ماه عسل در نخجوان؛ تنش در ایروان، تهران چگونه مینگرد؟
این کارشناس قفقاز میافزاید: « رویای پانترکیستی که ترکیه از طریق نخجوان و با اشغال استان سیونیک ارمنستان به آذربایجان و آنسوی دریای خزر وصل شود به هیچ عنوان واقعبینانه نیست و من فکر میکنم سفر نخجوان صرفا یک سفر نمادین هست که بیشتر اهداف اقتصادی را دنبال میکند و ترکیه مایل است آنجا حضور و ظهور اقتصادی بیشتری داشته باشد.»
حسن بهشتیپور میگوید: « ترکیه خودش مصرفکننده گاز است و امکان تامین گاز برای نخجوان را ندارد مگر اینکه از گاز خود آذربایجان و از خط لوله باکو- تفلیس-قارص این گاز تامین شود که باز هم من فکر میکنم این امر اقتصادی نخواهد بود و در بلند مدت به دلیل اقتصادی نبودن نخجوان ترجیح خواهد داد همانند گذشته نیازهای انرژی خودش را از ایران تامین کند. منافع نخجوان در همکاری بین ایران، ترکیه و آذربایجان است و نه در دشمنی بین این بازیگران چرا که نخجوان منطقهای بسته بین این بازیگران بزرگ منطقهای است و هر اتفاقی بیفتد نهایتا این نخجوان است که ضرر میکند.»
جنگ بر سر زنگهزور چقدر محتمل است؟
حسن بهشتیپور معتقد است: «ترکیه واقعا حامی نظامی جمهوری آذربایجان است و حاضر است بخاطر جمهوری آذربایجان به زور متوسل شود اما نه در برابر ایران! ترکیه میداند که این تنها بازیگران این موضوع ایران-ارمنستان و ترکیه-آذربایجان نیستند و اساسا بازیگران فرامنطقهای این مسئله همچون امریکا و روسیه بسیار تعیین کننده هستند.»
ترکیه هیچگاه بخاطر آذربایجان خودش را با ایران و روسیه درگیر نخواهد کرد بعلاوه اینکه در این مورد مشخص ترکیه حتی امریکا را نیز در مقابل خود خواهد یافت.
او تاکید میکند: «ترکیه هیچگاه بخاطر آذربایجان خودش را با ایران و روسیه درگیر نخواهد کرد بعلاوه اینکه در این مورد مشخص ترکیه حتی امریکا را نیز در مقابل خود خواهد یافت. اما اگر روزی جنگی در قفقاز درگیرد این جنگ جنگی بسیار خونین خواهد بود که کل معادلات ژئوپلتیکی قفقاز را تغییر خواهد داد.»
موضع روسیه چیست؟
حسن بهشتی پور در برابر این پرسش که "آیا روسها ممکن است با توجه به وضعیت تحریم و نیاز فزایندهشان به ترکیه برای دور زدن تحریمها در قفقاز جنوبی به ترکیه امتیاز دهند؟" میگوید: «روسها نه تنها ترکیه بلکه حتی ایران را هم نمیخواهند در قفقاز جنوبی ببینند. پلتفرم مطلوب روسیه پلتفرم ۳+۱ یعنی پلتفرم ۳ کشور قفقاز بعلاوه خود روسیه است. اما در حال حاضر گرجستان که کاملا به غرب نزدیک شده و ارمنستان نزدیکنرین متحد روسیه در قفقاز جنوبی بوده و هست حتی اگر نخست وزیر فعلی تمایل به غرب داشته باشد. واقعیت این است که روسیه انقدر بلحاظ ساختاری در ارمنستان نفوذ دارد که هیچگاه امکان ندارد آن را به عنوان متاع مورد معامله با ترکیه قرار دهد.»
پژوهشگر ارشد موسسه ایراس در تهران اضافه میکند: «همینطور روسها خیلی خوب میدانند که ترکیه در حال حاضر هم با روسیه کار میکند و هم با اوکراین. پهپادهای بیرقدار را به اوکراین میفروشند و با تحریم روسیه سرمایه روسی را جذب میکنند. بنابراین روسها هم با بازی ترکیه کاملا آشنا هستند.»
دوره کوچهای استالینی به سر آمده
حسن بهشتیپور درباره کوچ جمعی و وسیع جامعه ارمنی قرهباغ در روزهای اخیر نیز میگوید: «معتقدم شاید بخشی از ارامنه قرهباغ از سرزمین آباء و اجدادیشان کوچ کنند که در روزها و ساعات اخیر شاهد آن بودهایم اما فکر نمیکنم کل این جمعیت سرزمینش را رها کند و به ارمنستان برود.»
او میافزاید: « البته تمامیت ارضی آذربایجان و حق حاکمیت ملی این کشور بر قرهباغ از نظر من بر مبنای قوانین بین المللی کاملا به رسمیت شناخته شده است اما نحوه رفتار باکو با شهروندان ارمنیاش نیز امری است که دنیا با دقت آن را رصد میکند. دوره کوچ دادنهای استالینی گذشته و دیگر تکرار نخواهد شد.»