روش تحلیل سیاسی

ممنوعيت استفاده از پوشش اسلامي در دانشگاه‌هاي تركيه براي نخستين بار اندكي پس از كودتاي نظامي سال 1980 به دست آن دسته از افسران نظامي صورت گرفت كه اسلام گرايان را تهديدي جدي عليه منافع خود به شمار مي‌آوردند. اما اجراي اين قانون در سالهاي نخست با نوساناتي همراه بود. در سال 1997 دولت ائتلافي به رهبری اربکان  كه از سوي جریان اسلامي درترکیه  مي‌شد پس از بروز منازعات سياسي با نهادهاي به شدت سكولار از جمله ارتش تركيه كه بيم آن داشتند رهبران كشورشان در حال ضربه زدن به اصول و مباني سكولار مندرج در قانون اساسي تركيه‌اند، از اريكه‌ي قدرت به زير كشيده شد.

در آن مقطع زماني ورود به دادشگاه با پوشش اسلامي ممنوع اعلام شده بود. قانون ديگري نيز زنان محجبه را از حضور در سركار و ادارات و نهادهاي دولتي منع مي‌كرد. از آن زمان بود كه بحث حجاب در تركيه موجب انشقاق احزاب سياسي شد و راي دهندگان به دو بخش حامي حجاب و مخالف حجاب تقسيم شدند.

حزب حاكم عدالت و توسعه در تركيه كه ريشه در جنبش اسلامي در اين كشور دارد، اگر چه از سال 2001 تاكنون از اكثريت دو سوم كرسي‌هاي پارلماني برخوردار بوده اما براي لغو ممنوعيت استفاده از پوشش اسلامي آنچنان كه بايد اعمال فشار نكرده است.

نخست وزير تركيه در جريان يك گفت‌وگوي تلويزيوني اظهار داشت كه چنانچه حزبش قدرت را مجددا تصاحب كند، موضوع حجاب را كانون توجه خود قرار خواهد داد. وي افزود كه بر طرف كردن كشمكش‌ها بر سر مساله‌ي حجاب نيازمند اجماع نظري اساسي است

شیوه های تبلیغاتی احزاب

رجب طیب اردوغان در پوستر تبلیغاتی در حال کشتی گرفتن، حریف می گوید: "من اصلاً نمی توانم این آدم را زمین بزنم"

محمد بیلگیجی اوغلو که یکی از شرکای کارخانه تولید پرچم و تی شرتهای ویژه تبلیغ است می گوید: "زودرس بودن انتخابات ما را هم غافلگیر کرد اما با این حال فروش خوبی داشته ایم".

طبق تازه ترین آماری که رئیس صنف منسوجات ترکیه اعلام کرده، در دو ماه اخیر کارخانه ها بیش از ۳۵ میلیون پرچم مخصوص احزاب تولید کرده اند.

ولی پرچم، تنها ابزار احزاب در این انتخابات نیودتولید کنندگان بادکنک هم ازاین نمد کلاهی برای خود دوختنند.

تعداد بادکنکهایی که احزاب خریداری کرده اند حدود سیصد هزارعدد اعلام شده است، بادکنکهایی که همزمان با برگزاری تجمعات انتخاباتی احزاب مختلف، آسمان را پر کرد وگاه باعث شد توجه حاضران بیشتر به آنها جلب شود تا سخنرانی رهبران احزاب . حزب آقای اردوغان علاوه بر این در بیشتر تجمعاتش از تکنولوژی بهره جسته و با افشاندن قطرات نرم آب از هلی کوپترهایی که کرایه کرده است نگذاشته مردم در گرما احساس ناراحتی کنند چراکه طبق قوانین انتخاباتی ترکیه، این گونه تجمعات باید در روز و پیش از غروب آفتاب برگزار شود و به رغم خنک بودن هوا در شب، احزاب حق ندارند شبها به برگزاری تجمع اقدام کنند.ظاهرا هواداران این حزب با شرکت فعال خود در انتخابات پاسخ مثبتی را به این ابتکار  حزب عدالت و توسعه دادند .

در واقع، برگزاری انتخابات در گرمترین فصل سال بر نحوه تبلیغات احزاب هم تأثیر گذاشته  بود و باعث شده هر یک  از احزاب برای جلب نظر مردم جهت حضور در تجمعات انتخاباتی ابتکاراتی به خرج دهند.

از جمله در گوشه ای از میدان قدیمی اسب دوانی استانبول که اکنون میان ساختمانها و مسجدهای ایا صوفیه و سلطان احمد محصور مانده، مینی بوسی ایستاده  بود و بطریهای آب اشامیدنی میان رهگذران پخش می کرد، در کنار آن هم برنامه حزب عدالت و توسعه را به دست مردم می داد.

محمد که راننده این مینی بوس است می گوید: "این کار اردوغان نشان دهنده احترامش به مردم است و از طرفی این پیغام را می رساند که عدالت و توسعه آبی بر آتشی خواهد بود که در سایه کشمکشهای عقیدتی و قومی در دل این ملت شعله ور شده است".

اما حزب جمهوری خلق با توجه به این قانون ترفند دیگری به کار بسته و آن، برگزاری کنسرتهای شبانه توسط خواننده های محبوب مردم است که به موازات این کنسرتها هم به تبلیغ برنامه هایش می پردازد این شیوه در واقع متناسب با ماهیت شعارهای تبلیغاتی سکولارها انتخاب شده بود.البته تمام شرکت کننده ها در این جمع تنها برای حمایت از حزب نمی آیند و موسیقی زنده هم نقش مؤثری در حضورشان در این میدانها دارد.

در گوشه و کنار شهر استانبول در روزقبل از انتخابات اتوبوسهایی دیده می شدند  که تصاویر رهبران احزاب مختلف روی آنها چاپ شده است و با صدای بلند ترانه های بسیار شاد پخش می کردند این شاید یکی از جذابترین قسمتهای فضای انتخابات  برای جوانان در ترکیه بود  که نه تنها نظر مردم محلی که توجه توریستها را هم جلب می کرد.احزاب از هفته ها قبل از انتخابات شعرهای انتخاباتی شان را آماده کرده اند و بدین ترتیب شعارهای اصلی خود را با زبان موسیقی به گوش مردم می رسانند جالب آنکه نوع موسیقی که هر یک از احزاب برگزیده اند سنخیت خاصی با ریشه و نگرش آن حزب دارد.

حزب عدالت و توسعه که در این دوره سعی کرده بیش از دیگران پیامهای نوگرایانه سر دهد و به وضوح از لزوم اصلاح قانون اساسی و حرکت بسوی استانداردهای اتحادیه اروپا سخن به میان آورده، موسیقی با ریتم نزدیک به موسیقی پاپ انتخاب کرده است.

ترانه حزب جمهوری خلق هم که خود را یگانه حامی نظام لاییک ترکیه می داند بیشتر شبیه سرود ملی این کشور بود گرچه هر از گاهی نیز از همان سرود جمهوری استفاده می کند.

همچنین حزب حرکت ملی، سومین حزب مطرح این دوره انتخابات ترکیه که در سایه اوجگیری فعالیت حزب کارگران کرد (پ ک ک) و به تبع آن، افزایش درگیری در مناطق کردنشین این کشور، جان تازه ای گرفته، موسیقی همچون مارش نظامی از اتوبوسهایش پخش می کرد، آهنگی که نوای آلات موسیقی ترکی در آن حرف اول را می زند و تداعی گر ملی گرایی بیش از حد این حزب بود..

حزب جمهوری خلق با بودجه ای بالغ بر ۶۳ میلیون دلار بیشترین هزینه انتخاباتی را به خود اختصاص داده و در پی آن، عدالت و توسعه با چهل میلیون دلار در پله دوم قرار دارد.

حسین، کارگری که گویا بیشتر وقتها شب را روی سنگفرشهای خیابان استقلال به صبح می رساند در حالی که بروشورهای تبلیغاتی احزاب مختلف را در دست گرفته با عصبانیت می گوید: "به جای این همه هزینه و کاغذ پاره و پرچم پخش کردن بهتر بود کمی هم فکر بیکاری ما بودند".

مرد نسبتاً مسنی هم  می گوید: "بیخود خیال خام نکن اینها فقط از انتخابات به انتخابات یاد مردم می افتند و با هزینه های گزاف به مردم هدیه و ساندویچ می دهند، بعد از انتخابات باز تو همین جا خوابیده ای ومن باید با حقوق بازنشستگی ام سر کنم"

ترکیه یکی از معدود کشورهای اسلامی در جهان است که دارای دموکراسی چند حزبی است و به همین خاطر این انتخابات  این کشوربه دقت از سوی  کشورهای منطقه و جهان  دنبال می شود.

در اروپای غربی و آمریکا سعی می شود  ترکیه را یک الگو برای کشورهای منطقه معرفی کنند اما جالب است که وقتی زمان روابط با اتحادیه اروپا فرا می رسد با تردید با ترکیه برخورد می کنند جالب ترانکه کشورهای غربی درهمین حال می کوشند ترکیه  را مصداق تفاهم اسلام و دموکراسی معرفی کنند .

ترکیه البته با سایر کشورهای منطقه، مانند ایران و مصر تفاوت دارد. جمهوری ترکیه از زمان تاسیس، جدایی دین از سیاست یا به صورت دقیق تر، کنترل دین توسط حکومت را پی گرفته است.

جانی دایموند، خبرنگار اروپایی بی بی سی در استانبول می گوید که دموکراسی مدل ترکیه خالی از عیب نیست، تا کنون ارتش ترکیه چهار بار به نام حفظ ارزش های جمهوری، در عرصه سیاست دخالت کرده است ودولت های قانونی را سرنگون کرده است.