حسن بهشتی پور تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی در گفت و گو با خبرگزاری موج با تأکید بر اینکه اجرای برجام به نفع ایران است گفت: موضع نظام جمهوری اسلامی از ابتدا پیگیری و تحقق برجام بوده و امروز نیز این مسئله در دستور کار قرار دارد. ضمن اینکه احیای مذاکرات حتی با دولت ترامپ هم شدنی است.

حسن بهشتی پور موضع گیری اخیر باقری کنی، سرپرست وزارت خارجه در خصوص احیای برجام مصوب سال 2015 گفت: زمانی افرادی مخالف برجام بودند از جمله تعدادی از نمایندگان مجلس که شاهد بودیم به شکل نمادین بعد از خروج دولت ترامپ از این توافق، آن را در صحن مجلس آتش زدند ولی موضع واقعی که نظام جمهوری اسلامی ایران آن را دنبال می کرد، پیگیری اجرای تعهدات طرف مقابل بود.

توافق برجام در مرداد 1394 در شورای عالی امنیت ملی به تصویب رسید و مقام معظم رهبری هم طبق اصل 176 قانون اساسی آن را تأیید کردند و البته در 29 مهر 1394 هم 9 شرط برای آن گذاشتند ولی به طور کلی اعلام کردند جمهوری اسلامی ایران برجام را پذیرفته است. نکته مهم در این توافق این بود که برجام فقط منفعت اقتصادی نداشت و موضوع لغو تحریم ها فقط یکی از موضوعات مهم آن بود. قطعنامه 2231 به غنی سازس ایران مشروعیت داد همچنین در آن بازه زمانی بحث امنیت ایران هم مطرح بود. زیرا کشور ما ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل قرار داشت و کشوری در این وضعیت قرار می گیرد که یا تهدید کننده و یا ناقض صلح و امنیت جهانی شمرده می شود که قطعنامه 2231 در عمل ایران را از این تهدید امنیتی مهم رها کرد.

باید توجه داشت اگرچه اتهام تهدید امنیت و صلح دنیا از سوی ایران بی اساسی بود اما در عمل موجب شده بود ایران ذیل فصل 7 منشور و ماده 41 قرار بگیرد که طبق آن تحریم های اقتصادی بر کشور تحمیل می شد. همچنین قطعنامه 1929 محاصره دریایی را برای ایران در نظر گرفته بود. لذا برجام موجب شد تا قطعنامه های 6 گانه که حتی «یک دقیقه» هم اجرا نشده بود لغو گردد.

در زمان تصویب برجام در چارچوب قطعنامه 2231، این قطعنامه های 6 گانه تعلیق و تحریم های در نظر گرفته شده در قطعنامه های پیشین شورای امنیت لغو شدند. البته آمریکا تحریم های یکجانبه خود را صرفاً تعلیق کرد و نه لغو. با این حال در زمان انتخابات ریاست جمهوری ایران در دهه 90، موضوع برجام اسیر بازی های سیاسی شد. با توجه به اینکه برجام نتیجه کار دیپلماسی دولت روحانی بود، مخالفانش شروع به انتقاد و مخالفت با برجام کردند. در حالی که اساساً برجام به نفع کشور بود و این موضع نظام نیز بود.

در سال 1394 شخص علی باقری کنی، سرپرست کنونی وزارت خارجه، نیز در زمره مخالفان این توافق قرار داشت اما امروز چون در مقام مدیریت یک پست رسمی از ارکان دولت است باید مواضع نظام را دنبال کند و احیای برجام نیز یکی از این مواضع است. بنابراین اگر قرار است مذاکرات با گروه 1+5 آغاز شود بایستی بر مبنای همان توافق قبلی شروع گردد. این مسئله محدود به برجام هم نیست. هر مذاکره ای در هر موضوعی بخواهد از سرگرفته شود، باید مبنایش توافقات قبلی دو طرف باشد.

البته پس از خروج آمریکا و اجرا نکردن توافق از سوی آمریکا و اروپا ، جمهوری اسلامی ایران هم از اردیبهشت 98 دیگر این توافق را اجرا نکرد و اکنون برای شروع گفتگوها باید دو طرف بپذیرند تعهدات خود را اجرا کنند. منتهی اینبار می توان روش تعهد در برابر تعهد را اجرا کرد یعنی در صورت اجرای هر بخش ا تعهدات طرف مقابل ایران هم بخشی از تعهدات خود را اجرا کند.

بهشتی پور در مورد تأثیر روی کار آمدن دوباره ترامپ در مذاکراه برجامی گفت: رهبران دنیا به دنبال منافع کشورهای خود هستند، ترامپ هم همین طور. هرچند روش او با بایدن فرق دارد، ضمن اینکه حتی روش بایدن با اوباما که هر دو دموکرات هستند، هم با هم فرق داشت. در این فضا باید دید چقدر می توان از طریق مذاکره به منافع آمریکا و ایران جامه عمل پوشاند. زیرا توافق در شرایطی صورت می گیرد که همه طرف ها سود ببرند و گرنه محقق نمی شود. بنابراین با ترامپ هم توافق امکان پذیر است. در این مسیر ارتقا توان اقتصادی، هسته ای و دیپلماسی منطقه ای ایران ابزارهایی هستند میتوانند در مذاکره به تامین منافع ایران در مذاکرات پیش رو کمک کنند.