پاياني بر سیاست «مذاكره برای مذاكره»
سرمقاله روزنامه تهران امروز شماره 1276 روز سشنبه دوم مهر ماه 1392
نویسنده : حسن بهشتی پور
نخستين تماس‌هاي هسته‌اي بين وزير خارجه كشورمان با كاترين اشتون، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در شرايطي انجام شد كه از چندي قبل حساسيت‌ها روي آن زياد شده بود. چرا كه همگان در انتظار خروجي اين مذاكرات هستند. با وجود اينكه درباره افزايش سطح مذاكرات از معاونان وزارت خارجه به وزراي خارجه توافق حاصل شده است اما با اين حال به نظر مي‌رسد به تغيير ماهوي در اصل مذاكرات هم نيازمنديم. اكنون زمان آن رسيده كه از روندي كه تاكنون مذاكرات هسته‌اي دوطرف داشته‌اند فاصله بگيريم و در واقع به مذاكره براي مذاكره پايان‌دهيم.شكل گرفتن چنين حالتي مسلما تنها به طرف ايراني برنمي‌گردد و دو طرف بايد خواهان اين باشند كه از روند مذاكرات به نتيجه‌اي عملي برسند. نكته مهمي كه بايد در اين راستا بدان توجه داشت اين است كه با يك ديدار و برگزاري يك نشست نمي‌توان به همه مسائل موجود پايان‌داد.ضمن اينكه به نظر مي‌رسد با توجه به اينكه قرار است مذاكرات هم به لحاظ شكلي و هم به لحاظ محتوايي با گذشته متفاوت باشد و در سطح بالاتري پيگيري شود، اين موضوع مي‌تواند به روند مذاكره براي مذاكره پايان‌دهد. در گذشته مذاكرات هسته‌اي به اين شكل بود كه دو نفر حرف‌هاي خودشان را مي‌زدند و برمي‌گشتند.در بعد محتوايي هم اين گونه بود كه ايران خطوط مشخصي را مطرح مي‌كرد، طرف اروپايي هم خطوط مشخص خود را بيان مي‌كرد بدون اينكه طرفين به سمت هم حركت كنند.اما اكنون و با توجه به رويكردي كه وزير خارجه كشورمان در پيش گرفته و بر اساس آن موارد خوبي مطرح شده، به نظر مي‌رسد راحت‌تر بتوانيم به روند مذاكره براي مذاكره پايان‌دهيم.يكي از اين موارد تعيين عامل زمان براي مذاكره است دراين طرح قرار نيست مذاكرات الي الابد ادامه پيدا كند و بايد به اين گونه باشد كه مذاكره به نتيجه روشني برسد.ضمن اينكه براي رسيدن به اين هدف دو طرف بايد براساس منافع مشترك حركت كنند تا بتوانند براي اين مسئله راه‌حل مشتركي پيدا كنند.در واقع با اين روش كه آنها بخواهند بر مواضع خود پافشاري كنند و ما هم بر مواضع واصول خودمان پافشاري كنيم به نتيجه نخواهيم رسيد.در واقع همانگونه كه رئيس‌جمهور در صحبت‌هاي خود گفته‌اند بايد حل اين مسئله بر اساس قاعده برد- برد باشد.ضمن اينكه در اين روند بده بستان وجود داشته باشد.براي رسيدن به چنين مرحله‌ای بايد دو طرف به شناختي كه در اين مدت نسبت به خطوط قرمز هم پيدا كرده‌اند توجه لازم را داشته باشند. بايد ديد در ديدار روز گذشته وزير امورخارجه كشورمان دو طرف درباره چه مواردي صحبت كرده‌اند و آيا بر سر اين موضوع به تفاهم رسيده‌اند يا نه؟
نكته ديگري كه مي‌تواند پايان‌دهنده مذاكره براي مذاكره باشد تغيير تيم مذاكره‌كننده كشورمان است. در واقع حرفه‌اي‌تر شدن اين تيم مي‌تواند تسهيل‌كننده روند مذاكرات باشد.
به نظر مي‌رسد طرف مذاكره‌كننده نيز در اين زمينه گام‌هايي برداشته در واقع هرچند رويكرد آنها تغيير نكرده است اما زبان خود را تغيير داده‌اند و از زبان تهديد و زورگويي استفاده نكرده‌اند. با توجه به اينكه دوطرف سياستشان را ثابت نگه داشتند اما راه رسیدن به این سیاست را تا حدود قابل ملاحظه ای تغییر دادند. آنها سعی دارند ضمن حفظ سياست خود با تغيير رويكرد به نتيجه برسند.
نکته مهم دیگر آنکه مذاكره‌كنندگان ما خود می دانند چگونه با قانع كردن طرف مقابل ،مطالبات ایران را در زمينه حق غني‌سازي اورانيوم و لغو تحريم‌ها محقق سازند.
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.