این محورها از منظر فنی، حقوقی، سیاسی یا رسانه‌ای به شرح زیر قابل کنکاش هستند.

راهکار خروج از بحران:

نوشته حسن بهشتی پور

مقدمه:

پس از حمله نظامی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در ۲۱ ژوئن، روابط تهران–واشنگتن وارد مرحله‌ای از تقابل مستقیم شده است. در پاسخ، ایران به پایگاه نظامی آمریکا در قطر حمله موشکی کرد و همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعلیق نمود. آمریکا و اسرائیل صریحاً توقف کامل غنی‌سازی یا تغییر رژیم در ایران را خواستار شده‌اند، در حالی که ایران تأکید کرده توقف غنی‌سازی «خط قرمز» است. این شرایط بی‌سابقه، نیازمند طراحی یک چارچوب راهبردی واقع‌بینانه و مرحله‌ای است که با لحاظ عناصر بازدارندگی، اطمینان‌سازی، و در نظر گرفتن بازیگران مؤثر، امکان‌پذیر باشد.

هدف این یادداشت، ارائه پیشنهادی است برای خروج تدریجی و باثبات از بحران کنونی، بر مبنای واقعیات ژئوپلیتیکی و با تأکید بر امکان‌پذیری سیاسی. درادامه مطلب به جزئیات این پیشنهاد پرداخته ام

تحلیل سیاستی برای عبور ایران از بحران هسته‌ای جدید

حسن بهشتی پور

مقدمه:

در پی حملات نظامی اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در فردو، نطنز و اصفهان، و افزایش فشارهای تروئیکای اروپایی برای فعال‌سازی «مکانیزم ماشه»، کشور ما در نقطه‌ای سرنوشت‌ساز از تاریخ معاصر خود قرار گرفته است؛ نقطه‌ای که تصمیمات کلان و سرنوشت‌ساز، نه فقط برای آینده برنامه هسته‌ای، بلکه برای سرنوشت کشور، امنیت ملی، و جایگاه منطقه‌ای و جهانی ایران تعیین‌کننده خواهد بود.

این تحلیل سیاستی، بر پایه سه اصل راهبردی و تجربه‌شده در سیاست جهانی تهیه شده است:

مشروعیت درونی و اتکا به مردم، منبع اصلی اقتدار پایدار است؛

انسجام داخلی و مشارکت ملی، ابزار اصلی مقابله با تهدید خارجی است؛

دیپلماسی واقع‌بینانه و چندسویه، کلید بازگشت به نقش «طرف مذاکره» است، نه «موضوع مذاکره».

وضعیت کنونی: نشانه‌های ورود به مرحله خطر

حملات نظامی اخیر به مراکز هسته‌ای ایران – بی‌سابقه در سطح هماهنگی و جسارت – نشانگر آن است که گزینه نظامی دیگر فقط ابزار بازدارنده نیست، بلکه در حال تبدیل‌شدن به بخشی از استراتژی عملیاتی دشمن است.

تهدید اروپایی‌ها به فعال‌سازی مکانیزم ماشه (بازگشت قطعنامه‌های فصل هفتم) می‌تواند ایران را به انزوای کامل سیاسی و اقتصادی بازگرداند و خطر صدور مجوز بین‌المللی برای استفاده از زور را افزایش دهد.

تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اگر بدون برنامه دیپلماتیک جایگزین انجام شود، جایگاه حقوقی ایران را در مجامع جهانی به‌شدت تضعیف خواهد کرد.

به قلم: حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل اختصاصی برای سایت ایراس

حمله اخیر ایالات متحده آمریکا به سه سایت شناخته‌شده هسته‌ای ایران—فردو، نطنز و اصفهان—صرف‌نظر از ابعاد نظامی، دارای پیامدهایی بسیار عمیق و نگران‌کننده در سطح راهبردی، حقوقی و زیست‌محیطی است. این تجاوز نظامی آمریکا نه‌تنها یکی از جدی‌ترین نمونه‌های نقض اصل منع توسل به زور در منشور ملل متحد است، بلکه به تضعیف نظام جهانی منع اشاعه، بی‌اعتبارسازی نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و افزایش خطر گسترش فناوری هسته‌ای با کاربرد نظامی در سطح منطقه‌ای و جهانی منجر خواهد شد.

۱. حمله به سایت‌های شناخته‌شده و تحت نظارت آژانسسه مکانی که هدف حمله قرار گرفتند—تأسیسات غنی‌سازی فردو، مجتمع هسته‌ای نطنز، و مرکز فرآوری اصفهان—همگی از مراکز کاملاً شناخته‌شده برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بوده‌اند که تحت بازرسی‌های منظم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشتند. نه‌تنها ماهیت فعالیت‌های این سایت‌ها محرمانه یا نظامی نبود، بلکه ایران با نصب دوربین‌های نظارتی و ارائه اطلاعات فنی، همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس داشته است. با توجه به گزارش‌های فصلی مدیرکل آژانس، در هر سه تأسیسات فوق اورانیوم غنی‌شده با درصدهای مختلف نگهداری می‌شد که به‌طور کامل تحت بازرسی و ثبت رسمی آژانس بود. بنابراین، حمله به چنین مراکزی، عملاً نادیده‌گرفتن تلاش‌های بین‌المللی برای شفاف‌سازی و حل‌وفصل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران است.

خلاصه اظهارات حسن بهشتی پور در میزگرد سیاسی تحلیل مذاکرات ایران و آمریکا

1. احتمالاً دستور اجرایی دونالد ترامپ در بهمن ماه 1403 موجب دستور منع مذاکرات و سپس نامه ترامپ در فروردین 1404 موجب صدور مجوز مذاکرات غیر مستقیم شد

2. چرایی تغییر رویکرد مذاکرات از مستقیم به غیرمستقیم برای افکار عمومی تبیین نشده است. مذاکرات غیرمستقیم با واسطه‌گری وزیر خارجه عمان انجام می‌شود، اما ابهاماتی درباره نقش دقیق وی وجود دارد.

3. خواسته‌های طرفین در مذاکرات:

ایران: لغو کامل تحریم‌ها و تضمین عدم اعمال تحریم‌های جدید به بهانه های جدید .

آمریکا: توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم (غنی‌سازی صفر) در ایران .

4. تفاوت‌های مذاکرات کنونی با برجام (2015)

شرایط داخلی: قرار نگرفتن روند مذاکرات در فضای انتخاباتی و جناحی، امکان تصمیم‌گیری معقولانه‌تر را فراهم کرده است.

شرایط منطقه‌ای: بهبود روابط ایران با عربستان و امارات، برخلاف مخالفت شدید آن‌ها با برجام در 2015. شرایط را برای رسین به توافق بهتر کرده است.

شرایط بین‌المللی: تحولات مانند حمله روسیه به اوکراین و افزایش نقش چین در خاورمیانه ، معادلات جهانی را تغییر داده است.

بنابراین مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در شرایطی کاملاً متفاوت از برجام در جریان است.

5. آیا مذاکرات به توافقی بهتر از برجان برای ایران می انجامد؟

-برجام به عنوان یک دستاورد مهم برای ایران تلقی می‌شود چرا که زیرساخت‌های هسته‌ای را حفظ و امکان تحقیق و توسعه را فراهم کرد.

- فعال نشدن مکانیسم ماشه در ده سال گذشته نشان‌دهنده‌ی تأثیر مثبت برجام در عرصه بین‌المللی است.

-ایران پس از برجام به پیشرفت‌های فناورانه مانند ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته (IR-6 و IR-8) دست یافت.

6. چالش‌های پیش رو

- مشروعیت‌بخشی به تحریم‌ها: فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند تحریم‌های سازمان ملل را احیا و به آن‌ها مشروعیت بین‌المللی ببخشد.

- اقتصاد داخلی: مشکلات اقتصادی مانند کاهش تولید ناخالص داخلی ناشی از سیاست‌های نادرست دولت‌ها است، نه برجام.

7. راهکارهای پیشنهادی

- تقویت دیپلماسی و اعتماد به مذاکره‌کنندگان ایرانی.

- انجام اصلاحات اقتصادی (مانند اصلاح نظام بانکی و مالیاتی) برای تقویت قدرت چانه‌زنی ایران.

- ادامه‌ی ارائه روایت رسانه‌ای مستقل توسط ایران برای حفظ ابتکار عمل در فضای بین‌المللی.

-موفقیت در مذاکرات نیازمند وحدت ملی، اصلاحات داخلی و بهره‌برداری هوشمندانه از فرصت‌های دیپلماتیک است. ایران برای موفقیت در مذاکرات به تقویت هر سه زمینه یعنی افزایش توان اقتصادی از طریق انجام اصلاحات اقتصادی ، افزایش توان دیپلماسی عمومی برای تبیین افکار عمومی داخلی و خارجی و توضیح اینکه ایران چرا بر ادامه غنی سازی اصرار دارد.

- برجام به عنوان یک تجربه تاریخی، درس‌های ارزشمندی برای مدیریت مذاکرات کنونی ارائه می‌دهد نباید به دلیل اختلاف های جناحی و گروهی تجربه های خوب و بد برجام را در روند کنونی مذاکرات نادیده گرفت

در باره اختلاف های آمریکا و متحدانش بر سر تعرفه های تجاری

یاداشت از : حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین الملل

مطالعه تاریخ گذشته به ما کمک می کند تا درک دقیق تر و تحلیل واقع بینانه تری از تحولات روز داشته باشیم. جنگ تجاری بین آمریکا و متحدانش در گروه هفت و اعمال تعرفه های تجاری بر ضد اتحادیه اروپا ، چین و ژاپن و حتی همپیمانان تجاری آمریکا یعنی کانادا و مکزیک را می توان از ابعاد مختلف بررسی کرد . اما ازجنبه تاریخی این رویداد یادآور سالهای دهه هفتاد میلادی و تجربه تاریخی نیکسون در قبال سایرکشورهای جهان است.

ریچارد نیکسون رئیس جمهوری وقت آمریکا در پانزدهم جولای سال 1971 دستور قطع رابطه دلار با طلا را صادر دارد. تا آن زمان توافق جهانی کنفرانس برتون وودز (Bretton-Woods Conference) بر مبادلات دلار و سایر ارزها با طلا حاکم بود. بر اساس این توافق کشورها موظف بودند معادل ارز ارائه شده به بانکها ، طلا تحویل دهند . در آن زمان هر اونس طلا 35 دلار بود . یعنی بانک مرکزی آمریکا موظف بود برای هر 35 دلار یک اونس طلا تحویل دهد. آمریکا با اعلام شناور کردن نرخ دلار در سال 1971 بر اساس عرضه و تقاضای دلار در بازار های جهان ، در عمل این رابطه را برداشت تا میلیون ها دلار بدهی های خود را که باید بر اساس طلا محاسبه می شد ، بر اساس قیمت روز دلار بپردازد .

حسن بهشتی‌پور، پژوهشگر مسائل بین‌الملل، درباره نامه ادعایی امریکا به ایران و محتوای احتمالی و ادعایی آن به روزنامه اعتماد گفت که این پیام ابتدا به عمان تحویل داده شده و سپس وزیر خارجه عمان آن را به ایران منتقل کرده است. از طرفی این احتمال می‌رود این پیام شامل مواضعی باشد که امریکا پیش‌تر در رسانه‌ها اعلام کرده؛ از جمله مخالفت کامل با حتی یک درصد غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران. به باور این کارشناس مسائل بین‌الملل غنی‌سازی یک درصدی یعنی همان ادعای آقای ویتکاف اساسا کاربردی ندارد، نه در ایران و نه در هیچ نقطه‌ای از جهان و نشان از آن دارد که نماینده آقای ترامپ اساسا بر چنین مباحثی اشراف ندارد.

ایران بارها بر ادامه غنی‌سازی تحت نظارت نهادهای بین‌المللی تاکید کرده و بعید است پیشنهاد ادعایی امریکا را بپذیرد. با این همه این قبیل ادعاها مجددا پیش از آغاز دور پنجم مذاکرات مطرح شده است. براساس گفته‌های ویتکاف، مذاکرات از هفته آینده آغاز خواهد شد، اما هنوز مشخص نیست ایران با چه دیدگاهی پشت میز مذاکره می‌نشیند؛ از همین رو سوال فعلا این است، آیا این پیام‌ها تداوم سیاست دوگانه امریکا در رسانه‌ها و مذاکرات است یا خیر.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح نو» مطرح کرد؛

پس از تحولات مختلف در عرصه دیپلماسی هسته‌ای، اخیرا مذاکرات جدید ایران با کشورهای اروپایی در کانون توجه قرار گرفته است. مذاکراتی که بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که می‌تواند نقشی حیاتی در بازسازی و تقویت روابط ایران با غرب ایفا کند. در این میان مصاحبه علی شمخانی با بازنشر ترامپ در صفحات اجتماعی‌اش همراه بود و تحلیل های جدیدی پس از این موضوع روانه رسانه ها شدند.

این تحولات در کنار چالش‌هایی که در روند مذاکرات هسته‌ای وجود دارد، نگرانی‌هایی را در خصوص نحوه تعامل با نهادهایی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وجود آورده است. آنچه پیش‌رو دارید، حاصل گفت‌وگوی «صبح نو» با حسن بهشتی‌پور، کارشناس روابط بین‌الملل است که به تحلیل این مسائل پرداخته است.

حديث روشني خبرنگار « اعتماد» در گفت‌وگو با حسن بهشتي‌پور بررسي كرد

قطار مذاكرات غيرمستقيم ايران و امريكا، مجددا با ميانجيگري عمان و در شرايطي حساس به ايستگاه چهارم رسيد. در چنين فضايي، بازگشت دو طرف به ميز مذاكرات هرچند غيرمستقيم، بار ديگر نگاه‌ها را متوجه مسقط كرد؛ جايي كه سال‌هاست به عنوان زمين ميانه‌اي براي منازعات تهران و واشنگتن شناخته مي‌شود. به‌رغم وجود چالش‌ها و اختلافاتي كه به ادعاي برخي تحليلگران همچنان در روند گفت‌وگوها سايه انداخته، عباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان اما بعد از پايان رايزني‌ها ضمن تاكيد بر جديت و شفافيت بيشتر حاكم بر مذاكرات اخير، از درك بهتر متقابل ميان دو طرف سخن گفت. او همچنين ضمن تاكيد مجدد بر غيرقابل مذاكره بودن اصل غني‌سازي اورانيوم در خاك ايران، از امكان اعمال محدوديت‌هايي در ابعاد يا سطح غني‌سازي به عنوان اقدامي در جهت اعتمادسازي سخن گفت؛ موضعي كه به باور گروهي از ناظران، به نوعي نشان از انعطاف‌پذيري مشروط از سوي ايران دارد. با اين ‌حال، همين گروه مدعي‌اند كه اين اظهارات همچنان در چارچوب برجام مي‌گنجد و نبايد آن را نشانه‌اي از تغيير بنيادين در راهبرد ايران تلقي كرد. در همين حال، وب‌سايت رويترز با انتشار گزارشي مدعي شد برآورد كلي از روند دور چهارم مذاكرات نشان مي‌دهد اختلافات ميان دو طرف همچنان به قوت خود باقي است؛ چنان‌كه پيش‌تر نيز واشنگتن مواضع متناقضي را در قبال برنامه هسته‌اي ايران اتخاذ كرده بود. استيو ويتكاف، رييس هيات مذاكره‌كننده امريكا، با تكرار ادعاهايي مبني بر صفر كردن ظرفيت غني‌سازي و نيز برچيدن كامل تاسيسات هسته‌اي ايران در نطنز، فردو و اصفهان، مجددا بر مطالبات ادعايي تاكيد كرد؛ ادعايي كه پيش‌تر نيز با واكنش مقامات ايراني مواجه شده بود. يك مقام نزديك به تيم مذاكره‌كننده ايران در گفت‌وگو با رويترز و در واكنش به اين قبيل اظهارات مخرب طرف مقابل تصريح كرد كه چنين خواسته‌هايي نه‌تنها پيشرفت مذاكرات را تسهيل نمي‌كند، بلكه حتي مي‌تواند شكاف‌ها را عميق‌تر كند. با اين همه و در چنين فضايي، گمانه‌زني درباره آينده مذاكرات افزايش يافته است. از يك‌سو، برخي ناظران بر اين باورند هر چند مسير دستيابي به توافقي جامع، پرپيچ ‌و خم و دشوار است، اما بازگشت گفت‌وگوها به‌رغم فشارهاي بيروني، نشان‌دهنده اراده‌اي ضمني براي حفظ مسير ديپلماسي است. در مقابل، گروهي ديگر با اشاره به عمق اختلافات فني و مواضع متضاد طرفين، احتمال شكست مذاكرات و بازگشت به دوره‌اي از تشديد تنش‌ها را پررنگ‌تر مي‌بينند. در هر حال اينكه كدام‌يك از اين سناريوها در نهايت محقق خواهد شد، به انعطاف‌پذيري طرفين در ادوار آينده و تحولات پشت‌پرده در پايتخت‌هاي تصميم‌گيرنده بازمي‌گردد.در همين راستا روزنامه اعتماد با هدف بررسي چشم‌انداز پيش روي رايزني‌ها با حسن بهشتي‌پور، كارشناس مسائل بين‌الملل گفت‌وگو داشته است. بهشتي‌پور ضمن تاكيد بر اينكه تهران به هيچ عنوان برچيده شدن مساله غني‌سازي را نخواهد پذيرفت به «اعتماد» گفت: قطعا راهكارها و ابتكاراتي براي خرج و حل اختلافات موجود ميان طرفين در اين باب وجود دارد كه در ميان آن مي‌توان به مواضعي كه آقاي عراقچي در باب محدودسازي مقطعي غني‌سازي اورانيوم اتخاذ كردند، اشاره كرد. به باور اين كارشناس مسائل بين‌الملل در هرصورت و با وجود تمام چالش‌هايي كه تا به امروز ميان ايران و ايالات‌متحده وجود داشته و دارد اما همچنان ديپلماسي بهترين راه ممكن و موجود براي به تفاهم رسيدن طرفين است. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد.

در گفت‌وگوی «رویداد ۲۴» با حسن بهشتی‌پور؛ کشور‌های حاشیه خلیج فارس از ترامپ چه می‌خواهند؟

بهشتی‌پور می‌گوید: خواسته اصلی ۳ کشور عربی برای میزبانی ترامپ موضوعات اقتصادی است، البته در حاشیه نشست‌ها درباره موضوعات سیاسی همچون مذاکرات با ایران و تقویت و پایداری صلح در منطقه بحث و تبادل نظر خواهند کرد.

رویداد۲۴| دونالد ترامپ دیروز وارد عربستان شد و قرار است که علاوه بر این کشور به قطر و امارات هم برود. این سفر منطقه‌ای در روز‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده و اهمیت بسیاری دارد. دلیلش هم وضعیت منطقه و مسائل روز آن است. از مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا گرفته تا تحولات سوریه، آینده «صلح ابراهیم»، جنگ غزه و تشکیل کشور مستقل فلسطین و .... موضوعاتی که به نظر می‌رسد سران کشور‌های حاشیه خلیج فارس در این سفر با ترامپ پیرامون آن گفت‌و‌گو خواهند کرد.

این طور که معلوم است، کشور‌های عربی منطقه به طرح سیاسی این مباحث اکتفا نمی‌کنند. شاهدش همین اخباری که درباره هدایایی رنگارنگ آنها به ترامپ منتشر می‌شود و قرارداد‌های آنچنانی که احتمالا با آمریکا خواهند بست. همه اینها حاکی از آن است که آنها برنامه‌های دیگری را در سر می‌پرورانند. امضای قرارداد‌های اقتصادی کلان به ارزش تریلیون‌ها دلار، ساخت نیروگاه هسته‌ای صلح‌آمیز، قرارداد‌های دفاعی و امنیتی، همکاری با شرکت‌های برند آمریکایی فعال در حوزه فناوری و هوش مصنوعی از جمله گزینه‌هایی هستند که اعراب می‌کوشند امضای موافقت با آنها را در این سفر از ترامپ بگیرند.

جسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین المللی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛ روابط ایران با امارات یا عربستان تحت تأثیر روابط ایران با آمریکا خواهد بود. اگر مذاکرات به نتیجه برسد، بهبود روابط ما با کشورهای منطقه نیز مثبت خواهد بود و اگر به بن‌بست برسد، قطعاً تأثیر منفی بر روابط ما با امارات و عربستان خواهد داشت.

بهشتی پور در رابطه با ارزیابی خود از دور چهارم مذاکرات و استمرار این گفت‌وگوها با وجود اظهارات ضد و نقیض مقامات آمریکایی‌، تصریح کرد: همیشه آنچه در رسانه‌ها مطرح می‌شود با آنچه در مذاکرات وجود دارد، منطبق نیست. این‌ها می‌توانند در رسانه‌ها برای فضاسازی و ایجاد فشار بر مذاکره‌کنندگان یک ‌سری حرف‌ها را مطرح کنند. برخی از اظهارات در رسانه‌ها ممکن است تنها برای امتیاز بیشتر باشد، اما واقعیت آن است که در مذاکرات موضوعات اصلی مطرح می‌شود و این موارد می‌تواند ملاکی برای تحلیل باشد. در رسانه‌ها ادعاهای زیادی مطرح می‌شود و همواره تناقضاتی وجود دارد. به عنوان مثال، امروز یک چیز گفته می‌شود و فردا چیزی کاملاً متفاوت بیان می‌شود. برداشت من این است که این مسائل جنبه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای دارند. قطعاً اگر در مذاکرات گفته می‌شد که باید ایران کل صنعت هسته‌ای را تعطیل کند، مطمئناً مذاکرات به بن‌بست می‌رسید و اصولاً ادامه پیدا نمی‌کرد. ادامه مذاکرات نشان می‌دهد که چنین مواردی مطرح نشده است.

حسن بهشتی پور در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد:

برای بهتر شدن مواضع و حل شدن مشکلات چندین دور دیگر مذاکرات باید برگزار شود.

باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدحسین نیک‌خوی متین - حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با آخرین دور از مذاکرات ایران و آمریکا اظهار کرد: در این مذاکرات در مورد جزئیات اختلاف نظر زیاد هست. اما احساس می‌کنم که برای بهتر شدن مواضع و حل شدن مشکلات چندین دور دیگر مذاکرات باید برگزار شود.

فکر می‌کنم که توافق به صورت موقتی خواهد بود و برای آن که رفع اختلافات نیاز به زمان دارد. هر دو طرف برای توافق اراده دارند، اما باید بیشتر به یکدیگر نزدیک شوند، برای آن که برای رسیدن به هر نوع توافقی باید دو طرف برای نزدیک شدن تلاش کنند و خطوط قرمز همدیگر را به رسمیت بشناسند.

حسن بهشتی پور در روزنامه آرمان امروز نوشت:

تعویق مذاکرات روز شنبه، شائبه هایی را در ذهن ایجاد کرد اما آن چه مشخص و مسلم است این مورد بوده که تعویق مذاکرات به معنای پایان مذاکرات نیست. مذاکره از سوی مقامات ایرانی یک اصل است، زیرا هدف آن پیگیری راه‌حل دیپلماتیک برای پایان‌دادن به تحریم‌های ناعادلانه‌ای است که علیه ملت ایران اعمال شده است.

هیچ راه‌حل دیگری جز مذاکره برای رفع تحریم‌ها وجود ندارد. البته می‌توان با تمرکز بر اقتصاد داخلی و انجام اصلاحات، اثر تحریم‌ها را کاهش داد یا بی‌اثر کرد، اما واقعیت این است که برای داشتن روابط بین‌المللی، صادرات، واردات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رفع تحریم‌های ناعادلانه ضروری است و برای این هدف باید تلاش کرد. بنابراین، نباید به مردم این‌گونه القا شود که برگزارنشدن یک جلسه در تاریخ تعیین‌شده به معنای فروپاشی روند مذاکرات است. به نظر من، مذاکرات ادامه خواهد یافت.

باید توجه داشت که مذاکراتی به نتیجه می‌رسد که دو طرف به سمت هم حرکت کنند. اینکه ما فکر کنیم طرف آمریکایی هرچه می گوید ایران می‌پذیرد و یا بالعکس، خیال باطلی است؛ لذا دو طرف به سمت هم حرکت می‌کنند تا به نقطه مشترکی برسند و در آن نقطه مشترک خطوط مشترک یکدیگر رعایت می شود. در این صورت می‌تواند توافقی شکل گیرد.

امروز شرایط با سال های قبل متفاوت است. برای مثال، کشورهای منطقه از عربستان و امارات گرفته تا عمان، قطر و ترکیه برعکس زمان برجام، از شکل گیری توافق بین ایران و آمریکا استقبال می کنند و حتی حاضرند در چانه زنی های دیپلماتیک نیز ایفاگر نقش میانجی باشند.

در چنین شرایطی عبور تیم‌های مذاکره‌کننده ایران و امریکا از کلیات و ورود به جزییات، اگرچه با چالش‌هایی مانند میزان غنی‌سازی و سرنوشت ذخایر اورانیوم همراه است اما پیشنهادهای مرحله‌ای، سرمایه‌گذاری امریکا در پروژه‌های بلندمدت و ساختار گام ‌به ‌گام تعهدات می‌تواند هزینه خروج احتمالی واشنگتن از توافق را به‌شدت کاهش دهد که شمایل این جزئیات را در دور چهارم خواهیم دید.

روزنامه اعتماد با حسن بهشتی‌پور ، پژوهشگر مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کرده است.

برکناری آقای مایک والتز، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، بیش از آنکه به ایران مرتبط باشد، به مسائل داخلی کاخ سفید بازمی‌گردد. درحالی که برخی رسانه‌ها، ازجمله واشنگتن‌پست و بی‌بی‌سی، به‌شدت بر نقش ایران در این برکناری تاکید دارند، واقعیت چیز دیگری است. کاخ سفید نیز صراحتا اعلام کرده که این تغییر ارتباطی با ایران نداشته است. مساله اصلی به یک خطای بزرگ برمی‌گردد: والتز به‌اشتباه یکی از خبرنگاران را به یک گروه خصوصی در پیام‌رسان سیگنال دعوت کرده بود؛ گروهی که شامل مشاوران ارشد نظامی امریکا و محلی برای تبادل اطلاعات امنیتی بود. این اشتباه به‌شدت جایگاه مشاور پیشین امنیت ملی را زیر سوال برد.

از همان ابتدا هم این جایگاه برای شخصی با سابقه‌ و چهره‌ای چون مایک والتز مناسب نبود. انتخاب چنین فردی از سوی ترامپ نشان‌دهنده‌ نوع نگاه او به جایگاه‌های حساس امنیتی است.

نکته قابل تأمل درباره روبیو، مواضع بسیار تند او نسبت به ایران است. او نه یهودی است و نه صهیونیست، اما در عمل، حتی از بسیاری از چهره‌های صهیونیست نیز مواضع تندتری علیه ایران اتخاذ کرده است. همزمان سوابقش نیز به‌خوبی نشان می‌دهد که همواره در کنار چهره‌های شناخته‌شده جریان‌های افراطی طرفدار اسراییل در امریکا قرار داشته و حمایت همه‌جانبه‌ای از آنها داشته است.

از منظر تاثیر بر روند مذاکرات، می‌توان گفت که برکناری والتز به نفع ایران تمام شده است. هرچند این تغییر ارتباطی مستقیم با پرونده ایران ندارد، اما خروج یکی از مخالفان جدی دیپلماسی با تهران از حلقه تصمیم‌سازی کاخ سفید، می‌تواند فضای تنفسی بیشتری برای ادامه گفت‌وگوها فراهم کند.

حسن بهشتی پور در گفت‌و‌گو با فرارو تحلیل کرد:

مسئله درگیری نظامی بین ایران و آمریکا و رفتن کشور‌ها به سمت جنگ را بیشتر «جنگ در چارچوب رسانه» میبینم. در عالم واقع، احتمال این که ترامپ به سمت جنگ حرکت کند بسیار کم است و بیشتر اسرائیلی‌ها و شخص نتانیاهو به سمت جنگ و درگیری تمایل دارد و بقای حاکمیت خود را نیز در افزایش تنش‌های منطقه‌ای و درگیری مستقیم خود با ایران یا درگیری ایران و آمریکا می‌بیند.

فرارو- تعویق مذاکرات ایران و آمریکا که با تمرکز بر مسائل هسته‌ای ایران به واسطه گری عمان در جریان بود با واکنش‌هایی همراه شده است. اگرچه گمانه زنی‌ها در این خصوص متعدد است، اما برخی کارشناسان معتقدند آن چه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، درباره غنی سازی ایران گفته می‌تواند نشانه‌ای از شکاف‌ها درون جریان‌های سیاسی آمریکا در خصوص مسائل با ایران باشد.

به گزارش فرارو، مارکو روبیو گفته است ایران باید غنی‌سازی اورانیوم، ساخت موشک‌های دوربرد و حمایت از شبه نظامیان منطقه‌ای را متوقف کند. همچنین او مدعی شده ایران باید بازرسی‌های هسته‌ای، حتی بازرسی‌های آمریکایی‌ها، را بپذیرد.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران نیز اعلام کرده که ایران حق دارد از چرخه کامل سوخت هسته‌ای برخوردار باشد. حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل بین الملل، در گفت‌و‌گو با فرارو به تحلیل این وضعیت پرداخته است:

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایرنا:

تهران-ایرنا- یک تحلیلگر روابط بین‌الملل و کارشناس مسائل هسته‌ای گفت: تهدیدها و تحریم‌ها نباید ما را به این نتیجه برساند که مذاکرات به بن‌بست رسیده یا فرو خواهد پاشید. از نظر من، مذاکره از سوی مقامات ایرانی یک اصل است، زیرا هدف آن پیگیری راه‌حل دیپلماتیک برای پایان‌دادن به تحریم‌های ناعادلانه‌ای است که علیه ملت ایران اعمال شده است.

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، تنش‌های لفظی میان ایران و ایالات متحده پس از سومین دور مذاکرات غیرمستقیم در مسقط شدت گرفته است. «عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به اظهارات همتای آمریکایی خود، «مارکو روبیو» تأکید کرد که ایران به‌عنوان امضاکننده معاهده NPT حق کامل برای داشتن چرخه سوخت هسته‌ای دارد و لفاظی‌های تحریک‌آمیز آمریکا تنها شانس موفقیت مذاکرات را تضعیف می‌کند. عراقچی همچنین با اشاره به تعویق دور چهارم مذاکرات به دلایل لجستیکی، اعلام کرد که این تصمیم سه‌جانبه بوده و مذاکرات صرفاً بر موضوع هسته‌ای متمرکز است، نه مسائل دیگر. این موضع نشان‌دهنده تلاش ایران برای حفظ موضع دفاعی و تأکید بر حقوق هسته‌ای خود در برابر فشارهای آمریکا است.

نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با حسن بهشتی پور

تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت: وقتی آمریکا با ایران به توافق برسد، اجرای این توافق بدون آژانس امکان پذیر نیست چون تنها نهاد جهانی صاحب صلاحیت است که می تواند تأیید کند ایران تعهداتش را انجام داده است.

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه سیاست - مذاکرات ایران و آمریکا در سرعتی خارج از انتظار پیش می رود اما در این میان عناصر خارجی هر چند دور میز ننشسته اند اما تلاش می کنند به جهت منافع خودشان تأثیرگذاری لازم را در روند گفتگوها بگذارند. نتانیاهو خیلی صریح گفته جز با پیاده سازی مدل لیبی برای برنامه هسته ای ایران رضایت نمی دهد و اگر هم از طریق مذاکرات به این خواسته نرسد، برای نابودسازی تأسیسات هسته ای ایران از هیچ فرصتی دریغ نخواهد کرد.

کشورهای منطقه از عربستان و امارات گرفته تا عمان، قطر و ترکیه برعکس زمان برجام، از شکل گیری توافق بین ایران و آمریکا استقبال می کنند و حتی حاضرند در چانه زنی های دیپلماتیک نیز ایفاگر نقش میانجی باشند. عنصر دیگر روسیه است، بر کسی پوشیده نیست که روس ها از توافق برجام دلخوشی نداشتند و وقتی هم ترامپ از آن خارج شد، برای احیای دوباره این توافق به رغم تلاشهای ظاهری، نقش تخریبی ایفا کردند. نمونه روشن آن زمانی بود که در زمستان 1400 و تابستان 1401 ایران و غرب در آستانه توافق بر سر احیای برجام بودند اما روس ها هر بار با ترفندی همه تلاش های دیپلماتیک انجام شده را نقش برآب کردند.

عنصر آخر آژانس بین المللی انرژی هسته ای است که هر چند کشور نیست اما اصلی‌ترین مرجع فنی و کارشناسی در موضوع هسته ای به حساب می آید. اخیرا گروسی اعلام کرده «بدون نظارت آژانس، توافق ایران و آمریکا فقط یک تکه کاغذ است». حال این سئوال مطرح است که هر کدام از بازیگران یادشده از چه میزان قدرت تأثیرگذاری بر روند مذاکرات برخوردارند؟

کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است که اروپایی‌ها سعی دارند هر چه زودتر به مذاکرات ایران و اروپا ملحق شوند، چراکه بدون حضور مستقیم در مذاکرات سهمی نمی‌گیرند.

«حسن بهشتی‌پور» در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اظهارات اخیر «ژان نوئل بارو» وزیر خارجه فرانسه در نیویورک تصریح کرد: این اظهارات برای سهم‌خواهی است و سعی دارند هر چه زودتر به مذاکرات ملحق شوند چرا که بدون حضور مستقیم در مذاکرات سهمی نمی‌گیرند. حتما می‌خواهند وارد مذاکرات شوند اما اینکه الان وارد شوند به نظرم هنوز زود است. عمان به خوبی در حال میانجی‌گری است و به نظرم باید اجازه دارد تا مذاکرات میان ایران و آمریکا به مرحله مطمئن‌تری برسد.

«ژان نوئل بارو» وزیر امور خارجه فرانسه بامداد سه‌شنبه و پس از جلسه شورای امنیت با موضوع «منع اشاعه»، در پاسخ به سوالی درباره نظر پاریس درمورد توافقی دوجانبه بین ایران و آمریکا بدون اروپا اظهار کرد: «عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، به نفع اروپا است. از گفت‌وگوهای بین ایران و آمریکا حمایت می‌کنیم. درحال همکاری نزدیک با مارکو روبیو و استیو ویتکاف هستیم. روز به روز به پایان یافتن مهلت برجام نزدیک می‌شویم.»

وزیر امور خارجه فرانسه درباره مکانیسم ماشه ادعا کرد: «اروپا به برجام پایبند مانده است. در تابستان با تصمیم مهمی مواجه خواهیم شد. تصمیم خواهیم گرفت که آیا تحریم‌های برداشته شده علیه ایران بازخواهند گشت یا نه. این مسئله به تعهدات ایران بستگی دارد. ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و تمام تعهدات مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم را نقض کرده است. عدم تضمین منافع امنیتی اروپا منجر به بازگشت تمام تحریم‌های لغو شده علیه ایران در ۱۰ سال پیش خواهد شد».

نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با حسن بهشتی پور

تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت: وقتی آمریکا با ایران به توافق برسد، اجرای این توافق بدون آژانس امکان پذیر نیست چون تنها نهاد جهانی صاحب صلاحیت است که می تواند تأیید کند ایران تعهداتش را انجام داده است.

سایه سنگین آژانس، اسراییل، روسیه و کشورهای منطقه بر مذاکرات ایران و آمریکا

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

گروه سیاست - مذاکرات ایران و آمریکا در سرعتی خارج از انتظار پیش می رود اما در این میان عناصر خارجی هر چند دور میز ننشسته اند اما تلاش می کنند به جهت منافع خودشان تأثیرگذاری لازم را در روند گفتگوها بگذارند. نتانیاهو خیلی صریح گفته جز با پیاده سازی مدل لیبی برای برنامه هسته ای ایران رضایت نمی دهد و اگر هم از طریق مذاکرات به این خواسته نرسد، برای نابودسازی تأسیسات هسته ای ایران از هیچ فرصتی دریغ نخواهد کرد.

کشورهای منطقه از عربستان و امارات گرفته تا عمان، قطر و ترکیه برعکس زمان برجام، از شکل گیری توافق بین ایران و آمریکا استقبال می کنند و حتی حاضرند در چانه زنی های دیپلماتیک نیز ایفاگر نقش میانجی باشند. عنصر دیگر روسیه است، بر کسی پوشیده نیست که روس ها از توافق برجام دلخوشی نداشتند و وقتی هم ترامپ از آن خارج شد، برای احیای دوباره این توافق به رغم تلاشهای ظاهری، نقش تخریبی ایفا کردند. نمونه روشن آن زمانی بود که در زمستان 1400 و تابستان 1401 ایران و غرب در آستانه توافق بر سر احیای برجام بودند اما روس ها هر بار با ترفندی همه تلاش های دیپلماتیک انجام شده را نقش برآب کردند.

عنصر آخر آژانس بین المللی انرژی هسته ای است که هر چند کشور نیست اما اصلی‌ترین مرجع فنی و کارشناسی در موضوع هسته ای به حساب می آید. اخیرا گروسی اعلام کرده «بدون نظارت آژانس، توافق ایران و آمریکا فقط یک تکه کاغذ است». حال این سئوال مطرح است که هر کدام از بازیگران یادشده از چه میزان قدرت تأثیرگذاری بر روند مذاکرات برخوردارند؟

نویسنده: حسن بهشتی‌پور

در شرایطی که موضع گیری های ضدونقیض از واشنگتن به گوش می رسد، دور سوم رایزنی‌های سیاسی و فنی میان هیئت‌های نمایندگی ایران و آمریکا در مسقط برگزار شد. در این یادداشت تلاش شده است به موضوعات فنی اصلی گفت‌وگوی دو طرف پرداخته شود. باید توجه داشت که تعهدات گام‌به‌گام و سرمایه‌گذاری بلندمدت آمریکا در پروژه‌های ایران می‌تواند هزینه خروج از توافق را برای این کشور افزایش دهد.

عبور از کلیات و ورود به جزئیات

هیئت‌های مذاکره‌کننده ایران و آمریکا از مباحث کلی عبور کرده و به موضوعات فنی مانند میزان غنی‌سازی اورانیوم و سرنوشت ذخایر مازاد پرداخته‌اند. باید توجه داشت که ادعای برچیده شدن کامل برنامه غنی‌سازی ایران بیشتر جنبه رسانه‌ای دارد و خط قرمز ایران محسوب می‌شود. با این حال، ایران آماده مذاکره درباره درصد غنی‌سازی (مانند ۳.۶۷ درصد یا کمی بیشتر) است.

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل سیاست خارجی در تحلیل دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا مطرح کرد؛ رسانه‌های آمریکایی مدعی شدند که میان مذاکره کنندگان دو کشور اختلافاتی وجود داشته و طرفین برای رایزنی پیرامون آن‌ها به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند. با این تفاسیر، «تجارت» به منظور بررسی نتایج و ابعاد دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل سیاست خارجی و استاد دانشگاه گفت‌وگو داشته است.

گروه سیاسی: دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا روز شنبه (6 اردیبهشت) در مسقط پایتخت عمان، بر خلاف مذاکرات اولیه پرده خوش‌بینی مفرط را کنار زد و پرده بده و بستان‌های دیپلماتیک میان دو طرف را استارت زد. بنابر روایت سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده کشورمان، بعضی از اختلافات ما خیلی جدی هستند و بعضی از اختلافات دیگر حالا کمتر جدی هستند. بعضی اختلاف‌ها پیچیدگی‌های خاص خودشان را دارند و ظرایف بسیار زیادی دارند. ما امیدوار هستیم که البته به سرعت بتوانیم جلو برویم. تجربیات بار گذشته به ما کمک می‌کند که حرکت ما سهل‌تر و سریع‌تر باشد، ولی به هر حال من فکر می‌کنم تا اینجا حرکت ما خوب بوده است. به گزارش «تجارت»، اظهارات عراقچی که همزمان با آغاز مذاکرات فنی میان هیات‌های ایرانی و آمریکایی بود، به وضوح از آغاز مرحله نفس‌گیر مذاکرات حکایت دارد. روایت رسانه‌های آمریکایی نیز به وضوح این موضوع را تایید کرد. رسانه‌های آمریکایی مدعی شدند که میان مذاکره کنندگان دو کشور اختلافاتی وجود داشته و طرفین برای رایزنی پیرامون آن‌ها به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند. با این تفاسیر، «تجارت» به منظور بررسی نتایج و ابعاد دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل سیاست خارجی و استاد دانشگاه گفت‌وگو داشته است.

حسن بهشتي‌پور در گفت‌وگو با «اعتماد» مطرح كرد

در شرايطي كه سيگنال‌هاي ضد و نقيض از واشنگتن مخابره مي‌شود، دور سوم رايزني‌هاي سياسي و فني ميان هيات‌هاي نمايندگي ايران و امريكا در مسقط پايخت عمان زير سايه بيم و اميد برگزار شد، بالاخص آنكه بعد از دو دور گفت‌وگو درباره چارچوب مذاكرات، روز شنبه نماينده‌هاي دو بازيگر بر مسائل فني و جزييات متمركز شدند؛ گزاره‌اي كه مي‌تواند شكاف‌ها و اختلاف‌هاي حاكم درباره ميزان غني‌سازي تا سرنوشت ذخاير را برجسته كند. در همين راستا روزنامه اعتماد با هدف بررسي و ارزيابي نشست‌هاي روز شنبه با حسن بهشتي‌پور گفت‌وگو داشته تا در باب ماحصل احتمالي دور سوم رايزني‌ها و سناريوهاي پيش رو چشم‌اندازي ترسيم كند. به باور اين كارشناس مسائل بين‌الملل، عبور تيم‌هاي مذاكره‌كننده ايران و امريكا از كليات و ورود به جزييات، اگرچه با چالش‌هايي مانند ميزان غني‌سازي و سرنوشت ذخاير اورانيوم همراه است، اما پيشنهادهاي مرحله‌اي، سرمايه‌گذاري امريكا در پروژه‌هاي بلندمدت و ساختار گام ‌به ‌گام تعهدات مي‌تواند هزينه خروج احتمالي واشنگتن از توافق را به‌شدت افزايش دهد. بهشتي‌پور در اين مصاحبه سناريوها درباره توافق موقت، نقش چهره‌هايي چون مايكل آنتون و استيو ويتكاف در آينده رايزني‌ها و اهميت واقعي تضمين‌هاي عملي به جاي ضمانت‌هاي حقوقي را نيز به تفصيل تشريح كرده است. متن اين گفت‌وگو در ادامه به تفصيل آمده است.

بررسی وضعیت بین‌المللی با توجه به برنامه هسته‌ای ایران: دیدگاه‌های مسکو و تهران

تاریخ و زمان: 23 آوریل 2025، ساعت 14:30 تا 17:30 (به وقت تهران)

محل برگزاری: آنلاین

قالب: روش گفتگو چتم هاوس

زبان: روسی و فارسی (ترجمه همزمان)

مفهوم:

بحران بین‌المللی بر سر برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران که از سال 2018 اساساً ناشی از موضع سفت و سخت ایالات متحده است، بر وضعیت داخلی ایران و همچنین جایگاه بین‌المللی آن تأثیر منفی می‌گذارد. از سال 2022 هر گونه مذاکره بر سر برنامه صلح امیز هسته ای ایران متوقف شده است، اما به دلیل تغییر اخیر دولت در ایالات متحده و بازگشت دی. ترامپ به قدرت، که در اولین دوره ریاست جمهوری خود سیاست فعال ضد ایرانی را دنبال کرد، روابط ایران و آمریکا ممکن است شاهد تحولات جدیدی باشد . علاوه بر این، اکثر محدودیت‌ها بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک، که در سال 2015 امضا شد و تا کنون به طور رسمی اجرا شده است، قرار است در اکتبر 2025 منقضی شود. دونالد ترامپ تمایل خود را برای از سرگیری مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای ایران اعلام کرده و از مسکو برای میانجیگری در مذاکرات دعوت کرده است. همزمان، ایالات متحده اکنون فعالانه در حال افزایش فشار بر ایران است.

هرگونه تغییر در روابط ایران و آمریکا ممکن است بر روابط ایران با کشورهای خارجی از جمله روسیه تأثیر بگذارد. مسکو همواره از حل و فصل بحران برنامه هسته‌ای ایران بر اساس یک توافق بین‌المللی چندجانبه حمایت می‌کند و همچنان از آن حمایت می‌کند. روسیه هم علاقه مند به حل بحران فوق و هم حفظ پویایی مثبت روابط خود با تهران است.

در جلسه آنلاین غیرعلنی کارگروه، کارشناسان روسیه و ایران در مورد چشم انداز از سرگیری مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا، سناریوهای احتمالی برای توسعه موضوع هسته ای، نگرش ایران و روسیه نسبت به آنها و تأثیر بالقوه آنها بر وضعیت داخلی ایران و توسعه روابط روسیه و ایران گفتگو خواهند کرد.

حسن بهشتی پور، پژوهشگر و تحلیلگر سیاسی در گفت و گو با ستاره صبح:

ستاره صبح، فائزه صدر: ایران و آمریکا پس از دور دوم مذاکرات در رم نسبت به روند گفت و گو ها اظهار خوش‌ بینی کردند، مدیر کل آژانس بین ‌المللی انرژی اتمی هم گفت ‌و گو ها را مثبت ارزیابی کرد. سیگنال هایی که از غرب می رسد و آنچه دیپلمات های ایرانی می گویند از پیشبرد گفت و گو ها حکایت دارد. در این بین زمزمه هایی از تلاش تندروها برای برهم زدن این تفاهم شنیده می شود. ستاره صبح در گفتوگو با حسن بهشتی پور، پژوهشگر و تحلیلگر سیاسی به بررسی آنچه در این دو جلسه گذشت پرداخته که در ادامه می خوانید:

دو جلسه گفت‌وگو میان نمایندگان ایران و آمریکا فضای مثبتی در جامعه ایجاد کرده است. پیش بینی شما از چشم انداز مذاکرات چیست؟ آیا فضای توافق و تفاهم ادامه خواهد داشت؟

مذاکره وسیله و راهکار رسیدن به اهداف است و تعارضی با آرمان‌ها ندارد. حتی می‌تواند در مسیر تحقق آرمان‌ها راهکاری مکمل باشد. اما نتایج به چگونگی مذاکره بستگی دارد که برای مذاکره چه نقشه راهی کشیده شده است.

این تعبیر که ما مجبور به مصالحه هستیم، ذهنیتی ضد مذاکره است. ما مجبور نیستیم، بلکه راه حل منطقی و رها شدن از مشکلات خارجی، گفت‌وگو، مذاکره و توافق است. دیپلماسی را برای همین گذاشته‌اند و راه حل دیپلماسی می‌تواند کم هزینه ترین راه برای باز کردن گره‌هایی باشد که طی سال‌ها و به دلایل مختلف به وجود آمده‌اند.

مصاحبه خبرنگار روزنامه فرهيختگان با حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین المللی

حسن بهشتی‌پور معتقد است فضای رسانه‌ای با واقعیت مذاکرات متفاوت است و باید با افزایش سواد رسانه‌ای، مردم را از فضاسازی‌های اسرائیل و غرب مصون کرد. در گفت‌وگویی که با این کارشناس بین‌الملل داشته‌ایم، او تأکید دارد دستورکار مذاکرات ملاک اصلی تحلیل است و حضور گروسی در مذاکرات برای نظارت آژانس و خنثی‌سازی بهانه‌جویی‌های اسرائیل، مثبت است.

فضاسازی رسانه‌ای با واقعیت مذاکرات متفاوت است

حسن بهشتی‌پور با اشاره به اینکه اصولاً آنچه در رسانه‌ها اعلام می‌شود، همیشه با آنچه در مذاکرات مطرح می‌شود منطبق نیست، گفت: «ما یک سیاست اعلانی داریم، یعنی آنچه رسماً در رسانه‌ها اعلام می‌شود و یک سیاست اعمالی داریم، یعنی آنچه در عمل انجام می‌شود. این دو نه‌تنها در مورد ایران و آمریکا، بلکه در مورد همه کشور‌های دنیا متفاوت است. البته در بعضی موارد ممکن است به هم نزدیک باشند. بنابراین، کشور‌ها در دیپلماسی رسانه‌ای خود سعی می‌کنند آنچه مورد نظرشان است را فضاسازی، روایت‌سازی و مفهوم‌سازی کنند و بر اساس آن، بهره‌برداری خاص خود را خارج از میز مذاکرات انجام دهند تا فضای مطلوبی برای خود روی میز مذاکرات ایجاد کنند. اما آنچه روی میز مذاکرات می‌گذرد کاملاً متفاوت با فضای رسانه‌ای است. بنابراین می‌خواهم بگویم باید به افکار عمومی آگاهی دهیم تا اسیر فضاسازی‌های آمریکایی‌ها و موضع‌گیری‌های ترامپ و امثال او نشوند. آنچه مهم است، موضوعاتی است که سر میز مذاکرات مطرح می‌شود و این ملاک است. به اصطلاح باید ببینیم دستورکار چه خواهد بود و چگونه نهایی می‌شود.

حسن بهشتی‌پور: امریکا دنبال جنگ نیست اما برای به دست آوردن امتیاز گزینه فشارحداکثری را انتخاب کرده است

حسن بهشتی‌پور، پژوهشگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب اینکه چه پیش‌بینی از آینده تنش‌های تهران و واشنگتن با توجه به نامه‌نگاری‌های اخیر می‌توان داشت، گفت: امریکا با مذاکره غیرمستقیم مخالفت نمی‌کند، اگرچه ترامپ ترجیح می‌دهد از طریق مذاکره مستقیم به اهداف خود برسد. به باور بهشتی‌پور این طرف ایرانی است که باید برای افکارعمومی توضیح دهد چرا مذاکره مستقیم عقلانی، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست، اما مذاکرات غیرمستقیم نتیجه‌بخش و عاقلانه است؛ فراموش نکنیم ایران در دوره شهید رییسی این مسیر را انتخاب کرد و راه به جایی نبرد. بهشتی‌پور در ادامه به «اعتماد» گفت: مساله دوم نیز در رسانه‌های امریکا مطرح شده که ترکیبی است از سیاست تهدید و تشویق به مذاکره تا از یکسو واشنگتن بتواند بدین طریق امتیاز بیشتری به دست آورده و از سوی دیگر به افکار عمومی در بخش دیپلماسی عمومی بگوید که واشنگتن اهل گفت‌وگو و پیدا کردن راه‌حلی از طریق دیپلماسی از موضع قدرت است. در این شرایط ایران نیز باید بر پیدا کردن راه‌حل‌ها از طریق گفت‌وگوهای مقدماتی تاکید کرده و برای افکار عمومی دیپلماسی مقاومت را تبیین کند.

بهشتی پور: وقتی ابزار مذاکره را از دیپلمات بگیریم، یعنی دیپلمات را خلع سلاح کرده‌ایم

به گزارش فرارو، با وجود ادعا‌های ترامپ در خصوص مذاکره مستقیم، اما هنوز نوع مذاکره مشخص نیست. مسعود پزشکیان، روز شنبه، ۱۵ فروردین ماه، درباره شرایط مذاکره آمریکا با ایران گفت: «ایران خواهان گفت‌و‌گو از موضع برابر است؛ نه اینکه از یک سو ایران را تهدید کنند و از سوی دیگر بخواهند مذاکره کنند. اگر خواهان مذاکره هستید، دیگر تهدید برای چیست؟ آمریکا امروز نه تنها ایران، که جهان را تحقیر می‌کند و این رفتار با درخواست مذاکره تناقض دارد. ما اگر در داخل دعوا نکنیم، توطئه‌های خارجی کارساز نخواهد بود.»

این سخنان رئیس جمهور ایران در شرایطی مطرح شده است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرده قصد دارد روز دوشنبه ۱۸ فروردین در سفر به واشنگتن، ضمن دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با وی در مورد برنامه هسته‌ای ایران گفت‌و‌گو کند. حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل بین الملل، در ادامه مطلب به تحلیل این وضعیت پرداخته است:

بهشتی پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگوی اختصاصی با پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: در دولت سابق هم مذاکره غیرمستقیم را تجربه کردیم و به نتیجه‌ای نرسیدیم . وزارت خارجه باید برای افکار عمومی روشن کند که چه حُسنی در این نوع مذاکره وجود دارد. ما مذاکره غیرمستقیم را در دولت رئیسی هم تجربه کردیم و به هیچ نتیجه‌ای نرسیدیم.

بهشتی پور با اشاره به تهدیدات آمریکا به بمباران ایران، بیان کرد: آمریکا می‌خواهد از این تهدیدات به عنوان یک اهرم فشار برای امتیازگیری بیشتر از ایران استفاده کند. اکنون اگرچه در آمریکا ترامپ تصمیم‌گیر نهایی است، اما عده‌ای در دولت او مایل به جنگ با ایران هستند و می‌خواهند با تجهیز اسرائیل به عنوان نیروی نیابتی خود، آن را وارد جنگ با ایران کنند. در مقابل، عده دیگری هم در دولت و کنگره آمریکا حضور دارند که با هر گونه جنگی مخالف هستند و معتقدند که اکنون ایالات متحده باید به بازسازی اقتصادی خود بپردازد و از جنگ بپرهیزد.

آنهایی که می گویند فرقی بین رئیسان جمهوری امریکا اعم از دمکرات و جمهوریخواه وجود ندارد بعد از آمدن ترامپ به کاخ سفید مجبور شدند در این اندیشه تجدید نظر کنند زیرا تغییرات به وجود آمده نسبت دوره بایدن قابل توجه است.

حسن بهشتی پور در مصاحبه با خبر آنلاین گفت:

شدت تمایل ترامپ به دنبال کردن سیاست‌های اقتصادی غیرمتعارف را دست کم گرفته بودیم. هرچند انتظار داشتم او از تهدید تعرفه‌ها به‌عنوان یک ابزار چانه‌زنی استفاده کند، تصورم این بود که او یا مشاورانش متوجه خواهند بود که آغاز یک جنگ تجاری می‌تواند به اقتصاد آمریکا آسیب جدی وارد کند و در نهایت برنامه سیاسی او را به خطر بیندازد.

پس از انتخابات نوامبر گذشته، زمانی که به نظر می‌رسید اکثر اعضای تیم اقتصادی ترامپ افرادی منطقی هستند که اصول اقتصاد کلان را درک می‌کنند، مدتی خیال ها راحت و فرض شد که افرادی نظیر «پیتر ناوارو»، مشاور ارشد تجاری ترامپ تأثیر چندانی نخواهند داشت؛ اما اکنون مشخص شده که اشتباه کرده‌ایم. حتی مقامات اقتصادی باتجربه، حرف‌های بی‌اساس ترامپ را تکرار می‌کنند و ناوارو به نظر می‌رسد نفوذ قابل‌توجهی بر رئیس‌جمهور دارد.

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: اگر در داخل ایران تصمیمی جدی به پایان دادن اختلاف با آمریکا گرفته شود و موضوع در شورای عالی امنیت ملی به تصویب برسد، مخالفان داخلی هم کنترل می‌شوند.

حسن بهشتی پور، تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت و گو با «اطلاعات آنلاین» با اشاره به بالا و پایین های رابطه ایران و آمریکا اظهار داشت: واقعیت ملموس و غیرقابل انکار چیزی جز این نیست که بین دیوار بی اعتمادی بلندی که بین ایران و آمریکا قرار دارد، هرگونه مذاکره و البته توافق حداقلی را تا حدی محال کرده است. با این حال طبیعی است که «ضرورت» ایجاب می کند، بحث گفت و گو بین این دو کشور در مقاطعی ادامه یابد.

این کارشناس روابط بین الملل درباره تفاوت و شباهت دولت اول و دوم ترامپ نیز گفت: دولت دوم ترامپ با دولت قبلی کلا فرق دارد. هم ازجهت افرادی که به کار گرفته است و هم برنامه‌هایی که از زمان بازگشت به کاخ سفید اعلام کرده است و همچنین اظهارنظرهایش به طور کاملا علنی نشان می‌دهد، ترامپ ۲۰۲۴ با ترامپ ۲۰۱۶ اصلا قابل مقایسه نیست. او همچنین تاکید می‌کند اهل معامله است و هم زمان سیاست «همه چیز برای آمریکا را پیگیری می‌کند» به طوریکه با وجود همکاری‌های طولانی، با متحدانش از جمله مکزیک و کانادا هم در افتاده است. کلا ترامپ با توجه به یکبار تجربه کاخ سفید نشینی و ۴ سال انتظار برای قدرت گیری دوباره، حالا با برنامه‌ای جدید آمده است که همچنان اولویتش آمریکا است و در قدم بعدی مواجهه اقتصادی و تکنولوژی با چین و البته پایان دادن به جنگ اوکراین و مدیریت فضای بین اسرائیل و فلسطین را جدی می‌گیرد.

حسن بهشتی پور در یاداشت آرمان امروز نوشت :

بسیاری از شگفتی های سالی که گذشت مربوط به ترامپ است که برخی پیش بینی ها را نادرست کرد. برای مثال شدت تمایل ترامپ به دنبال کردن سیاست‌های اقتصادی غیرمتعارف را دست کم گرفته بودیم. هرچند انتظار داشتم او از تهدید تعرفه‌ها به‌عنوان یک ابزار چانه‌زنی استفاده کند، تصورم این بود که او یا مشاورانش متوجه خواهند بود که آغاز یک جنگ تجاری می‌تواند به اقتصاد آمریکا آسیب جدی وارد کند و در نهایت برنامه سیاسی او را به خطر بیندازد.

پس از انتخابات نوامبر گذشته، زمانی که به نظر می‌رسید اکثر اعضای تیم اقتصادی ترامپ افرادی منطقی هستند که اصول اقتصاد کلان را درک می‌کنند، مدتی خیال ها راحت و فرض شد که افرادی نظیر «پیتر ناوارو»، مشاور ارشد تجاری ترامپ تأثیر چندانی نخواهند داشت؛ اما اکنون مشخص شده که اشتباه کرده‌ایم. حتی مقامات اقتصادی باتجربه، حرف‌های بی‌اساس ترامپ را تکرار می‌کنند و ناوارو به نظر می‌رسد نفوذ قابل‌توجهی بر رئیس‌جمهور دارد.

به قلم حسن بهشتی‌پور

منبع: سرمقاله روزنامه سازندگی 23 اسفند 1403

قبل از هر چیز سوال اصلی که در مورد میانجیگری روسیه بین ایران و آمریکا باید مطرح می شود این است که مسکو با این میزان از تحریم‌هایی که از سوی ایالات‌متحده دریافت کرده و با توجه به مشکلاتی که همین حالا با آمریکا دارد، چطور می‌خواهد با برنامه‌ای دقیق، مشکل ما را حل کند؟ دقیقاً یک استدلال دو دو تا چهارتاست. عده‌ای در ایران تصورشان درخصوص روابط بین‌الملل بر این است که روسیه واقعاً ضدآمریکاست و فکر می‌کنند ما مثلاً از تعارض‌های روسیه و آمریکا می‌توانیم به نفع خودمان استفاده کنیم؛ درحالی که در این مورد خاص اتفاقاً مدل اوکراین پیش‌روی ماست که به راحتی روسیه و آمریکا بر سر آن با هم به توافق رسیدند اما فعلاً عملاً آمریکا به اوکراین پشت کرده و روسیه هم با توجه به این قضیه که می‌تواند با کارت‌های مختلف بازی کند، وارد گفت‌وگو با آمریکایی‌ها شده است. معلوم نیست حالا این روند به تدریج به نتیجه قطعی برسد، ولی مهم این است که ما حداقل حواسمان باشد که قدرت‌های بزرگ سر بزنگاه بر سر منافع خودشان توافق می‌کنند و ممکن است ایران، اوکراین یا هر کشور دیگری را قربانی کنند.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

کارشناس ارشد سیاست خارجی ایران با پیام رسانی میان ترامپ و ایران از سوی انور قرقاش گفت: اگر درگیری بین آمریکا و ایران ایجاد شود، امارات احساس می‌کند که در این شرایط زیان زیادی خواهد دید پس پرونده را داده‌اند که یک آدم امنیتی پیگیری کند چون اولویت اول آن‌ها در این قضیه امنیتی است، وگرنه می‌توانستند این کار را به وزیر خارجه خود بسپارند.

حسن بهشتی پور کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با نامه ترامپ که توسط فرستاده اماراتی به دست ایران رسیده است و دلایل انتخاب این کشور و شخص انور قرقاش، گفت: به نظر می‌رسد که این یک بازی جدید باشد. امارات، قطر و عمان همگی ذی‌نفع در بهبود مناسبات ایران و آمریکا هستند و به خصوص امارات که دبی به عنوان مرکز تجارت با ایران، روابط گسترده‌ای داشته است. اکنون اگر این رابطه بین ایران و آمریکا عادی شود، به نفع ابوظبی خواهد بود. به نظرم امارات ممکن است احساس تهدید کرده باشد که اگر درگیری بین ایران و آمریکا رخ دهد، ضرر خواهد کرد.

هم اکنون روسیه نزدیک به دوهزار مورد تحریم دارد که از سوی آمریکا علیه این کشور اعمال شده است. اصلا این عدد و رقم در تاریخ بی سابقه است. در واقع این تحریم‌ها حتی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران بیشتر است. کشوری که خود تا این حد با ایالات متحده مشکل دارد، چطور قرار است برای حل مشکل کشوری دیگر با همان کشور میانجیگری کند؟ ضمن این که اصلا درست نیست ایران به ابزاری برای «وجه المصالحه» روسیه و آمریکا تبدیل شود. به اعتقاد من میانجیگری روسیه هیچ معنایی ندارد. اگر مجوز مذاکره صادر شود، ایران مستقیما بدون واسطه مذاکره کند بسیار بهتر نتیجه می‌گیرد.

حسن بهشتی‌پور تحلیل‌گر مسائل اوراسیا

روزنامه هم میهن 18 اسفند 1403

بعد از سفر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به تهران که به فاصله کوتاهی پس از دیدارش با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در ریاض انجام شد، گمانه‌زنی‌هایی در مورد احتمال برعهده گرفتن نقش میانجی‌گری توسط روسیه بین ایران و آمریکا مطرح شد. البته لاوروف پیش از تهران به آنکارا و پس از تهران به دوحه نیز سفر کرده‌بود.

به باور من اگر ایران قرار باشد با آمریکا مذاکره‌ای داشته‌باشد، نیازی به واسطه ندارد. آنچه مانع مذاکره تهران و واشنگتن می‌شود این است که در شرایط فعلی در عالی‌ترین سطح سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، فرمان منع مذاکره داده‌شده‌است. اگر در شرایطی مجوز مذاکرات میان ایران و آمریکا صادر شود، تهران نیازی ندارد که از روسیه یا هر کشور دیگری به عنوان واسطه استفاده کند و مستقیماً می‌تواند با آمریکا مذاکره کند.

حسن بهشتی‌پور، پژوهشگر مسائل بین‌الملل در پاسخ سوال «اعتماد» در باب اینکه تا چه اندازه تنش میان تهران و واشنگتن می‌تواند محور رایزنی لاوروف با مقام‌های رسمی کشورمان باشد، گفت: به نظر می‌‌رسد که یکی از اهداف اصلی سفر لاوروف به تهران، انتقال نتایج مذاکرات اخیر این مقام روس با مارک روبیو در ریاض و تشریح طرح‌های امریکا درباره آینده اوکراین برای طرف ایرانی است. با این حال، بعید است که روسیه قصد میانجی‌‌گری میان ایران و امریکا را داشته باشد. به باور بهشتی‌پور شواهد نشان می‌دهد مساله سوریه می‌تواند به ‌عنوان یکی از محورهای مهم رایزنی‌ها باشد، چرا‌که اخیرا مسکو تماس‌های تلفنی با احمد الشرع، رییس موقت دولت سوریه برقرار کرده و لاوروف نیز دیدارهایی در این خصوص داشته است. به نظر می‌رسد مقامات روسیه و ایران قصد دارند درباره آینده سوریه رایزنی کرده و راهکارهای مشترکی را برای تداوم نفوذ و پیشبرد منافع خود در این کشور بررسی کنند.

مصاحبه Laure-Maïssa Farjallah خبرنگار روزنامه فرانسوی زبان لبنانی L'Orient-Le Jour با حسن بهشتی پور در باره تاثیر مذاکرات روسیه با آمریکا بر ایران

در صورت توافق آمریکا و روسیه بر سر راه حل اوکراین ، مشارکت راهبردی روسیه و ایران تا چه اندازه برقرار خواهد بود؟

مشارکت ایران و روسیه راهبردی نیست و این غلط رایج است در خبرها است، روابط ایران و روسیه فعلا حداکثر در سطح همکاری های راهبردی است و این با شراکت راهبردی تفاوت اساسی دارد

مناسبات ایران و روسیه همیشه از مناسبات هر دو طرف با آمریکا تاثیر پذیرفته است اما این به معنای ان نیست که پیمان همکاری 20 ساله ای که اخیرا در مسکو امضاء شد با بهبود مناسبات روسیه با آمریکا کنار گذاشته می شود. به نظر می رسد روسیه حتی وقتی با آمریکا روابط خوب هم برقرار کند نمی تواند جایگاه منطقه ای و ژئو پلیتیک ایران را نادیده بگیرد .

ایران تا چه حد در مذاکراتی که بین روسیه و آمریکا انجام می شود، یک ابزار چانه زنی است؟

به دلیل جایگاه ژئو پولیتیکی ایران در منطقه خاورمیانه همیشه ایران یک برگ برنده برای طرفی بوده که با این کشور مناسبات خوب داشته است و این مساله به روسیه محدود نیست چنانکه زمانی در دوران حکومت پهلوی آمریکا از برگ بنده ایران در دوران جنگ سرد علیه شوروی استفاده می کرد . در مورد مناسبات چین و امریکا هم ایران نقش دارد .

- ایران چه پیشنهادی می تواند به روسیه بدهد تا پس از امضای توافق آمریکا و روسیه در صحنه بین المللی منزوی نشود؟

بخشی ازجایگاه ایران در منطقه و جهان به خاطر موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه است و بخش دیگری از ان نتیجه سیاستهای مستقلی است که این کشور به‌دست آورده است این جایگاه را نه روسیه و نه آمریکا به ایران نداده اند. بنابراین روسیه یا آمریکا نمی توانند این جایگاه را از ایران در منطقه بگیرند. علاوه بر این روسیه به دلیل آنکه می خواهد همچنان با ایران روابط سیاسی ، امنیتی و نظامی خود را حفظ کند تا در برابر آمریکا قدرت مانور بیشتری داشته باشد بنابراین بعید می دانم به اجرای سیاست تحریم حداکثری ایران کمک کند. ضمن آنکه بر فرض محال اگر روسیه چنین کرد حجم مناسبات اقتصادی ایران با روسیه در سال کمتر از سه میلیارد دلار است بنابراین همراهی احتمالی روسیه با آمریکا تاثیر تعیین کننده برای اقتصاد ایران نخواهد داشت

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «مردم سالاری»تشریح کرد

گروه سیاسی - مانیا شوبیری: به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«حسن بهشتی پور» کارشناس ارشد مسائل بین الملل در گفتوگو با «مردم سالاری» معتقد است باید در کشور گفتوگوی ملی شکل بگیرد در مورد اینکه با ‌آمریکا چه باید کرد، مقام معظم رهبری دستور دادند که مذاکره نکنید، خیلی خوب مذاکره را کنار می‌گذاریم، حالا ما مذاکره نکنیم چیکار باید بکنیم؟ وی معتقد است در کشور ما جناحی و گروهی تصمیم گرفتن و منافع ملی را قربانی گرایش‌های جناحی و گروهی کردن متاسفانه یک روال است، اما وقت آن رسیده است که افراد به دور از اینکه اصلاح طلب هستند یا اصولگر، کارشناس اگر هستند دور هم گفتوگو کنند، با این هدف که به یک راه حل مشترک برسیم.

در ادامه مشروح گفتوگوی «مردم سالاری» با حسن بهشتی پور را می‌خوانید:

روزنامه تجارت 29 بهمن 1403

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگوی تفصیلی با »تجارت« مطرح کرد

حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد مسائل بین المل در گفت وگوی تفصیلی با روزنامه تجارت به مجموعه ای از پرسش ها پاسخ داده است.

دیدگاه ترامپ و اروپا بر سر کم و کیف صلح اوکراین متعارض است

دونالد ترامپ در پی اجرای سیاست نخست آمریکا درعرصه سیاست خارجی است. از نگاه ترامپ آمریکا تا کنون هزینه های گزافی را برای جنگ اوکراین صپرف کرده است. او حال می خواهد به این هزینه ها پایان ببخشد که راهش نیز پایان جنگ اوکراین است. دولت جدید آمریکا قصد دارد روسیه را برای پذیرش صلح راضی کند اما واقعیت این است که مسکو تنها در صورتی که مناطق اشغال شده در شرق اوکراین و شبه جزیره استراتژیک کریمه را در اختیار داشته باشد، حاضر به پذیرش صلح خواهد بود. اروپا و آمریکا بر سر صلح در اوکراین اختلاف نظر دارند. اروپایی ها بر این باور هستند که پیروزی روسیه در اوکراین، پایان جنگ طلبی و زیاده خواهی روس ها نخواهد بود، بلکه اساسا اوکراین می تواند مقدمه ای برای توسعه طلبی ارضی مسکو به سمت شرق و حتی غرب اروپا باشد. آن ها می گویند باید محکم برابر پوتین ایستادگی کرد. در سوی مقابل مهم ترین خواسته روسها عدم عضویت اوکراین در ناتو و باقی ماندن در مناطق تحت اشغال است.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا ۲۸ / ۱۱ / ۱۴۰۳

در ارتباط با سفر عراقچی به عمان و احتمال میانجی‌گری عمان میان ایران و آمریکا گفت: راه مذاکره با آمریکا الان بسته شده است. عمان فعلا در این مورد کمکی نمی‌تواند انجام دهد، باید دو طرف خودشان راضی به گفت‌وگو و مذاکره باشند که آن کشور نقش‌آفرینی کند. مثل سال ۱۳۹۰ که زمینه مذاکره آقای خاجی و برنز را فراهم کرد و یک زمینه‌ای مهیا شد برای گفت‌وگوهای ۱۳۹۱ و بعد هم برجام اتفاق افتاد. در این سفر، بیشتر مسائل مربوط به روابط دوجانبه بین ایران و عمان و توسعه روابط با همسایگان مطرح است. در رابطه سفر عباس عراقچی به عمان و دستاوردهای احتمالی این سفر و مطرح شدن مجدد نام مسقط به عنوان میانجی میان ایران و آمریکا، عنوان کرد: به نظر می‌رسد هدف آقای عراقچی از این سفر، شرکت در کنفرانس اقیانوس هند باشد و همچنین مذاکرات دوجانبه‌ در دستور کار خواهد بود. فکر می‌کنم با توجه به اینکه اساسا رهبری مذاکره با ایالات متحده را ممنوع اعلام کرده‌اند، جایی برای میانجی‌گری عمان یا قطر و سایر کشورهایی که قبلا اعلام آمادگی کرده بودند، باقی نمانده است.

حسن بهشتی پور

یادداشت صفحه اول روزنامه تعادل پنج شنبه 25 بهمن 1403

رفتارهايی که ترامپ پس از به دست گرفتن ساختار قدرت در امريکا در نظام بين‌الملل انجام مي‌دهد به اندازه‌اي غيرمتعارف و خام است که تعجب همگان را در پي داشته است. البته شخصا از موضع‌گيري‌هاي ترامپ تعجب نمي‌کنم چون ترامپ رييس‌جمهوري عادي و مبتني بر برنامه بين‌المللي نيست و تصور مي‌کند چون امريکا قدرت دارد، مي‌تواند نظام بين‌المللي را در همه ابعاد به چالش بکشد.

متاسفانه چون اتحادي هم از سوي قدرت‌هاي جهاني عليه امريکا شکل نگرفته، ترامپ به رفتارهاي خود ادامه مي‌دهد. مثلا اگر چين و هند با کانادا و مکزيک و اروپا اتحادي تشکيل مي‌داد و پاسخ ياوه‌هاي ترامپ را در عمل مي‌داد، مي‌توانستند رييس‌جمهور امريکا را مجبور به تجديدنظر در اين سياست‌هاي غيرمتعارف کنند. البته هر کدام از کشورها به صورت تک ‌تک واکنش‌هايي نشان دادند و در برابر تعرفه‌گذاري غيرمعقول امريکا، تهديد به افزايش تعرفه کرده‌اند. يا دانمارک که جزاير گرينلند را در خطر ديده و بخشي از قدرت نظامي خود را افزايش داده و مکزيک که اعلام کرده مي‌تواند موج مهاجرت مکزيکي‌ها را بگيرد و... اما اين نوع اقدامات به هيچ‌وجه در برابر دستورات نامتعارف ترامپ بازدارنده نخواهد بود. تجربه ثابت کرده که اين واکنش‌ها اثري روي ترامپ ندارد. در صحنه بين‌المللي وقتي رييس‌جمهور امريکا به خود اجازه مي‌دهد، دادگاه بين‌المللي کيفري لاهه که ۱۲۵ کشور عضو آن هستند را تحريم کرده، از سازمان بهداشت جهاني و همچنين از پيمان مرتبط با آلودگي هوا خارج شود، نشان‌دهنده پايبند نبودن او به هيچ چارچوب و ساز و کاري قانوني در روابط بین الملل است.

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایرنا:

تهران- ایرنا- حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در خصوص سیاست جدید رئیس‌جمهور ایالات متحده در قبال ایران گفت: در بخشنامه امضا شده توسط رئیس جمهور آمریکا نکات مهمی در خصوص تحریم‌های ایران وجود دارد و اینگونه نیست که مساله مهمی نباشد اما تهران می‌تواند از ابراز تمایل شفاهی ترامپ برای گفت‌وگو و نه الزاما مذاکره استفاده کند.

به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، شامگاه سه‌شنبه -۱۶ بهمن- (به وقت تهران) بخشنامه‌ای را درباره آینده سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران امضا کرد. بخش‌نامه‌ای که به معنای تداوم و تشدید فشار علیه ایران در بخش‌های مختلف است. رئیس‌جمهور آمریکا در زمان امضای این سند که با حضور نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در آمریکا همزمان بود؛ ضمن تکرار ادعاهای پیشین علیه ایران، سیگنال‌های متناقضی از خواسته‌های خود به تهران ارسال کرد. مواضع اعلامی و اعمالی رئیس جمهور آمریکا در قبال ایران تاکنون با هم متفاوت بوده اما این تناقض با واکنش ها و تحلیل‌های مختلف در میان کارشناسان و تحلیل‌گران ایرانی روبه‌رو شده است. ( ایرنا به منظور بررسی نگاه‌ها و رویکردهای متفاوت نسبت به مقوله حساس و پرمخاطب «مذاکره یا عدم مذاکره» با دولت جدید در ایالات متحده و مولفه‌های دخیل در هرکدام از این دو مسیر با کارشناسان متفاوت گفت‌وگو کرده است. طبیعی است که دیدگاه‌های ابراز شده در این گفت‌وگوها الزاما به معنای تایید آنها توسط خبرگزاری نیست.) در همین رابطه و برای ارزیابی این اقدام رئیس جمهور ایالات متحده با «حسن بهشتی‌پور»، تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کردیم. در ادامه مطلب می خوانیم :

نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با حسن بهشتی‌پور

یک تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت: می‌شود در سطوحی مانند وزرای خارجه و کارشناسان دیدارهایی میان مقامات ایرانی و آمریکایی رخ دهد.

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

نامه‌نیوز - دونالد ترامپ در عین حال که فرمان فشار حداکثری بر ایران را امضاء کرده اما سخن از مذاکره می‌زند. او به نوعی انگار می‌خواهد دو سیاست مذاکره و فشار را با هم پیش ببرد. حالا پرسش آن است نتیجه چنین سیاست دوگانه‌ای چه می‌شود؟

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «ترامپ دستور فشار حداکثری و تشدید تحریم‌ها علیه ایران را امضا کرده اما در عین حال گفته است که می‌خواهم با رئیس‌جمهور ایران دیدار کنم و ایران نباید به بمب هسته‌ای دست یابد. ایران خیلی پیش از این اعلام کرده بود که دنبال بمب هسته‌ای نیست؛ به این دلیل می‌شود در سطوحی مانند وزرای خارجه و کارشناسان دیدارهایی میان مقامات ایرانی و آمریکایی رخ دهد. خواسته ترامپ آن است که ایران به سلاح هسته‌ای دست نیابد. برجام هم در همین جهت تنظیم شده بود و نه حالا که در آینده هم دنبال سلاح هسته‌ای نخواهد بود و فتوای مقام معظم رهبری هم مؤید همین موضع است».

در تحلیل سیاسی توجه به کاربرد واژگان و مفاهیم از دو جنبه بسیار اهمیت دارد: اول از لحاظ معنا و مفهوم واژه‎ای که به کار برده می شود، دوم از جنبه جایی که آن واژه یا مفهوم در بین کلمات دیگر و جملات دیگر قرار می گیرد. یکی از آفت های بزرگ تحلیل سیاسی درک اشتباه از واژه مورد نظر توسط تحلیل‌گر و یا قرار دادن آن مفهوم یا واژه در جای نامناسب آن است . در مواردی این خطای ظاهرا کوچک به نوعی به زیان بزرگ منتهی می شود . البته بستگی دارد در چه زمانی و توسط چه کسی در کجا چنین برداشت غلطی یا کاربرد نادرستی در متن تحلیل استفاده شده باشد .

این مقدمه برای این نوشتم تا درمورد یادداشت اجرایی( Executive Memoranda) ترامپ که در روز سه شنبه 16 بهمن ماه صادر کرد این توضیح ضروری را در باره مفهومی که به کار برده شده است ارائه کنم .

مفهوم یادداشت اجرایی در فرهنگ لغت حقوقی در آمریکا چنین تعریف شده است: « به یک دستورالعمل یا راهنمایی صادر شده توسط رئیس جمهور یا یک مقام عالی‌رتبه دولتی اشاره دارد که نیاز به انتشار رسمی و عمومی ندارد. این یادداشت‌ها معمولاً در محدوده دستگاه‌های اجرایی دولت باقی می‌مانند و به عنوان دستورات داخلی شناخته می‌شوند.»

ترامپ در دولت قبلی خود پس از خروج از برجام در اردیبهشت 1397 به منظور اتخاذ فشار حداکثری بر ایران فرمان اجرایی ( Executive Order) صادر کرده بود. با توجه به تعریفی که در فرهنگ حقوقی در آمریکا از این مفهوم می شود:« فرمان اجرایی یک دستور رسمی است که توسط رئیس جمهور ایالات متحده صادر می‌شود و تأثیر قانونی دارد. این دستورات معمولاً بر اساس اختیارات قانونی رئیس جمهور صادر می‌شوند و باید به طور رسمی منتشر شوند.» از آنجا که فرمان‌های اجرایی برای اجرای قوانین موجود، تعیین سیاست‌های جدید، و یا هدایت دستگاه‌های دولتی به انجام وظایف خاص استفاده می‌شوند در حالی که یادداشتهای اجرایی معمولاً برای تعیین سیاست‌های داخلی، تعیین روش‌ها و راهبردهای اجرایی، و ارتباطات داخلی مانند آئین نامه های اجرایی درون ادارات دولتی استفاده می‌شوند، می توان چنین برداشت کرد که از لحاظ حقوقی دستور ترامپ درمورد تمدید فشار حداکثری به ایران که دیروز صادر شد چون در قالب یادداشت اجرایی صادره شده بار حقوقی کمتری نسبت به دستور قبلی او دارد. پس احتمالا او با این تفاوت در رویه قبلی خواسته نشان دهد قصد ندارد از همان شیوه قبلی شکست خورده استفاده کند بلکه می خواند ابتدا با ایران برخورد تندی نداشته باشد و سخت نگیرد تا زمینه سازی برای مذاکره احتمالی داشته باشد. اگر این برداشت درست باشد پس ترامپ در عمل توپ بازی را به زمین ایران پرتاب کرده است تا نشان دهد که اهل انعطاف است و می تواند این دستورالعمل را که از لحاظ حقوقی بار کمتری نسبت به فرمان اجرایی دارد تغییر دهد همچنین با اعلام آمادگی برای تماس با مسئولین ایرانی و گفتگو با رئیس جمهور ایران می خواهد این پیام را منتقل کند که او برخلاف اردیبهشت 1397 که با نقشه اسرائیل از برجام خارج شد، اسیر بازی نتانیاهو برای برهم زدن هر نوع توافقی با ایران نیست . حالا باید دید ترامپ در عمل چه می کند

روزنامه اعتماد در راستاي واکاوي محور رايزنیها و تحولات احتمالي بعد از انجام ديدار مهم ميان ترامپ و نتانياهو با حسن بهشتی پور ، پژوهشگر مسائل بين‌الملل گفت‌وگو کرده است.

بهشتی پور تاکيد کرد که مواردي چون آتش‌بس در غزه و وضعيت حماس و همچنين آينده برنامه هسته‌اي ايران در کانون توجه‌ها و رايزنیها دو نفرقرار دارد، با اين همه به باور اين کارشناس، فارغ از نزديکي نتانیاهو و ترامپ هر دو بازيگر، اختلاف‌نظرهايی هم دارند و این مانع از توافق قاطع آنها در همه زمینه ها خواهد شد. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه میخوانيد:

ارزيابي شما از سفر نتانياهو به واشنگتن و حضور در کاخ سفيد به عنوان اولين مهمان دونالد ترامپ در دولت دوم چيست؟ با لحاظ کردن شرايط کنوني خاورميانه اين ديدار ممکن است چه سيگنال‌هايي را به بازيگران ثالث چون ايران مخابره کند؟

به اعتقاد من بزرگ کردن اين ديدار از نگاه رسانه های همسو با اسرائیل بيشتر جنبه تبليغاتي دارد. دليل آن نيز به سرخوردگیهاي شديد نتانياهو از عدم موفقيت در ملاقات با بايدن بازمی‌گردد، چراکه بايدن در مقاطع مختلفي نتانياهو را به خاطر سياست‌هاي او بايکوت کرده بود. اما مناسبات ترامپ با نتانياهو متفاوت از بايدن است. از طرفي ترامپ، با خودشيفتگي خاصي که در درونش دارد، از اين موضوع فرصت‌سازي خواهد کرد. اما مهم‌تر اينکه بدون شک، آينده خاورميانه و تحولات پس از آتش‌‌بس در غزه مهم‌ترين محور گفت‌وگوي ترامپ و نتانياهو خواهد بود. واقعيت اين است که نتانياهو با شخصي روبه‌رو است که وعده‌هاي زيادي میدهد بدون اينکه توجه کند چقدر میتواند وعده‌ها را محقق سازد.

سكوت ترامپ در قبال ايران، نشانه تغيير رويكرد رييس‌جمهوري امريكا نيست

حسن بهشتي‌پور در پاسخ به اين سوال «اعتماد» كه اساسا چه تحليل و ارزيابي مي‌توان از فعل و انفعالات اخير دونالد ترامپ در روزهاي ابتدايي دولت دوم او مشخصا در رابطه با ايران داشت، گفت: اول اينكه تحليل‌هايي در باب رويكرد احتمالي ترامپ درخصوص پيگيري مذاكره با ايران مطرح شده و همچنين تعبير مثبت سكوت رييس‌جمهور امريكا تحليلي واقع‌بينانه نيست و ‌‌نمي‌توان بر‌مبناي فكت‌هاي موجود در اين زمينه گمانه‌زني‌هاي دقيق ارايه كرد، زيرا به نظر می رسد رئیس جمهوری آمریکا سیاست ابهام را درقبال ایران در پیش گرفته است . باید توجه داشت در تحلیل رفتار رهبران کشورها نمی توان براساس اتفاقات نيفتاده شرايط را تبيين کرد. معمولا تحليل‌‌ها بايد برمبناي اقداماتي كه انجام شده است، صورت گيرد و واقعيت اين است كه نمي‌توان به‌ طور قطع رويكرد رييس‌جمهوري امريكا را فعلا پيش‌‌بيني كرد. زیرا ترامپ فردي غيرقابل پيش‌بيني است كه موضع‌گيري‌هاي او تاكنون ساختارشكنانه بوده است. تحليلگران ممكن است از اين جهت خوش‌بين باشند كه او در قبال ايران به رويكردي ساختارشكنانه متوسل نشده است، اما این ملاک دقیقی برای پیش بینی سیاست دولت ترامپ در قبال ایران نیست .

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل فرمان اجرایی ترامپ را درس عبرتی برای جریان‌هایی عنوان کرد که وابستگی و تکیه خود را به دولت‌های خارجی داده‌اند و گفت: این اقدام به منظور تجدید ارزیابی و تنظیم مجدد کمک‌های خارجی انجام می‌شود و به این ترتیب، جریان پول‌های دولتی اختصاص یافته به برنامه‌های اپوزیسیون ایران نیز متوقف خواهد شد. اپوزیسیون ایران امیدوار بود که با روی کار آمدن ترامپ، موقعیت حکومت ایران در شرایط دشواری قرار بگیرد. اما با توقف کمک‌ها، این امیدها عملاً با مشکل مواجه شده است. بهشتی‌پور با اشاره به نقل قول مارک روبیو، وزیر خارجه جدید امریکا درباره اجرای این فرمان گفت: وزیر خارجه امریکا عنوان کرده است که هدف از این بازنگری پاسخ به سه سؤال کلیدی است: آیا امریکا با این کمک‌ها امن‌تر می‌شود؟ آیا قوی‌تر می‌شود؟ و آیا مرفه‌تر می‌شود؟ این سؤالات تعیین‌کننده خواهند بود و آیا کمک‌های امریکا به متحدانش ادامه خواهد یافت یا خیر.
وی خاطرنشان کرد: بحث اصلی این است که اتکا به قدرت‌های خارجی آینده‌ای جز شکست به همراه نخواهد داشت. چه آنهایی که به دنبال سرنگونی دولت‌ها هستند و چه دولت‌های مستقر که برای مقابله با سایر کشورها به قدرت‌های خارجی وابسته‌اند، هر دو در نهایت متضرر خواهند شد. تاریخ نشان داده است که قدرت‌های خارجی بیشتر به دنبال منافع خود هستند و در مواقع حساس، دولت‌های ضعیف را قربانی می‌کنند.

حسن بهشتی‌پور کارشناس ارشد سیاست خارجی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا:

می‌توانیم با قدرت پای میز مذاکرات برویم

اگر ما عملاً مذاکره با آمریکا را انجام ندهیم، راه دستیابی به لغو تحریم‌ها را برای خود مسدود می‌کنیم که این موضوع به نظر من مشکلات ما را مضاعف می‌کند. مذاکرات غیر مستقیم به نوعی اتلاف وقت محسوب می‌شود و نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.

بهشتی پور درباره ارزیابی خود از اظهارات اخیر ترامپ در خصوص مذاکره با ایران، احتمال توافق و مذاکره مستقیم ایران و آمریکا، گفت: به نظر من، بحث روشنی وجود دارد که اصولاً دیپلماسی بدون مذاکره معنا ندارد. اگر ما معتقد به وجود راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات روابط ایران و آمریکا هستیم، این راه‌حل‌ها باید از طریق مذاکره پیگیری شود، مگر اینکه ما نظرمان این باشد که مشکلات ایران و آمریکا هرگز حل نخواهد شد.

وی با بیان اینکه عمده مشکلات ناشی از تحریم‌ها به آمریکا مرتبط است، تصریح کرد: اگر ما عملاً مذاکره با آمریکا را انجام ندهیم، راه دستیابی به لغو تحریم‌ها را برای خود مسدود می‌کنیم که این موضوع به نظر من مشکلات ما را مضاعف می‌کند. در دوره آقای رئیسی، به سمت مذاکرات غیرمستقیم رفتیم که روند مذاکرات غیر مستقیم زمان بیشتری را صرف می‌کرد و در انتقال پیام‌ها ممکن بود سوء تفاهم‌هایی به وجود آید که ما پیام‌ها را از طریق اتاق‌های مجاور به عمانی‌ها بگوییم و آن‌ها به آمریکایی‌ها منتقل کنند. واقعاً این روش چه سودی برای ما داشت؟ به گفته مسئولان، چون آمریکا از برجام خارج شده و ما اعلام کردیم که مادامی که آمریکا به برجام برنگردد، با این کشور مذاکره نخواهیم کرد، مذاکرات غیرمستقیم به نوعی اتلاف وقت محسوب می‌شد و نتیجه‌ای در بر نداشت.

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

ویژگی مهم دونالد ترامپ این است که می‌خواهد نشان دهد غیرقابل پیش‌بینی است و با تصمیم‌های ساختارشکنانه سعی می‌کند در اخبار مطرح باشد.

نورنیوز-گروه سیاسی: آدم‌هایی که کیش شخصیت دارند یکی از ویژگی‌هایشان همین است که از مطرح بودن در اخبار لذت می‌برند و یکی از راه‌هایی که در خبرها مطرح باشند این است که موضع‌گیری غیرمتعارف راجع به تحولات مختلف داشته باشند.

مثلا در روز اول تحلیف اعلام کرده که می‌خواهد فرمان‌های فوری صادر کند و یک بخشی از فرمان‌های بایدن را لغو کند و یکسری فرمان‌های جدید اعلام کند که بخشی از آن مربوط به ممانعت از ورود مهاجرین به آمریکاست. اعمال سختگیری‌های جدید و اخراج یکسری افرادی که غیرقانونی دارند در آمریکا زندگی می‌کنند، با اینکه اقتصاد آمریکا به این افراد نیاز مبرم دارد.

درحقیقت قضاوت درباره فردی که هر روز و هر زمان ممکن است یک تصمیم جدید بگیرد، سخت است هرچند اصولی هم برای خودش دارد. مهم‌ترین این اصول همان اول آمریکا و همه چیز برای آمریکاست و همین امر باعث شده که با متحدان نزدیک خودش مثل کانادا و مکزیک که در پیمان‌های مختلف وابستگی دارند، دچار مشکل شود.