روش تحلیل سیاسی

اطلاعات پایه برای تحلیل انتخابات روسیه

1- به گفته ولادیمیر چوروف، رییس کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه، برای رای گیری در حدود 96 هزار حوزه دایر شده بود. از جمله بیش از 360 حوزه در خارج از کشور کار رای گیری را برعهده داشتند . وی افزود که این بیشترین تعداد حوزه های اخذ رای در خارج از کشور طی 16 سال کار انتخابات آزاد در روسیه محسوب می شود.

2- به گزارش كميسيون مركزي انتخابات روسيه ؛ 108 ميليون نفراز 145 ميليون نفرجمعيت روسيه حائز شرايط شركت در اين انتخابات بعنوان راي دهنده بودند . که در نهایت بیش از 63 درصد واجدین شرایط رای خود را به صندوق ها ریختند.

3-  دستگاههاي رسانه اي و تبليغاتي روسيه همگام با مقامهاي دولتي و نهادهاي ذيربط در هفته هاي اخير تلاش هاي فراواني را براي شركت بيشتر مردم درانتخابات بعمل آوردند .

4- حدود چهار هزار و 700 نامزد ازسوی یازده حزاب "روسيه واحد"؛ "كمونيست "؛"ليبرال دمكرات "؛ "نيروي شهروندي "؛ "وطن پرستان "؛ "عدالت اجتماعي "؛"كشاورزان "؛ "دمكرات "؛ "اتحاد نيروهاي راستگرا"؛ "اتحاد دمكراتيك يابلوكا" و بلوك "روسيه عادل " در انتخابات روز يكشنبه براي راهيابي به پارلمان روسيه رقابت کردند .

5- درنهایت  حزب روسيه واحد  به رهبری ولاديمير پوتين رئيس جمهور با کسب شصت و چهار ميز يک دهم درصد ارا از ديگر احزاب پيشی گرفت . حرب کمونیست اگرچه دو در صد نسبت به دوره قبل تنزل داشت اما همچنان با بدست آوردن يازده مميز شش دهم درصد به عنوان دومین حزب در پارلمان حضور خواهد داشت . حزب ليبرال دمکرات  به رهبری ژیرنفسکی ملی گرا هشت مميز دو دهم درصد آرا را بدست آورد تا نام خود را به عنوان سومین حزب پارلمان به ثبت برساند . اما  حزب روسيه ی عادل هفت مميز هشت دهم درصد بدست آورد تا در میان احزاب راه یافته به پارلمان آخرین باشد.

6-  ازمیان یازده حزب شرکت کننده در انتخابات هفت حزب نتوانستند به حد نصاب لازم هفت درصدی برای راهیابی به پارلمان دست پیدا کنند به همین دلیل عملا کرسی ها باقی مانده بین احزاب راه یافته به نسبت آرائ شان تقسیم خواهد شد .

7- در میان افت آراء احزاب غرب گرای معتدل مانند یابلوکو قابل توجه است حزب  کشاورزان دو مميز سه دهم درصد

حزب يابلوکو يک مميز شش دهم درصد وحزب نيروي مدني تنها  يک مميز يک دهم درصد وحزب تند رو چپ یعنی اس پي اس تنها يک درصد آرا را به دست آوردند . سه حزب باقی مانده اتحاد نيروهاي راستگرا، وطن پرستان و عدالت اجتماعي کمتر از یک در صد رای آورده اند .

8-  کمیسیون مرکزی انتخابات از ثبت نام  سه حزب "زلیونی" (سبزها)، حزب صلح و وحدت و نیز اتحاد مردمی امتناع کرد، چرا که در برگه های انتخاباتی این احزاب، بیش از 5% از امضاها باطل اعلام شدند.  به گفته "سرگی بابورین" رهبر حزب اتحاد مردمی، این اشتباه آشکار کارکنان کمیسیون انتخاباتی است که امضاها را بررسی می کردند. به گفته وی، آنان "سفارشی سیاسی" برای انجام این کار داشتند.  خانم "ساژی اومالاتووا" رهبر حزب صلح و وحدت نیز همین مطلب را اعلام کرده و گفت: "ما شکایت می کنیم و سعی داریم بر حق خود ایستادگی کنیم، هرچند که به این باور نداریم، زیرا طی 17 سال، در هیچ یک از دادگاه ها من برنده نشده ام".

9- تفاوت عمده اين انتخابات با دوره هاي قبلي دوماي روسيه ؛ منع شركت نامزدهاي غيرحزبي است كه باعث شد تصاوير و اسامي نامزدان دوما منتشر نشود یعنی  مردم تنها در برگه هاي آرا به حزب مورد نظر خود راي دادند . البته احزاب اسامی افرادی که قرار است به عنوان نماینده معرفی کنند از قبل به اطلاع مردم رسانده بودند  . در دوره های قبل نمایندگان مستقل از احزاب هم می توانستند در انتخابات شرکت کنند . نیمی از کرسی ها توسط احزابی که اکثریت را می آوردند انتخاب می شدند ونیمی دیگر از سوی مردم مستقیما برگزیده می شدند .

10 - پارلمان روسیه 450 نفر نماینده دارد که برای مدت چهار سال انتخاب می شوند. دراین انتخابات برخلاف دوره های قبل شرط کسب حداقل پنج درصد آرای انتخاب کنندگان برای پیروزی در دور اول برداشته شده وبه هفت درصد افزایش یافته است .

11- همچنین شرط شرکت حداقل 50 درصد از رای دهندگان را در رای گیری برای به رسمیت شناختن انتخابات را برداشتند در توجیه این اقدام  نمایندگان  کرملین و حزب حاکم "روسیه واحد" که در سال 2005 حد نصاب حضور مردم در انتخابات را لغو کردند، اعلام داشتند که در انتخابات تنها شهروندان آگاه شرکت می کنند و آنانی که نمی آیند، افرادی هستند که برایشان فرقی ندارد و از این رو نتیجه انتخابات باید بستگی به رای افراد آگاه داشته باشد. در عین حال اپوزیسیون چپی و راستی که از چنین ابزاری برای تاثیرگذاری بر سیاست، یعنی بایکوت انتخابات محروم شدند، تاکید می کنند که حکومتی که توسط اقلیت شهروندان انتخاب شود، مشروع نیست و این می تواند تزلزل برای کشور را بدنبال داشته باشد.

12- احزاب رقيب حزب حاكم "روسيه واحد"؛ معتقدند؛ قرار گرفتن نام "ولاديميرپوتين " رييس جمهوري روسيه كه از محبوبيت خاصي در اين كشور برخوردار است ؛در صدر ليست انتخاباتي اين حزب ؛ باعث كسب راي اكثريت روسيه واحد شده است زیرا این حزب در دوره قبل تنها 37 درصد ارا را به دست آورده بود و اکنون با افزایش قابل توجه آرا خود تعداد کرسی ها خود را به 63 درصد رسانده است .

13-  رييس جمهوري روسيه هفته قبل در گردهمايي "جنبش طرفداران پوتين " و دريك پيام تلويزيوني آشكارا از مردم دعوت كرد تا درانتخابات دوما به حزب "روسيه واحد" راي دهند . وي گفت : رقباي "روسيه واحد" تنها مي خواهند رژيم اليگارشي را احيا كرده و كشوري ضعيف و بيمار داشته باشند تا در لواي آن كارهاي خلاف خود را انجام دهند.

14- پوتين اعلام كرده است اين انتخابات مشروعيت پارلمان روسيه را تقويت کرده است وي افزود بدون شک انچه روي داد براي حزب روسيه واحد يک موفقيت و پيروزي است پوتين خاطر نشان کرد البته مشروعيت پارلمان روسيه نيز افزايش يافته است وي گفت بديهي است که روسها اجازه نخواهند داد کشورشان راه نابودي را درپيش بگيرد همانند انچه در برخي از کشورها پس از فروپاشي شوروي سابق روي داده است

11- انتخابات دوماي روسيه باتوجه به جايگاه اين نهاد قانونگذاري در سيستم تصميم گيري از اهميت زيادي برخوردار است وازاين جهت براي پوشش خبري آن ؛يكهزار و500 خبرنگار از34 كشور در كميسيون مركزي انتخابات روسيه ثبت نام شده اند  12- مسوولان روسيه براي برگزاري حفظ وجاهت قانوني انتخابات دوما ؛ تمهيداتي از جمله حضور ناظران بين المللي در حوزه هاي راي گيري انديشيده اند براي اين منظور بيش از 350 ناظر از مجمع پارلماني شوراي اروپا؛ سازمان امنيت و همكاري اروپا؛ مجمع پارلماني جامعه همسود؛ سازمان همكاريهاي شانگهاي ؛ "شوراي شمال " و كميسيونهاي انتخاباتي چند كشور اروپايي از جمله آلمان و انگليس براي نظارت بر برگزاري انتخابات به روسيه دعوت شده اند با این حال ناظران بين المللی و سازمان امنیت و همکاری اروپا اعلام کردند که انتخابات پارلمانی روسيه عادلانه نبوده و با معيارهای دمکراتيک اروپايی تطبیق ندارد. گوران لنمارکر، رييس سازمان امنيت و همکاری در مجمع پارلمانی اروپا گفته است که رای گيری روز يکشنبه « با بسياری از تعهدات و معيارهايی که ما داريم مطابقت ندارد و اين انتخابات عادلانه نبوده است.»

وی در يک کنفرانس خبری در مسکو گفت که « به مدت ۲۰ سال است به روسيه سفر می کند اما از روند انتخابات در اين کشور نا اميد شده است.» آقای لنمارکر افزود: «من فکر می کردم که اين انتخابات گامی به جلو خواهد بود اما اينگونه نبود و همين مرا غمگين کرد.» اما در مقابل ناظران دیگر کشورها انتخابات روسیه را عادلانه خواندند از جمله ناظران کشورهای مستقل مشترک المنافع .

13-  پليس روسيه نيز براي حفظ نظم و آرامش در روز برگزاري انتخابات و روزهاي پيش و پس از آن و پيشگيري از اقدامات تحريك آميز و اعمال تروريستي و خرابكارانه بحالت آماده باش درآمده و تدابير امنيتي فوق العاده درشهرهاي مختلف روسيه به مورد اجرا گذاشته  است.  شبكه تلويزيوني "ار ب كا" روسيه به نقل از "ولاديمير چكالين " وزير كشورروسيه گفت : 300 هزار مامور پليس و 150 هزار پرسنل نيروهاي داخلي وزارت كشور روسيه مسئوليت حفظ امنيت انتخابات را در روسيه برعهده دارند .ازاين تعداد 32 هزار نفر در مسكو و مناطق حومه آن مستقر مي باشند كه به گشت زني منظم در خيابانها و بازرسي اماكن عمومي پرداختند .

14- كرملين اين مسابقه را سندي بر بلوغ سياسي روسيه خوانده اما منتقدان عنوان مي‌كنند اين امر به عقب‌نشيني مداوم ولاديمير پوتين از اصلاحات دموكراتيك سرعت مي‌بخشد."  زیرااين امر حتما استيلاي تنها يك حزب (روسيه‌ي متحد) را براي حداقل چهار سال ديگر در پارلمان مستحكم خواهد كرد و به پوتين اين اجازه را خواهد داد تا از راي‌دهندگان بخواهد تا به وي اين اختيار را بدهند تا رييس‌جمهور كشور باقي بماند؛ اگرچه طبق قانون اساسي روسيه وي مجاز دوباره انتخاب شدن نيست.

15- گري كاسپاروف، يكي از مشهورترين مخالفان  پوتين گفته است: انتخابات عمومي يک شنبه کثيف ترين انتخابات در تاريخ روسيه مدرن بود . کاسپاروف پس از انتخابات يک شنبه در کنفرانس خبري گفت تصور نمي کنم هيچ کس اين تصور غلط را داشته باشد که اين انتخابات کثيف ترين و نامشروع ترين انتخابات در کل تاريخ روسيه مدرن نبوده است . مقامات کميسيون انتخابات روسيه نيز انتقادات ناظران انتخاباتي اروپا از انتخابات مجلس را بي اهميت خواندند .

16-  مخالفین پوتین معتقدند اين راي‌گيري نشان دهنده‌ي پيروزي بوروكراسي قدرتمند روسيه و كهنه‌كاران سرويس‌هاي اطلاعاتي و ارتش است كه به پست‌هاي كليدي دولت منصوب شده‌اند. آنها بحث مي‌كنند كه در آينده پيروزي پوتين روسيه را تضعيف كرده و آن را از غرب بيشتر جدا مي‌كند.

17-  ، ولادیمیر ژیرینوفسکی معاون دومای دولتی روسیه از انتخابات دومای این کشور به عنوان آغاز عصر جدید در روسیه یاد کرد و گفت : روسیه پس از انتخابات دوم دسامبر ، با اختناق دوران کمونیستی و عصر دمکراتهای وابسته به غرب وداع می کند.

18- میخائیل کاسیانوف" برای اولین بار به خود اجازه داد که سخنانی تند درباره "روسیه دیگر" بیان کند، اما در عین حال همچنان به ادامه دیالوگ در داخل اپوزیسیون ابراز امیدواری کرد. کاسیانوف که از مخالفان جدی پوتین است با تاکید بر اینکه حزب تحت ریاست وی، یعنی اتحاد مردمی دموکرات در کمیته سازماندهی راهپیمایی های "مارش مخالفین" شرکت ندارد، اطلاع داد که سازمان او با "روسیه دیگر"  حزب غرب گرای روسیه به رهبری گاسپاروف ، همکاری ندارد. در عین حال کاسیانوف درباره نظر حزب وی نسبت به انتخابات پارلمان گفت که اتحاد مردمی دموکرات انتخابات پارلمان را انتخاباتی واقعی نمی داند و آن را تنها اقدامی برای ظاهرسازی خواند که شرکت در آن کمکی به رژیم حاکم است.

تحلیل نتایج انتخابات

از قبل معلوم بود که حزب روسیه واحد یا متحد می تواند اکثریت آرائ را بدست آورد اما  اهمیت این انتخابات با قابل پیش بینی بودن نتایج آن کم نمی شد زیرا نتایج آن روند تحولات اتی روسیه را مشخص می کند و نشان می دهد پوتین چگونه می خواهد دوران گذار به شرایط نوین روسیه را پشت سربگذارد . کمتر از سه ماه دیگر یعنی دوازدهم اسفند ماه اینده انتخابات ریاست جمهوری در روسیه برگزا رمی شود که  پوتین حق کاندیدا شدن را بر طبق قانون اساسی در آن انتخابات را ندارد . بنابراین باید منتظر ماند ودید که ایا پوتین برطبق وعده ای که داده است با پیروزی در انتخابات پارلمانی به دنبال انتقال قدرت بصورت مسالمت آمیز به سرگی ایوانف نزدیکترین فرد به خودش که معاون اول نخست وزیر است ،خواهد بود یا آنکه با اصلاح قانون اساسی موقعیت نخست وزیر را در برابر ریس جمهوری تقویت می کند تا بتواند در آینده جای خود را با "زوبکوف" نخست وزیر کنونی تفویض کند .

 به هر حال همه چیز به این بستگی خواهد داشت که اولا مردم روسیه تا چه میزان به حمایت های خود از روسیه وتیم همکاران او ادامه دهند  و ثانیا پوتین چگونه از این حمایت گسترده به نفع ایفای نقشی موثر تر از سوی روسیه در عرصه بین المللی سود خواهد جست . سومین عامل تعیین کننده  توجه به ترکیب پارلمان آینده روسیه  است که حتی احزاب میانه رو غرب گرا دیگر در ان حضور ندارند و پوتین با دست کاملا باز می تواند سیاستی را که از بهمن ماه گذشته در پیش گرفته است ادامه دهد .

به دلیل همین اهمیت اساسی است که  "پوتين " سعي داشت ازطریق انجام سخنرانی های مهیج و حماسی با بسيج مردم در مخالفت با دشمنان خود ؛ در میان هواداران خود  همبستگي بيشتری بوجود آورد  . درواقع پوتین می کوشد با به پیروزی رساندن حزب "روسيه‌ متحد" ثبات و نظم  مورد نظر خود را حداقل برای چهار سال آینده در روسیه مستقر سازد .

درواقع رای مردم روسیه به حزب روسیه متحد صحه گذاشتن بر تلاش تقريبا هشت ساله‌ي پوتين  براي ساخت يك دولت مركزي قدرتمند حتي به قيمت  کاهش اختیارات دولت‌هاي منطقه‌يي، دادگاه‌ها، پارلمان، رسانه‌ها و ديگر موسسات به ظاهر مستقل روسیه موجه خواهد شد.

در عين حال كاهش محبوبيت و نفوذ مخالفان دولت روسيه نيز كه تحت ائتلاف "روسيه ديگر" متحد شده اند؛ كاملا محسوس است  .براین اساس انتظارمی رود  در سه ماه آینده که انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود مخالفین غرب گرای كرملين  بیش از گذشته تحت فشار قرار گیرند .

 البته دراین میان وضعیت کمونیستها بصورت کاملا ویژه ارزیابی می شود .زیرا  انها با آنکه منتقد جدی برنامه های  کرملین هستند اما از سیاستهای پوتین در برابر غرب و بویژه امریکا جانبداری می کنند. کمونیستها به رهبری زیوگانوف اگرچه سیاستهای تبلیغاتی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری اماده می کنند اما همچنان به حمایت هواداران سنتی خود تکیه دارند.  آنها  می دانند ا به عنوان دومین حزب پارلمان در چهار سال اینده باید با کرملین نشینان همزیستی مسا لمت امیزی داشته باشند .

اما نباید انتظار داشت  كه نتایج  اين راي‌گيري به حل فوري‌ترين مساله‌ي سياسي امروز روسيه  یعنی انتخاب ریس جمهوری آینده و انتقال مسالمت آمیز قدرت منجر شود.

بحران جانشيني رييس‌جمهور

 نباید این واقعیت را نادیده گرفت  که مشارکت نسبتا بالای  شركت‌كنندگان در انتخابات   و نیز آرای قابل توجه حزب روسیه واحد  در انتخابات ، كار پوتين را براي ادعاي حق رهبري روسيه حتي پس از پايان دومین  دوره‌ي  ریاست جمهوری  آسان‌تر کرده است . اما این واقعیت راهم باید قبول کنیم که در نظام بسته روسیه کنونی پوتین اجازه نداده است فرد مناسبی برای رهبری آینده روسیه تربیت شود . به همین دلیل اگر پوتین به یکباره کناره گیری از قدرت  کند روسیه تا مدتی دچار خلاء قدرت خواهد شد .

پوتين در مصاحبه‌اي با خبرنگاران هلندي در اكتبر 2005 توضيح داد كه تمايلي براي دوباره كانديد شدن ندارد. در حالي كه پذيرفت كه جانشين وي ممكن است با قدم‌هاي لرزان به پيش رود، اما او گفت: اگر هر رييس‌جمهور قرار باشد قانون اساسي را به نفع خود تغيير دهد، به زودي ديگر هيچ قانوني وجود نخواهد داشت.

مخالفان پوتین معتقدند به هر صورت او مجبور خواهد بود در دوران جدید روسیه شیوه های گذشته خود را تغییر دهد .چراکه برای روسیه ای که می خواهد به آمریکا و متحدانش باج ندهد بدست اوردن حمایت های مردمی اهمیت اساسی دارد درحالی که مخالفان پوتین او را به اقتدارگرایی متهم می کنند ازجمله در این مورد ماشا ليپمان، عضو مركز كارنگي مسكوچنی پیش اعلام كرد:

" پوتين به عنوان تنها شخصيتي كه قادر است مشاجرات ميان دسته‌ها و به اصطلاح قوم‌هايي كه دولت و صنايع اصلي را كنترل مي‌كنند، حل و فصل كند، جايگاه منحصر به فردي درجامعه‌ي روسيه دارد. وي افزود: اين اصلا به دليل اين است كه او و همپيمانانش موسساتي مثل دادگاه‌ها، پارلمان و رسانه‌ها را كه به شيوه‌ي دموكراسي غربي اداره مي‌شوند، اساسا تضعيف كرده‌اند. اين باعث شده است كه پوتين قدرتي داشته باشد كه قابل رقابت با قدرت تزارها باشد. در نتيجه ترك مقام رياست جمهوري از سوي پوتين در زمان مقرر، خلاء قدرتي به وجود خواهد آمد كه هيچ رهبر اقتصادي و سياسي روسيه خواهان آن نيست."

آینده پوتین ونتایج انتخابات

درگيري ميان خواسته‌ي شديد پوتين براي ايجاد يك سنت در واگذاري قانوني قدرت و اعتقاد به ظاهر راسخ وي مبني بر اين كه وي تنها كسي است كه مي‌تواند ثبات را تضمين كند، باعث شده است كه در باره آینده او و روسیه  ماه‌ها سردرگمي و ملودرام سياسي به وجود آيد.  اما بدون شک نتایج انتخابات پارلمانی تا حد زیادی به این بلاتکلیفی پایان می دهد. پوتين دو ماه قبل اعلام کرد كه ممكن است نخست وزيرآینده روسیه شود و يا دوباره پس از ترك قدرت براي دور بعد كانديداي رياست جمهوري شود. حاميان داخل و خارج كرملين در اين مورد صحبت كرده‌اند كه وي را تبديل به يك رهبر ملي كنند، اگرچه اعلام نكرده‌اند كه عنوان رسمي وي چه خواهد بود. بعضي‌ها معتقدند كه ممكن است پوتين هنوز در مورد تصميمش براي دوباره كانديدا نشدن تجديد نظر كند. زیرا اين حس در ميان نخبگان و خود پوتين نيز به طور فزاينده‌اي وجود دارد كه او بايد بماند. اگرچه به نظر مي‌رسد كرملين و متحدانش بيش‌تر جنجال تبلیغاتی  براي ابقاي پوتين ترتيب داده اند، اما  ظاهرا مردم عادي واقعا از اين حركت حمايت كرده‌اند.

پوتين شورش جدايي خواهان را در چچن خنثي كرده است. از گروه كوچكي از ميلياردها توانست كنترل روسيه را پس بگيرد و توانست كه اقتصاد روسيه را پس از شكست تقريبي در سال 1990 دوباره احيا كند. بطوریکه در حال حاضر به برکت پول نفت و افزایش قابل توجه قیمت ان برخلاف يك دهه‌ي گذشته حقوق‌ها و مستمري‌هاي دولتي در روسیه به موقع پرداخت مي‌شوند.

پوتين بسياري از سمبل‌هاي دوره‌ي شوروي همچون سرود ملي و ستاره‌ي سرخ ارتش را احيا كرده است. وي هم‌چنين تا حدودي عادت شوروي را به رقابت و رويارويي با غرب زنده كرده  اگرچه وي تاكنون تشكل عظيم نظامي‌اي را كه لازم است تا روسيه يك بار ديگر يك قدرت ژئوپلتيكي اصلي شود، ايجاد نكرده است.

اگرچه بر اساس برخی بررسی ها ی موردی فساد مالی هنوز در بخش های مختلف نظام بورکراتیک روسیه به چشم می خورد اما از دوران یلتسین کمترشده  است . مشکل اساسی ان است که در دوران یلتسین رسانه ها به فساد  موجود بیشتر می پرداختند اما امروز به دلیل خود کنترلی رسانه ها ، ابعاد فساد موجود کمتر بصورت دقیق مشخص می گردد فقط می توان از نتایج بهبود شرایط اقتصادی این نظر را پذیرفت که ابعاد فساد مالی کمتر از گذشته شده است. در نهايت منتقدان پوتین می گویند اگر روسيه رهبري دموكراتيك‌تري داشت، سريع‌تر از نظر اقتصادي و سياسي پيش رفت مي‌كرد. آنها هشدار مي‌دهند كه تمركز قدرت در كرملين در آينده طولاني چون چشم دولت را به نارضايتي‌هاي اجتماعي مي‌بندد، روسيه را تضعيف خواهد كرد.

نتیجه گیری :

با وجود آنکه انتخابات پارلمانی روسیه در روزیکشنبه 12 اذرماه به اهمیت انتخابات ریاست جمهوری در اسفند ماه آینده برای مردم روسیه نیست ولی بدون شک نتایج ان تاثیر تعین کننده ای را برسرنوشت دولت و مردم روسیه خواهد داشت . بویژه انکه روسیه تصمیم گرفته است در سالهای آتی مناسبات خود را با غرب به شکل مستقل تری دنبال کند در این صورت روسیه مجبور است فشار بیشتری را در داخل تحمل کند .