روش تحلیل سیاسی

۱-رييس جمهوري روسيه گفت: كشورش سالانه۵/۴ ‪ ميليارد دلار بابت ترانزيت گازونفت خود به اروپا به برخي كشورهاي همسايه پرداخت مي‌كند و ساخت خط لوله بستر درياي بالتيك بعنوان خط لوله اروپاي شمالي وابستگي ما را به ترانزيت انرژي از خاك كشورها، از بين خواهد برد

2-   رييس جمهوري روسيه تصريح كردعلاوه بر خط لوله شمالي  از طريق  خط لوله موسوم به\"جريان آبي\" بستر درياي سياه كه از تركيه، به ايتاليا، اتريش وتركيه به اسراييل مي‌رسد، خواهيم توانست بصورت مستقيم به بازارهاي اروپا و آسيا و خاور دور دست يابيم.
3- پوتين با رد استفاده سياسي كشورش از اهرم انرژي گفت: متاسفانه برخي كشورها اين نظريه را به غلط دامن مي‌زنند در حاليكه روسيه هميشه به تعهدات خود در مورد انرژي پايبند است. وي با اشاره به اختلافات در زمينه صادرات نفت و گاز به برخي كشورهاي همسايه (بلاروس، اوكراين، گرجستان و...) گفت: ما موظف به دادن سوبسيد به اينگونه كشورها نيستيم.
4- پوتين با اشاره به چهار برابر بودن ميزان ميانگين مصرف گاز درداخل كشور نسبت به كشورهاي اروپايي و نرخ ارزانتر اين فراورده گفت اگر اينطور باشد ما هميشه عقبتر خواهيم ماند ولي ناچاريم يارانه‌ها را براي مردم تا سال ‪ ۲۰۱۵‬ميلادي حفظ كنيم.
5- پوتين افزود: همواره به ما گفته می‌شود كه روسيه از منابع اقتصادی خود برای رسيدن به اهداف سياسی استفاده می‌كند كه اين مساله صحيح نيست. رييس جمهوری روسيه گفت افزايش قيمت صادراتی منابع انرژی روسيه با توجه به تنظيمات لازمه بازار انجام گرفته است.
6- او با يادآوري روسيه زمان شوروی گفتروسيه ديگر قادر نيست مانند زمان اتحاد جماهيرشوروی انرژی را با يارانه (با نرخ دولتی پايين تر از بازار آزاد) به كشور‌های همسايه صادر كند.رييس جمهوری روسيه افزود: ما مجبور نيستيم اقتصاد ساير كشورها را يارانه اي كنيم، هيچ كسی اين كار را نمی‌كند، پس چرا آنها در حال حاضر چنين چيزی را از ما درخواست می‌كنند.

تحلیل :

بطور قطع تشكيل اوپك گازي به نفع جمهوري اسلامي ايران است چرا كه اولا با تشكيل يك اتحاديه گازي بين كشورهاي توليد كننده و صادر كننده گاز ،اين كشورها مي توانند با توافق بر سر قيمت و ميزان توليد و تقسيم بازار، منافع خود را بيش از گذشته تامين كنند . از آنجا كه روسيه در حال حاضر بزرگترين توليد كننده و صادر كننده گازجهان به شمار مي رود مشاركت ايران با اين کشورتاثيرتعيين كننده اي بر بهبود وضعيت صادراتي ايران خواهد داشت. ايران علي رغم آنكه از لحاظ ذخاير گازي در جهان پس از روسيه دررتبه دوم قرار دارد، اماازلحاظ ميزان صاردات در مقايسه با روسيه كه تقريبا كل بازارگاز اروپا را در اختيار دارد، بسيار عقب تراست .

بر اين اساس اگر روسيه بپذيرد كه با ايران ،قطر ،الجزاير و تركمنستان و احيانا چند كشور كوچك تر، يك كارتل گازي مانند اوپك تشكيل دهد؛در واقع پذيرفته است كه بازار صادراتي خود را با اين كشورها به مشاركت بگذارد. تا به ازاي ان احيانا بتواند گاز را با قيمت بيشتري صادر كند . وزارت انرژي روسيه اخيرااعلام كرد ، ميزان توليد نفت و گاز اين كشور امسال به ترتيب 1/2و 3/1 درصد افزايش خواهد يافت .در صورت تحقق اين وعده  ميزان توليد نفت روسيه طي سال 2007 ميلادي به بيش از 490 ميليون تن و توليد گاز طبيعي نيز در اين مدت به بيش از 665 ميليارد متر مكعب خواهد رسيد . بدين ترتيب انتظار مي رود بر حجم صادرات گاز روسيه باز هم افزوده شود . به همين دليل بعيد به نظر مي رسد كه روسيه با تشكيل كارتلي مانند اوپك براي كشورهاي صادر كننده گاز موافقت كند؛ چرا كه در عمل نفع چنداني را به دست نمي اورد.در حالي كه ايران و چند كشور ديگراز طريق تقسيم بازار صادراتي و تثبيت قيمت عادلانه بازار جهاني گاز، سود بيشتري خواهند داشت . به همين دليل پوتين پس از استقبال از پيشنهاد اوپك گازي بلافاصله بر اين نكته تاكيد كرده است كه  روسيه در حال حاضر تصميمي براي تشكيل كارتلي مثل اوپك ندارد. زيرا او به خوبي مي داند در اوپك كوچك ترين توليد كننده نفت با بزرگترين توليد كننده هر دو يك راي دارند واز ان مهم تر اينكه  تصميم گيري ها بايد به اتفاق آرا باشد . در حالي كه روسيه همكاري بين كشورها را بر اساس مدل قطب بودن روسيه و بقيه كشورها بعنوان اقمار صادر كننده گاز مي پسندد .

اگرچه ذخاير نفت روسيه در مقايسه با ايران و كشورهايي نظير عربستان و عراق بسيار كمتر است اما به دليل كم شدن ذخاير نفتي جهان در سالهاي آتي بازار جهاني به سمت استفاده بيشتر از گاز پيش مي رود به همين دليل بر اهميت همكاري بين كشورهاي صادر كننده گاز بيش از پيش تاكيد مي شود . اما مدل مورد دلخواه  روسيه تشكيل شركتي سهامي بين اعضا است كه بيشترين سهم را روسيه داشته باشد .تا بتواند ضمن جلب همكاري ساير كشورها همچنان انحصار بازار هاي صادراتي خود را حفظ كند . اين در حالي است كه ايران مايل است حداقل دربازارپر كشش گاز اروپا وارد شود .

در جريان خط لوله ايران به ارمنستان ،گاز پروم وارد شد و با خريد كل سهم ارمنستان هدايت پروژه را در اختيار گرفت تا مبادا ايران بتواند در بلند مدت از طريق صدور گاز به ارمنستان و از انجا به گرجستان و درياي سياه راه جديدي را براي خود به بازار اروپا بدست اورد.علاوه بر اين بايد توجه داشت ، شركت گازپروم بزرگترين توليد كننده گاز روسيه قصد دارد بيش از 20 ميليارد دلار براي افزايش ظرفيت توليد گاز، سرمايه گذاري كند . تا بتواند باز هم  بازار صادراتي خود را توسعه دهد .

 جمع بندی بحث :

 بايد توجه داشت شركت گازپروم در حال حاضر بزرگترين نهاد مالي وبه تبع آن بيشترين تاثير گذاري بر تصميم گيري هاي دولت را در مقايسه با نهادهاي غير رسمي نظام قدرت در روسيه دارد .بنابراين بايد براي پيش بردن همكاري هاي گازي باروسيه كه مي تواند منافع متقابلا سودمندي داشته باشد ،قبل از هر چيز با مقام هاي شركت گازپروم از جمله مدودوف رئیس گاز پروم و کاندیدای آینده ریاست جمهوری روسیه و چرنوميردين نخست وزير سابق این کشور وارد مذاكره غير رسمي و غير علني شد. اين اقدام مي تواند راه را براي توافق هاي بعدي آماده سازد
 نفوذ گاز پروم در دستگاه حاكميت روسيه تا ان اندازه است كه گفته مي شود احتمالا پوتين پس از پايان دوره رياست جمهوري اش در مارس 2008 به عنوان رييس جديد گاز پروم فعاليت خواهد كرد.بنابراين بدون به توافق رسيدن با گاز پروم دستيابي به اوپك گازي در عمل غير ممكن است حتي اگر دولت روسيه در اين مورد اعلام موافقت كند. 

 لغو قرارداد 22 ميليارد دلاري روسيه  با شركت شل اروپا براي توسعه ميدان نفت و گاز ساخالين و واگذاري اين پروژه به شركت گازپروم نمونه اي از اين مساله به شمار مي رود  به احتمال زياد تشكيل اوپك گازي در عمل امكان پذير نيست و بايد در شكل جديدي كشورهاي صادر كننده گاز با هم مشاركت كنند كه احتمالا به هيچ وجه كارتل گازي نخواهد بود البته روسيه بدش نمي ايد يك كنسرسيوم گازي با مركزيت شركت مادر كه گاز پروم باشد بين كشورهاي مذكور تشكيل شود.