اطلاعات پایه در باره سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ترکمنستان
4- در دوراول انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان در سال ۱۹۹۲ فقط یک نامزد انتخاباتی به نام صفرمراد نیازاف داوطلب شده بود. وی ۹۹ و نیم درصد آراي رای دهندگان را کسب کرد و پس از پیروزی خود را ريیس جمهور مادامالعمر ترکمنها اعلام کرد. دومین دور انتخابات ریاست جمهوری چهار ماه پس از فوت نیازاف در ۱۱ فوریه سال ۲۰۰۷ با نامزدی شش داوطلب و با حضور ناظران بینالمللی برگزار شد. قربانقلی بردیمحمداف در این دوربا کسب 89 درصد آراء شرکت کنندگان در انتخابات ، پیروز شد.
5- مطابق قانون اساسی ، رئیس جمهورترکمنستان باید شهروند ترکمنستان بوده و دراین کشور به دنیا آمده باشد؛حداقل 40 وحداکثر 70 سال سن داشته باشد؛ به زبان رسمیکشور تکلم نماید؛ در مدت 15 سال اخیردرترکمنستان ساکن باشد؛ ودرنهایت درمجموعههای دولتی یا انجمنها، بنگاهها، نهادها و سازمانهای عمومیتجربه کار داشته باشد.
6- براساس قانون جدید انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان که درخرداد ماه 1390 تصویب شد؛ هر شهروند ترکمن که قصد دارد درانتخابات ریاست جمهوری شرکت کند؛ یا باید هنگام ثبت نام از حمایت احزاب سیاسی این کشور برخوردارباشد و یا حداقل 50 هزار امضا در حمایت از نامزدی خود جمع آوری کرده باشد .
7- در جامعه سنتی ترکمنستان، بخت اول پیروزی با کسی است که بیش از همه مورد شناخت و قبول مردم از طوایف گوناگون باشد. دراین جامعه سنتی، از دید بسیاری از مردم، رئیس جمهور کشور نه صرفاً به عنوان دارنده یک مقام رسمیدر مفهوم مدرن و دموکراتیک آن، بلکه در اغلب موارد به عنوان یک "قهرمان ملی" ، "لقبی که اخیراً به بردیمحمداف اعطا شد"، یک رهبر و یک چهره کاریزماتیک شناخته میشود.
8- از جمعیت پنج میلیونی ترکمنستان در حدود سه میلیون نفر دارای حق رای هستند که از ساعت 8 صبح به وقت محلی تا 20 شب می توانستند درحوزه های رای گیری که ازقبل ثبت نام کردند ، حاضر شوند و آرای خود را به صندوق بیندازند .
9- درترکمنستان نظام قبیله ای که عمدتا به چهار تیره و چندین طایفه تقسیم می شوند بر ساختار سیاسی تاثیر گذاراست بطوریکه اغلب مسئولین از قبیله آخال تکه ( Akhal-Teke) هستند که در بیست سال گذشته نقش تعیین کننده ای در شکل دادن به نظام سیاسی این کشور برعهده گرفتند .
10- در انتخابات ریاست جمهوری این دوره از 15 نامزدی که برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده اند؛ تنها هشت نفر تایید شدند. کمیسیون برگزاری انتخابات اعلام کرده بود که پنج نفر از این افراد به علت عدم ارایه مدارک کافی، پذیرفته نشده اند و دو نفر نیز بنا به دلایل شخصی پس از ثبت نام انصراف داده اند.
11- تمام رهبران اپوزیسیون و حقوق بشر، اکثر مبارزان در تبعید در خارج از کشور زندگی می کنند. با این وجود حتی اگر انها هم کاندیدا می شدند به دلیل نظام سیاسی حاکم بر روند انتخابات و نیز ناشناس بودن برای اکثریت مردم ، شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات نداشتند.
12- بردی محمد اف با اولویت دادن به توسعه اقتصادی درمقابل توسعه سیاسی تاکنون فقط اجازه فعالیت به تنها یک حزب داده که آن هم حزب حاکم دموکراتیک است. با این وجود اخیرا با اشاره و تاکید محمداف ، پارلمان ترکمنستان قانونی را تصویب کرد که احزاب دیگری نیز بتوانند درترکمنستان فعالیت کنند.
13- اقتصاد ترکمنستان به شدت وابسته به تولید و صادرات گازطبیعی است. این کشور رتبه چهارم در جهان را ازنظرذخایرگاز طبیعی بعد از روسیه ، ایران و قطر ، دارد و ازاین نظر با عربستن سعودی برابر است . صادرات گاز ترکمنستان در سال 2011 با افزایش چهل ممیز شش صدم درصد در مقایسه با سال 2010، افزایش داشته است.
14- ترکمنستان دارای ذخایرنفت ثابت شده تقریبا درحدود 600 میلیون بشکه است. اگرچه بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در این کشور ادعا می کند تنها در دریای خزر ذخایراین کشور یک میلیارد بشکه نفت است. - تولید نفت ترکمنستان از 110.000 بشکه در روز (BPD) در سال 1992 به حدود 202.000 بشکه در روز در سال 2010 رسیده است . در حدود صد هزار بشکه از ان در داخل کشور مصرف و بقیه ان صادر می شود.
15- ازلحاظ فساد مالی و رشوه خواری این کشور وضعیت خوبی ندارد بطوریکه آمار سازمان شفافیت بین المللی نشان می دهد این کشور در رتبه 177 در جهان است که تنها بالاتر از افغانستان ، میانمار ، کره شمالی و سومالی است.
16- پیش ازاین نمایندگان پارلمان ترکمنستان اعلام کرده بودند که انتخابات ریاست جمهوری طبق قانون اساسی واستانداردهای بین المللی سازمان ملل وسازمان امنیت وهمکاری اروپا برگزارخواهد شد.
17- کشورهای غربی ازاعزام ناظران به این انتخابات خود داری کردند اما ناظرانی از کشورهای دیگر از جمله هیاتی متشکل از هفت تن از نمایندگان دومای روسیه و بلاروس در دهم فوریه برای نظارت بر جریان انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان وارد این کشور شدند. همچنین هیات نمایندگان جامعه کشورهای /همسود/برای نظارت برجریان فعالیت های تبلیغاتی و برگزاری انتخابات واردعشق آباد پایتخت ترکمنستان شده اند.
18- در این انتخابات علاوه بر ترکمنستان ، اتباع این کشور در 29 کشور دیگر جهان از ساعت 8 تا 20 وقت محلی می توانند رای بدهند.
19- نورمحمد خاناموف یکی از رهبران مخالف دولت ترکمنستان در باره شرایط انتخابات ریاست جمهوری به رادیو آلمان گفت:
« پس از مرگ صفرمراد نیازاف، به بازشدن فضای سیاسی در کشور اميدوار بودیم و در دومین دور انتخابات ریاست جمهوری اپوزیسیون هم نامزد انتخاباتی خود را معرفی کرد، اما ما نتوانستیم در روند انتخابات شرکت کنیم . احزاب اپوزسیون ترکمنستان مشترکا بیانیه صادر کرده و خواستار بازگشت به ترکمنستان را شدهاند. اما ريیس جمهور به وعدههای خود عمل نکرد. انتخابات آزاد نیست و وعدههای رهبرترکمنستان برای راضی کردن کشورهای غربی مطرح می شود. این سناریوی رژیم ترکمنستان است که نتیجه آن انتخاب بردی محمداف با بیش از ۹۰ درصد آرا خواهد بود.»
20- خدایبردی اورازاف، ريیس سابق بانک مرکزی ترکمنستان در انتخابات سال 2007 به عنوان کاندیدای "حزب جمهوریخواه ترکمنستان" و "حزب وطن"، دو حزب سیاسی مخالف دولت برای احرازمقام ریاست جمهوری ترکمنستان معرفی شده بود. او اکنون در کشور سوئد در تبعید زندگی میکند، اورازاف درگفتگوبا رادیو آلمان میگوید:
« این بارخود را داوطلب انتخابات ریاست جمهوری نکردم. زيرا این انتخابات به نظر من نوعی "فریب افکارعمومی" است. غرب نباید دررابطه با ترکمنستان سکوت کند ومسائل دموکراسی و حقوق بشر را قربانی منافع اقتصادی خود کند. اگر جامعه جهانی و نهادهای بینالمللی چون اتحادیه اروپا، سازمان امنیت و همکاری اروپا فشار بیشتری به رژیم ترکمنستان وارد میکردند، آنها حاضر بودند برگزاری انتخابات را با حضور اپوزیسیون بپذیرند. دولتهای غربی در قبال ترکمنستان سیاست دوگانهای را در پیش گرفتهاند. درواقع انتخابات ترکمنستان نوعی به بازی گرفتن مردم و فریب افکارعمومی است که سرانجام با پیروزی بردی محمداف پایان مییابد. »
21- میشائيل لاوبش بنیاد مدافع آزادی وحقوق شهروندی در آسیای میانه درباره انتقادهای رهبران اپوزیسیون از عملکرد غرب در باره دولت ترکمنستان به رادیو آلمان میگوید:
«کشورهای اروپايی از حكومت ترکمنستان علنا و رسما حمایت نمیکنند و "دفتر دموکراسی و حقوق بشرسازمان امنیت و همکاری اروپا" به دلیل عدم رعایت معیارهای دموکراسی در انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان ناظران خود را به این کشور اعزام نکرده است. اما حق با اورازاف و خاناموف، نمایندگان اپوزسیون ترکمنستان است که میگویند غرب با سکوت خود در قبال این حكومت هیچ فشاری به آن نمیآورد و کشورهای غربی سیاست واحد و مشترکی برای فشاربه دولت ترکمنستان اتخاذ نکردهاند. باید گفت در ترکمنستان جامعه مدنی هنوز شکل نگرفته، فعالیت احزاب سیاسی، گروههای مستقل غیردولتی و رسانههای مستقل ممنوع است».
22- گوزَل خدایبردیوا، روزنامهنگار ترکمن مقیم مسکو در گفتگو با رادیو آلمان میگوید:
« درمقايسه با دورههای پیشین وعدههای داوطلبان بیشتر شده و آنها فقط ريیس جمهور کنونی را توصيه میکنند. داوطلبان برنامهها و صحبتهای یکسانی دارند و همه سیاستهای دولت را تمجید میکنند. یکی از داوطلبان گفته است که مردم از این به بعد به اینترنت دسترسی خواهند داشت. یکی دیگر ضمن رشد کشاورزی بهبود شرایط زندگی مردم در مناطق روستايی را وعده میدهد. بردی محمداف تاکنون حتی یکبار با مردم و یا رای دهندگان خود دیدار نکرد. این وظیفه را داوطلبان دیگر برعهده گرفتند. داوطلبان در دیدار با مردم و رای دهندگان خود درخواست میکنند که به بردی محمداف رای بدهند. رسانههای ترکمنستان نیز با نشان دادن تصاویر بزرگ رييس جمهور این کشور به نفع او تبلیغ میکنند. داوطلبان نه برای احراز مقام ریاست جمهوری، بلکه برای کسب مقام و پستی در نزد بردی محمداف در تعریف از او رقابت میکنند.»
23- سرگئی ژیلتسوف طي مقالهاي در روزنامه "نزاویسیمایا گازتا" به انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان پرداخته است. می نویسد :
« ترکمنستان در سیاست غرب در زمینه تأمین انرژی جایگاه مهمی دارد، ولی در حال حاضر تمام قدرت در دست رئیس جمهور آن متمرکز شده است که این امر از نظر غرب خطرناک است، زیرایک نفرمیتواند تصمیمات سراسیمهای بگیرد. درشرایطی که درترکمنستان اعتراضات مردمی وجود ندارد، غرب به جای اینکه سازمانهای غیردولتی رابه این کشوربفرستد، جوانان ترکمنی را برای تحصیل به کشورهای دیگر دعوت میکنند تا آنها شیفته واقعیات غربی شده و جنبش های آینده مخالف را تشکیل دهند. »