روش تحلیل سیاسی

اطلاعات پایه :

1-درانتخابات زودهنگام ریاست جمهوری گرجستان درمجموع ازسه میلیون نفری که شرایط شرکت درانتخابات را داشتند که از این میان  یک میلیون و 912 هزار و 943 نفر ( 17/56 درصد ) در حوزه های  رای گیری به کاندیدای مورد علاقه خود رای داده اند .

2- درحاليکه طرفداران جناحهاي مخالف دولت گرجستان را به تقلب درانتخابات به نفع ساکاشويلي متهم مي کنند سازمان امنيت و همکاري اروپا وکشورهاي غربي با رد اين اتهام گروههاي مخالف را به قبول نتايج انتخابات دعوت کردند . آنها اذعان کردند تخلفاتی جزئی انجام شده اما درصد ان به اندازه ای نبوده که نتایج انتخابات را تغییر دهد.   

3- ارسال پيامهاي تبريک سران ديگر کشورها به ويژه کشورهاي غربي به ميخائيل سااکاشويلي نشان می دهد که تقریبا اکثر آمریکا و متحدانش از نتایج انتخابات روز شنبه گذشته راضی هستند در حالی که روسیه با زیرسئوال بردن نتایج این انتخابات ،بیشتر تلاش کرد نشان دهد برای پیروزی سااکاشویلی همه چیز از قبل تهیه شده بود .  

گزارشهاي رسيده ازتفليس حاکي است کاچچيلادزه نامزد گروههاي مخالف دولت همراه جمعي ازطرفدارانش  دراعتراض به تقلب دولت درانتخابات اعتصاب غذا کردند. آنها همچنین درتظاهرات اعتراض آمیز 23 دي ماه در ميدان مرکزي تفليس راهپيمايي بزرگی را سازمان دهی کردند . گاچچيلادزه ضمن مخالفت با شيوه انتخابات، اعلام کرده بود نتایج انتخابات به نفع سااکاشویلی دستکاري شده است و همچنين وي کميسيون مرکزي انتخابات را به عنوان عامل اصلی  تقلب متهم کرد. هواداران سااکاشویلی رقیبان خود را به دروغ پراکنی برای قبول نکردن شکست خود متهم کردند .

4- ناظران بين المللي روز سه شنبه از گرجستان خواستند ايرادهاي انتخابات رياست جمهور اخير اين کشور را حل و فصل کند به گزارش خبرگزاري فرانسه ازتفليس اريک فورنيه سفير فرانسه درگرجستان ازکشورهای  قفقاز خواست براي حل معايب انتخابات رياست جمهوري روز شنبه تدابير فوري اتخاذ و نتايج ان را هر چه سريع تر منتشر نمايند .فورنيه در گفتگوي مطبوعاتي در پايتخت کوهستاني گرجستان در حالي که به نام اتحاديه اروپا انتخابات پنجم ژانويه در گرجستان را تشريح مي کرد گفت با وجود اين اتحاديه اروپا اعلام کرده است مخالفت هاي قابل ملاحظه اي با انتخابات در گرجستان روي داده است که لازم است هر چه سريع تر رفع شود .

5- سااکاشویلی درانتخابات سال 2003 با 96 درصد اراء شرکت کنندگان درانتخابات به پیروزی رسیده بود

 بر این اساس بدست آورد ن تنها 53 درصد ارائ مردم نشان می دهد که درچهارسال گذشته او بخش مهمی از هواداران  خود را از دست داده است .

6- تخمین زده می شود 300 تا یک میلیون نفر از گرجی هایی که حق شرکت در انتخابات را داشتند در خارج گرجستان زندگی می کنند و آرای انها برای تعیین ریس جمهوری نقش کلیدی داشته است .

7- متيو پرايز" مشاور وزير خارجه آمريکا اعلام داشت : "هنوز بسيار زود است تا از عضويت گرجستان در ناتو که به نظر مي رسد مردم اين کشورخواستارآن هستند ، صحبت کنيم . به گفته وي در شرايط کنوني بسيار دشواراست بگوييم که گرجستان به عضويت ناتو درخواهد آمد. به عقيده وي همه چيز بستگي به موفقيت در عملي ساختن معيارها وخواسته هايي دارد که براي پيوستن درسازمان پيمان آتلانتيک شمالي ( ناتو ) ضرورت دارد . وي با اشاره به اينکه بخش امنيتي و دفاعي گرجستان درحال تجديد ساختار است ، اذعان کرد که گرجستان درحال سپري کردن دوران دشواري براي امتحان دموکراسي است . متيو پرايز درعين حال ابراز اميدواري کرد که انتخابات اخير درگرجستان آزاد وعادلانه برگزار شده باشد و گفت : تقريبا " آماده اعلام اين مسئله هستيم که چنين بوده است . "

8- با توجه به شرکت تنها56 درصد از مردم گرجستان در انتخابات رياست جمهوري ، درواقع چيزي نزديک به 60 درصداز مجموع جمعيت گرجستان یا مخالف عضویت بودند و یا دیدگاه خود را درباره عضوین گرجستان در ناتو اعلام نکردند.

9- میخائیل ساکاشویلی دراولین اظهار نظر پس ازپیروزی دراین انتخابات،به تشریح اولویتهای سیاستهای داخلی وخارجی خود در دور دوم ریاست جمهوری پرداخت. او تقویت امنیت اجتماعی،ایجاد اشتغال وارتقاي سطح درآمد واستانداردهای آموزشی و بهداشتی را جزو مهم ترین اهداف  داخلی خود معرفی کرد.ساکاشویلی درزمینه سیاست خارجی، یکی ازاولویتهاتی خود را  برقراری روابط دوستانه باروسیه وسامان بخشیدن به اختلاف میان دوکشوراعلام کرد.

10- دیگرنامزدهای ریاست جمهوری گرجستان به گونه ای  انتخاب شده بودند که  تنها صحنه رقابت اصلی را ساآكاشويلي و لوان گاچچیلادزه(نامزد 9 حزب موتلف ) برعهده داشتند. پنج  نفردیگردرعمل شانسی برای رقابت نداشتند. اما ظاهرا آنها آمده بودند تا آرا مردم بیشترتقسیم شود تا شاید انتخابات به دوردوم کشیده شود .

 11- ساآكاشویلی که هنوزبا چهل و چهارسال سن برای رهبری کشور،نسبتا جوان است درپی اعتراضات ماه نوامبرسال 2007 با اعلام برگزاری انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری، نشان داد اعتماد به نفس لازم را برای درمعرض رقابت جدی قرارگرفتن با رقبای خود را دارد .

12- ازآغاز به قدرت رسیدن سا اکاشویلی  تا به امروز روند نزولی محبوبیت وی در بین افکار عمومی مردم گرجستان کاملا مشهود است بطوریکه به گفته مخالفانش  او ازچهره ای اسطوره ای که منجی گرجستان تصور می شد، به رهبری خودکامه و تمامیت خواه تبدیل  شده است .

13- سااکاشویلی با وجود انجام اصلاحات اقتصادی قابل توجه نتوانست برفقرموجود در بین اکثریت جامعه غلبه کند.همچنین درزمینه سیاست خارجی علاوه برانکه برمشکلات موجود فایق نیامد، با دامن زدن به اختلاف ها با مسکو،مشکلات مربوط به اوستیای جنوبی وآبخازیا که هردو با حمایت روسیه خواهان استقلال هستند،افزوده شد  

14- لوان گاچچیلادزه فعال اقتصادی گمنامی است که پس ازرویدادهای ماه نوامبر گذشته و اعتراضات سازماندهی شده احزاب مخالف گرجستان به عنوان نامزد گروه های ائتلافی معرفی گردید. وی رسالت اصلی خود را در صورت انتخاب به عنوان ریاست جمهوری، فراهم آوردن شرایط و زمینه های لازم جهت تغییر نظام سیاسی کشورازسیستمی ریاستی به نظامی پارلمانی معرفی کرده بود که این مساله تفاوت چندانی برای مردم به شدت فقیرگرجستان نداشت.

15- کاندیدای دیگر داوید گامکرلیدزه راست گراترین چهره درانتخابات بود که احیای نظام پادشاهی مشروطه را مهم ترین هدف خود مطرح می کرد رای چهاردرصدی او نشان می دهد که میزان حمایت مردم ازنظام سلطنتی درگرجستان چقدراست.  گامکرلیدزه که نمونه  کامل یک چهره محافظه کار بنا به تعریف کلاسیک آن است، با هرگونه اقدام انقلابی مخالف است و بنابراین با وجود آنکه به نتایج انتخابات معترض بود اما از شرکت در تظاهرات اعتراض امیزی که توسط طرفداران گاچچیلادزه سازمان دهی شد، خوداری کرد.  

16- با وجود همه مشکلات گرجستان ، آمارهای رسمی حکایت ازرشد اقتصادي دراین کشور دارد و بر اساس اماردولتی ميزان سرمايه گذاري خارجي ازسال 2004 از چهارصد ميليون دلاربه دو ميليارد دلاردر سال دو هزار و هفت رسيده است . همین عامل موجب می شود که هواداران سااکاشویلی هنوزامیدوارباشند که بتوانند مخالفان خود را متقاعد کنند که پنج سال دیگر به اومهلت بدهند.

17- اززمان استقلال گرجستان در سال1991 اين پنجمين انتخابات براي پست  ریاست جمهوری در گرجستان بود و جالب اينكه پيش از موعد برگزار شدن انتخابات رياست جمهوري در گرجستان براي دومين بار متوالي است كه طي 4 سال گذشته صورت مي گيرد. با اینکه دوره ریاست جمهوری درگرجستان پنج سال است اما طی هشت سال اخیر به دلیل بحران های متعدد دوره تصدی ریاست جمهوری نتوانسته است بصورت عادی پایان یابد و کم کم این روش به سنتی عادی در گرجستان تبدیل می شود.

18- براي انتخابات رياست جمهوري 3511 حوزه راي گيري درمناطق مختلف گرجستان، بجزمناطق واقع در دو جمهوري خودخوانده آبخازي و اوستياي جنوبي تعيين شده بود. البته 4 حوزه درمنطقه اولياي آبخازي، تنها منطقه تحت كنترل گرجستان قراردارد. 44 حوزه نيز در33 كشور ديگردرنظرگرفته شده كه اتباع گرجي ساكن خارج ازكشورامكان شركت درانتخابات را داشته باشند. در اين ميان دو حوزه درعراق و كوزوو براي نيروهاي حافظ صلح گرجي درحال انجام ماموريت هستند در نظرگرفته شده بود. طبق اطلاعات كميسيون مركزي انتخابات در گرجستان 3 ميليون و 352 هزار و 448 نفر واجد شرايط راي دهي بودند. ميزان حضور ناظرين بين المللي در انتخابات 5 ژانويه رياست جمهوري و همه پرسي سراسري بي سابقه و بيش از هزارنفراعلام شده  است كه 460 نفر آنان از سازمان امنيت و همكاري اروپا هستند.

تحلیل مساله

ساآکاشویلی که تحصیل کرده رشته حقوق درآمریکا است بعد ازاعتراضات خیابانی درسال  2003 توانست با مجبورکردن شه وارد نادزه به کناره گیری ازقدرت درانتخابات سال 2004 به پیروزی قاطعی دست یابد و این امید را درمردم کشورش زنده کرد که پس ازسالها مشکلات گرجستان حل شود. اما بانگاهی گذرا به عملکرد چهارساله او می توان به خوبی دریافت که چرا او نتوانست مشکلات موجود درکشورش را حل وفصل کند .

سااکاشویلی هم مانند شه وارد نادزه به جای انکه تلاش کند با ایجاد اعتماد در بین هواداران خود وبا اتکا به پشتیبانی مردم برنامه های اصلاحی خود را به مورد اجرا بگذارد، تنها کوشید از طریق جذب کمکهای غرب با دادن امتیازهای متعدد شرایطی را بوجود اورد که ازیکسو موجب دامن زدن به اختلافات با جدایی طلبان در استان خودمختار اوستیای جنوبی و جمهوری خود مختار آبخازیا شود که بیش از سیزده سال است که با کمک روسیه در عمل سرنوشت خود را از بقیه گرجستان جدا کرده اند . و از سوی دیگر با به کارگماردن افرادی بی کفایت بر مشکلات اقتصادی موجود بیافزاید. این در حالی است که با وجود آنکه همه وعده های  کمک اقتصادی غرب و آمریکا تحقق نیافت اما همان میزانی هم که عمل شد ، بیشتر به رانت های حکومتی برای نزدیکان تبدیل گردید . در نهایت شاهد هستیم که با تزریق دو میلیلارد دلار سرمایه گذاری خارجی برای کشوری که حداکثر پنج میلیون نفر جمعیت دارد ، هنوز مردم از کمبود سوخت و برق می نالند ودر زمستان منتظر کمکهای کشورهای همسایه برای تامین سوخت هستند .

یکی دیگرازدلایل موفقیت سااکاشویلی ضعف مخالفان او بود که نتوانستند درحد انتظارمردم ظاهرشوند. ازنگاه طرف مقابل دو عامل مهم دررای نیاوردن گاچچیلادزه موثربود. اول آنکه او شعار خوبی را انتخاب نکرده بود که در مقایسه با سااکاشویلی جدید باشد و بتواند رای  مردم را به سوی خود جذب کند . دوم انکه اعضای اصلی تیم او همان ورشکستگان سیاسی بودند که در چهار سال اخیر در کنار سااکاشویلی امتحان خود را برای مردم پس داده بودند. ازجمله سالومه زورابیشویلی، وزیر خارجه سابق گرجستان که معمار سیاست خارجی گرجستان دردوره اخیربه شمارمی رود. به جمع هواداران گاچچیلادزه پیوسته بود. غافل ازآنکه کارنامه ناموفق آنها در دوره همکاری شان با سااکاشویلی نمی توانست تاثیرمثبتی برای جذب هواداران بیشتر برای  گاچچیلادزه باشد.

اگر انها کاری می توانستند انجام دهند برای سااکاشویلی طی چهار سال گذشته انجام می دادند.

در نقطه مقابل انتخاب شعار مناسب " تقويت امنيت اجتماعي" ازدیگرعوامل اصلي پيروزي  سااکاشویلی به شمارمی رود. زیرا درچهارسال گذشته نا امنی های اجتماعی وسیاسی یکی ازمهم ترین دغدغه های مردم گرجستان بوده است.

عامل دیگری که به سااکاشویلی امکان داد تا بتواند با حفظ موقعیت متزلزل خود، از کشیده شدن انتخابات به دوردوم که می توانست هواداران  مخالفان را باهم متحد کند ،ممانعت نماید. اختلاف میان مخالفان سااکاشویلی بود.  به عنوان نمونه  "شالوا ناتلاشويلي" رهبر حزب كارگران كه‌ازمخالفان سرسخت دولت ساآكاشويلي بشمار مي‌آید، به صف اتحاد احزاب مخالف طرفدار گاچچیلادزه نپيوست ونامزدي خود را بطور مستقل درانتخابات مطرح كرد. وي مدتي پيش، دولت و بخصوص نيروهاي انتظامي و امنيتي را به ايجاد مانع در انجام تبليغات انتخاباتي متهم كرد. ناتلاشويلي دريكي ازمصاحبه‌هاي مطبوعاتي اعلام كرد كه كارفرمايان اقتصادي گرجستان به‌دليل هراس ازنهادهاي مربوطه دولتي ازحمايت وي خودداري مي‌كنند. وي افزود: به همين دليل تبليغات انتخاباتي خود را با كمك مالي ناچيز برخي نهادهاي بين‌المللي انجام مي‌دهد. اين‌نامزد انتخابات دو روز پیش ازبرگزاری انتخابات  اعلام كرد كه درصورت پيروزي درانتخابات رياست جمهوري "بيدزينه ايوانيشويلي" كارفرماي اقتصادي معروف گرجستان‌را به سمت نخست وزيراين كشور منصوب خواهد كرد. بنابه گزارش نهادهاي مختلف بين‌المللي، بردزينه ايوانيشويلي با چهارميليارد و۵۰۰ميليون دلار سرمايه، واحدهاي اقتصادي مختلفي را دربرخي دول جامعه مشترك‌المنافع در اختيار دارد كه از جمله افراد برجسته و پولدار كشورهاي تازه‌استقلال يافته است. ناتلاشويلي نيزبا تاكيد برضرورت اصلاح حكومت در گرجستان اعلام داشته كه درصورت پيروزي درانتخابات شورايي براي اصلاح قانون اساسي تشكيل مي‌دهد.

نکته جالب دیگر آنکه درروزانتخابات اعلام شد بادری پاتارکاتسشویلی یهودی تبار که نماد الیگارشی مالی  معترض گرجی و سیاستمداری پوپولیست است ازانتخابات کناررفته است اما درعمل او با به دست اوردن هفت وده صدم 10/7درصد آرا توانست به عنوان سومین کاندیدا که بیشترین رای را بدست اورد،مطرح شود. به عبارت دیگر اگراوبه موقع به نفع گاچچیلادزه مهم ترین رقیب ساکاشویلی ازرقابت کنارمی گرفت، بعید نبود سااکاشویلی شکست بخورد ویا حداقل انتخابات به دور دوم کشیده شود. دولت گرجستان با انتشار اخباری متعدد تلاش کرد صلاحیت پاتارکاتسشویلی را زیر سئوال ببرد ازجمله  ايكاترينا زگولادزه، معاون وزير كشور گرجستان روزدوشنبه  در يك كنفرانس مطبوعاتي اعلام كرد:

«ارگانهاي انتظامي گرجستان 3 فرد مظنون را دستگير كرده اند كه ظاهرا مي خواستند از خاك روسيه و از طريق منطقه مورد مناقشه اوستياي جنوبي- گرجستان، مبلغ 120 هزار دلار را وارد خاك گرجستان كنند. اين پول به منظور تحويل به ستاد انتخاباتي بادري پاتاركاتسيشويلي، نامزد پست رياست جمهوري اين كشور به گرجستان ارسال شده بود.»

 به گفته وي، وزارت كشور گرجستان همچنين مطلع است كه اخيرا نيز از راههاي ديگري 60 هزار دلار وارد خاك گرجستان شده و به اين ستاد تحويل داده شده است. عصر روز شنبه و پس از اتمام راي گيري انتخابات رياست جمهوري در ستاد انتخاباتي پاتاركاتسيشويلي به خبرنگاران گفته شد كه پليس شروع به دستگيري روساي ستادهاي انتخاباتي آنها درسراسرگرجستان نموده است. طبق اطلاعات دادستاني كل گرجستان، گويا  پاتاركاتسيشويلي قصد ورود مبالغ قابل توجهي پول را به منظور تامين مالي آشوب و ناآراميهاي گسترده در روز بعد ازبرگزاري انتخابات رياست جمهوري در گرجستان، يعني 6 ژانويه، داشته است. پاتاركاسيشويلي ازدارايي كلان درگرجستان و خارج ازآن برخوردار است و درجريان‌انقلاب مخملي سال ‪ ۲۰۰۳ميلادي، كمك‌هاي شاياني به‌ميخايل ساآكاشويلي براي رسيدن وي به قدرت انجام داده بود. بعدها وي به مخالفان ساآكاشويلي تبديل و به ادعای  مقامات دولتي گرجستان ، وي يكي‌از عاملان اصلي تامين مالي تظاهرات اعتراض‌آميز احزاب مخالف در ماه نوامبر سال گذشته ميلادي در تفليس بود. پاتاركاسيشويلي پس از سركوب تظاهرات اعتراض آميز احزاب مخالف ، گرجستان را ترك و درحال حاضر نيز تبليغات انتخاباتي خود را از لندن مديريت مي‌كند. اين نامزد انتخاباتي پس ازاتهامات دادستان كل گرجستان عليه وي اعلام كرد كه ممكن است ازمشاركت درانتخابات صرف نظركند ولي دوروز قبل از انتخابات، اعلام كرد كه رقابت براي كسب مقام رياست جمهوري را همچنان ادامه خواهد داد. پاتاركاسيشويلي باوجود داشتن سرمايه كلان و وعده‌هاي انتخاباتي جذاب نتوانست آراء بیش از هفت درصد شهروندان گرجي رابه دست آورد. دادستان كل گرجستان با پخش گزارشي ، پاتاركاسيشويلي را به تلاش براي انجام كودتا درگرجستان متهم كرد كه اين اقدام لطمه‌ي جدي به روند تبليغات انتخاباتي وي وارد كرد.

با این وصف باید گفت انقلاب رنگی در گرجستان به سوی بی رنگ شدن پیش می رود ودیگر از انقلاب گل رز اثری نمانده است . سااکاشویلی در دوردوم با تقلب یا بدون تقلب درشرایطی مسئولیت را برای بار دوم برعهده گرفته است که فرصت کمی دارد تا در اولین ازمون خود دربهارآینده درانتخابات پارلمانی شرکت کند .

نکته آخر آنکه به نظر می رسد رای مردم گرجستان به عضویت در ناتو با بیش از 72 درصد آرا بسیار با اهمیت است زیرا با وجود انکه تنها 56 در صد دارندگان حق رای در انتخابات شرکت کرده بودند اما این میزان شرکت کم دلیل نمی شود که نتیجه گرایش اکثریت شرکت کنندگان در انتخابات را به عضویت گرجستان در ناتو نادیده بگیریم . واقعیت ان است که مردم گرجستان به دلیل نگرانی از تهدید روسیه ، تصور می کنند با عضویت در ناتو می توانند مناطق جدایی طلب اوستیای جنوبی و آبخازیا را به بازگشت به وضعیت قبل ازسال 1993 مجبور سازند .

علاوه براین انها تصور می کنند پیوستن به ناتو مقدمه ای برای عضویت انها در اتحادیه اروپا خواهد شد . در حالی که مشکلات کنونی گرجستان با توجه به اهمیت منطقه  قفقازدر معادلات قدرت بین روسیه و غرب  و جایگاه گرجستان دراین منطقه استراتژیک بسیار پیچیده تراز آن است که با عضویت این کشور در ناتو حل شود.

به دلیل آگاهی از این مساله حساس آمریکا تلاش کرد خود را در برابر رای مردم گرجستان بی تفاوت نشان دهد.