در پی تهدید چین توسط ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه های گمرکی برکالاهای صادراتی چین ، به میزان صد درصد از اول نوامبر آینده ، شاخص S&P 500، شاخص نزدک و داو جونز به ترتیب ۱.۷ درصد، ۲.۵ درصد و بیش از 900 واحد کاهش یافت، زیرا سرمایه‌گذاران به تشدید تنش‌های تجاری و عدم قطعیت در مورد روابط ایالات متحده و چین واکنش نشان دادند. در همین حال، سهام مرتبط با فلزات کمیاب تا ۱۵ درصد افزایش یافت. ترامپ در Truth Social نوشت: «اتفاقات بسیار عجیبی در چین در حال رخ دادن است.»

آمریکا اعلام کرده این اقدام برای مقابله با تهدید چین در مورد ایجاد محدودیت در ارسال خاک‌های نادر، انجام گرفته است. ترامپ با اشاره اقدام جدید چین درباره اعمال محدودیت‌ بر صادرات مواد معدنی کمیاب گفت: «کاملا غافلگیرکننده بود. آنها به‌یک‌باره این ایده واردات و صادرات را مطرح کردند و هیچ‌کس، واقعا هیچ‌کس چیزی در موردش نمی‌دانست. »

به نظر می رسد چین یک اخطار قدرتمند و عملی به ترامپ و حامیانش داد تا نشان دهد که پکن نیز ابزارهای بازدارنده قوی در اختیار دارد و در صورت بروز جنگ تجاری جدید، منفعل نخواهد بود. چین با در اختیار داشتن حدود ۶۰-۷۰٪ از تولید جهانی خاک‌های نادر و تسلط بر زنجیره تأمین و پردازش آن (بیش از ۹۰٪ در برخی مراحل)، این مواد را به یک ابزار ژئوپلیتیک کلیدی تبدیل کرده است. این خاک‌های نادر برای تولید محصولات حیاتی مدرن ضروری هستند، از جمله:

1- صنایع نظامی: سیستم‌های هدایت موشک، سونار، جت‌های جنگنده و وسایل نقلیه زرهی.

2- فناوری‌های سبز: باتری خودروهای الکتریکی، توربین‌های بادی.

3- الکترونیک مصرفی: تلفن‌های هوشمند، صفحه‌نمایش‌ها، مایکروویوها

افزایش ۱۰۰٪ تعرفه توسط ترامپ، صادرات کالاهای ساخته‌شده چین به آمریکا را هدف می‌گیرد. در مقابل، کنترل صادرات خاک‌های نادر توسط چین، تولید و صنایع پیشرفته در خود آمریکا را نشانه رفته است. این اقدام به واشنگتن نشان می دهد اگر شما می‌خواهید صادرات ما را متوقف کنید، ما نیز می‌توانیم مواد خام حیاتی برای صنایع شما را قطع کنیم.

با توجه به وضعیت اقتصادی دو کشور می توان گفت این یک جنگ اقتصادی «متقارن» نیست، بلکه یک اقدام «نامتقارن» اما بسیار مؤثر است. زیرا آسیب ناشی از کمبود خاک‌های نادر برای صنایع آمریکایی می‌تواند به مراتب بیشتر از افزایش قیمت کالاهای مصرفی باشد.

چین در گذشته نیز از این ابزار استفاده کرده است. به عنوان مثال، در دوران اختلافات تجاری با ژاپن در سال ۲۰۱۰، چین صادرات خاک‌های نادر به این کشور را به طور موقت محدود کرد و باعث ایجاد شوک در صنایع فناوری پیشرفته ژاپن شد. بنابراین، این یک استراتژی کاملاً آزموده شده برای پکن محسوب می‌شود.

به نظر می رسد این اقدام چین تاثیر تعیین کننده ای بر تصمیم گیران در کاخ سفید خواهد داشت زیرا ترامپ به عنوان بازرگانی که سیاستمدار شده است، بیش از هر کس دیگری در کاخ سفید تنگنای سقوط وال استریت در کنار کاهش مواد اولیه صنایع حساس در آمریکا را درک می کند .

براین اساس می توان گفت اقدام چین یک پاسخ راهبردی و تلافی‌جویانه به تهدیدهای اخیر ترامپ است. وهشدار به ترامپ در مورد اینکه تصمیم های نابجای او می‌تواند به یک جنگ تجاری تمام‌عیار و پرهزینه بین دو ابرقدرت اقتصادی منجر شود.

واکنش بازار بورس در امریکا ، چین را در موضع برتر قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که کارت‌های مهمی برای بازی دارد. در این شرایط اگر ترامپ تعرفه‌ها را اعمال کند، چین از هم اکنون یک مکانیسم پاسخ قدرتمند را برای او آماده کرده است. و اگر از موضع خود به صورت آبرومندانه عقب نشینی کند ، در عمل نخستین بار پس از آمدن مجدد به کاخ سفید ، مجبور است شکست استراتژی چانه زنی از موضع بالا را پذیرا شود.

اگر بخواهیم از نگاه چین موضوع را تحلیل کنیم می‌توان این اقدام را یک عکس‌العمل حساب شده در چارچوب رقابت فزاینده ژئواکونومیک بین آمریکا و چین دانست. شاید ترامپ مجبور شود علی رغم میل باطنی اش در حاشیه نشست سران آیپک در سئول که در اوایل آبان برگزار می شود ، با شی جی پینگ رئیس جمهوری چین ملاقات کند