در دوره اردوغان این امر پذیرفته شده که نمی توان همانند گذشته به کردها نگریست و لذا شاهد آن هستیم گامهای بیشتری برای حل مساله کرد از طریق دادن برخی حقوق و انجام سرمایه گذاری هایی در جنوب شرق ترکیه برداشته شد. اما طی یکسال اخیر و به خصوص بعد از تحولات سوریه و مداخلاتی که ترکیه در آن کشور انجام داده و می دهد؛ بن بست موجود در سوریه و افزایش انتقادات نسبت به سیاست تهاجمی ترکیه در قبال همسایه جنوبی اش با باور من ترکیه را مجبور کرد برای مساله کردی داخل خود فکری نوینی را در پیش گیرد. یعنی بعد از اینکه ترکیه وارد بازی خطرناک در سوریه شد و تلاش کرد اخوانی های سوریه را تقویت کند و به آنها کمک کند، متقابلا دولت سوریه هم کردهای مخالف ترکیه را تقویت کرد و همبستگی بین کردهای سوریه و ترکیه تقویت بیشتری شد و آنکارا مواجه با خطر جدید قدرت گرفتن کردهای ناراضی و فاز جدید مبارزات مسلحانه کردهای ترکیه شد. این امر به دلیل موقعیت کردها در عراق پیچیده تر و حساس تر شد. در این شرایط دولت ترکیه تلاش کرده است با ابتکار جدید فشارها را به نفع خود تغییر دهد و تحرک جدیدی ایجاد کند. به گونه ای که هر چند در گذشته رئیس میت هاکان فیدان به دلیل مذاکرات اسلو و پخش شدن نوارهای آن، در آستانه محاکمه قرار گرفت، اما اکنون کار به جایی رسیده است که عملا در زندان ایمرلی با اوجالان گفتگو میشود و دو نماینده کردی یعنی لیلا آکات (که قبلا وکیل اوجالان بود) و احمد ترک با وی دیدار می کنند. این رویکرد ها همه و همه حکایت از تجدید نظر اساسی دولت ترکیه است.

نیاز به مکمل در مذاکرات:

به نظر میرسد ترکیه برای جبران شکست سیاست های خود در سوریه به دنبال باز کردن فضای جدیدی در داخل کشور است تا افکار عمومی این کشور را از موضوع سوریه و شکست سیاست های این کشور در سوریه به سمت موضوع کردی و حل و فصل این امر از راه ابتکاری داخلی سوق دهد. در این بین مساله کردها هر چند مساله ملی ترکیه است، اما تحت تاثیر کشورهایی همانند سوریه، ایران و عراق هم هست لذا معضلی فراترکیه ای محسوب می شود. یعنی مساله حقوق کردها و تامین آن مهم است و باید در حل و فصل آن مسائل سیاست خارجی ترکیه با دو کشور همسایه سوریه و عراق مد نظر باشد. در همین زمینه رئیس حزب جمهوری خواه خلق و اپوزسیون ترکیه می گوید: «چگونه میتوان مساله کرد را بدون حل مشکلات با همسایگان حل کرد؟» از این دیدگاه به نظر من ترکیه همزمان با اینکه مساله کرد را به عنوان مساله داخلی حل و فصل میکند باید سیاست خود را نسبت به عراق، ایران و سوریه مورد بازنگری کرده و دردسری که خود برای سیاست خارجی اش ایجاد کرده را اصلاح کند تا این امر اقدام مکملی برای حل و فصل مساله کردها باشد.

اهداف عمده دولت ترکیه از پیگیری مذاکرات:

جدا از جبران شکست سیاست هایی منطقه ای و یا حداقل به نتیجه نرسیدن سیاست های این کشور در مورد سوریه، ترکیه قصد دارد افکار عمومی را از ناکامی خارجی به سوی ابتکاری نوین داخلی سوق دهد. چون اگر بتواند پ ک ک را خلع سلاح کند و آنها را به مشارکت مدنی وارد کند تا در قالب شهروندان عادی درآیند این امر می تواند یک موفقیت بزرگ برای دولت شود. همچنین تلاش دولت بر آن است که از ماندن پ ک ک به عنوان ابزار فشاری ضد دولت توسط مخالفان منطقه اش خلاص گردد. از سوی دیگر نیز کردها را در داخل جامعه ترکیه هضم کند و به عنوان شهروندان دارای حقوق اجتماعی قومی و ... به رسمیت بشناسد. چرا که اگر چنین امری محقق شود تحولی اساسی رخ خواهد داد و برای نخستین بار زندگی مسالمت آمیزی بین کردها و ترک ها در ترکیه تجربه می شود. وضعیتی که البته رسیدن به آن بسیار دشوار به نظر می رسد، اما اگر دولت ترکیه در مذاکرات جدی باشد شاید بتواند در بلند مدت این امر را محقق کند.

چشم انداز رویداد:

اگر روند مذکرات با اقدامات مکمل ترکیه تکمیل گرد شاید بتوان به سرانجام این امر خوشبین بود. در این حال ترکیه باید تلاش کند روابط خود با همسایگان را بهبود بخشد و سیاست خارجی خود را بازنگری کند. چون مساله کرد یک مساله ملی ترکی صرف نیست و هر نوع همکاری نتیجه بخش نیاز به راه حلی مشترک (حداقل در کلیات و توافق در نقش آفرینی کردها در دولت و حاکمیت) در منطقه دارد. گذشته از این با وجود شعارهای امریکا در مورد رابطه و دوستی با ترکیه و سیاست رسمی مبارزه با تروریسم، اما امریکا از موضوع کردها در ترکیه بهره برده و حتی گفته می شود در مواقعی از پ ک ک بر ضد ترکیه استفاده کرده است. (یعنی همانگونه که امریکا رابطه هایی پنهانی با پژاک در ایران داشته با پ ک ک هم دارد). بنابراین واقعیت این است که موساد و سیا هم روابط پنهانی با پ ک ک داشته اند. در این حال هر گونه چشم انداز صلح در ترکیه بستگی به این امر دارد که آیا امریکایی ها به این جمع بندی رسیده اند که در شرایط کنونی منطقه این مساله در ترکیه به شکل داخلی حل و فصل گردد؟ یا خیر؟ بنابراین باید گفت سیاست امریکا در قبال کردها در به نتیجه رسیدن مذاکرات ترکیه با کردها اهمیت دارد. با وجود این اگر مذاکرات ترکیه و پ ک ک به نتیجه رسد نخستین اثر را بر تحولات سوریه خواهد گذاشت. چرا که همچنان که دولت ترکیه آشکارا و مداخله جویانه از مخالفان اسد حمایت میکند دمشق هم به خود حق میدهد که از مخالفان ترکیه بهره گیرد. در واقع اگر ترکیه موفق به توافق با پ ک ک گردد عملا سوریه را از اهرم فشاری بنام پ ک ک محروم میکند. گذشته از این نیز ترکیه با وجود آنکه با دولت عراق ارتباط رسمی دارد ارتباطات گسترده ای با حکومت اقلیم کردستان عراق دارد و امیداور است مسئله پ ک ک را حل کند و فضای همکاری بیشتری بین ترکیه و اقلیم کردستان به وجود آورد و فشار بیشتری بر دولت مالکی خواهد بیاورد. هر چند این امر به نظر من خام بوده و بعید است ترکیه به چنین هدفی رسد.