روش تحلیل سیاسی

توافقی صورت نگرفته فقط یک گفتگوی ساده بود

جناب بهشتی پور آن طور که در رسانه های غرب برجسته شده است و از شواهد امر پیداست ظاهرا اوکراین بازنده اصلی توافق بین روسیه و آمریکا است. حتی قرار است بدون حضور زلسکی در عربستان، پوتین و ترامپ دیدار کنند. که این مساله هم در رسانه های امریکایی پررنگ جلوه داده شده است . تحلیل شما در این مورد چیست؟

اولا باید توجه داشت هنوز توافقی برای پایان جنگ حاصل نشده است. صرفا پوتین و ترامپ بعد از چند سال تیرگی روابط دوجانبه، در سطح روسای جمهور یک گفتگوی تلفنی داشتند. هنوز برای رسیدن به توافق نهایی راه طولانی در پیش است. اینکه دو طرف توافق کردند در عربستان دیدار کنند یک گام رو به جلو برای حل مشکلات پیش رو است . اما اینکه از زلنسکی دعوت نشده به این دلیل است که تنها مساله روابط بین امریکا و روسیه موضوع اوکراین نیست، بلکه یکی از مهمترین مسائل، اوکراین است. در موضوع مذاکرات ترامپ و پوتین علاوه بر اوکراین درباره سایر مسائل دوجانبه و منطقه ای و بین المللی نیز گفتگو خواهد شد که ربطی به اوکراین و زلنسکی ندارد. باید توجه داشت این مذاکره در سطح مسائل بین الملل مطرح است ونه صرفا منطقه‌ای و از جمله آنان اوکراین است. قرائن و شواهد نشان می دهد روند برقراری آتش بس در این جنگ خانمانسور برای اوکراین و روسیه آغاز شده است اما برای برقراری صلح دائمی در اوکراین راه بسیار طولانی در پیش است که با یک تماس تلفنی نمی توان پرونده سه سال جنگ را بست ولی روند مذاکرات را با شرکت وزیران امورخارجه دو کشور در ریاض آغاز شده است.

ترامپ بر اساس شعار اول آمریکا خواهان پایان جنگ اوکراین است

آن طور که رسانه های امریکایی گزارش دادند ظاهرا پوتین فقط دریافت کرده است و هیچ امتیازی به طرف مقابل نداده است. این در حالی است که ترامپ در ازای مواد معدنی کم یاب از اوکراین این توافق را با روسیه دنبال کرده. ایا ممکن است که بخشی از این مواد که دراستان دونتسک است و این زمین در اختیار روسیه است بخشی از این توافق بوده باشد؟ به این معنا که روسیه این امتیاز را از ترامپ گرفته باشد که زمین ها مال من معادن مال تو؟

این‌ها حرف‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی است که بخشی از آن واقعی و بخشی از آن داستان سرایی برای ایجاد روایتهای آمریکایی در روند تحولات است و چندان مبنای تحلیلی درستی ندارد.

مهمترین مساله که سبب شد ترامپ به این جنگ پایان دهد این است که برآورد کردند که میلیاردها دلار از جیب مالیات دهندگان آمریکایی صرف جنگ اوکراین می شود. جنگی که هیچ نفعی برای مالیات دهندگان آمریکا ندارد و اخر و پایان آن هم مشخص نیست، به این معنا که تاکی و چه زمانی، همچنان میلیاردها دلار باید خرج کنند؟ ترامپ به عنوان یک پوپولیسم در دوران انتخابات به آمریکایی های طرفدار خود وعده داده بود مانع از تحمیل این هزینه گزاف به شهروندان آمریکایی می شود زیرا او درک درستی از اهمیت ژئوپلیتیک اوکراین برای آمریکا در برابر روسیه و شرق اروپا ندارد.

بر اساس استراتژی ترامپ که اکثریت مردم آمریکا هم به او رای دادند، گفته است؛ اول امریکا. یعنی سیاست خارجی و داخلی طوری بسته و طراحی شود که اول و آخر هر تصمیمی منافع مالیات دهندگان امریکایی ئر نظر گرفته شود. بر اساس این سیاست است که ترامپ حاضر نیست برای اوکراین پول بیشتری خرج کند. معادلاتی که در دوره بایدن بحث می شد مبنی بر اینکه اوکراین باید عضو ناتو شود، باید تلاش کنیم اوکراین را از روسیه جدا کنیم، یا اوکراین یک پایگاه نفوذ امریکا شود و زمینه سازی شود برای تجزیه روسیه و ... اصلا در دوره ترامپ این‌ها مساله اول نیست. اینجا بحث «اول امریکا» است. یعنی منافع امریکا که مهمترین ان نمی خواهد میلیاردها دلار صرف جنگی کند که اخرش مشخص نیست که ایا منافع امریکا تامین می شود یا خیر؟

این جنگ به ضرر روسیه و اوکراین و به نفع آمریکا تمام شد

البته من به عنوان یک پژوهشگر معتقدم که این جنگ واقعا به زیان روسیه و اوکراین است و نباید پوتین به کشور همسایه خود تجاوز نظامی می کرد ولی به هر صورت این جنگ بر اساس یک تصمیم غلط و نادرست پوتین اغاز شد و اتفاقا نفع ان برای امریکا بود. زیرا موجب جدایی بیشتر بین روسیه و اوکراین شد و بهانه را به آمریکا و متحدانش داد تا از طریق تحریم اقتصادی به تضعیف بیشتر روسیه کمک کنند منتهی ترامپ همانطور که اشاره کردم با استراتژی اول آمریکا، به دنبال این است که پس از شه سال به هر قیمتی به این جنگ پایان دهد. آنکه قرار است بهای پایان این جنگ را بدهد اوکراین است. زیرا چهار استان شرق این کشور هم مرز با روسیه تجزیه می شود. همچنین ضمیمه شدن کریمه که یک شبه‌جزیره استراتژیک در شمال دریای سیاه است رسمیت خواهد یافت. در واقع طرف روسی هم کریمه و هم ان چهار استان را از اوکراین بگیرد و در مقابل صلح را برقرار کند. از نظر ترامپ این بخش مهم نیست چون از کیسه خلیفه می بخشد ولی این اوکراین است که در عمل تجزیه می شود. ان چیزی که برای ترامپ مهم است هزینه های ادامه جنگ را دیگر نمی دهد و هم اینکه قراردادها را با اوکراین ضمیمه سازی کرده که به معادن لیتیوم و معادن حساس که درصنایع باتری سازی استفاده می شود دست پیدا کند.

این معادن در دونتسک هم وجود دارد. اما محدود به این منطقه نمی شود در سایر مناطق دیگر اوکراین هم است. البته ممکن است که با طرف روسی هم توافق کنند که از معادن دونتسک هم استفاده کند. اصل ماجرا سر این موضوع نیست. اصل ماجرا سر این است که اوکراین و روسیه عملا بازیچه سیاست امریکا شدند. امریکا می خواهد در واقع زمین اوکراین را بدهد تا صلح برقرار شود. صلحی که از بودجه هنگفتی که تا الان امریکا پرداخت کرده است جلوگیری کند که فکر می کنم بالای ۱۸ میلیارد دلار دقیقا یادم نیست امریکا در این جنگ هزینه کرده است.

ترامپ می خواهد با لغو تحریم‌ها از نزدیک شدن بیشتر روسیه به چین جلوگیری کند

انچه که مهم است دانستن این واقعیت است که در شرایط حاضر؛ ۱) ترامپ دنبال پایان دادن به جنگ در اوکراین است ؛ ۲) بستن قرارداد جدید برای دستیابی به مواد اولیه حساس از جمله لیتیوم است و ۳) رفع تحریم‌های روسیه که بتواند یک بازار جدید پیدا کند و موجب فاصله گرفتن روسیه از چین بشود. چراکه فعلا رقیب اصلی ترامپ و دستگاه دیپلماسی او، چین است. آمریکا برای آنکه چین در موقعیت برتر از آمریکا قرا نگیرد تلاش می کند بین این پکن و مسکو تا جایی که امکان دارد فاصله ایجاد شود و این امر مستلزم این است که تحریم ها علیه روسیه لغو شود برای لغو تحریم‌ها لازم است که جنگ در اوکراین تمام شود.

جنگ در اوکراین در چه زمانی و چگونه پایان پیدا می کند؟

به نظرم هنوز باید مقدمات کار فراهم شود. اول اینکه اوکراین بتواند انتخابات ریاست جمهوری را که چند سال است به دلیل جنگ عقب افتاده است، برگزار کند تا زمینه برای مسئولیت فردی که می خواهد با تجزیه کشور موافقت کند فراهم شود. اگرچه امیدوارم این جنگ هرچه زودتر پایان پیدا کند چراکه نه به نفع اوکراین است نه به نفع روسیه و نه مردم اروپا و حتی می توانم بگویم جهان؛ که از این جنگ سودی نبردند جز امریکا که هم اوکراین را وابسته تر به خودش کرد. هم با اعمال تحریم های به روسیه یک ضربه جدی وارد کرد که چند سالی این کشور را به عقب راند. در این شرایط باید کشورهای اروپایی هم راضی شوند که با ترامپ در مسیر عادی سازی روابط با روسیه حرکت کنند بعید می دانم بدون همراهی رهبران انگلیس ، آلمان و فرانسه آمریکا بتواند جنگ را در اوکراین پایان دهد.

حالا باید دید ظرف ماه های اینده توافق به دست می آید؟ یا خیر، اقبال رسیدن به توافق و پایان دادن جنگ اوکراین بیش از هر زمان دیگری است. اما اینکه به طور قطع انجام شود هنوز باید منتظر مذاکرات در ریاض پایتخت عربستان باشیم.