روش تحلیل سیاسی

وقتی گروسی جزئیات تولیدات ما را می‌داند یعنی امکان نظارت دقیق آژانس وجود داشته است

گزارش‌های آژانس به‌وضوح نشان می‌دهد که آن‌ها به دقت ذخایر اورانیوم ایران را مورد بررسی قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال، آژانس به‌طور مشخص گزارش می‌دهد که گرم ذخایر اورانیوم ایران چه مقدار است و درصدهای مختلف آن را نیز مشخص می‌کند، از جمله اینکه ایران تا زمان گزارش 8294 کیلو گرم اورانیوم غنی کرده است که از این مقدار 274 کیلو 800 گرم به میزان ۶۰ درصد غنی شده است. همچنین سهم اورانیوم غنی شده 20 درصد و 5 درصد به دقت مشخص شده است و سهم هر کدام را مشخص می‌کند علاوه براین نوع سانتریفیوژهایی که ایران در حال استفاده از آن است، مشخص می کند. این جزئیات حکایت از این دارد که نظارت دقیق آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود دارد و گرنه نمی‌توانست این جزئیات را به شورای حکام آژانس کند.

بنابراین، منظور از همکاری کردن که آقای گروسی مطرح کرده‌اند، این نیست که ایران به آژانس اجازه بازدید نمی‌دهد، بلکه به پاسخگویی به دو سوال از چهار سوال مطرح شده اشاره دارد. ایران به این سوالات پاسخ داده، اما آژانس می گوید قانع نشدم و مدعی است ایران دلایل روشنی برای مقدار ناچیز اورانیوم غنی‌شده کمتراز پنج درصد ارائه نکرده است. در مورد مقدار ناچیزی از اورانیوم غنی‌شده در ۵ درصد که در مکانی بوده که ایران به‌عنوان مکان‌های فعالیت هسته‌ای خود عنوان نکرده، آژانس سوالاتی مطرح کرده است که این پنج درصد در انباری در ورامین شناسایی شده است که جزو مراکز هسته‌ای ایران نیست. ایران توضیح داده که ممکن است این آلودگی ناشی از قطعاتی باشد که در زمان‌های گذشته به ایران وارد شده و اکنون در انبار قرار دارد. این در حالی است که در آن مکان هیچ تاسیساتی وجود ندارد نه الان چنین چیزی وجود ندارد نه آن زمان که آژانس بازرسی خود را در سال ۲۰۱۹ انجام داده بود.

به‌علاوه، برخی از بازرسان که ایران به آن‌ها ویزا نداده بود، به دلیل فعالیت‌های غیرمتعارف، به ایران اجازه ورود نیافتند. اما بعداً ویزا برای آن‌ها صادر شد. یکی از این بازرسان نیز از روسیه بود. حساسیت ایران در این زمینه به ملیت بازرسان مربوط نمی‌شود، بلکه به نوع عملکرد آن‌ها بستگی دارد. آقای گروسی انتظار دارند که ایران اجازه بازرسی بیشتری بدهد، در حالی که ایران اعلام کرده است که در چهارچوب پیمان ان‌پی‌تی و ترتیبات اجرایی مربوطه با آژانس همکاری می‌کند. ایران در مقایسه با سایر کشورهای عضو، بیشترین سطح همکاری را داشته و چندین هزار ساعت بازرسی و کنترل در این سال‌ها انجام شده است. شورای حکام احتمالاً پیشنهاد اتحادیه اروپا را تصویب خواهد کرد که به موجب آن قطعنامه جدیدی علیه ایران صادر شود. این قطعنامه‌ها در واقع به‌عنوان سندی برای مستندسازی تخلفات فرضی و ادعایی علیه ایران به کار گرفته می‌شوند، در حالی که ایران هیچ تخلفی نکرده است. این قطعنامه‌های شورای حکام از این جهت اهمیت دارند که به‌عنوان مستندات علیه ایران مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که ایران چگونه باید ثابت کند به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، اظهار کرد: در واقع، هر محکمه‌ای می‌گوید که آن کسی که ادعا می‌کند چیزی وجود دارد، باید آن را ثابت کند و ایران نمی تواند ثابت کند که چیزی وجود ندارد. در این زمینه، آن دو مورد که به‌عنوان بهانه مطرح شده‌اند، به‌طور مکرر مورد استناد قرار می‌گیرند. من معتقدم که آقای گروسی فردی سیاسی است و در چارچوبی غیر از فعالیت‌هایی که برای مدیر کل آژانس در اساسنامه آژانس پیش‌بینی شده، عمل می‌کند. او می‌گوید که من هیچ فعالیت سیاسی‌ای نمی‌کنم و تنها در مسائل حقوقی و فنی صحبت می‌کنم. اما واقعیت این است که او اظهار می‌کند که ایران بهتر است با آمریکا مذاکره کند و شفاف‌سازی کند. این اظهارات دقیقاً در چارچوب وظایف سیاسی است نه وظیفه مدیرکل آژانس، آقای البراده‌ای و آمانو این اظهارات را نداشتند. با این حال، اگر گروسی را کنار بگذاریم، آژانس تنها نهاد بین‌المللی ناظر بر فعالیت‌های هسته‌ای در تمام کشورها است. بنابراین، زیر سوال بردن این نهاد کمکی به ما نخواهد کرد و نمی‌تواند در تبلیغات و رسانه‌ها تأثیر مثبتی داشته باشد. در واقع، هیچ نهاد دیگری وجود ندارد که بتوانیم به آن استناد کنیم. لذا بهتر است با آژانس مذاکره و گفت‌وگو کنیم و به توافق برسیم تا بهانه را از دشمنان ایران بگیریم و آن‌ها نتوانند از این موضوعات برای تبلیغات سوء استفاده کنند.

پیشنهاد می‌کنم که نباید خسته شویم و دیپلمات‌ها باید راه‌های جدیدی برای گفت‌وگو و مذاکره با آژانس پیدا کنند. زیرا هیچ جایگزینی برای این نهاد وجود ندارد و همان‌طور که ما می‌گوییم، انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست، این حق در چارچوب همین نهاد وجود دارد. مگر اینکه ما بخواهیم به سفارش افرادی که می‌گویند ایران باید به سمت خروج از ان‌پی‌تی و تولید سلاح هسته‌ای برود، عمل کنیم. به نظر من، این مسیر جز ایجاد دردسر و مشکلات بیشتر برای ما نتیجه‌ای نخواهد داشت. سلاح هسته‌ای برای کشوری که آن را در اختیار دارد، امنیت ایجاد نکرده و حتی بازدارندگی نیز به وجود نیاورده است. بنابراین باید مراقب باشیم که افرادی که شعار می‌دهند ایران باید هرچه سریع‌تر بمب هسته‌ای بسازد، در واقع قصد دارند ما را به دردسر بیندازند. این موضوع تعداد دشمنان ایران را افزایش می‌دهد و من فکر می‌کنم که حتی روسیه و چین نیز به‌طور جدی مخالف این هستند که ایران به سلاح هسته‌ای مجهز شود.