روش تحلیل سیاسی

پیامدها برای آذربایجان، ارمنستان و ایران

نوشته :حسن بهشتی پور

اختصاصی برای ایراس

مقدمه

پس از جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰)، بند نهم توافق ۱۰ نوامبر موضوع «رفع انسداد مسیرهای حمل‌ونقل» را مطرح کرد. آذربایجان این بند را مبنای مطالبه‌ی «راه‌گذر زنگزور» برای اتصال زمینی به نخجوان دانست، در حالی‌که ارمنستان همواره بر این تأکید داشت که مسیر باید تحت حاکمیت و کنترل خود باقی بماند. در اوت ۲۰۲۵، با میانجی‌گری آمریکا و حضور مستقیم دونالد ترامپ، توافقی موسوم به «راه ترامپ» یا TRIPP شکل گرفت. بر اساس اعلام رسمی، مسیر پیشنهادی تحت حاکمیت ارمنستان خواهد ماند، اما توسعه و بهره‌برداری از زیرساخت‌ها به کنسرسیومی به رهبری آمریکا سپرده می‌شود؛ اگرچه جزئیات دقیق ترکیب این کنسرسیوم و میزان وابستگی آن به دولت آمریکا هنوز به طور کامل روشن نیست. این تغییر، معادله‌ی حقوقی و سیاسی موضوع را دگرگون کرده است.

در مطلب پیش رو سعی کردم موضوع «دسترسی بدون مانع آذربایجان به نخجوان» را در توافق اخیر از نگاه سه کشور منطقه یعنی ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، در ابعاد حقوقی، سیاسی و امنیتی تحلیل کنم.

نوشته حسن بهشتی پور

در فضای رسانه‌ای ایران، برخی تحلیلگران و کارشناسان خواستار اقدام نظامی پیش‌دستانه علیه جمهوری آذربایجان شده‌اند، با این فرض که این کشور در حملات اخیر رژیم اسرائیل علیه ایران نقش پشتیبانی‌گر داشته است. این دیدگاه، فارغ از پیامدهای راهبردی‌اش، بر پایه شواهدی ارائه می‌شود که هنوز اعتبار رسمی و امنیتی نیافته‌اند. از این رو، نقد آن نه تنها ضروری، بلکه برای پرهیز از تصمیمات واکنشی حیاتی است.

از منظر تحلیلی، سه فرض را می‌توان درباره نقش احتمالی جمهوری آذربایجان در حملات اسرائیل مطرح کرد:

فرض اول – نفی همکاری و استفاده از خاک یا آسمان آذربایجان

این همان موضع رسمی دولت باکو است که صریحاً هرگونه استفاده از پایگاه، زیرساخت یا حریم هوایی این کشور توسط اسرائیل را رد می‌کند. بر اساس این فرض، اسرائیل حملات خود را از مسیر دیگری انجام داده و جمهوری آذربایجان هیچ نقشی در آن نداشته است.

حسن بهشتی‌پور

در دنیای امروز، ساختاری كه در قابش شاهد عبور از نظم تك قطبی به سوی نظم چند قطبی هستیم، اختلافاتی میان نظریه‌پردازان در باب اینكه آیا جهان به سمت چندقطبی شدن پیش می‌رود یا به سمت بی‌قطبی شدن مطرح است. اما واقعیت این است كه هم‌اكنون در دوران گذار قرار داریم. در این دوران، نقاط عطف مختلفی به وجود آمده است، در همین راستا می‌توان به حمله روسیه به اوكراین، عملیات 7 اكتبر و اقدامات جنایتكارانه اسراییل در طول یك سال گذشته اشاره كرد. در این چارچوب، بحث اصلی این است كه آیا همكاری‌های منطقه‌ای می‌تواند نقش موثری در مدیریت این شرایط و دوران گذار ایفا كند یا خیر؟ در جهانی كه قطب‌بندی میان كشورها وجود ندارد یا نظام بین‌الملل در حال حركت به سمت چندقطبی شدن و همكاری‌های منطقه‌ای است، كشورها به صورت خوشه‌ای و از طریق نظام‌های همكاری متعددی در ارتباط هستند. بخشی از همكاری‌های منطقه‌ای كه در این قاب می‌تواند به‌طور موثر شكل بگیرد، همكاری‌ها ی‌حوزه قفقاز جنوبی است. نشست اخیر 3+3 در خصوص مسائل موجود در حوزه قفقاز جنوبی، از مدت‌ها قبل توسط تركیه سازماندهی شده است. همكاری میان بازیگران حاضر در این نشست كه در چارچوب 3+3 شكل گرفته، براساس ایده‌ همكاری و تعامل میان سه كشور ایران، روسیه و تركیه با سه كشور آذربایجان، گرجستان و ارمنستان قابل تبیین است.

بهشتی‌پور: موضع روسیه درباره کریدور زنگزور باید مشخص شود

جلوگیری از جنگ و چالش زنگزور روی میز مذاکره روسای جمهور دو کشور

درست است که نتانیاهو و پوتین از سال های خیلی قبل با یکدیگر روابط شخصی نیز داشته اند ولی اخیرا بر سر قضیه حمایت اسرائیل از اوکراین یک مقداری روابط بین روسیه و اسرائیل شکرآب و سرد شده است.

جواد مرشدی: رئیس جمهور به مناسبت بزرگداشت سیصدمین سالگرد مختومقلی فراغی شاعر شهیر ترکمن به ترکمنستان سفر کرد. اما مهم‌تر از این مناسبت، گفت و گوی رئیس جمهور ایران با رئیس جمهور روسیه است که هم‌زمان با چالش فزاینده میان جمهوری اسلامی ایران و اسراییل و نیز آتش زیرخاکستر و بحران زنگزور، از اهمیت مضاعفی برخوردار است.

دیدار مهمی که نزد افکار عمومی این سوال را متبادر می کند که با توجه به تنش های موجود میان ایران و اسرائیل از یک سو و روابط دوستانه پوتین و نتانیاهو از سوی دیگر، آیا پوتین حاضر به میانجی گری برای ایجاد آرامش در منطقه خواهد شد.

همچنین با توجه به حمایت روسیه از ایجاد کریدور "زنگزور" و مخالفت صریح ایران از ایجاد این دالان آیا این دیدار به شفافیت موضع روس ها در این خصوص خواهد انجامید؟

اینکه در دیدار رئیس جمهور با پوتین چه مسائلی در اولویت خواهد بود و چه دستاوردی حاصل خواهد شد سوالی بود که از حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل پرسیدیم. مشروح این گفتگو را بخوانید:

حسن بهشتی پور در گفتگو با رویداد۲۴:

منافع ایران، روسیه، و غرب در کریدور آذربایجان چیست؟

ایران اجازه نمی‌دهد مرزهایش با ارمنستان تغییر کند

بهشتی پور کارشناس سیاست خارجی می‌گوید مسئله کریدور زنگزور این است که آذربایجان می‌تواند از جاده‌های ارمنستان استفاده کند اما می‌خواهد با حمایت روس‌ها این مرز را تغییر دهد و حاکیمت ملی ارمنستان را نقض کند.

رویداد۲۴ | زینب غبیشاوی: اخیرا مسئله کریدور زنگزور واقع در ارمنستان محل بحث شده است. آذربایجان برای دسترسی به نخجوان باید از مسیر ارتباطی ارمنستان عبور کند اما در اقدامی بی‌سابقه و نقض حاکمیت ملی ارمنستان، اعلام کرده می‌خواهد این کریدور را تغییر دهد. روسیه تاکنون از این اتفاق حمایت کرده است و ایران نیز در مخالفت با آن موضع جدی و قاطعانه گرفته است، چرا که این مرز برای ایران یک مرز استراتژیک است. حسن بهشتی‌پور کارشناس سیاست خارجی در گفتگویی با رویداد۲۴، درباره این مرز و منافع کشورها توضیحات کاملی را ارائه کرده است که در ادامه بخش‌‌های مهم این گفتگو را می‌خوانید:

یک کارشناس مسائل قفقاز گفت: اخیرا ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، پس از ماه‌ها اختلاف و تنش در روابط دو کشور، در مسکو دیدار کردند. کرملین، ویدیویی از این دیدار منتشر کرد که در آن پوتین خطاب به پاشینیان گفت که روابط دوجانبه با موفقیت در حال گسترش است.

حسن بهشتی‌پور در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: «اگرچه نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان که از سال 2018 به این سمت منصوب شد، سیاست نزدیک شدن به غرب را در دستور کار قرار داد. اما در واقع، وی هیچگاه ضد روس نبوده است. زیرا برخی علاقه‌مند هستند وی را ضد روس معرفی کنند، اما واقعا اینطور نیست.»

دولت تفلیس به دنبال رابطه با شرق و غرب است

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

خبرگزاری ایلنا 15 اردیبهشت 1403

کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: تظاهرات خیابانی در گرجستان عموماً یکی از ابزارهای فشار بر دولت است اما این دفعه به دلیل موضع قدرتمند حزب حاکم بعید است که دولت سرنگون شود.

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در تشریح دلایل اعتراضات شهروندان گرجستان به قانون عوامل خارجی گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از هر چیز باید توجه داشت که نخست‌وزیر گرجستان در واقع از سوی پارلمان این کشور انتخاب می‌شود که دارای قدرت بالایی است. در مقابل حزب رویای گرجستان که اکثریت پارلمان را در دست دارد به اصطلاح طرفدار رفع تنش با روسیه است؛ چراکه دولت‌هایی که از سال ۲۰۰۳ در گرجستان به قدرت رسیدند عمدتاً مخالف شدید روسیه بودند و اساساً این دولت با شعار عادی‌سازی روابط با روسیه به قدرت رسید و معتقدند به دلیل همسایگی با روسیه به عنوان کشور همسایه باید روابط خوبی با گرجستان داشته باشند. سوابق نخست‌وزیر فعلی گرجستان نشان می‌دهد که او اساساً روس‌هراس نیست ولی چون به اصطلاح مخالف تنش در روابط با روسیه است، به حمایت از مسکو متهم شده است.

مصاحبه با خبرنگار نشریه و پلتفرم Caucasus Watch

1- گفته میشود که در درگیری ارمنستان و آذربایجان، روسیه یکی از طرفهای درگیری بوده است . نقش ایران در این میان در قفقاز را چگونه میبینید؟

نمی دانم چه کسانی می گویند روسیه یکی از طرفهای درگیری بوده است آنها باید روشن کنند روسیه کدام بوده طرف آذربایجان بود یا ارمنستان؟ بعد بر اساس کدام قرائن و فکتها چنین ادعایی را مطرح کردند. آیا نتیجه جنگ به سود روسیه بود یا موجب حضور کتر روسیه در قفقاز جنوبی شد؟ آیا نتیجه جنگ به استقرار روسیه در قره باغ منتهی شد؟ اگر چنین می شد می توانستیم حدس بزنیم روسیه برای تثبیت موقعیت خود در قره باغ و نیز برای گوشمالی دادن به پاشینیان از طرف آذربایجان حمایت کرده است اما هیچ فگکتی در این مورد بنده سراغ ندارم

گفتگو خبرنگار شورای راهبردی آنلاین با حسن بهشتی پور

گفتگو: یک کارشناس مسائل روسیه و قفقاز با بیان اینکه روسیه عملکرد دولت پاشینیان را قبول ندارد و اقداماتی را که در حمایت از دولت او و مورد انتظارش باشد، انجام نمی‌دهد، تاکید کرد: تنش ها در روابط مسکو و ایروان بلند مدت نیست و روسیه منتظر است تا تغییراتی که انتظار دارد، در انتخابات بعدی ارمنستان ایجاد شود و تیم جدیدی در مدیریت این کشور به قدرت برسد که اگر رابطه نزدیکی با روسیه نداشته باشد، حداقل حامی غرب نیز نباشد. اکنون روسیه تلاش می‌کند با جناح‌های مخالف پاشینیان در ارمنستان کار کند.

حسن بهشتی پور با بیان اینکه باید روابط روسیه و ارمنستان را از روابط این کشور با شخص پاشینیان، نخست وزیر فعلی و دولت او جدا دانست، خاطرنشان کرد: روسیه از عملکرد آقای پاشینیان ناخشنود است و انتقادات جدی نسبت به نزدیک شدن او به اتحادیه اروپا در درجه اول و بعد آمریکا دارد. اما مساله این است که روابط این دو کشور، جنبه‌های بسیار گسترده و مهم سیاسی، اقتصادی، نظامی، امنیتی و فرهنگی دارد. ضمن اینکه مواضع مقامات روسیه از پوتین گرفته تا نخست وزیر و وزیرخارجه این کشور، نیز نشان می‌دهد که آنها همچنان روی ارمنستان به عنوان متحدی استراتژیک حساب می‌کنند.

وی ادامه داد: از آنجا که آنها عملکرد دولت پاشینیان را قبول ندارند، طبیعتا اقداماتی را که در حمایت از دولت او و مورد انتظار او باشد، انجام نمی‌دهند؛ اما به این معنا نیست که روسیه به طور کلی ارمنستان را کنار گذاشته و به خاطر پاشینیان همه روابط مهم راهبردی را که در 30 سال گذشته با ارمنستان داشته، نادیده می‌گیرد.

حسن بهشتی‌ پور کارشناس ارشد مطالعات قفقاز و روسیه در موسسه مطالعات اوراسیا (ایراس) در تهران ، درباره سفر اردوغان به نخجوان به یورونیوز می‌گوید: «آقای اردوغان بسیار کهنه‌کار تر و پخته‌تر از آقای علی‌اف است و هیجان‌زدگی علی‌اف را نیز ندارد. اردوغان می‌داند که تنها حامی ارمنستان، ایران نیست و در این زمینه امریکا و حتی فرانسه نیز بازیگران مهم و جدید قفقاز جنوبی هستند که مایلند وارد حیات خلوت روسیه در قفقاز شوند.»

او تاکید می‌کند: «حساب کار دست ترکیه هست که اگر بخواهد جنگی بر سر قفقاز شروع شود یک طرف حامیان ارمنستان ایران خواهد بود و طرف دیگر امریکا و فرانسه با توجه به لابی تاثیرگذاری که دیازپورای ارمنی در فرانسه دارد. بنابراین اینکه به صرف یک ادعای تاریخی از سوی آقای علی‌اف درباره منطقه‌ای که برای ایران و ارمنستان و حتی روسیه اهمیت فراوانی دارد بیایند و جنگی را شروع کنند، من فکر میکنم اردوغان اسیر چنین بازی نخواهد شد.»

حسن بهشتی‌‌‌‌پور، کارشناس مسائل قفقاز در پاسخ به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «آذربایجان در عملیات سال ۲۰۲۰ و در عملیات هفته گذشته برای آزادسازی مناطق اشغال‌‌‌‌شده‌‌‌‌اش وارد عمل شد و مناطقی از خاک خود را آزاد کرد.»بهشتی‌‌‌‌پور درباره احتمال حمله آذربایجان به استان سیونیک در جنوب ارمنستان گفت: «اگر چنین عملی صورت بگیرد، تجاوز به خاک کشور دیگر محسوب می‌شود؛ چون خود آذربایجان هم سال‌هاست که این منطقه را جزو ارمنستان پذیرفته اما چند سالی‌‌‌‌ است که الهام علی‌‌‌‌اف یکسری ادعاهای تاریخی درباره این منطقه مطرح می‌کند.»وی افزود: «این در حالی است که اگر قرار باشد این ادعاهای تاریخی مطرح شود هم در مورد نخجوان و هم در مورد ۱۷ شهر قفقاز، ادعاهای تاریخی بسیار وجود دارد. بنابراین برای باکو بهتر است که دست از تهدید کشور همسایه بردارد.» این کارشناس در پاسخ به این پرسش که آیا آذربایجان به استان سیونیک حمله می‌کند یا خیر گفت: «باکو می‌‌‌‌خواهد حمله کند اما نمی‌تواند. آذربایجان مخالفت جدی ایران و حتی روسیه را نسبت به این موضوع درک کرده و اگر حمله‌‌‌‌ای رخ دهد تمام معادلات جنوب قفقاز برهم می‌‌‌‌خورد.»

بهشتی‌پور در گفت و گو با خبرآنلاین

اسرائیل به دنبال کشاندن ایران به جنگ قراباغ است/

بی‌ثباتی در قفقاز جنوبی حضور آمریکا را در این منطقه بیشتر می‌کند

حسن بهشتی پور کارشناس اوراسیا به خبرآنلاین گفت: نقشه رژیم صهیونیستی این است که ایران را وارد جنگی ناخواسته در قفقاز کنند. در این بین تل آویو و آنکارا نیز باکو را برای حمله نظامی و اشغال سیونیک تحریک می کنند.

مهسا مژدهی: تنش‌ها در قفقاز به بالاترین میزان خود در سه سال گذشته رسیده است. جمهوری آذربایجان عزم خود را برای اشغال استان سیونیک جزم کرده و در این مسیر حمایت روسیه و ترکیه را دارد. ارمنستان اما با راه‌انداختن مانوری با حضور امریکا سعی دارد تا جلوی وقوع اتفاق را بگیرد. در این میان تهران تاکید کرده که هیچ‌گونه تغییر مرزی را در همسایگی خود نمی‌پذیرد و بر روی راهکارهای دیپلماتیک اصرار دارد. ایران رژیم صهیونیستی را متهم ردیف اول این ماجرا می‌داند. این رژیم که با باکو روابط اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای دارد تلاش می‌کند تا ارامش را در قفقاز تحت تاثیر قرار داده و ایران را تحت فشار قرار دهد. در خبرآنلاین با حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل اوراسیا در مورد وقایع اخیر در قراباغ به گفتگو نشسته‌ایم:

دندان تیز کردن روسیه برای گرجستان

پوتین در حال بازتعریف مفهوم اقتدار است

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل اوراسیا به خبرآنلاین گفت: روسیه به دنبال احیای روسیه‌ تزاری است. این خیلی خطرناک است چرا که با این برنامه‌، جغرافیای سیاسی منطقه به هم می‌ریزد. اما روس‌ها این دردسرها را اقتدار تلقی می‌کنند

ماهان نوروزپور: سال ۱۹۹۲ منطقه‌ای به نام اوستیای جنوبی از کشور گرجستان جدا شد و اعلام استقلال کرد. نه تنها گرجستان بلکه بیشتر کشورهای عضو سازمان ملل استقلال اوسیتای جنوبی را به رسمیت نمی‌شناسند و این منطقه را به طور غیر رسمی منطقه تسخینوالی می‌دانند. حمایت روسیه از جدایی اوستیای جنوبی و مخالفت دولت گرجستان منجر به جنگ کوتاهی بین روسیه و گرجستان در سال ۲۰۰۸ شد که در نتیجه‌ی آن روسیه اوستیای جنوبی را به عنوان یک جمهوری مستقل به رسمیت شناخت. اوستیایی‌ها اقوامی هستند که زبانشان دورادور به فارسی پیوند می‌خورد.

در انتخابات ریاست جمهوری اوستیای جنوبی در آوریل ۲۰۲۲، گاگلوف به عنوان رییس‌جمهور منتخب قدرت را به دست گرفت. قرار بود همه‌پرسی بین مردم اوستیا مبنی بر الحاق شدن یا نشدن این کشور به خاک روسیه در ژوئیه ۲۰۲۲ برگزار شود که توسط گاگلوف لغو شد. این سیاستمدار اوستیایی الحاق شدن به روسیه را برنامه‌ی اصلی سیاست خارجی جمهوری اوستیا خواند.» اخیرا در آستانه‌ی پانزدهمین سالگرد اسقلال اوستیای جنوبی گاگلوف در دیدار با دیمیتری مدویدف و رییس‌جمهور آبخازیا گفته است:« اوستیای جنوبی هرگز به انتخاب تاریخی خود خیانت نکرده و آماده‌ی توسعه و ادغام و همگرایی تا پویستن به خاک روسیه است.» رییس‎ جمهور سابق روسیه هم چندی پیش نوشت: که ممکن است روسیه مسکو مناطق جدا شده‌ی گرجستان شامل اوستیای جنوبی و آبخازیا را به خاک خود ملحق کند.اما این ایده چقدر شدنی است و روسیه از الحاق اوستیای جنوبی چه در سر دارد؟ در این باره با حسن بهشتی‌پور کارشناس اوراسیا گفت و گو کردیم:

تحلیل حسن بهشتی‌پور در مورد مناقشه باکو - ایروان در گفت‌و‌گو با فراز

اگر باکو بخواهد مرز ایران و ارمنستان را مخدوش کند و نادیده بگیرد و یا حتی از بین ببرد ایران با آن موافقت نخواهد کرد و البته فکر نمی‌کنم که امکان انجام دادن آن را هم داشته باشد. آذری‌ها نیز این موضوع را می‌دانند و اگر قرار بود با ادعای تاریخی بتوانند مرز ایران و ارمنستان را از بین ببرند همین ادعای تاریخی می‌تواند در مورد خاک جمهوری آذربایجان هم وجود داشته باشد. امیدوارم باکو در نهایت دریابد که به صرف ادعای تاریخی نمی‌تواند جغرافیای سیاسی منطقه را تغییر دهد.

جدال‌ها بر سر منطقه زنگزور همچنان به قوت خود باقی است. جمهوری آذربایجان با پشتیبانی ترکیه و برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای مدعی مرز مشترک ایران و ارمنستان شده است اما ایران هم با برگزاری رزمایش‌های نظامی و صف‌آرایی در مرز‌های شمال‌غربی خود، باکو را از هر گونه تعدی به خاکش برحذر داشته است.

در این میان اسرائیلی‌ها نیز با اهتمام به میزان خصومت شکل گرفته میان تهران و باکو، هرازگاهی با استفاده از خاک آذربایجان اهداف خرابکارانه خود در ایران را پیگیری می کنند. موضوعی که با مماشات برخی از کارشناسان حوزه قفقاز و اوراسیا از آن تحت عنوان «مماشات ایران» یاد می شود. هر چند که حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل قفقاز در این رابطه معتقد است که: « این نقشه مسلم اسرائیل و آمریکا است که ایران را با آذربایجان درگیر کنند اما مدارای ایران با آذربایجان به معنای دیپلماسی التماسی تهران نیست؛ این موضوعاتی است که به اشتباه در رسانه‌ها درج و بر روی مصادیق آن مانور داده می‌شود». وی همچنین با طرح این موضوع که باکو به صرف ادعای تاریخی نمی‌تواند جغرافیای سیاسی منطقه را تغییر دهد، تأکید می‌کند: «آذربایجان باید بداند براساس توافق آلماتی، مرز‌های شوروی را به رسمیت شناخته است و حق ندارد با امضای پیمان آلماتی در سال ۱۹۹۱ آن را به راحتی زیر سوال ببرد و نفض کند». متن این گفت و گو در ادامه مطلب ببینید:

بررسی توافق صلح میان باکو و ایروان و تبعات آن برای منطقه و ایران

نویسنده: حسن بهشتی پور

یاداشت اختصاصی برای سایت ایراس

روز یکشنبه 14 خرداد، آرمن گریگوریان، دبیر شورای امنیت ارمنستان، در مصاحبه با تلویزیون ملی این کشور گفت :« مذاکرات بسیار فشرده در جریان است. اگر ما بتوانیم این روند را حفظ کنیم و حمایت قوی از سوی جامعه بین المللی برای دستیابی به پیشرفت وجود داشته باشد، آن‌گاه فرصتی برای امضای معاهده صلح تا پایان سال وجود دارد.» قرار است در جولای آینده چارلز میشل، رئیس شورای اروپا، نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان در بروکسل مذاکرات را ادامه دهند. در همین حال "الکسی اورچوک"، "شاهین مصطفی‌اُف" و "مغر گریگوریان" معاونان نخست وزیر روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان طی مذاکراتی در مسکو درباره برقراری مجدد خط آهن بین دو کشور به توافق رسیدند. این خط آهن در دوره حکومت شوروی به موازات رود ارس احداث شده بود و تا زمان آغاز جنگ نخست قره باغ در سال 1370 فعال بود، طی ۳۰ سال گذشته و به علت قطع روابط ارمنستان و آذربایجان غیرفعال و تخریب شده است.

بهشتی‌پور: توافقی ریلی آذربایجان و ارمنستان به ضرر ایران نیست

توافق باکو و ایروان چه معنایی برای ایران دارد؟

مشکلات بین این دو طرف خیلی عمیق و گسترده است و نیاز به زمان برای حل و فصل هست و با سرعت مشکلات حل نخواهد شد. اما رویکرد ایران بهتر است استقبال از این نوع همکاری ها باشد. دوستی جمهوری آذربایجان و ارمنستان در تعارض با منافع ایران نیست.

مهسا مژدهی خبرنگار خبرآنلاین : به رسمیت شناختن قره باغ به عنوان بخشی از خاک جمهوری آذربایجان از طرف ارمنستان، امکان ایجاد توافقی بین باکو و ایروان را بالا برده است. از طرف دیگر آذربایجانی ها اعلام کرده اند حق تعیین سرنوشت را برای مردم ارمنی حاضر در این منطقه به رسمیت خواهند شناخت. کوتاه آمدن دو طرف بر سر مسائلی که بیش از ۳۰ سال مورد اختلاف آنها بوده باعث شده توافق از هر زمان دیگری نزدیک تر به نظر برسد. با این حال شکست های پیاپی در توافقات قبلی باعث شده کارشناسان و ناظران چندان به چنین توافقی برای حل بحران های قفقاز امیدوار نباشند. برخی صداهای داخل ایران به دلیل اختلافاتی که با آذربایجان در سال های اخیر به وجود آمده بابت ایجاد توافق بین باکو و ایروان نگران هستند. همچنین توافقی بین ایروان و باکو بر سر اتصال خطوط ریلی مشترک شکل گرفته است. توافق کلی در مورد اجرای گام ملموس برای برقراری دوباره روابط ریلی و احیا و تعمیر خط آهن مسیر جلفا(جمهوری خودمختار نخجوان) ـ مغری(ارمنستان) ـ هورادیز(جمهوری آذربایجان) که بر این اساس با راه اندازی دوباره خط راه آهن، بخش شرقی جمهوری آذربایجان از طریق ۴۳ کیلومتر از خاک ارمنستان به جمهوری خودمختار نخجوان متصل شده و ارتباط ریلی آذربایجان، ارمنستان و روسیه دوباره برقرار می شود.

حسن بهشتی‌پور، کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: حلقه مفقود شده تکمیل کریدور شمال-جنوب در ایران بعد از ۲۳ سال قرار است با مشارکت روس‌ها احداث شود.

به گفته وی، اینکه این کریدور استراتژیک و بین کشوری، با گذشت بیش از دو دهه همچنان تکمیل نشده است که این موضوع دلایل متعددی دارد؛ بخشی از آن به دلیل سرمایه‌گذاری جمهوری آذربایجان بود که دنبال آن را نگرفت و کار را انجام نداد.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: بخش دیگر این اقدام مربوط به حمایت‌هایی است که روسیه باید از اجرای این طرح می‌کرد اما این کشور نیز به بهانه‌های مختلف این مهم را دنبال نکرد. در کشورمان نیز آن‌گونه که باید به اهمیت این مسیر استراتژیک توجه چندانی نشده بود، بنابراین بودجه‌هایی که باید به این طرح تخصیص داده شود به دیگر بخش‌ها اختصاص پیدا می‌کرد.

کارشناس مسائل قفقاز بررسی کرد

کارشناس مسائل قفقاز گفت: چندگانگی سیاست‌‌ها در میان نهادهای تصمیم‌گیرنده ایران عامل ایجاد مشکل در راستای برخورد با مسائل کشور آذربایجان است.

حسن بهشتی‌پور در گفتگو با خبرفوری اظهار داشت: آذربایجان در جریان درگیری‌هایش با ارمنستان، توقع حمایت تام ایران از خودش علیه ارمنستان را دارد. آذربایجان ایران را متهم به شیعه‌گری می‌کند. وی افزود: رابطه آذربایجان با اسرائیل زمانی که علیه ایران باشد، مشکل‌زا است. میانجی‌گری روسیه بین ایران و آذربایجان می‌تواند موثر باشد. بهشتی‌پور در ادامه گفت: ایران باید در قبال آذربایجان اقدامی حقوقی مبنی بر مداخله اسرائیل در ایران از طریق خاک آذربایجان بکند. ادبیات رسانه‌ای جمهوری آذربایجان به تنش‌‌ها با ایران دامن می‌زند.

مشروح گفتگو را در ادامه بشنوید.

باکو پایتخت آذربایجان - اسپوتنیک ایران , 1920, 07.04.2023 15 فروردین 1402

به گزارش اسپوتنیک، روز گذشته وزارت امور خارجه آذربایجان مدعی شد که جمهوری آذربایجان با احضار سفیر کشور ایران، ۴ دیپلمات سفارت ایران را به عنوان عنصر نامطلوب معرفی کرده و خواستار آن شد که ظرف ۴۸ ساعت خاک آذربایجان را ترک کنند.طی روزهای گذشته نیز باکو چندین شهروند آذربایجان را به اتهام همکاری و ارتباط با ایران دستگیر کرده بود.

پیرامون شدت تنش های دیپلماتیک بین ایران و آذربایجان، آقای حسن بهشتی پور، متخصص مسائل آسیای مرکزی و قفقاز و روسیه به سوالات خبرنگار اسپوتنیک پاسخ داد. که در ادامه می خوانید :

نوشته : حسن بهشتی پور

اختصاصی برای سایت ایراس https://www.iras.ir/?p=7736

در چند هفته اخیر مرتب اخباری از تحرکات نظامی جمهوری آذربایجان منتشر می شود که حکایت از حمله احتمالی جمهوری آذربایجان به استان سیونیک ارمنستان دارد. این مساله بویژه زمانی با حساسیت بیشتری دنبال شد که آقای علی اف به بهانه اینکه مانع از تدارکات نظامی ارمنستان در قراباغ شود ، در عمل دستور داد ارتش آذربایجان برخلاف توافق آتش بس سال 2020 ، این منطقه را محاصره کند. اما چرا چنین اخباری منتشر می شود و اصولا تبعات اقدام نظامی احتمالی آذربایجان علیه استان جنوبی ارمنستان چه خواهد بود؟

باید توجه داشت که آقای الهام علی اف بعد از آنکه توانست به کمک ترکیه و اسرائیل مناطق اشغالی کشورش را از نیروهای ارمنستان پس بگیرد، به نظر می رسد بر اساس محاسبات غلط خود که با تحریک ترکیه و حمایت اسرائیل بوجود آمده است ؛ تصمیم گرفته از طریق اشغال بخش جنوبی استان سیونیک ارمنستان ، نخجوان را به خاک اصلی جمهوری آذربایجان متصل کند. تقریبا شبیه همان کاری که پوتین با اشغال چهار استان شرقی اوکراین تلاش کرد دسترسی روسیه از راه زمین به شبه جزیره استراتژیک کریمه در شمال دریای سیاه را برقرار کند. با این تفاوت که کریمه بخشی از خاک اوکراین بود که روسیه اشغال و سپس ضمیمه خاک خود کرد، اما نخجوان از لحاظ بین المللی بخشی از جمهوری آذربایجان محسوب می شود.

سیاست غلط دیگری که آقای علی اف در پیش گرفته همان اشتباهی است که همه حکومتهای اقتدارگرا انجام می دهند. یعنی توسعه سرزمینی از طریق مطرح کردن ادعاهای تاریخی و اعمال قوه نظامی . در صورتی که این سیاست به دلایل زیر هیچ نتیجه ای جز در خطر قرار گرفتن منافع جمهوری آذربایجان در منطقه ندارد.

مصاحبه حسن بهشتی پور با هشتمین شماره مجله فرهنگ دیپلماسی، فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ درباره تحولات اخیر در روابط ایران و جمهوری آذربایجان سعی کردم مهم ترین مسائل مطرح در روابط دو کشور را در این مصاحبه تحلیل کنم

https://wormhole.app/85D9z#HKcDCgVfwjGSGsMVLekKWA

حسن بهشتی پور در گفتگو با ستاره صبح:

الهام علی اف برای بقای خودش سیاست آمریکا و اسرائیل را در منطقه دنبال می کند

ستاره صبح: 16 اسفند 1401

روزنامه هاآرتص، فاش کرد که یک هواپیمای باری از جمهوری آذربایجان ۹۲ بار طی ۷ سال گذشته در فرودگاه نظامی عوودا در نزدیکی ایلات فرود آمده است. هاآرتص همچنین نوشت که اسرائیل و جمهوری آذربایجان حدود دو دهه است که ائتلاف استراتژیک دارند.به موجب آن آذربایجان، میلیاردها دلار سلاح از اسرائیل دریافت می‌کند.برخی از سلاح‌های اسرائیلی توسط جمهوری آذربایجان درجنگ با ارمنستان استفاده شده و درمقابل جمهوری آذربایجان به اسرائیل نفت می‌فروشد و گذرگاهی به ایران در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد.درارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتگویی با حسن بهشتی پور تحلیلگرروابط بین الملل انجام داده که درادامه می خوانید:

حسن بهشتي‌پور، تحليلگر مسائل اوراسيا در اين خصوص توضيح مي‌دهد: «نخست اينكه حفاظت و امنيت اماكن ديپلماتيك، ربطي به وزارت خارجه و دستگاه ديپلماسي ندارد و امنيت سفارتخانه‌ها مربوط به مراكز امنيتي و انتظامي كشور است. دوم اينكه حمله به سفارت جمهوري آذربايجان فقط در تهران رخ نداده و در نقاط ديگر جهان هم حملاتي به سفارتخانه‌هاي جمهوري آذربايجان انجام شده كه بر خلاف حمله اخير در تهران، انگيزه آنها شخصي نبوده است. البته قطعا بايد دستگاه‌هاي امنيتي و انتظامي كشور در حفاظت از اماكن ديپلماتيك دقت بيشتري نشان دهند.» بهشتي‌پور تاكيد مي‌كند: «حملاتي كه به سفارتخانه‌هاي عربستان و انگليس در گذشته انجام شد، حمايت جريان‌هاي سياسي خاصي را در كشور پشت خود داشت. قطعا واقعه اخير در سفارت جمهوري آذربايجان چه به لحاظ كمي و چه به لحاظ كيفي متفاوت است.» اين تحليلگر مسائل اوراسيا مي‌گويد: «حملات به سفارتخانه‌هاي عربستان و انگليس، توسط جريان‌هاي سياسي انجام شده است كه هزينه‌هاي هنگفتي روي دست كشور گذاشتند و هنوز كه هنوز است هزينه‌هاي آن پرداخت مي‌شود.» بهشتي‌پور تاكيد مي‌كند: «البته اين حادثه قابل توجيه نيست. قطعا مراكز امنيتي ما بايد دقت بيشتري انجام دهند و در عملكردها تجديدنظر بكنند تا جلوي حوادث مشابه گرفته ‌شود. اما اين نخستين‌بار نيست كه چنين اتفاقي در جهان رخ مي‌دهد و قطعا آخرين بار نيست. بارها ديپلمات‌هاي ايراني نيز قرباني چنين حوادثي بوده‌اند.»

حسن بهشتي‌پور، به روزنامه «اعتماد» مي‌گويد: «واكنش وزارت خارجه به اين موضوع به موقع و مناسب بود. در گفت‌وگوي تلفني وزراي خارجه دو كشور بر اين نكته تاكيد شد كه جلوي سوءاستفاده از اين حادثه گرفته‌ و كميته امنيتي تشكيل شود كه موضوع را پيگيري كند. عيادت وزير خارجه از مجروحان حادثه و تبيين موضوع و پخش اظهارات مهاجم از صدا و سيما در كنترل شرايط نقش مهمي داشت.»

بهشتی‌پور: بستن لاچین به انزوای بیشتر باکو می‌انجامد

این اقدام نقض توافقات قبلی است

یک کارشناس مسائل قفقاز در تشریح اقدام جمهوری آذربایجان در بستن گذرگاه لاچین گفت: نتیجه این کار انزوای بیشتر جمهوری اذربایجان می شود چون افکار عمومی دنیا این اقدام را نمی پذیرد که مردم یک منطقه ای را با بستن راه های ارتباطی مجازات کنند.

مهسا مژدهی: هشت روز است که جمهوری آذربایجان گذرگاه لاچین که منطقه ناگورنو- قرا باغ را به ارمنستان متصل می‌کند، بسته و مردم این ناحیه را در محاصره قرار داده است . نیکول پاشینیان در توییتر خود نوشته است مردم کشورش به خاطر این اقدام در جاده‌های سرد گرفتار شده‌اند. به گفته او مردم نیازمند دارو و خدمات بهداشتی هستند و این محاصره می‌تواند جان آنها را در خطر بیندازد. ماجرا تا آنجا پیش رفته که پاپ فرانسیس از الهام علی‌اف خواسته تا محاصره را پایان دهد و نسبت به شرایط این منطقه ابراز نگرانی کرده است و مشاور رییس مجلس نمایندگان آمریکا در مورد خطر بحران انسانی هشدار داده. به دلیل طولانی شدن محاصره، سوخت در این منطقه در حال به پایان رسیدن است و ماهیت کوهستانی و هوای سرد آن می‌تواند بحران را در صورت ادامه مسدود بودن گذرگاه لاچین افزایش بدهد. در ادامه حسن بهشتی‌پور در گفتگو با خبرآنلاین به موضوع مسدود شدن گذرگاه لاچین پرداخته است.

كوه يخ روابط باكو- تل‌آويو از آب بيرون زد

شهاب شهسواري خبرنگار روزنامه اعتماد در گفت و گو با حسن بهشتی پور

روز جمعه، پارلمان جمهوري آذربايجان بعد از ۳۰ سال روابط رسمي با اسراييل، لايحه تاسيس سفارت اين كشور در اراضي اشغالي فلسطين را تصويب كرد. يايير لاپيد، نخست‌وزير اسراييل در واكنش به اين تصميم جمهور آذربايجان، اين كشور را «شريك مهم اسراييل» توصيف كرده است. اسراييل سال‌هاست كه در باكو سفارتخانه دارد، اما جمهوري آذربايجان تاكنون از تاسيس سفارت در اراضي اشغالي فلسطين خودداري كرده‌بود. به‌رغم تعلل باكو در تاسيس سفارت در اسراييل، روابط دو طرف در طول دهه‌هاي گذشته بسيار گرم و صميمانه بود. سال ۲۰۰۹ در يكي از مكاتبات سفارت امريكا در باكو كه توسط ويكیليكس افشا شد، آماده است كه الهام علیاف روابط باكو با رژيم اسراييل را شبيه به «كوه يخ» توصيف میكند كه «۹ دهم آن زير آب است.» با تصميم اخير باكو براي باز كردن سفارت در اسراييل، به نظر میرسد كه بخش بزرگ‌تري از اين كوه يخ قرار است از آب بيرون بيايد. سال ۲۰۱۶، الهام علیاف اعلام كرد كه جمهوري آذربايجان نزديك به ۵ ميليارد دلار اسلحه از اسراييل خريداري كرده است. به گفته مقام‌هاي اسراييلي، قرار است سفارت جديد جمهوري آذربايجان در محلي كه اكنون دفتر تجاري و گردشگري جمهوري آذربايجان در تل‌آويو قرار دارد، افتتاح شود. مقام‌هاي اسراييلي در طول ساليان گذشته تاكنون چندين سفر رسمي به جمهوري آذربايجان انجام داده‌اند. بنيامين نتانياهو، در مقام نخست‌وزير در سال‌هاي ۱۹۹۷ و ۲۰۱۶ دو سفر به آذربايجان انجام داده است و شيمون پرز نيز در مقام رييس‌جمهور سال ۲۰۰۹ به جمهوري آذربايجان سفر كرده است. تازه‌ترين سفر يك مقام اسراييلي به خاك جمهوري آذربايجان، سفر بني گانتز، وزير جنگ اسراييل به جمهوري آذربايجان بود كه يك ماه و نيم پيش انجام شد. گانتز در اين سفر با ذاكر حسن‌اف، وزير دفاع جمهوري آذربايجان و الهام علیاف، رييس‌جمهور اين كشور ديدار و گفت‌وگو كرد. حسن بهشتیپور، كارشناس مسائل اوراسيا به «اعتماد» میگويد: «عمق روابط دو طرف آنچنان زياد است كه من تصور نمیكنم تاسيس سفارت آذربايجان در تل‌آويو، تحول خاصي در روابط دو طرف ايجاد كند، چون سال‌هاي سال است كه روابط گسترده‌اي باهم دارند.» بهشتی پور در عين حال معتقد است كه روابط با اسراييل، همچنان در افكار عمومي جمهوري آذربايجان به عنوان يك تابو محسوب میشود و میگويد: «بعيد میدانم اين مانع جدي در مسير توسعه روابط با اسراييل، هنوز برطرف شده‌باشد.»

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل

روزنامه آرمان ملی چهارشنبه 11 آبان 1401 یاداشت صفحه 2

نشست سوچی که با حضور روسای جمهور آذربایجان، روسیه و همچنین نخست‌وزیر ارمنستان برگزار شد بر این نکات تاکید دارد که «از توسل و تهدید به زور خودداری کنند و حل و فصل مسائل صرفا بر اساس به رسمیت شناختن حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و نقض ناپذیری مرزها مطابق با منشور سازمان ملل و بیانیه آلماتی در سال 1991 باشد.» اینجا چند نکته به‌طور فشرده آمده که منظور از خودداری از توسل به زور جمهوری آذربایجان است. چون آذربایجان اخیرا عملیاتی انجام داد و وارد استان سیونیک ارمنستان شد و حدود هفت کیلومتر هم پیشرفت کرد که روندی خلاف بوده است. چراکه در اجلاس قبلی در مسکو قول داده بودند دست به اقدامات نظامی نزنند و ولی آذربایجان این اقدام را انجام داد و تبعات آن را نیز عملا دید. از جمله ایران واکنش نشان داد و توجه داد که مساله اشغال به جایی نمی‌رسد و موضوع نه از طریق اعمال زور و به خصوص اشغال سرزمین‌های دیگر بلکه از طریق گفت‌وگو و مذاکره قابل حل است. دیگر اینکه تاکید روی به رسمیت شناخته شدن حاکمیت ملی شده که به نظر من مخاطبش آذربایجان و ارمنستان به‌طور مشترک است.

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین المللی گفت: آذربایجان همیشه تلاش کرده تا مشکلاتش را به گردن کشورهای خارجی، در مرحله نخست ارمنستان و بعد ایران بیندازد؛ واقعیت این است که دولت ناکارآمد آقای علی‌اف در داخل مشکلات فراوانی دارد اما برای توجیه افکار عمومی سعی می‌کند یا طرف ارمنستان یا ایران را مقصر جلوه دهد.

ایلنا نوشت: حسن بهشتی‌پور در ارزیابی اهداف سفر نخست وزیر ارمنستان به ایران و در پاسخ به این سوال که آقای پاشینیان عنوان کردند که «در مورد نشست سوچی اطلاعاتی را به آگاهی آقای رئیسی رساندم»، این سخنان چه پیامی دارد، گفت: نشستی که در سوچی میان آقایان پوتین، پاشینیان و علی‌اف برگزار شد، بیانیه‌ای داشت که در آن به صراحت بر تغییرناپذیری مرزها تاکید شد و همچنین تاکید شد که توافقی که کشورهای مستقل مشترک المنافع در آلماتی در سال ۱۹۹۱ به دست آوردند به عنوان مبنا پابرجا است چرا که توافق آلماتی صراحت دارد که نه تنها مرزهای شوروی در حوزه بین‌الملل به رسمیت شناخته می شود، بلکه مرزهای داخلی خود را نیز که در زمان شوروی برایشان مشخص شد، به رسمیت شناختند؛‌ بنابراین اشاره مستقیم به این توافق بیانگر این است که موضوع تغییر مرز ایران و ارمنستان منتفی است اما گذرگاه یا راه ارتباطی میان آذربایجان و نخجوان با به رسمیت شناختن حق حاکمیت ارمنستان ایجاد خواهد شد. بنابراین سفر آقای پاشینیان تاکیدکننده بر موضع ارمنستان به حفظ مرز با ایران و انتقال این پیام روسیه است که مسکو نیز با حمایت از موضع تهران بر تغییر ناپذیری مرزها تاکید کرده است. آذربایجان نیز در این بیانیه بر حسب ظاهر این بیانیه را پذیرفته است اما باید دید در عمل چه اقداماتی انجام خواهند داد.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین المللی مطرح کرد:

سیاست اشغالگری را مسیری برای کورتر کردن گره‌های اختلافات منطقه‌ای دانست و گفت: نگاه واقع‌بینانه به این موضوع نشان می‌دهد که آذربایجان به تحریک ترکیه و رژیم صهیونیستی دست به چنین اقدام ماجراجویانه‌ای زده است اما پس از نشست مقامات سه طرف قرار شد مسئله با مذاکره حل شود.

تنش بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در هفته‌های اخیر و اتهامات دو طرف درباره نقض آتش‌بس مرزی که سال ۲۰۲۱ آغاز شد به درگیری‌های گسترده‌ای انجامید که با کشته و زخمی شدن نظامیان هر دو طرف همراه بوده است.

شورای اروپا به تازگی اعلام کرد که ۴۰ ناظر این اتحادیه در امتداد مرز ارمنستان با جمهوری آذربایجان مستقر می‌شوند زیرا این دو کشور همسایه همچنان در نقاط مرزی دچار مشکل هستند. وزارت دفاع ارمنستان روز شنبه ارتش جمهوری آذربایجان را به نقض آتش‌بس در خطوط مرزی و تیراندازی به مواضع نیروهای ارمنستانی متهم کرد و وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز متقابلاً نیروهای ارمنستان را به تیراندازی متهم کرد.

روسیه بارها به عنوان میانجی بین دو کشور عمل کرده است و به تازگی نیز خواستار حضور نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی در بین مرزهای باکو و ایروان شده بود اما با توافق دو طرف، اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد تصمیم حضور ناظران این اتحادیه با هدف تسهیل در برقراری صلح و امنیت در منطقه و تحدید مرزهای بین‌المللی بین دو کشور همسایه گرفته شده است.

حسن بهشتی پور تحلیلگر روابط بین الملل در گفتگو با روزنامه ستاره صبح تشریح کرد:

اسرائیل به دنبال تثبیت موقعیت آذربایجان در ارمنستان و استقرار در شمال ایران است

حضور آذربایجان در خاک ارمنستان با حمایتهای سیاسی و لجستیکی ترکیه و اسرائیل انجام شده است.

ستاره صبح آنلاین/پیام فیض: دفتر "بنی گانتس" وزیر جنگ رژیم صهیونیستی جزئیاتی از محورهای سفر او به باکو پایتخت جمهوری آذربایجان را فاش کرد.برپایه این گزارش، دفتر وزیر جنگ رژیم اشغالگر همچنین "تاکید بر اهمیت روابط راهبردی بین تل آویو و باکو" را هدف این سفر عنوان کرد و افزود که "این سفر، انعکاس تغییرات به وجود آمده در خاورمیانه" بعد از امضای قرارداد موسوم به ابراهیم است.برخی از کارشناسان معتقدند که اسرائیل یکی از عوامل اصلی پشت پرده تنش‌ها در قره‌باغ است و این رژیم در تلاش است تا ژئوپلیتیک منطقه را به نفع مقاصد خود تغییر دهد.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح انلاین گفتگویی با حسن بهشتی پور کارشناس روابط بین الملل انجام داده که در ادامه می خوانید:

تحرکات ترکیه و رژیم و صهیونیستی در قفقاز؛

بهشتی‌پور: بازگشت باکو به مرزها لازمه صلح در قراباغ است

نشست پراگ بین ترکیه، اذربایجان و ارمنستان با هدف عبور از بحران شکل گرفت. با این حال به نظر می رسد که جز تغییر لحن دو طرف، این مذاکرات نتیجه چشم گیری نداشته است.

مهسا مژدهی: اروپایی ها بالاخره برای برگزاری نشستی بین ارمنستان و آذربایجان اقدام کردند. رهبران این دو کشور با پادرمیانی مکرون، در پراگ برای حل مشکلات بی شمارشان به گفتگو نشستند. نشستی که نتایج آن هنوز آنقدر روشن نیست اما از بین حرف های الهام علی اف و نیکول پاشینیان می توان حدس زد که گفتگوها در مورد بازگشت به توافقات قدیمی و تکیه بر آنها برای حل مشکلات مرزی بوده است. علی اف از صلح حرف می زند اما ظاهرا پاشینیان، آنقدرها اطمینانی به روند صلح ندارد و در عین حال چاره ای جز همکاری برای خود نمی بیند.

درخبرآنلاین با حسن بهشتی پورکارشناس مسائل بین الملل درمورد نشست پراگ به گفتگو نشسته ایم:

اسرائیل به دنبال تثبیت موقعیت آذربایجان در ارمنستان و استقرار در شمال ایران است/

حضورآذربایجان درخاک ارمنستان با حمایت های سیاسی و لجستیکی ترکیه و اسرائیل انجام شده است

حسن بهشتی پور تحلیلگر روابط بین الملل در گفتگو با ستاره صبح انلاین تشریح کرد:

مصاحبه پیام فیض خبرنگار ستاره صبح آنلاین با حسن بهشتی پورکارشناس ارشد اورآسیا :

دفتر "بنی گانتس" وزیر جنگ رژیم صهیونیستی جزئیاتی از محورهای سفر او به باکو پایتخت جمهوری آذربایجان را فاش کرد.برپایه این گزارش، دفتر وزیر جنگ رژیم اشغالگر همچنین "تاکید بر اهمیت روابط راهبردی بین تل آویو و باکو" را هدف این سفر عنوان کرد و افزود که "این سفر، انعکاس تغییرات به وجود آمده در خاورمیانه" بعد از امضای قرارداد موسوم به ابراهیم است.برخی از کارشناسان معتقدند که اسرائیل یکی از عوامل اصلی پشت پرده تنش‌ها در قره‌باغ است و این رژیم در تلاش است تا ژئوپلیتیک منطقه را به نفع مقاصد خود تغییر دهد.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح انلاین گفتگویی با حسن بهشتی پور کارشناس روابط بین الملل انجام داده که در ادامه می خوانید:

اگر تقسیمات کشوری بخواهد با ادعاهای تاریخی تنظیم شود ژئوپلتیک منطقه بهم می‌خورد

راهبرد کلی رژیم صهیونیستی تجزیه کشورهای بزرگ منطقه خاورمیانه به کشورهای کوچک است

اسرائیل تلاش می کند برای خود در کشورهای اسلامی مشروعیت ایجاد کند

توجه به مطالبات مردم می تواند مانع سو استفاده غرب از اعتراضات داخلی شود

ستاره صبح آنلاین-نظر شما درباره اهداف سفر محرمانه بنی گانتس به آذربایجان چیست؟

بررسی تحرکات اخیر آذربایجان در گفت‌و‌گو با حسن بهشتی‌پور

کارشناسان منطقه قفقاز به این نتیجه رسیده‌اند که جمهوری آذربایجان در تحرکات سیاسی اخیرش درمورد اشغال بخشی از استان سیونیک ارمنستان به دنبال این است تا اولا ارمنستان را از قره باغ بیرون کند و ثانیا از طریق اشغال بخشی یا تمام استان سونیک ارمنستان، به نخجوان دسترسی پیدا کند. باکو فشارهای مختلفی را به صورت عملیات نظامی وهمچنین مذاکرات سیاسی ولابی‌گری انجام می‌دهد تا به این هدف برسد. استان سونیک مرز بین ایران و ارمنستان نیز هست و تحرکات آذربایجان ایران را نیز درگیر می‌کند. در این میان سوال این است که جمهوری‌اسلامی ایران در واکنش به این وقایع چه سیاستی را باید پیش گیرد؟ با حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل سیاسی در این رابطه به گفت‌و‌گو پرداختیم.

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «آرمان ملی»:

تل‌آویو به دنبال تجزیه کشور‌های شمالی ایران

آرمان ملی- احسان اسقایی: آذربایجان کشوری است که تلاش دارد تا وارد معادلات ژئوپلیتیکی جهان شود. از این منظر قصدکشورگشایی دارد. اقدامی که به مذاق ترکیه خوش آمده و ایران عملا در برابر آن‌ایستاده است. تهران بار‌ها اعلام کرده اگر ژئوپلیتیک منطقه دچارتغییرات شود، ساکت نخواهد نشست. به این وجود اخیرا آذربایجان با پشتیبانی ترکیه و بعضا تل‌آویو تحرکاتی را آغاز کرده است. «آرمان ملی» به منظور بررسی شرایط جنگی بین آذربایجان و ارمنستان با حسن بهشتی‌پور، کارشناس روابط بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته است. بهشتی‌پور اعتقاد دارد «ایران به هیچ وجه از تغییرات ژئوپلیتیکی نخواهد گذشت حتی اگر رسما به مسأله آذربایجان و ارمنستان ورود پیدا کند.»

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر این که تغییرات مرزهای ژئوپلیتیکی مشکلات زیادی را در منطقه قفقاز جنوبی ایجاد می‌کند، گفت: از بین رفتن مرز ایران وارمنستان موضوع حساسی است و مسئولین ما به هیچ وجه این مساله را قبول نمی‌کنند.

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از تحولات اخیر قفقاز جنوبی و تاکید مسئولان کشورمان بر عدم تغییر مرزهای ژئوپلیتیکی اظهار داشت: باید تحلیل درستی از وضعیت فعلی داشته باشیم که دچار افراط و تفریط نشویم و در نهایت بتوانیم تصمیم صحیحی اتخاذ کنیم. توافقی که میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در نوامبر ۲۰۲۰ با وساطت روسیه انجام شد دارای ۱۱ ماده است که مفاد این توافق آتش بس را مشخص می کند، این توافق تنها از ادامه جنگ جلوگیری کرد و برای این که طرفین به توافق برسند تنها کلیاتی را در متن توافق ذکر کردند اما اگر وارد جزییات می شدند احتمالا اختلافات بیشتر می شد.

بهشتی‌پور، تحلیلگر سیاست خارجی در گفتگو با «انتخاب» تحلیل کرد:

روشن است که اهداف باکو کاملا تهاجمی است و به دنبال این است که یک کریدوری را در جنوب ارمنستان باز کند. حال بحث این است که آیا این کریدور موجب حذف مرز ارمنستان و ایران می‌شود؟ اگر چنین هدفی داشته باشد، حتما با برخورد ایران مواجه خواهد شد. چون یک مرز تاریخی و راهبردی برای ایران است و ایران نمی‌تواند آن را بپذیرد که صرف دسترسی زمینی که هم می‌تواند از بالاتر انجام شود و هم اینکه الان ۳۰ سال است که ایران این امکان را فراهم کرده که آذربایجان با نخجوان ارتباط زمینی داشته باشد.

یک پژوهشگر مسایل روسیه و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز، درباره نقشه باکو علیه تهران، می‌گوید که روشن است که اهداف باکو کاملا تهاجمی است و به دنبال این است که یک کریدوری را در جنوب ارمنستان باز کند. حال بحث این است که آیا این کریدور موجب حذف مرز ارمنستان و ایران می‌شود؟ اگر چنین هدفی داشته باشد، حتما با برخورد ایران مواجه خواهد شد. چون یک مرز تاریخی و راهبردی برای ایران است و ایران نمی‌تواند آن را بپذیرد که صرف دسترسی زمینی که هم می‌تواند از بالاتر انجام شود و هم اینکه الان 30 سال است که ایران این امکان را فراهم کرده که آذربایجان با نخجوان ارتباط زمینی داشته باشد. بنابراین مطمئن هستم که ایران نسبت به بحث از بین بردن مرزش با ارمنستان، قطعا واکنش منفی خواهد داشت و مانع از اجرای این نقشه خواهد شد.درگيري‌هاي شديد ميان نظاميان ارمنستان و جمهوري آذربايجان که دوشنبه شب در مرزهاي جنوبي دو كشور و در نزديكي خاك ايران از سر گرفته ‌شده بود، امروز با توافق دو طرف به آتش بس ختم شد.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:

/ تأثیر اقدام باکو بر مذاکرات با ارمنستان/ دلایل سکوت روسیه در قبال پیشروی آذربایجان

ابعاد تصرف لاچین توسط آذربایجان/ تأثیر اقدام باکو بر مذاکرات با ارمنستان/ دلایل سکوت روسیه در قبال پیشروی آذربایجان

کارشناس‌ارشد مسائل قفقاز گفت: تحرک نظامی آذربایجان و تصرف لاچین آتش زیر خاکستر را روشن خواهد کرد و ممکن است ارمنستان هم به این موضوع واکنش نشان دهد.

«حسن بهشتی‌پور» کارشناس‌ارشد مسائل قفقاز با اشاره به اعلام تصرف شهر لاچین توسط ارتش جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از هر چیز باید توجه داشته باشید که کریدور شوشی (شوشا) و لاچین یک معبر استراتژیک به حساب می‌آید و قره‌باغ را به ارمنستان متصل می‌کرد. در این میان آذربایجان سعی کرد تا اول شوشا (شوشی) را آزاد کند و سپس بحث لاچین را پیش کشید که طی چند روز گذشته شاهد بودیم باکو تسلط کامل خود بر این شهر را اعلام کرد. اینکه بخواهیم بگوییم چه اتفاقی در این میان رخ داده عملاً یک سوالی را مطرح کرده‌ایم که پاسخ آن مشخص بوده؛ چراکه لاچین بخشی از خاک آذربایجان به حساب می‌آمد و حالا هم آذربایجان مجدداً کنترل آن را به دست گرفته است اما این اقدام باکو صراحتاً در تعارض با توافق نوامبر سال ۲۰۲۰ میلادی به حساب می‌آید.

نویسنده: حسن بهشتی پور

بخشی از مقاله ارائه شده در کنفرانس آینده پژوهی در قفقاز در محل پژوهشکده تاریخ معاصر در تاریخ 21 آذر 1400 برگزار شد.

محل برگزاری پژوهشکده تاریخ معاصر

مرزها در همه جهان به سه دلیل مهم ، کارکردی قابل توجه در روابط بین الملل دارند:

اول به عنوان خط جدا کننده قلمرو کشورها؛ دوم مشخص کننده حد نهایی حاکمیت دولتها؛ سوم به عنوان نقطه شروع تعامل و ارتباط بین کشورها . البته این سه دلیل اصلی به تنهایی باعث نمی شود که در نزد دولتها، مرزها از اهمیت یکسانی برخوردار باشند. گاهی مرزهای یک کشور با کشور دیگر به دلایل گوناگون در مقایسه با سایر مرزهای همان کشور، اهمیت بیشتری پیدا می کند. براساس پژوهش های انجام شده 40 شاخص برای سنجش اهمیت مرزها تعیین شده که در 8 سر فصل ، طبقه بندی شده اند.

این هشت سر فصل عبارتند از: 1- امنیتی- دفاعی؛ 2- اقتصادی؛ 3- سیاسی؛ 4- جغرافیایی؛ 5- منطقه ای و جهانی؛ 6- جمعیتی؛ 7- فرهنگی ؛ 8- هویتی - حقوقی. با نگاهی به سابقه و میزان تاثیرگذاری مرز مغری می توان دریافت که در هر 8 سر فصل با توجه به شاخص های موجود ؛ این مرز برای هر دو کشور جنبه ژئواستراتژیک دارد. اگر بخواهیم از جزئیات بگذریم می توان مهم ترین دلایل تاثیرگذار بر اهمیت این مرز در نزد دو کشور به شرح زیر خلاصه کرد:

در گفتگوی آذرپژوه با حسن بهشتی پور کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل مطرح شد:

 «اینکه طرف آذری به هیچ وجه نمی‌پذیرد که فعالیت اسراییل در چارچوب جاسوسی و عملیاتی از ایران است به این دلیل است که نمی‌خواهد تبعات آن یعنی ابزار شدن برای اسراییل را بپذیرد. تیم آقای علی‌اف در این مورد دچار اشتباه بزرگی شدند و فکر کردند از طریق نزدیکی با اسراییل امتیازات بیشتری از آمریکا بگیرند در حالی که آنها رویکرد کوتاه مدت دارند و نه بلندمدت!»

گروه سیاست: جمهوری آذربایجان از معدود کشورهای مسلمان بوده است که از همان ابتدا اقدام به برقراری رابطه اقتصادی با اسراییل کرد. در حالی که اسرائیلی‌ها در سال ۱۹۹۳ سفارت خود را در باکو افتتاح کردند، آذربایجانی‌ها از سوی خود بارها افتتاح سفارت خود در تل آویو را به تعویق انداختند. در سال‌های اخیر روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل در منطقه خاورمیانه و قفقاز در صدر سیاست قرار گرفته است بطوری که به باور برخی از کارشناسان ماهیت مشارکت باکو و تل‌آویو باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا توازن قوا و امنیت انرژی در منطقه درک شود.

منافع ایران در قالب چهار جانبه همکاری روسیه، ایران، ترکیه و آذربایجان شامل چه مواردی می شود؟

اسپوتنیک   

کارشناس ایرانی در خصوص قالب چهارجانبه همکاری روسیه، ایران، ترکیه و آذربایجان معتقد است که منافع مشترک وجود داشته باشد و این همکاری نباید در جهت تهدید کشور ثالث صورت بگیرد.

به گزارش اسپوتنیک، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران، پس از دیدار با جیحون بایراموف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، در یک کنفرانس مطبوعاتی در باکو گفت: ایران و آذربایجان قصد دارند قالب چهارجانبه را با مشارکت روسیه و ترکیه سازماندهی کنند. وی در ادامه گفت: در نشست روسای جمهور ایران و آذربایجان در عشق آباد، رهبران بر سر سازماندهی قالب چهارجانبه که شامل روسیه، ایران، ترکیه و آذربایجان می شود، توافق کردند. کشورهای منطقه می توانند مشکلات خود را به تنهایی حل کنند. نیازی به مداخله کشورهای ثالث نیست. در این راستا خبرگزاری اسپوتنیک با حسن بهشتی پور، تحلیل گر سیاسی و پژوهشگر به گفتگو نشسته است.

پوشش اختصاصی خبرآنلاین از همایش بین‌المللی بررسی تحولات قفقاز؛

حسن بهشتی پور در همایش بین‌المللی بررسی تحولات قفقاز گفت: این مسئله خیلی اهمیت دارد که ما مرز مغری و اهمیتش را برای افکار عمومی و همینطور داخل تبیین کنیم. از همه مهمتر این است که استان های آذری زبان ما اهمیت برقراری  این موازنه در ارتباط ایران با آذربایجان و ارمنستان را بدانند و بگوییم که بحث قومیت گرایی و شیعه و سنی یا ترک و ارمنی در اینجا مطرح نیست بلکه تمامیت ارضی ما مطرح است.

حسن بهشتی پور، پژوهشگر ارشد روابط ایران و اوراسیا با موضوع «اهمیت مغری در مناسبات ایران و ارمنستان» گفت: من چهار سناریو را درباره مرز ایران و ارمنستان و اهمیتش در نظر گرفتم و متناسب آن شرایط روابط آینده را پیش بینی کردم.

خبرگزاری اسپوتنیک روسیه : هجدهم مهر 1400

رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی ایران اعلام کرد که پروژه های مشترک با ارمنستان می تواند به تغییر نقشه ترانزیتی منطقه کمک کند. مسائل مربوط به مسائل کریدور قفقاز از نوردوز به ارمنستان رفع خواهد شد.

در این خصوص با حسن بهشتی پور، متخصص مسائل آسیای مرکزی و قفقاز و روسیه، به گفتگو نشستیم که در ادامه مطلب با هم می خوانیم :

https://ir.sputniknews.com/opinion/202110118358598

در مورد  ادعاهای علی اف  و تحریکات موجود در منطقه باید توجه داشته باشیم  این برنامه ریزی اسرائیل  است که روابط ایران و آذربایجان و ترکیه را برهم بزند . اسرائیلی ها که دیدند نتوانستند در عرصه دیپلماتیک فضای ضد ایرانی را در ماجرای پرونده سازی هسته ای پیش ببرند اکنون دنبال ناکام گذاشتن سیاست گسترش روابط ایران با کشورهای همسایه هستند. سیاستی که بصورت رسمی از طرف دولت جدید مطرح شده و می شود

براین اساس برای مقابله با گزافه گویی اقای الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان که بی شک از طرف تل اویو تحریک شده است، انجام رزمایش ارتش و سپاه به اندازه کافی پیام قاطع ایران را منتقل کرد.   درواقع ایران بجای بازی کردن در زمین بازی که اسرائیلی ها طراحی کرده بودند   صحنه بازی جدیدی را برای مقابله با اظهارات  سخیف علی اف تعریف کرد.  

در این شرایط  نباید فضا را به سمتی برد که انگار قرار است ایران با ترکیه و آذربایجان و پاکستان وارد جنگ شود . ایران  با هر سه کشور همسایه خود  مناسبات ویژه دارد.  بنابراین می تواند ضمن نشان دادن اقتدار از طریق انجام رزمایش از راههای دیپلماتیک مشکلات موجود را مدیریت کنیم

فراموش نکنیم که اجلاس های سه جانبه وزرای خارجه و روسای جمهوری ایران ، آذربایجان و ترکیه طی سالهای اخیر به باز شدن بسیاری از گره های موجود در روابط کمک کرد. بنابراین بازهم می توان با ابتکار های تازه اجازه ندهیم اسرائیل و آمریکا با ایجاد اختلافهای جدید درسطح منطقه فضا را برای ایجاد یک جنگ جدید آماده سازند.     

در گفت‌وگو با اعتدال؛ حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل سیاست خارجی:

سایت اعتدال ، 13 بهمن 1399

روسیه نقش بسیار مهمی در برجام دارد

راهبرد ایران، گسترش روابط با همسایگان است

 این سفرها می‌تواند دریچه تازه‌ای را برای ایران در عرصه بین‌المللی باز کند

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل سیاست‌خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار « اعتدال»، در مورد سفر محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان به پنج کشور همسایه اظهار داشت: سفر ظریف به پنج کشور همسایه، در سطح دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بود که بیشتر در این سفرها به مسائل دوجانبه و از جمله موضوع قره‌باغ پرداخته شد.

شهرآرانیوز ششم بهمن  ۱۳۹۹

همکاری ۳+۳ چشم‌انداز سفر «ظریف» به منطقهارزیابی سفر‌های پیش روی وزیر خارجه در گفتگو با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل منطقه قفقاز و آسیای غربی

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، از برنامه سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، امروز دوشنبه در رأس هیئتی، به جمهوری آذربایجان، فدراسیون روسیه، جمهوری ارمنستان، جمهوری گرجستان و جمهوری ترکیه و دیدار با همتایان و دیگر مقامات این کشور‌ها خبر داد. بنا‌بر این خبر، محوریت سفر ظریف، مسائل دو‌جانبه، آخرین تحولات قفقاز، پروژه‌های در دست همکاری و زمینه‌های گسترش صلح و ثبات در منطقه خواهد بود. برای بررسی بیشتر چرایی سفر ظریف به این پنج کشور، سراغ حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل منطقه قفقاز و آسیای شرقی، رفته‌ایم.

تهران- ایرنا-  یک تحلیلگر مسائل سیاست خارجی تاکید کرد: توافق ۹ ماده‌ای باکو، ایروان و مسکو، یک توافق صلح نیست بلکه یک توافق آتش‌بس برای دستیابی به یک توافق در موضوع قره‌باغ است که تردیدهای جدی نسبت به تداوم آن وجود دارد.

«حسن بهشتی‌پور» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به توافق سه‌جانبه مسکو، باکو و ایروان درخصوص مناقشه اخیر قره‌باغ گفت: جنگ اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان - برخلاف دفعات قبل - ۴۵ روز ادامه داشت. در درگیریهای گذشته، آتس بس بین طرفین معمولا پایدار نبود. در مقطع کنونی با آزادسازی چند منطقه اشغال شده توسط ارتش جمهوری آذربایجان، ارمنستان مجبور به پذیرش توافقی جدید برای تعیین تکلیف مناطق آزاد شده و قره‌باغ شد.

وی ادامه داد: جمهوری آذربایجان به دلیل حمایت‌های عملی ترکیه و تقویت بنیه دفاعی خود  درسه سال اخیر تصور می‌کرد زمان آزادسازی سرزمین‌های اشغال شده‌اش فرارسیده است بنابراین عملیات نظامی خود را تاآزاد سازی این مناطق ادامه داد.

این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره بازپس‌گیری شهر شوشا توسط ارتش جمهوری آذربایجان اظهار داشت: شوشا شهر و منطقه مهمی است که به نوعی کلید قره‌باغ محسوب می‌شود.  با پس گرفتن این شهر توسط جمهوری آذربایجان، طرف ارمنی عملا به این نتیجه رسید که راهی جز توافق با طرف آذری ندارد و به همین خاطر، پیشنهاد روسیه را پذیرفت.

حسن بهشتی پور

روزنامه اعتماد روز پنج شنبه اول آبان 1399

استمرار درگیری در قره‌باغ به‌رغم اعلام چندباره آتش‌بس، این سوال را ایجاد كرده است كه چرا این بار این درگیری كهنه تا این اندازه استمرار پیدا كرده است؟ اگر بخواهیم منصفانه قضاوت كنیم برای پایان یك درگیری نظامی باید عزم و اراده كافی میان دو طرف درگیری وجود داشته‌باشد. اما آنچه در سه هفته گذشته شاهد بودیم، این است كه نه در آذربایجان و نه در ارمنستان، اراده‌ای برای پایان این درگیری وجود ندارد. البته توازن اراده میان دو طرف متفاوت است. برای طرف ارمنی به این دلیل كه موقعیت تثبیت‌شده‌ای در سرزمین‌های اشغال‌شده دارد، بیشتر این میل وجود دارد كه درگیری زودتر خاتمه پیدا كند، در برابر برای باكو كه تلاش می‌كند سرزمین‌های خود را آزاد كند، تمایل دارد كه جنگ را ادامه دهد تا شاید به هر ترتیبی بتواند بخش‌هایی از سرزمین خود را باز پس بگیرد.

گفتگوی شفقنا با حسن بهشتی‌پور کارشناس مسایل بین الملل

ایران همیشه از تمامیت ارضی آذربایجان دفاع کرده است

ایران بخاطر آذربایجان روابط خود با ارمنستان را تیره نخواهد کرد

بی طرفی ایران در مناقشه قره باغ خنثی نبود

منافع ایران اقتضا می کند با هر دو کشور روابط خوبی داشته باشد

به نظر می رسد مردم دو کشور آذری و ارمنی مشکلی با یکدیگر ندارند..

جنگ قره باغ قومی و مذهبی نیست بلکه مساله حاکمیت سرزمینی است

حسن بهشتی پور، معتقد است: روسیه منطقه قفقاز را حیاط خلوت خود می داند و اجازه نمی دهد ترکیه و ایران نقش آفرینی کنند، ولی این اشتباه بزرگی است و روسیه بارها این کار را امتحان کرده و به نتیجه ای نرسیده است حال بهتر است یکبار هم تجدید نظر کند و همکاری با ایران و ترکیه را در پیش بگیرد و به برقراری صلح در مناسبات بین آذربایجان و ارمنستان کمک کند، این مساله به نفع روسیه و آذربایجان و ارمنستان است.

بهشتی پور در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو؛ 21 مهر ماه 1399

 ایران از منظر ژئوپلیتیک و سبقه تاریخی بهترین گزینه برای میانجیگری مناقشه قره باغ است.

حسن بهشتی پور در گفتگو با مجله خبری تحلیلی «رویداد» رادیو گفت‌وگو در رابطه با ابزارهای جمهوری اسلامی برای ورود به بحران قره باغ اظهار کرد: ما درپی امکاناتی برای تحقق صلح در منطقه قفقاز هستیم واِلا ابزار خاصی مطرح نیست.

وی افزود: ایران تنها کشوری است که با چهار محدوده یعنی جمهوری آذربایجان، قره باغ، ارمنستان و نخجوان در ارتباط است و این ویژگی جغرافیایی این امکان را فراهم می سازد که  جمهوری اسلامی بتواند  با همه طرف‌های دعوا وارد مذاکره شود.

بهشتی پور از وجود اعتبار لازم برای ایران به منظور میانجیگری سخن گفت و افزود: دو طرف از ۲۶ سال گذشته تا امروز به سازمان امنیت و اروپایی‌ها امید داشتند ولی عملا گروه تشکیل شده اقدام موفقی انجام نداده است و تنها وضعیت «نه صلح نه جنگ» را ادامه داده‌اند.

بهشتی پور معتقد است برقراری صلح و امنیت در منطقه قره باغ موجب برقراری  ارتباط شمالی جنوبی میان ایران، آذربایجان، روسیه، از یکشو و ایران و  ارمنستان با گرجستان  و شرق دریای سیاه از سوی دیگر می‌شود که این مسیر می تواند تا شرق اروپا نیز ادامه ‌یابد.

این تحلیلگر حوزه بین الملل با اعلام اینکه ورود ایران برای حل و فصل این مناقشه تعارضی با منافع ترکیه، روسیه، ارمنستان و آذربایجان نخواهد داشت، گفت: ایران با در نظر گرفتن موقعیت  ژئوپلیتیکش و سابقه تاریخی که در منطقه  داشته و دارد ، بهترین گزینه برای میانجیگری است.

بهشتی پور با ابراز تاسف از چشم داشتن طرف‌های ارمنی و آذری به سمت غرب، اظهار کرد: اخیرا نشستی در مسکو تشکیل و آتش بس امضا شد ولی مشخص بود گروه‌های فشار برای استقرار صلح و آتش بس مشکلاتی ایجاد می‌کنند.

وی ادامه داد: در میانجیگری، خواست باید در طرف‌های مقابل دیده شود و ایران بدون درخواست آذربایجان و ارمنستان نمی‌تواند نقش میانجی را ایفا کند، اما می‌تواند دو طرف را ترغیب کند تا آتش بس را برقرار کرده و به سمت صلح پایدار حرکت کنند.

بهشتی پور گفت: قفقاز منطقه‌ای حساس است و بسیار شکننده می‌باشد؛ لذا ترغیب کردن دو طرف از طریق گفتگو و مذاکره بسیار مهم است.

وی با تاکید بر اینکه راه حل نظامی گرهی از کار باز نخواهد کرد و این مسئله اثبات شده است، یادآور شد: درگیری نظامی موضوع را بدتر خواهد کرد؛ لذا باید به سمت مذاکراتی پیش روند که جمهوری آذربایجان رفع اشغال کرده و حقوق ارامنه قره باغ در نظر گرفته شود.

«حسن بهشتی پور» در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا

تهران-ایرنا- بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل گفت: رویکرد گروه مینسک در سال‌های گذشته نشان داده که آنها خواستار تداوم وضعیت نه جنگ و نه صلح در قره‌باغ هستند تا هم سلاح‌های خود را بفروشند و هم بهانه‌ای برای حضور در این منطقه داشته باشند.

«حسن بهشتی پور» در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با بیان اینکه مناقشه قره‌باغ، به خاطر مسائل قومی، نژادی و مذهبی نیست و صرفا سرزمینی است، او افزود: قره‌باغ در دوران شوروی و در تقسیم بندی استالین جزو جمهوری آذربایجان تعریف شد و در سال ۱۹۸۸ قبل از فروپاشی شوروی، درگیری نظامی در این منطقه آغاز شد زیرا اکثریت جمعیت این منطقه ارمنی بودند.

 این کارشناس مسائل بین‌المللی یادآور شد: ارامنه ساکن قره باغ مایل به خودمختاری یا الحاق به خاک ارمنستان بودند و «آقابیگیان» از طرف «میخاییل گورباچف» مسئول پیگیری بحران قره باغ شد، اما نتوانست موفق شود و این مساله به عنوان یک موضوع لاینحل در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان مانده است.

مصاحبه اسپوتنیک با حسن بهشتی پور

سخنگوی وزارت خارجه ایران: جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود کشورهایی است که با هر دو طرف درگیر روابط بسیار خوبی را دارد بنابراین از این جهت در جایگاه و رسالت ویژه‌ ای قرار میگیرد.

اسپوتنیک در همین زمینه با حسن بهشتی پور، متخصص مسائل آسیای مرکزی و قفقاز و روسیه، پژوهشگر در زمینه مسائل هسته ای، روابط آمریکا و ایران گفتگویی انجام داده است.

اسپوتنیک – ایران چه اقدامات اصولی را می‌تواند برای آشتی دادن طرفین درگیری پیشنهاد کند؟

اصل مهمی که در این موضوع باید به آن توجه داشته باشیم این است که در جنگ قره باغ درگیری قومی و نژادی مطرح نیست، بلکه بحث حاکمیت سرزمینی است. یعنی بک جنگ حاکمیت سرزمینی بر سر قره باغ است.و این بحران از دوران شوروی و از 1988 شروع شده است و تا کنون هم ادامه پیدا کرده است. بنابراین نباید اشتباه تحلیلی بکنیم و بگوییم یک جنگ آذری ارمنی و یا مسیحی و مسلمان است. این اشتباه فاحشی است که ما را به بیراهه تحلیلی می‌برد. در واقع ارمنستان و آذربایجان بخاطر ارمنی بودن و آذری بودن با هم نمی‌جنگند،  بلکه  بخاطر ادعاهایی که در مورد سرزمین قره باغ هست در حال جنگ هستند. این منطقه به هر حال از دوران شوروی جزیی از آذربایجان بوده است و موضع اکثر کشورهای جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران این است که قره باغ جزیی از خاک آذربایجان است. بنابراین ما باید به این توجه کنیم و این جنگ را جنگ قومی، نژادی و مذهبی ندانیم. این یک جنگ روشن است بر سر حاکمیت سرزمینی.