پاسخی بازدارنده یا عامل تداوم تنش؟

حسن بهشتی‌پور، کارشناس روابط بین‌الملل، معتقد است که ایران در یک شرایط خاص، ناچار به پاسخ نظامی به اسراییل شد و احتمالاً اسراییل نیز پاسخ دهد. او می‌گوید: «شواهد نشان می‌دهد که ایران چاره‌ای جز پاسخ به اسراییل نداشت. اگر ایران پاسخ نمی‌داد دیگر نمی‌توانست از اعتبار منطقه‌ای خود دفاع کند. ایران را به زور در شرایطی قرار دادند که چاره‌ای جز پاسخ دادن نداشت. اینکه پاسخ ایران چقدر مؤثر بوده باید اخبار تکمیلی آن را بررسی کرد. یکی از راه‌های درک اثرگذاری این پاسخ، بازدارندگی آن است. اگر اسراییل حمله نکرد، می‌توان دریافت که این پاسخ بازدارنده بوده و دشمن را پشیمان کرده است. اگر اسراییل حمله کرد که احتمالاً این اتفاق می‌افتد، نشان‌دهنده تداوم بحران است. امیدوارم یک جمع‌بندی دقیقی از صحنه توسط مسئولین انجام شود.»

او افزود: «تحلیلگران دقیق نمی‌دانند توان نظامی و دفاعی ایران و اسراییل چقدر است، به همین خاطر میزان تنش پیش رو قابل حدس نیست. این مسیر شبیه همان بازی معروف است که دو ماشین به سمت هم حرکت می‌کنند و ماشین برنده آن است که تا آخرین لحظه می‌ایستد و کسی بازنده است که در آخرین لحظه تغییر مسیر می‌دهد.»

حزب الله در حال بازسازی و ایران در مسیر تنش

این کارشناس روابط بین‌الملل به رویداد۲۴ می‌گوید: «ابعاد پاسخ احتمالی اسراییل خیلی مهم است. باید مشخص شود که اسراییل چه اهدافی در داخل دارد. حزب الله هم در این شرایط دنبال سازماندهی مجدد است و نمی‌تواند کمکی به ایران بکند. حزب الله در شرایط ‌گذار قرار گرفته و فرماندهان بزرگ خود را از دست داده است. در شرایط فعلی روی حزب الله آنچنان نمی‌توان حساب کرد، باید روی توانایی‌های خود ایران و پشتیبانی‌های مردمی و فشار افکار عمومی دنیا حساب کنیم. البته باید ببینیم افکار عمومی جهان چقدر با ما همراه می‌شود. اسراییلی‌ها زیر بار مسئولیت کار‌هایی که انجام می‌دهند، نمی‌روند اما ایران مسئولیت کار‌هایش را برعهده می‌گیرد، در نتیجه باید برای افکار عمومی کار‌های خود را تبیین کند. در هر صورت وضعیت بسیار دشواری پیش روست و باید منتظر تداوم بحران باشیم.»

برای مذاکره دیر شده است

بهشتی پور معتقد است که مذاکره‌ای شکل نخواهد گرفت و باید به فکر دفاع از کشور بود. او در این رابطه می‌گوید: «برای مذاکره و حل مشکل دیر شده است. باید به فکر دفاع مشروع باشیم و اگر این مرحله بگذرد، می‌توان به مذاکره فکر کرد. مذاکره راهکار خوبی‌ست اما در حال حاضر زمان مذاکره نیست. به فرض هم اگر بخواهیم مذاکره کنیم، دیگر دیر شده است. در حال حاضر شواهد نشان می‌دهد که اسراییل پاسخ می‌دهد و کشور باید از همه جهت آماده باشد. پدافند ضدعامل را باید برای شهر‌ها تقویت کنند و آموزش‌های لازم برای اقدامات فوق انجام شود. این پاسخ‌های نظامی یک شروع جدیدی در تحولات خاورمیانه است. اگر اسراییل یک ضربه قابل توجه بخورد و در سیاست تهاجمی خود با شکست مواجه شود، زمان دور جدید مذاکرات است. معمولاً در زمانی مذاکره نتیجه می‌دهد که طرف مقابل در موضع ضعف است.»

پاسخ نظامی ایران به اسراییل به نظر نمی‌رسد که در همین نقطه متوقف شود. تحلیلگران معتقدند که باید به فکر دفاع در مقابل اسراییل بود و در این بین کشور‌های منطقه مانند عربستان و اردن و قطر و امارات نیز در صورت مداخله، بیشتر در طرف اسراییل قرار خواهند گرفت. تجربه عملیات وعده صادق نیز نشان داد که هم کشور‌های منطقه و هم اروپایی‌ها با استقرار در خاورمیانه، متمایل به دفاع از اسراییل هستند. با این وجود در صورت تدام بحران، ایران و اسراییل رو در روی یکدیگر به تنشی غیرقابل پیش‌بینی خواهند رسید.