نکات اساسی در مناسبات ایران و ترکیه
6- تركيه درپانزده سال گذشته علی رغم همه مشکلاتی که در مناسبات خود با تل آویو داشته است اما سعي کرده روابط خود را با اسرائيل داشته باشد، و هيچ تغییری در قرارداد نظامي‌اش با اسرائیل ایجاد نکند. ترکیه درحالی روند مناسبات با اسرائيل را هم‌چنان حفظ كرد، که خيلي كارهايي را انجام داد كه خوشايند اسرائيل نبود و اسرائيلي‌ها از عملکرد انها انتقاد داشتند ازجمله حمایت از حماس در جنگ 22 روزه و یا حمایت ضمنی از مقاومت حزب الله در جنگ 33 روزه
7- دربحث خاورميانه، با توجه به اينكه اين كشورها درگذشته درقلمروحكومت عثماني قرار داشته اند لذا در حال حاضر نيز تركيه مسائل حوزه خاورميانه را مسأله داخلي خودش حساب مي‌كند. منطقه خاورميانه از چند جهت براي تركيه داراي اهميت است.
اول اينكه معتقدند به لحاظ سوابق تاريخي، همسايگي و مشتركات قومي و زباني خصوصا در شهرهاي مرزي تركيه با كشورهاي اين منطقه، بروز هر گونه اتفاقي در هر يك از اين كشورها مي تواند در تركيه موثر باشد و لذا منطقه خاورميانه را به عنوان يك تهديد بالقوه براي خودشان مي‌دانند. دوم اينكه در بحث خاورميانه، دنبال تامين انرژي مورد نياز خودشان هستند. چون كشور از نظر اقتصادي در حال رشد مي باشد، لذا براي تأمين انرژي بايد در منطقه خاورميانه كه منبع انرژي است، نفوذ داشته باشد.
سوم آن است كه خاورميانه جز جهان اسلام است. تركيه نيز از همان دوره عثماني به دنبال به دست گرفتن محوريت جهان اسلام بود. براي بدست گرفتن محوريت جهان اسلام نسبت به حل مشكلات اقليتهاي مذهبي در داخل كشور نيز اهتمام ورزيده است.
8- يكي ازعللي كه موجب شد تا تركيه به سوي شرق و خاورميانه سوق يابد، عدم پذيرش اين كشور در اتحاديه اروپا بود. اين اتحاديه هر روز شرايط و مقررات جديدي براي پذيرش تركيه در اتحاديه وضع مي‌كرد. از اين رو موضوع نگاه به شرق حتي قبل از روي كار آمدن حزب عدالت و توسعه بصورت كمرنگ طرح گرديد و سپس از سوي اين حزب مورد پيگيري جدي قرار گرفت.
9- درعراق ترکیه ازترکمن ها حمایت می کنند که اقلیت قومی هستند که عمدتا در شهر کرکوک عراق مستقر هستند . همچنین در مورد موصل هم ادعای ارضی دارد . عراق در حال حاضر صحنه رقابت سیاسی و اقتصادی با ایران هم برای آنکارا محسوب می شود که البته از لحاظ سیاسی از ایران خیلی عقب است
10 - بحث پان تركيسم ، در سياست خارجي اولويت اول براي كشورهاي ترك‌زبان محسوب می شود ازجمله بيشترين سرمايه‌گذاري تركيه درآسياي مركزي و قفقازدراین زمینه بوده است. كنفرانس‌هايي به نام «جاده ابريشم» مسايل كشورهاي ترك‌زبان را بررسي مي‌نمايند، و به اتحاد كشورهاي ترك‌زبان مي‌انديشند. در اين كشورها مدارس، دانشگاه های متعدد ایجاد کرده اند. در این مورد با آذری های ایران هم بصورت علنی و پنهانی کار می کنند و به دنبال نفوذ در مناطق اذری نشین ایران هم هستند.
در گذشته تركيه از اين موضوع بهره برداري سياسي مي نمود ولي الان موضوع حداقل در ظاهر چهره عوض كرده ازحالت سياسي به حالت فرهنگي و اقتصادي تبديل شده است. اتحاديه كشورهاي ترك‌زبان (كه داراي يك مركز بزرگ در استانبول است ) پروژه‌‌اي است كه آقاي داود اوغلو شخصاً دارد پيگيري مي‌كند. در قالب اتحاديه كشورهاي ترك‌زبان، تاسيس بانك مشترك كشورهاي ترك، دانشگاه مشترك كشورهاي ترك، بيمه مشترك كشورهاي ترك، اتاق بازرگاني مشترك كشورهاي ترك و..... پيگيري مي‌شود.
11- تركيه «نوعثماني‌گرايي» را چارچوبي براي تحليل سياست خارجي و حتي داخلي تركيه قلمداد مي‌كنند. نوعثماني‌گرايي آميزه‌اي از مطلوبيت‌هاي تاريخي، جغرافيايي و فرهنگي تركيه را به تصوير مي‌كشد. با اينكه نوعثماني‌گرايي يك ايدئولوژي سفت و سخت به شمار نمي‌رود، ولي به عنوان رويكردي جديد با برجسته كردن عناصر تاريخي، فرهنگي و جغرافيايي، به محيط ژئوپوليتيكي تركيه معنايي نويني مي‌بخشد. در درون اين رويكرد، جلوه‌هايي از اسلام‌گرايي، ترك‌گرايي، شرق‌گرايي و غرب‌گرايي ديده مي‌شود. به عبارتي در تفسير نوعثماني‌گرايي، در ظرف معرفتي انسان تركيه‌اي سه عنصر هويتي «مسلمان خاورميانه‌اي»، «ترك اوراسيايي» و «شهروند اروپايي» با يكديگر پيوند منطقي و معناداري برقرار مي‌كنند. اگرچه هيچ يك از اين عناصر هويتي در فضاي جديد تركيه (دوران حزب عدالت و توسعه) حالت قهقرايي و جزميت به خود نگرفته‌اند، اما با مفاهيم مدرن و جهانشمول مبتني بر ادله‌هاي بومي در حال تبديل شدن به الگويي سياسي در منطقه‌اند.
12- تركيه اسلام را محور سیاست خارجی خود قرار نداده است. يعني حداقل تيم حاكم، حزب عدالت و توسعه اسلام را محور تصمیم سازی های خود قرار نمی دهد آنها به دیدگاه های اسلامی توجه دارند اما اولویت انها منافع ملی ترکیه است . همچنانکه ازاسلام به عنوان عامل مهمی در حفظ پيوستگي سرزميني خود استفاده مي‌كنند. يعني اصل اساسی در سیاست خارجی تركيه امروز" منافع ملي" است. اما برخلاف دولتهای پیشین ترکیه در دوره خانم تانسوچيلر، مسعود يلماز و بلنت اجويت كه از جايگاه اسلام غفلت مي‌كردند، و از آن در روابط بين‌المللي ومنطقه ای تركيه استفاده نمي‌كردند، تيم فعلي از اسلام در جهت تثبیت موقعیت خود و منافع تركيه بهره‌مند مي گیرد.
13- حزب عدالت و توسعه كه در سال 2002 به قدرت رسيد، درآمد سرانه مردم تركيه 3200 دلار بود با انبوهي از بدهي‌هاي كلان تركيه امروز درآمد سرانه‌اش بالغ بر 10700 تا 11 هزار دلار مي‌باشد. بدون برخورداری از هر گونه منابع انرژي.
تركيه سال 2002، در كل مجموع صادرات و واردات و مجموعه اقتصاد اين كشور كمتر از 21 ميليارد دلار بود،صادرات تركيه امروز 380 ميليارد دلاراست . تركيه ديروز به لحاظ رده‌بندي رده 85 كشور جهان بود، تركيه امروز شانزدهمين اقتصاد جهان شده است. به لحاظ رشد و توسعه، صد و هفتاد و دومين كشور بود امروز به لحاظ اقتصادي گزارش ماه (مارس 2011) رتبه يك دنيا شد با رشد 11 درصدي. یعنی نرخ رشدش از چين هم زده بالا، يعني در مرحله اول توانست مشكلات اقتصادي‌اش را حل و فصل كرده و بدون داشتن انرژي و منابع زيرزميني، توانست رشد چشمگيري در دنيا بدست آورد و رشد را بر محوريت صنعت ، توریسم و خدمات قرار داد.
14- ترکیه هنوز نتوانسته است مشکل ممنوعیت حجاب برای خانم ها را در مدارس و دانشگاهها و دوایر دولتی حل کند. این موضوع یک بحران هویتی برای زنان این کشور ممحسوب می شود
15- از لحاظ استاندارد های حقوق بشری هم بویژه در ارتباط با کردها و چپ مشکلات اساسی دارد با این وجود در مقایسه با سالهای قبل تا حدودی بهبود داشته است.
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.