سناریوهای پیشروی مذاکرات ایران و آمریکا
در بازهٔ ششماه آینده، چهار سناریوی زیر را میتوان برای روند مذاکرات ایران و آمریکا در نظر گرفت:
۱. سناریوی بدبینانه (بنبست و درگیری محدود)
در این سناریو، ایران بر ادامهٔ غنیسازی و لغو تحریمهای نفتی و بانکی تأکید میکند و مذاکرات به بنبست میرسد. اسرائیل با حمایت یا سکوت آمریکا، اقدام به عملیات نظامی محدود علیه تأسیسات هستهای ایران میکند. احتمال وقوع: حدود ۵٪
تحلیل: با وجود افزایش تهدیدات لفظی از سوی اسرائیل، آمریکا تمایلی به درگیری جدید در منطقه ندارد، مگر آنکه ایران بهصورت ناگهانی سطح غنیسازی یا فعالیتهای هستهای خود را بهطور چشمگیری افزایش دهد. همچنین، پیامدهای منطقهای چنین درگیریای، عاملی بازدارنده محسوب میشود.
۲. سناریوی خوشبینانه (توافق جامع و کنترلشده)
در این حالت، غنیسازی در سطح پایین (زیر ۵٪) با پذیرش رسمی غرب ادامه مییابد و نظارتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزایش پیدا میکند. تحقق این سناریو مستلزم ارادهٔ سیاسی قوی در دو طرف است. احتمال وقوع: حدود ۲۰٪
تحلیل: با توجه به بیاعتمادی عمیق میان طرفین، مخالفت بخشی از نخبگان سیاسی آمریکا و مقاومت اصولگرایان در ایران، دستیابی به این توافق بسیار دشوار است. با این حال، در صورت بروز گشایشهای دیپلماتیک غیرمنتظره یا ارائهٔ طرحهای جدید، احتمال وقوع آن افزایش مییابد.
۳. سناریوی محتمل (توافق موقت و محدود)
توافق بر تعلیق غنیسازی بالای ۵٪ در ازای تعلیق تحریمهای مشخص (نظیر تحریمهای نفتی و بانکی). این سناریو برای هر دو طرف منافع کوتاهمدت دارد و بدون هزینهٔ سیاسی سنگین قابل دستیابی است. احتمال وقوع: حدود ۶۰٪
تحلیل: این گزینه بهدلیل مزایای متقابل (کاهش تنشها، تمایل آمریکا به بهبود نسبی اقتصاد بدون تغییر سیاستهای کلان) محتملترین سناریو محسوب میشود.
۴. سناریوی تداوم وضعیت موجود (ادامه بنبست تا یک سال آینده)
در این سناریو، وضعیت کنونی بدون تغییر باقی میماند و مذاکرات در بنبست فعلی تا یک سال آینده ادامه مییابد. احتمال وقوع: حدود ۱۵٪
تحلیل: با توجه به تمایل نداشتن طرفین به پذیرش ریسکهای سیاسی، احتمال تمدید بنبست وجود دارد. این سناریو هرچند کمهزینه است، اما خطر افزایش تنشهای بلندمدت را در پی دارد