حل مساله پارچين نقطه عطفي در روابط ايران و آژانس خواهد بود
چه اقدام مشخصي از سوي ايران در مساله پارچين بايد صورت گيرد تا پرونده آن به صورت دايمي بسته شود؟
نكته نخستي كه بايد به آن اشاره كنم، اين است كه پارچين يك مركز نظامي اما غير هسته‌اي است. اگر پارچين يك مركز هسته‌اي بود، آژانس مي‌توانست براساس قوانين پادماني آن را مورد بازرسي قرار دهد اما اين مركز هسته‌اي نيست و شامل مواردي كه در پادمان آمده است، نمي‌شود. با اين وجود، از ابتداي بحران‌سازي براي پرونده هسته‌اي ايران در اوايل دهه پيشين، نام آن بر سر زبان‌ها آمد و دو بار نيز در سال ٢٠٠٥ نيز مورد بازرسي قرار گرفت و آژانس نيز بيان كرد كه مورد مشكوكي در آن نيافته است. با اين وجود درسال‌هاي اخير آژانس براساس اطلاعاتي كه در اختيارش قرار گرفته است، مدعي در اختيار داشتن اطلاعاتي در رابطه با پارچين است و مي‌گويد اين اطلاعات قابل بررسي است و البته كشورمان نيز آنها را دروغين مي‌داند. با اين وجود، راهكار حل‌و‌فصل موضوع اين است كه آژانس بايد در اين باره يك نمونه‌برداري محيطي از آب يا خاك و گياهي انجام دهد زيرا ايزوتوپ‌هاي اورانیوم تا سال‌هاي سال پايدار هستند و آزمايش‌ها مشخص مي‌كنند كه در آنجا فعاليتي صورت گرفته است يا خير. ملاحظه‌اي كه در اين باره از سوي ايران مورد توجه است، آن است كه ايران با توجه به سوابق بازرسان آژانس در ساير كشورها، اين نگراني را دارد كه ممكن است آنها به اطلاعات محرمانه نظامی و امنیتی دست يابند كه برای کشور مشكل‌ساز شود. زیرا محیط های نظامی در همه کشورها جزو مسائل محرمانه تلقی میشود و این هیچ ربطی به ادعاهای دروغین در باره انجام فعالیت های هسته ای در پارچین ندارد. پارچين يك سایت نظامي است كه در آن فعاليت‌هاي متعارف نظامي صورت مي‌گيرد. با اين وجود، ممكن است كه طرفين براي حل و فصل اين مساله، به راهكاري ميانه ای رسيده باشند.
راهكار ميانه يعني چه نوع راهكاري؟
مثلا نمونه‌برداري از سويي توسط تكنسين‌هاي ايراني صورت بگيرد و اين اطمينان به آژانس داده شود كه آن نمونه‌گيري براي پارچين است.
آيا ما در نقشه راه ميان ايران و آژانس به چنين توافقي دست يافتيم؟
من از مكانيزم حل مساله پارچين در نقشه راه آگاه نيستم. نقشه راه، يك توافق محرمانه ميان ايران و آژانس است. اين محرمانه بودن نيز نشانه غيرعادي بودن آن هم نيست. دليل اصرار ايران بر محرمانه بودن آن نيز به خاطر قوانين آژانس است كه مي‌گويد ترتيبات اجرايي ميان كشورها با آژانس بايد محرمانه بماند، بالاخص اين توافق كه در برهه تاريخي، اهميت بسياري دارد. حالا بايد ديد آژانس مي‌تواند در اين آزمون سرافراز بيرون بيايد يا سرافكنده. حتي روس‌ها نيز در اين باره اعتراض و نگراني‌شان را درباره افشاي اطلاعات كشورها توسط آژانس بيان كرده‌اند.
چندي پيش خبرگزاري آسوشيتدپرس مدعي شده بود كه قرار است نمونه‌برداري‌ها توسط تكنيسين‌هاي ايراني و بدون حضور كارشناسان آژانس صورت بگيرد. آيا انجام نمونه‌برداري بدون حضور كارشناسان آژانس امكانپذير است؟
آن چيزي كه براي آژانس اهميت دارد، انجام نمونه‌برداري به صورت صحيح در همان مختصات مدنظرش است. براي دستيابي به اين مقصود نيز راهكارهاي بسياري وجود دارد. لازم است در اينجا درباره خبر آسوشيتدپرس نيز توضيحي بدهم. اين خبر در زماني منتشر شد كه توافق هسته‌اي در كنگره امريكا در حال بررسي شدن بود و اخباري مبني بر حضور آمانو در كنگره به گوش مي‌رسيد. اين خبر در اين چارچوب و براي فضاسازي تندروها منتشر شد و متاسفانه برخي رسانه‌هاي ايران در اين دام افتادند و روي آن مانور دادند.
آيا خبر اخير رويترز درباره نوع بازرسي از پارچين مي‌تواند اقدامي از سوي خود آژانس براي آرام كردن جمهوريخواهان باشد؟
رويترز، يك خبرگزاري انگليسي است كه بيش از صد سال است سابقه فعاليت دارد و اصلا هم و غمش هم امريكا يا جمهوريخواهان و دمكرات‌ها نيست. آنها راست و دروغ را به گونه‌اي منتشر مي‌كنند كه تشخيص سره از ناسره بسيار سخت است. آنها درباره پرونده هسته‌اي ايران تاکنون عمليات‌هاي رواني بسياري انجام داده‌اند. درباره اين خبر نيز نمي‌توان كاملا اظهارنظر صريح كرد اما آنچه مي‌توان گفت اين است كه رسانه های ایران بايد مواظب بازي‌هاي رسانه‌اي آنها باشند. نباید در زمین بازی آنها بازی کنند.
آيا ممكن است آژانس دست به چنين اقدامي بزند تا جمهوريخواهان را آرام كند؟
مساله آژانس جمهوريخواهان و مسائل داخلي كشورها نيست و برايش هم اهميتي ندارد. كاري كه آژانس بايد انجام دهد، انجام وظيفه در چارچوب قوانين و اصول كاري خود است. آن چيزي هم كه ميان ايران و آژانس امضا شده، محرمانه است و آژانس براي حفظ اعتبارش نيز كه شده، دست به چنين اقداماتي نخواهد زد. من شما را به صحبت‌هاي اخير جاش ارنست، سخنگوي كاخ سفيد ارجاع مي‌دهم كه وقتي از او در اين باره سوال شد، بيان كرد كه حتي او نيز از اين توافق اطلاعي ندارد.
حل مساله پارچين و بسته شدن اين پرونده، به چه ميزان مي‌تواند موجب حل و فصل نهايي موضوعات گذشته شود؟
تاثير بسياري دارد. البته بايد يادآور شوم همه مسائلي كه مرتبط با موضوعات گذشته فعاليت هسته‌اي ايران است، مربوط به پارچين نيست. با اين حال، پارچين مساله مهمي است زيرا پارچين يك تاسيسات نظامي است و فعاليت هسته‌اي در ان انجام نمی شود . من اعتقاد دارم اگر ايران و آژانس بتوانند در اين باره به خوبي همكاري كنند و نقشه راه امضا شده براي تسريع در حل و فصل مسائل گذشته به خوبي پيش رود، اين مي‌تواند نقطه عطفي در روابط ايران و آژانس و الگوي خوبي براي همكاري طرفين باشد و در صدور گزارش جامع و فراگير آژانس از فعاليت هسته‌اي ايران در سال‌هاي آتي موثر باشد.
قرار است روز سه‌شنبه بازرساني از سوي آژانس به تهران سفر كنند. اين سفر در راستاي حل مسائل پيشين فعاليت هسته‌اي ايران است يا زمينه‌سازي براي اجراي برجام؟
من اطلاع دقيقي در اين باره ندارم اما حدس مي‌زنم كه اين سفر در راستاي مسائل پيش آمده در چارچوب نقشه راه باشد، مخصوصا آنكه يوكيا آمانو در نشست فصلي شوراي حكام آژانس درباره پاسخ‌هاي ايران به سوالات آژانس اعلام کرد در رابطه با پاسخ های ارائه شده ابهامات و سوالاتي دارد.
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.