روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتی پور

کتاب «روزگاری اردوگاه رمادی ۱۳» به عنوان نخستین جلد از مجموعه مرجع «روزگاری اردوگاه»، توسط مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان منتشر شده است. این اثر با هدف ارائه منبعی مستند و دقیق برای پژوهشگران، مستندسازان و علاقمندان به تاریخ دفاع مقدس و زندگی آزادگان ایرانی تدوین شده است.

ایده‌ی شکل‌گیری و هدف اثر

ایده اصلی تألیف این مجموعه، پاسخی به نبود منابع راستی‌آزمایی‌شده در حوزه خاطرات آزادگان بود. با وجود تنوع آثار پیشین، بسیاری فاقد صحت‌سنجی علمی و استناد کافی بودند. بنابراین مؤسسه پیام آزادگان با تعریف یک شیوه‌نامه پژوهشی جامع، اقدام به تولید مجموعه‌ای کرد که به توصیف دقیق ۲۰ اردوگاه اسرا در مناطق جغرافیایی اردوگاه اسیران ایرانی در عراق بپردازد. این شیوه‌نامه موضوعاتی چون ساختار فیزیکی اردوگاه‌ها، دسته‌بندی اسیران ایرانی در اردوگاه ها از جنبه های مختلف ، بررسی مسائل بهداشتی و درمانی، مناسبت‌ها، آموزش و همچنین شکنجه‌ها و سایر موضوع هارا در بر می‌گیرد.

روش پژوهش و چالش‌های پیش‌رو

مبنای نگارش این کتاب، حدود ۵۰ مصاحبه با آزادگان بوده که در بازه‌های زمانی و مکان‌های مختلف انجام شده است. یکی از چالش‌های اصلی کتاب، ماهیت غیرتخصصی و پراکنده این مصاحبه‌ها بوده است. مصاحبه‌شوندگان عموماً به بیان خاطرات کلی خود پرداخته‌اند و به دلیل حضور یک راوی در چندین اردوگاه در زمانهای مختلف دوران اسارت، تعیین دقیق زمان و مکان هر روایت و پیگیری جزئیات تخصصی با دشواری همراه بوده است. این امر تهیه کتابی کاملاً علمی و عاری از خطا را دشوار ساخته است.

نوشته: حسن بهشتی‌پور

نشست دوجانبه ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ در پایگاه نظامی «المندورف-ریچاردسون» در آلاسکا، اگرچه از سوی دو طرف «سازنده» و «مثبت» توصیف شد، اما در عمل بدون هیچ توافق مشخصی پایان یافت. این دیدار بیش از آنکه گامی به‌سوی حل بحران اوکراین باشد، نمایانگر فاصله عمیق میان خواسته‌های دو طرف بود.

خواسته‌های متضاد، نتیجه‌ای مبهم

پوتین در نشست خبری پس از دیدار، بر لزوم شناسایی ریشه‌های جنگ اوکراین تأکید کرد و فضای مذاکرات را مثبت و محترمانه خواند. ترامپ نیز از «پیشرفت بزرگ» سخن گفت، اما اذعان کرد که هنوز توافقی حاصل نشده و چند نکته باقی مانده است. با این حال، رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند نشست بدون توافق درباره اوکراین پایان یافت.

واقعیت این است که خواسته‌های پوتین و ترامپ کاملاً متفاوت است. پوتین انتظار دارد بخشی از تحریم‌های آمریکا علیه روسیه به دلیل جنگ اوکراین لغو شود، اما در شرایط فعلی چنین زمینه‌ای وجود ندارد. این اختلافات عمیق نشان می‌دهد حل‌وفصل مسائل میان واشنگتن و مسکو با یک دیدار امکان‌پذیر نیست و همه چیز به دور بعدی مذاکرات که به درخواست پوتین در مسکو برگزار خواهد شد، موکول شده است.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل

در سال‌های اخیر این گزاره از سوی برخی رسانه‌های غربی بارها مطرح شده است که ایران در انزوا قرار دارد. این ادعا بر پایه یک برداشت نادرست استوار بود. واقعیت آن است که ایران نه‌تنها در انزوا نیست، بلکه فعالانه در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی حضور دارد. جریانی که تلاش می‌کند «انزوای ایران» را القا کند، جهان را تنها از دریچه اروپا و آمریکا می‌بیند؛ گویی هر کشوری که با غرب رابطه نداشته باشد، منزوی است. در حالی که همان کشورهایی که خود را معیار ارتباطات جهانی می‌دانند، از متحدانی حمایت می‌کنند که در دادگاه لاهه به‌عنوان جنایتکار جنگی تحت محاکمه‌اند، اما همچنان روابط سیاسی و نظامی‌ با آنان را ادامه می‌دهند. ارتباط با همسایگان برای ایران یک ضرورت است و سفرهای دیپلماتیک دولت به کشورهای منطقه اقدامی مثبت محسوب می‌شود. با وجود این صرف انجام سفر و امضای تفاهمنامه کافی نیست. تجربه نشان داد که بسیاری از تفاهمنامه‌ها به قرارداد الزام‌آور و عملیاتی تبدیل نشده و حتی برخی قراردادها نیز به‌طور کامل اجرا نمی‌شوند. بنابراین، دولت باید بر تبدیل سفرهای دیپلماتیک به قراردادهای اجرایی و عملیاتی متمرکز شود. تنها در این صورت است که می‌توان روابط اقتصادی، تجاری و سیاسی را به سطحی مؤثر و پایدار رساند. نمونه اخیر، حضور ایران در اجلاس کشورهای اوراسیا است که فرصتی مهم برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای به شمار می‌رود. ایران باید با نگاه راهبردی، از فرصت‌ها بهره‌برداری کند و با پیگیری مستمر، تفاهمنامه‌ها را به قراردادهای واقعی تبدیل نماید. در این صورت است که سیاست همسایگی می‌تواند به دستاوردی ملموس برای کشور تبدیل شود.

تحلیل‌ یک‌سویه و روایتی ناقص از واقعیتی پیچیده

نوشته : حسن بهشتی پور

مقدمه:

در 23 خرداد 1404، تجاور نظامی از سوی اسرائیل و آمریکا علیه ایران صورت گرفت؛ حملاتی که واکنش‌های متعددی را در سطح بین‌المللی برانگیخت. از جمله خانم سوزان مالونی در مقاله‌ای با عنوان «Iran’s Dangerous Desperation» اخیرا در نشریه Foreign Affairs منتشر شد(1)، تلاش کرده است تصویری از «برتری قاطع» عملیات نظامی اسرائیل و امریکا ارائه دهد. اما این روایت، با حذف بسیاری از واقعیت‌های میدانی، حقوقی و انسانی، بیشتر به یک بیانیه سیاسی شباهت دارد تا یک تحلیل بی‌طرفانه. با بررسی متن مقاله خانم سوزان مالونی، می‌توان هشت محور اصلی را به‌عنوان پایه‌های روایت مقاله نقد کرد. هر یک از این محورها از منظر فنی، حقوقی، سیاسی یا رسانه‌ای به شرح زیر قابل کنکاش هستند.

نوشته حسن بهشتی پور

اختصاصی برای روزنامه قدس 15 مرداد 1404 صفحه 2

با پایان جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل و آغاز آتش‌بسی شکننده، این پرسش مهم در برابر سیاست‌گذاران و تحلیلگران قرار گرفته است: آیا منطقه به سمت درگیری مستقیم دیگری حرکت خواهد کرد یا الگوی جنگ روانی، فشار اقتصادی و اقدام‌های محدود نظامی همچنان ادامه خواهد یافت؟ بررسی روند تحولات اخیر و اهداف بازیگران اصلی، تصویر روشن‌تری از آینده محتمل ترسیم می‌کند.

واکنش ایران: از بازدارندگی فعال تا اتکا بر جنگ نامتقارن

در واکنش به این حملات، ایران مذاکرات با آمریکا را متوقف کرد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را با شدت بیشتری از سر گرفت. سیاست تهران در این مقطع، حرکت به سوی بازدارندگی فعال بود به ‌ویژه از مسیر تقویت ظرفیت‌های دفاعی، سایبری و راهبردی.ایران همزمان با تشدید فعالیت‌های دیپلماتیک در سازمان ملل، بر بازسازی و ارتقای محورهای مقاومت منطقه‌ای (حزب‌الله، الحشد الشعبی و انصارالله) تمرکز یافت. این راهبرد، نه‌تنها جنبه نظامی دارد بلکه حامل پیام سیاسی روشنی به واشنگتن و تل‌آویو است؛ مبنی بر اینکه هزینه اقدام‌های نظامی علیه ایران، فراتر از جغرافیای ایران خواهد بود.