ملاحظاتی در باره طرح روسیه برای حل وفصل نهایی پرونده هسته ای ایران
۸- اگر این طرح بخواهد موفق باشد باید پنج اصل اساسی ذیل را مورد توجه قرار دهد :
الف: ايران نيز متقابلاً سئوالات زیادی از طرف مقابل دارد زیرا اين گونه نيست كه صرفاً طرفهاي غربي سئوالكننده باشند. بايد در طرح روسيه اين مسئله روشن شود كه ايران تنها پاسخگو نيست و پرسش و پاسخ بايد متقابل باشد.
ب: اگر به اين سری سئوالات پاسخ داده شود، آيا پروندة هستهاي ايران به آژانس باز ميگردد و مراحل عادي خود را طي ميكند؟ يا همچنان سيلكل بيسرانجام گذشته ادامه مييابد. براي مثال در مُداليتة قبلي شش سئوال مطرح شده بود كه ايران به آنها پاسخ داد، اما آژانس تأكيد كرد كه اين پاسخها كافي نيست و يك سري عناوين و سئوالات جديد مطرح شد و غربيها خواستار اين شدند كه ايران به اين سئوالات جديد پاسخ دهد. لذا بايد مشخص شود كه چه تضميني وجود دارد كه اگر ايران به سئوالاتي مورد نظر پاسخ دهد، بعد از آن، سئوالات جديدتري مطرح نشود. چرا كه همه كساني كه روند پروندة هستهاي ايران از سال 2002 را دنبال ميكنند، ميتوانند تأييد كنند كه اساس پروندة هستهاي ايران، بهانه است و مجموعه سئوالاتي كه تا كنون مطرح شده نيز نشان ميدهد كه اين موضوع دستآويزي براي فشار بر ايران است تا غربيها به رهبري امريكا بتوانند تهران را با خود همسو كنند.
از سوي ديگر، مشخص است كه فعاليتهاي هستهاي ايران به گونهاي نبوده و نيست كه صلح و امنيت بينالملل را تهديد كند تا مستلزم اين باشد كه پروندة هستهاي آن به شوراي امنيت ارجاع شود و زير فصل هفتم مورد بررسي قرار بگيرد. اين در حالي است كه بر اساس اين فصل، مواردی بررسي ميشوند كه تهديدكننده صلح و امنيت بينالمللي هسند. اما سئوال اينجاست كه كدام يك از اقدامات ايران صلح و امنيت بينالمللي را مورد تهديد قرار داده است.
پ: روسيه باید روشن كند كه در طرح آنها ، محدودة سئوالات از نظر موضوعی چه ابعادی را در بر می گیرد چرا که اگر معلوم نشود ایران به سئوال هایی که مبتنی بر اسناد و مدارک است باید پاسخ دهد یا آنکه هر سئوالی را صرفا بر اساس اتهام ها و حدس و گمان های اسرائل ساخته باید پاسخگو باشد؟
ت: محدوده زمانی سئوال ها و پاسخ ها باید روشن باشد یعنی همه طرف ها بدانند سقف زمانی حل و فصل نهایی تا چه مدت خواهد بود
ث: در صورت بروز اختلاف بر سر اینکه پاسخ ها قانع کننده هستند یا نه چه مرجعی می تواند ملاک عمل باشد . یعنی اگر طرفين به هر دلیل در خصوص پاسخها به توافق نرسيدند چه مرجعي بايد قضاوت كند كه حق با كيست؟ بايد اسناد و مدارك نيز به صورت متقابل مورد بررسي قرار گيرند. به عنوان مثال، آژانس در مطالبات و سئوالات جديد خود از ايران بدون اينكه مدرك و سندي از طرف امريكايي بخواهد، يك سري ادعاها را در قالب سئوالات جدید از ايران مطرح و تأكيد كرده كه تهران بايد به اين سئوالات پاسخ شفاف دهد. در حالي كه قاعده بر اين است كه مدعي بايد در پي اثبات مدعاهاي خود سند و مدرک ارائه دهد تا انتظار پاسخ دقیق داشته باشد . به حدس و گمان ها که نمی شود پاسخ دقیق داد.
9- بالاخره روسها با ارائه چنین طرحی نشان داده اند مایل هستند موضع دوگانه خود را در باره برنامه صلح آمیز هسته ای ایران را کنار بگذارند. دست بردارنتد. زیرا با این اقدام نشان دادهاند در مقام مبتكر وارد عمل شوند. و از تبعيت از سياست دنباله روی از امريكا در این موضوع دست بردارند. آنها در مسير ابتكار قرار گرفتهاند. اما بايد جزئيات اين طرح ابتكاري به وضوح مشخص شود نهايت به کدام سوي می رود آیا يك راهحل مرضيالطرفين را به لحاظ تامین منافع هر دو طرف دنبال می کند يا اينكه كوشش جديدي است تا دوباره پروندة هستهاي ايران را به سمت بهانه جدیدی برای فشارهاي بيشتري علیه ایران رهنمون كنند.
10- خواست ايران شفافسازي فعاليتهاي خود بر اساس پیمان ان پی تی و پادمان هسته ای مربوط به ان است و روسها به اين مهم توجه دارند كه ايران از غنيسازي اورانيوم كه قوانین بین المللی آنرا به رسمیت شناخته است دست بر نخواهد داشت.
11- به نظر ميرسد طرح روسيه به صورت ضمني پذيرفته كه ايران به غنيسازي ادامه دهد، فقط تأكيد كرده كه ايران بايد به برخي سئوالات پاسخ دهد. لذا، بايد به ابتكار روسيه با ديدي مثبت برخورد كرد و اين گونه تلقي كرد كه مسكو به دنبال باز كردن «گره» پروندة هستهاي ايران است.
12- خانم کلینتون بخاطر عواقب منفی رد چنین طرحی برای آمریکا با زرنگی از موضع گیری عجولانه دور شده و آنرا به مذاکرات کارشناسان آمریکایی با روسیه احاله داده است. در طرف مقابل نیز ايران با استقبال از هر طرحي كه بتواند به پيشبرد حل پروندة هستهاي آن كمك كند، ميتواند نشان دهد كه موافق اصل گفتگو، مذاكره و تعامل با نظام بينالملل است.