دو عامل اهمیت آسیای مرکزی را برای آمریکا بیشتر از گذشته کرده اولا قدرت گرفتن چین است که رقیب جدی آینده ایالات متحده محسوب می شود. از آنجا که چین با آسیای مرکزی مرزهای مشترک طولانی دارد و این مساله برای آمریکا بسیار مهم است به همین جهت تلاش می کند از طریق توسعه نفوذ با در کشورهای آسیای مرکزی ، حضور جدی و رقابتی با در مرزهای غربی این کشور داشته باشد. چینی‌ها در آسیای مرکزی حضور گسترده‌ای دارند به خصوص در قزاقستان به دلیل منابع نفتی این کشور و قرقیزستان ، تاجیکستان ، ازبکستان و ترکمنستان هم که بازار خوبی برای چینی ها محسوب می شوند. بنابراین آسیای مرکزی به صحنه رقابت آمریکا و چین برای توسعه نفوذ تبدیل شده است.

جنبه دیگر نشست آمریکا با سران پنج کشور آسیای مرکزی حمله روسیه به اوکراین و موضعی که کشورهای آسیای مرکزی در این جنگ اتخاذ کردند؛ برای آمریکا قابل توجه بود. در مورد تجاوز نظامی روسیه به اوکراین هر پنج کشور آسیای مرکزی موضع بی‌طرفی اتخاذ کردند و این موضع خیلی مهمی است به ‌طوری که توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان در اجلاسی که در سن‌پترزبورگ در سال گذشته برگزار شد و پوتین نیز حضور داشت به صراحت گفت در مورد جنگ روسیه و اوکراین موضع ما بی طرفی است و این مساله خیلی مهمی است.

این کارشناس مسائل اوراسیا در ادامه اظهار داشت: با توجه به تداوم جنگ روسیه و اوکراین، آمریکا نیز از این موضع بی‌طرفی این کشورها استفاده می کند. البته آمریکا بعد از ۱۱ سپتامبر با تایید روس‌ها ۲ پایگاه نظامی در ازبکستان و قرقیزستان را تاسیس کردند. اما بعدها این دو پایگاه تعطیل شد. در نتیجه دومین هدف آمریکا در شرایط فعلی افزایش همکاری ها با کشورهای آسیای مرکزی برای افزایش فشار به روسیه آن هم درحیاط خلوت آن‌ها است.

عامل دیگر توجه آمریکا به حضور در آسیای مرکزی اخیرا با برقراری ارتباط با ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان همسایگان شمالی افغانستان بعد از خروج آمریکا از این کشور بیشتر شده است. در واقع ایالات متحده این منطقه را به عنوان پایگاهی جدیدی می بینند که از طریق آن بتوانند تحولات افغانستان و به ویژه نیروهای داعش را از نزدیک رصد کنند بدون آنکه نگرانی از بابت حملات علیه نیروهای خود را داشته باشند.

نمایندگان پنج کشور آسیای میانه از ۲۰۱۵ با همتایان آمریکایی در سطح معاونان و وزرای خارجه نشست هایی داشته‌اند که از آن تحت عنوان همکاری های یک به علاوه پنج یاد می کنند اما به نظر می رسد نتیجه و خروجی این دیدار ها در سطح سران این کشورها با شخص بایدن مشخص خواهد شد.

نشست نیویورک نخستین باری است که سران این کشورها با هم در یک زمان حضور دارند و برای همین این فرصتی برای بایدن است تا با همگی آن‌ها دیدار داشته باشد.