روش تحلیل سیاسی

تحلیل نتایج انتخابات  

 آقای آتامبیف یک بازرگان ثروتمند از شمال قرقیزستان است که روابط نزدیکی با روسیه دارد. او وعده داده تا درجهت ثبات وبهبود اقتصادی قرقیزستان همه امکانات را بکار بگیرد. با این وجود رقبای اصلی وی که ازجنوب قرقیزستان هستند با متهم کردن اوبه عنوان اینکه از امکانات نخست وزیربرای انتخابات استفاده کرده است ، نتایج انتخابات را زیرسئوال بردند. به گفته ناظران سیاسی  آتامبایف پرهزینه ترین تبلیغات را درمقایسه با پانزده کاندیدای دیگردرانتخابات داشت. ضمن انکه تا ماه سپتامبر که برای کاندیداتوری ازمقام نخست وزیری استعفاء داد، ازامکان حضورگسترده دررسانه ها ومجامع عمومی به عنوان یک مقام عالی برخورداربود. باوجود این اکثرتحلیل گران سیاسی معتقدند ، انتخابات روزیکشنبه درمقایسه با دوره های پیشین، انتخابات درسطح استانداردهای بالاتروقابل قبول تری  قرار داشت.ضمن آنکه اگربه واقعیت های حاکم برکشورهای منطقه آسیای مرکزی توجه داشته باشیم،انتخابات ریاست جمهوری درقرقیزستان درمقایسه با کشورهای همسایه بسیار آزادتر و رقابتی تربرگزارشد. زیرا در کشورهای همسایه این کشورازجمله درقزاقزستان،ازبکستان حاکمان فعلی اززمان فروپاشی شوروی تا کنون تغییرنکردند ونظام های سیاسی انها به شدت اقتدارگرا وتمرکزگرا باقی مانده است. نحوه برگزاری و نتایج انتخابات روز یکشنبه ازاین جهت که نخستین انتخابات ریاست جمهوری در این کشور پس از سرنگونی قربان بیگ باقی یف در پی تظاهرات گسترده خیابانی درآوریل سال ۲۰۱۰ بود. با حساسیت بیشتری درکل منطقه آسیای مرکزی دنبال می شد. زیرا قرقیزستان با تغییر قانون اساسی خود در سال 2010 زمینه را برای برقرار نظام جمهوری پارلمانی بجای ریاستی فراهم کرد. بطوریکه خانم رزا آتانبایوا بصورت موقت ازسوی پارلمان به عنوان رئیس جمهورموقت  زمام امور را بدست گرفت تا زمینه برای انجام اصلاحات لازم در قانون اساسی و برگزاری انتخابات پارلمانی فراهم شود.

اکنون با انتخاب رئیس جمهور جدید قرقیزستان که کار خود را از ژانویه آینده آغازمی کند مراحل گذار قرقیزستان به ثبات سیاسی پس از سرنگونی حکومت  باقی اف رئیس جمهورپیشین  به پایان می رسد.  ازآنجا که درنظام جدید نخست وزیرمنتخب پارلمان، اختیارات بسیاربیشتری ازرئیس جمهوری دارد ، در واقع موقعیت آقای آتامبایف پس از پیروزی درانتخابات درمقایسه با گذشته که نخست وزیر بود، تقویت نشده است . اما به عنوان عالی ترین مقام رسمی کشور ، موقعیت تشریفاتی برتری درساختار قدرت حاکم درقرقیزستان خواهد داشت. ولی او تنها رئیس جمهور دربین روسای جمهوری های برجای مانده از شوروی خواهد بود که باید با نخست وزیری کار کند که منتخب پارلمان است و حق عزل و نصب او را بدون هماهنگی پارلمان قرقیزستان نخواهد داشت.

آینده پیش روی

الف: تحولات داخلی

ناآرامی های آوریل سال 2010 که پس ازبروزدرگیری های خونین میان قومیت های ازبک تبارو قرقیز دراستان های جنوبی جلال آباد واوش قرقیزستان ،به دلیل ادامه  تحریکات قومی موجود درخارج و داخل کشور، بحران  به عنوان اتش زیرخاکسترهمچنان باقی مانده است.  با این حال آقای آتامبایف اگربتواند زمینه را برای انتخاب نخست وزیری ازجنوب فراهم سازد که با انجام اصلاحات اقتصادی، تبعیض موجود بین شمال وجنوب را کاهش دهد ، می تواند درآینده به ثبات بیشترکشورش کمک کند. اوبرای رسیدن به چنین هدفی باید بتواند با قامچی‌بیگ تاشی‌یف ازحزب آتاژورت ، وزیرامور اضطراری دولت پیشین وآدوخان مادوماروف، رئیس سابق پارلمان، دو رقیب اصلی خود درانتخابات کارکند. این دورقیب هردوازملی گرایان جنوب قرقیزستان هستند. آنها با انتخاب شعارهای رادیکال ، و تاکید بر تبعیض های موجود بین شما و جنوب کشور ، نگرانی هایی را برای امکان تعامل بیشتروبهتر بین ازبک تبارهای قرقیزستان که بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند با قرقیزها که اکثریت جمعیت پنج ونیم میلیون نفری قرقیزستان را شامل می شوند؛ بوجود آوردند. اما افرادی در تيم سياسي آتامبایف حضور دارند كه نه تنها مورد قبول جامعه قرقيز و شريكان خارجي بيشكك نيستد، بلكه حضور اين افراد يك نوع واكنش های منفي نخبگان سياسي و انتخاب كنندگان قرقيز را برانگيخته است. از جمله این افراد "آموربيك بابان اف"، رئيس حزب "ریسپوبليكا" معاون اول نخست وزيراست. بابان اف که کاندیدای احتمالی  مقام نخست وزيری ازسوی آتامبایف خواهد بود ، كارنامه سياسي مثبتی ندارد.  زیرا درزمان رياست جمهوری "قورمانبيك باقي اف"،  فعاليت هاي تجاري خود را به پشتيباني "ماكسیم"، پسر" باقي اف" پيش می برد، كه نارضايتي گسترده بازرگانان و تجار قرقيز را به همراه داشت.  شاید به همین دلیل آقای آتامبایف در مورد پیشنهاد نخست وزیری او پس از انتخاب شدن به سمت ریاست جمهوری تجدید نظر کند. زیرا کار کردن با افراد خوش نام برای او بهتر خواهد بود.  ب: آینده سیاست خارجی قرقیزستان

" اتمبايف" بارها درسخنراني هاي خود تاكيد كرده است، كه چنانچه برنده انتخابات رياست جمهور شود، قبل ازهمه روابط با همسايگان و روسيه را گسترش خواهد داد. اين موضوع مورد با استقبال  كشورهاي منطقه روبرو شد وبديهي است كه مسكو در آینده این کشور نقش پرنگ تری ایفاء می کند سفر دو هفته قبل اوبه مسكو وديداروگفتگوهاي وي با رهبران روسيه اين ديدگاه را تقويت كرده است، كه مسكو ازمدت ها قبل كانديداي مورد نظرخود را انتخاب كرده است. با وجود انکه  قرقيزستان جمهوری  پارلماني محسوب مي شود، با اين حال رئيس جمهور مي تواند در سياست هاي داخلي و خارجي نقش تاثیرگذار ايفا كند.اما در ارتباط با روابط با آمریکا اتامبایف قول داده است پایگاه ماناس را بعداز اتمام دوره اجاره اش در سال 2014 تعطیل کند. اما استراتژی سیاست خارجی امریکا بگونه ای است که ترجیح می دهد با هر دولتی که در بیشکک بر سر کار باشد همکاری کند. از آنجا که قرقیزستان از لحاظ اقتصادی دچار مشکلات فراوانی است به اجاره بهاء پایگاه مناس که سالانه بیش از صد میلیون دلار است نیاز مبرم دارد به همین دلیل امکان تحقق وعده آتامبایف ضعیف است.

جمع بندی:

 قرقیزستان به عنوان اولین کشور آسیای مرکزی که نظام جمهوری پارلمانی را تجربه می کند اگر موفق شود بر مشکلات اقتصادی و اختلافات قومی شمال و جنوب فایق شود می توانمد به عنوان الگوی مناسبی برای کشورهای همسایه خود بویژه در تاجیکستان و ازبکستان مطرح شود. آتامبایف اگر بتواند نخست وزیری کارآمد از جنوب به همکاری با خود دعوت کند و به تائید پارلمان برساند در آن زمان می تواند امیدوار باشد که مشکلات کمتری در چهار سال آتی خواهد داشت.