روش تحلیل سیاسی

اطلاعات پایه :

الف : اطلاعات مربوط به پیش نویس سند

براساس گزارش روزنامه "ویدموستی" که خبرگزاری «ریا نووستی » آنرا انعکاس داده درپیش نویس جدید توسعه نیروهای مسلح روسیه آمده است :

1-" وزارت دفاع فدراسیون روسیه انتظاردارد که تا سال 2030درجهان یک ابرقدرت باقی بماند وآن هم ایالات متحده آمریکا است . درچنین جهانی حداکثرکاری که روسیه باید انجام دهد، جلوگیری ازعقب ماندگی فنی ازارتش سایرکشورها وحداقل کارآن باید حفظ فراخوان به نیروهای مسلح باشد.

2-" آمریکا تا سال 2030 می تواند موضع خود را به عنوان تنها ابرقدرت حفظ کند وبلوک ناتو سعی می کند که به تنها سازمان جهانی دارای حق توسل به زوربرطبق نیازو صلاحدید خود تبدیل شود.

3- " مهم ترین تهدیدات امنیتی روسیه  عبارتند از:

الف: استقرارسیستم دفاع ضد موشکی آمریکا در کشورهای چک و لهستان

ب:  استقرار تسلیحات درفضا

ج: ایجاد انواع جدید تسلیحات هوا- فضایی با برد بین قاره ای "

4- " روسیه برای خنثی سازی این تهدیدات هم به نیروهای هسته ای استراتژیک مدرن و هم به نیروهای عمومی نیاز دارد.

5- دقیقا برای حفظ تعداد همین نیروها نیزدرسال 2030 نیز فراخوان درارتش روسیه ادامه خواهد داشت. "

6- "عقب ماندگی در زمینه های فنی ونوآوری درارتش روسیه در مقایسه با ارتش کشورهای پیشتاز جهان و ضرورت  سرعت گرفتن اصلاحات برای رفع این فاصله "

ب: اطلاعات تکمیلی

1- یک افسروزرات دفاع درمصاحبه با خبرگزاری ریانوستی تاکید کرد که تمامی این پیش نویس درچهارچوب طرحی همه جانبه مطرح  شده اند که باید پس از تائید نهایی ، طی چند هفته آینده علنی شود.

سند توسعه نیروهای مسلح روسیه  درراستای توضیح منطق سازه های نظامی درروسیه وپیش بینی تحولات آتی  به جامعه ارائه می شود .

2- میخائیل بارابانوف دبیرعلمی مجله اکسپورت وااروژنیی ( صادرات تسلیحات) معتقد است که بر خلاف دکترین ها ی نظامی قبلی روسیه  که شامل قضاوت هایی غیرقابل درک درباره جهان چندقطبی و یا مبارزه با تروریسم بودند، نظریات جدید مشخص ترومعقولانه ترهستند.

3- کنستانتین ماکیینکو کارشناس مرکز تحلیلی روسیه  به خبرگزاری ریانووستی می گوید :

"اعتراف رسمی به عقب ماندگی فنی ما، پدیده ای مثبت است. پس ازآن باید مشخصا این را درک کرد که روسیه قدرتی درجه دوم است ومخارج آن برای ارتش باید درسطح مثلاً فرانسه، یعنی حدود 15 میلیارد یورو در سال باشد، درصورتی که هزینه نظامی روسیه  درسال جاری (2008) کمتراز10 میلیارد یورو در نظر گرفته شده است ."

4- نخستین باردر سال 1993 اساسنامه دکترين نظامی فدراسيون روسيه تصويب شد. این سند اولین برنامه راهبرد نظامی روسیه پس ازفروپاشی شوروی بود. درواقع دستورکاری راهبردی برای انتقال ازنظام  سوسياليستی گذشته به نظام جدید درروسیه با اقتصاد بازاری که می تواند فروشنده سلاح بصورت گسترده ترازقبل باشد ، ارائه شده بود.

5-  درسال 2000 پس از به قدرت رسیدن پوتین درروسیه؛ دکترين نظامی تمام عياری ارائه شد که درمقایسه با پیش ازآن تکمیل تر و همه جانبه تر بود. این دکترین دوسال بعد نیزبا توجه به تحولات یازده سپتامبروتاثیرات عمیق  آن بر روابط روسیه و آمریکا و اروپا ، دچار تغییراتی اساسی شد.

5- دکترين نظامی دولت ها برای دوره مشخصی تصويب می شود که با توجه به شرايط داخلی و خارجی کشورمورد بحث، ممکن است تغییرکند. زمانی می توان گفت دکترین جدیدی مطرح شده است که دیدگاه ونظریه جدیدی در باره تحولات نظامی مطرح شود که نقطه عطفی در مقایسه با پیش از ان بوجود آورد.

5- کاربرروی پیش نویس سند توسعه نيروهاي مسلح روسيه تا سال 2030 ازاسفند ماه 1385در وزرات دفاع روسیه آغاز شده است. این پیش نویس بايد بعد ازتكميل درماه سپتامبر 2008 توسط آناتولي سرديوكوف، وزيردفاع روسيه امضاء و به رئيس جمهوري ارائه گردد.

 6- به گزارش روسیران به نقل ازسایت گازیتا ، دميتري روگوزين نماينده دائمي روسيه درناتودرجلسه شوراي روسيه وناتو درسطح سفرا ،اعضای ناتورا با مفاد اصلي نظريه جديد سياست خارجي روسیه که چندی قبل ارائه شده است ، آشنا كرد. در همین جلسه  وي گفت "ما درانتظارواكنش فوري ناتو به پيشنهاد های خود نيستيم". اما روسيه پيشنهاد مي‌كند ازسيستم "پيمان" تأمين امنيت دراروپا خارج شود  و راه امضاء قرارداد جدیدی را درپیش گیرد که اولا برای همه امضاء کننده گان حقوق یکسانی را درمورد امنيت در نظر بگیرد  و ثانیا برای همه آنها لازم الاجرا باشد. علاوه برآن تمام كشورها به شكل ملي درآن شركت كنند.

7- دردکترین جدید سیاست خارجی روسیه برضرورت ماهيت برابرروابط روسيه و ناتو و نامطلوب بودن ادامه توسعه پيمان ناتوبه سمت شرق براي روسيه ، بویژه درمورد عضويت اوكراين و گرجستان درناتو و ايجاد زيربناي نظامي پيمان ناتو در نزديكي مرزهاي روسيه درج شده است.

8- خبرگزاری ریانوستی گزارش داد روزدوشنبه سرهنگ الكساندرزلين، فرمانده كل نيروهاي هوايي روسيه اعلام كرد، روسيه وناتودرخصوص پيش نويس سند مربوط به استفاده ازهواپيماهاي نظامي- ترانزيتي روسي به منظورحمل كالاهاي متعلق به ناتو موافقت كرده اند. روسيه و ناتو درمجموع درخصوص پيش نويس سند مربوط به استفاده ازهواپيماهاي نظامي- ترانزيتي روسي درجهت منافع ناتو موافقت كرده اند.

 اين مقام بلند پايه نظامي روسيه خاطرنشان ساخت:

 «متناسب با تصميم گيري وزارت دفاع روسيه كار بر روي تهيه پيش نويش توافق نامه اصولي بين نمايندگان روسيه و ناتو در رابطه با استفاده از ترانزيت هوايي نيروهاي هوايي روسيه در جهت منافع ناتو ادامه دارد.» به گفته سرهنگ زلين، «آخرين دور از رايزنيهاي كارشناسان دو طرف در ماه مارس سال 2008 در مسكو انجام گرفت كه طي آن در خصوص پيش نويس اين سند بصورت كلي موافقت شد، ولي با توجه به برخی اختلاف مواضع طرفين ، نيازمند كارمضاعف از سوي دو طرف دارد.»  

 تحلیل پیش نویس توسعه نظامی روسیه

پیش نویس ارائه شده درواقع بازتاب دیدگاه ایدئولوگهای نظامی روسیه است.این دیدگاه ها بصورت متمرکز، ایده ها، قواعد، فرضیات واصول کاری را با درنظرگرفتن جنبه های علمی وعملی و حقوقی که برای دوره مشخصی وبرپایه شرایط فعلی تا چشم اندازی معین (2030)جهت گیری شده است، معرفی می کند.

 با درنظرگرفتن انچه که منتشرشده است نمی توان به این سند، دکترین جدید روسیه نام نهاد چرا که دیدگاه جدید ی درآن ارائه نشده است .  

ازآنجا که باید به ایده ها و تئوری های مطرح شده در این پیش نویس توجه دقیق وعمیق  درمسیری عملی بشود نمی توان با استناد به چند پارگراف منتشر شده ماهیت دیدگاه های مطرح شده را تجریه و تحلیل کرد اما در باره این دیدگاه که روسیه می پذیرد که حداقل تا دو دهه دیگر آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت جهان باقی می ماند جای تردید جدی است . زیرا با درنظرگرفتن مشکلات داخلی آمریکا که سقوط ارزش دلاروبحران بی سابقه مسکن تنها گوشه کوچکی  را درچند ماه اخیربه نمایش گذاشته است ونیزبا درنظرداشتن گرفتاری های آمریکا درعراق و افغانستان نمی توان به بقای ابرقدرتی این کشوردردودهه آینده اطمینان داشت .

 بر این اساس باید گفت تئوریسین های نظامی روسیه در این مورد قضاوت دقیقی نکرده اند .

در ارزیابی آن بخش از این پیش نویس که اشعار می دارد :

"درچنین جهانی حداکثرکاری که روسیه باید انجام دهد، جلوگیری ازعقب ماندگی فنی ازارتش سایرکشورها وحداقل کارآن باید حفظ فراخوان به نیروهای مسلح باشد."

باید توجه داشت که درجریان آنالیزشرایط نظامی – سیاسی و نظامی – استراتژیک جهان امروز می توان به نتیجه گیری ها ، ارزیابی ها  و گزینه های دقیق تری هم رسید که درتعیین اولویت های روسیه که با تهدید های داخلی و خارجی ، ناشی ازتحریکات آمریکا روبرو است؛ کارساز تر باشد . ازجمله تقویت نقش دفاعی و امنیتی پیمان شانگهای ازطریق عضویت کامل ایران ، پاکستان و هند در این پیمان است.

به راستی روسیه دربرابرتوسعه روزافزون نفوذ آمریکا درشرق اروپا وجنوب قفقاز،چگونه می تواند با خوش بینی تنها به آمادگی نظامی ، توسعه نیرو های مسلح وتغییر روش های پیشبرد همکاری با آمریکیای ها فکرکند؟

بطورقطع امروزه تلفیق عالمانه بین دیدگاه های سیاستمداران و نظامیان استراتژیسین می تواند به طرحی همه جانبه برای روسیه منجرشود. به نظرمی رسد با درنظر گرفتن اصولی که دردکترین سیاست خارجی جدید روسیه مطرح شده است، پیش نویس ارائه شده توسط نظامیان روسیه خالی ازهنرتلفیق سیاسی و نظامی مورد نیازروسیه امروز است.

پیش ازاین اصول دکترین نظامی روسیه  سال 2000 وسند تکمیلی ان در سال 2002 درتعیین تهدیدات نظامی مشخص و تشریح اصول و محتوی تامین امنیت نظامی و تاکید بر لزوم کمک به متحدان و تعیین تکلیف برای نیرو های مسلح،این ضعف عمده را داشت که متحدان مشخصی برای روسیه  درانواع مختلف جنگ های احتمالی ، مشخص نگردیده بود.

اهمیت ویژه این مسئله درآن است که روسیه با یک سری ازانواع تهدید ها روبروست که بصورت هم زمان ازسوی متحد ان سابق این کشورمنشاء گرفته اند. به عنوان مثال روسیه که سالها جمهوری های شوروی سابق را به عنوان متحدان راهبردی خود می دانست امروزبا آمادگی اوکراین وگرجستان برای عضویت در ناتو احساس تهدید می کند و از کشورهایی چون لهستان و چک که تا دو دهه قبل متحد مسکو بودند ، به عنوان محلی برای استقرارسپردفاع موشکی استفاده می شود .

براین اساس بیهوده گویی نیست اگرتصورکنیم که نظامیان روسیه در گزاره های که در پیش نویس منتشر شده ارائه شده است ، درک دقیقی را از تحولات جهانی بویژه در باره آینده امریکا به مخاطبان منتقل نکرده اند .  

روسیه بدون مشخص نمودن متحدان واقعی و بالقوه خود و تهدیدات نظامی واقعی نمی تواند تدابیر مشترک با دیگرکشورها ازجمله ایران  برای پیشگیری از جنگ ها، حرکت های تروریستی اتخاذ کند. به تبع ان هر طرحی برای توسعه نیروهای مسلح و آماده سازی تمام عیارارتش روسیه   برای پاسخ گویی به تخاصمات در برابرزیاده طلبی های آمریکا ، ناکافی و عقیم خواهد بود . روسیه باید بتواند دوستان خود را درمنطقه بازشناسی کند تا میزان تاثیرگذاری خود را بر تحولات جهانی افزایش دهد.