منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۰۵۸ چهرشنبه 15 آبان 1392

حسن بهشتی پور*

با گذشت بیش از یک ماه از برگزاری دور نخست مذاکرات هسته‎ای ایران و گروه 1+5 در ژنو و ارائه بسته پیشنهادی ایران به طرف مقابل، اکنون قرار است دور دوم مذاکرات، شانزدهم و هفدهم آبان ماه در ژنو برگزار شود؛ با توجه به اینکه در مذاکرات ژنو يك ایران پيشنهادهايي به طرف مقابل ارائه داد، انتظار می‎رود در این نشست، طرف‎های غربی که برای مشورت با پایتخت‎هایشان رفته بودند، به طرح پیشنهادی ایران پاسخ دهند. 
از جمله مسائلی که ایران پیشنهاد داده، این است که غنی سازی اورانیوم در خاک‌كشور به رسمیت شناخته شود. همچنین تحریم‎ها در یک جدول زمانی یک ساله به پایان برسد. در واقع ایران به طور کامل مشخص کرده که چه کسی، چه کاری را باید انجام دهد. مسئله‎ای که وجود دارد، این است که فضای مذاکرات در هر دو طرف اکنون بسیار سنگین است. در ایران تظاهرات 13 آبان نشان داد افکار عمومی نسبت به سیاست‎‏های کلی غرب بدبین است. نوع موضع‏گیری‎های نمایندگان کنگره آمریکا هم بیانگر آن است که در آنجا نیز فضا نسبت به ایران و مذاکره با کشور ما مساعد نیست. در حال حاضر هر دو طرف تحت فشار هستند و به نظر می‎رسد دو طرف باید به یک راهکار مشترک دست یابند تا بتوانند در داخل فضا را آرام کنند. آنچه اکنون در رسانه‏‎های غرب مطرح می‎شود، این است که آنها تنها جلوی تشدید تحریم‎ها را گرفته‏اند اما آن را کاهش نداده‎اند. همچنین ایران انتظار دارد غرب به صورتی وارد عمل شود که ایران بتواند راحت‎تر نفتش را به فروش برساند. اکنون باید منتظر باشیم و ببینیم واکنش طرف مقابل به پیشنهادهاي ایران چه خواهد بود. در ادامه چون در شرایط فعلی هر دو طرف نسبت به هم بدبین هستند باید اقداماتی در راستای رفع این وضعیت انجام گیرد. این اقدامات باید همزمان باشد و به اعتمادسازی دوجانبه نیز کمک کند. البته در روابط بین‎الملل بحث اعتماد، نسبی است و هیچ وقت صفر یا صددرصد نیست. در حال حاضر ایران و طرف غربی باید وارد مذاکره شوند تا اعتماد یکدیگر را جلب کنند؛ چرا که بر اساس قراردادها، اعتماد حاصل می‎شود. در این رابطه ایران می‎تواند غنی سازی 20درصدی اورانیوم را برای 6 ماه متوقف کند و در مقابل غرب نیز تحریم‎های یک جانبه و خارج از قطعنامه‎های شورای امنیت را لغو کند. اکنون دیگر زمان آن فرارسیده که دو طرف وارد اقدامات اساسی شوند زیرا با تحرکات عادی دیپلماتیک این گره باز نخواهد شد. در نهایت پیرامون احتمالات و صحبت‎هایی که راجع به تعلیق فردو بیان می‎شود باید گفت از آنجایی که فردو زیر نظر آژانس است و هیچ فعالیت مخفی آنجا صورت نمی‎گیرد، صحبت راجع به آن در این مرحله از مذاکرات خیلی ضرورت ندارد مگر اینکه بحث توقف فعالیت‎های غنی‌سازی 20 درصدی اورانیوم مطرح شود؛ در این شرایط چون این فعالیت در فردو انجام می‌شود اگر دو طرف در مورد توقف غنی‌سازی 20 درصدی به توافق برسند بحث تعلیق فردو نیز مطرح خواهد شد.