روش تحلیل سیاسی

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

مطلق‌اندیشی در مورد روابط کشورها اشتباه است

از طریق همکاری نظامی با روسیه ، عربستان اعتراض خود را به گوش واشنگتن رساند

حسن بهشتی پور کارشناس ارشد مسائل روسیه گفت: به هیچ وجه نمی‌توان سطح و عمق روابط عربستان و آمریکا را با روسیه مقایسه کرد و به نظرم ریاض صرفاً پیام هشدار به واشنگتن مخابره کرد.

حسن بهشتی‌پور در تشریح دلایل و ابعاد نگرانی آمریکا از توافق نظامی روسیه و عربستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: پس از امضای قراردادها و توافق‌های نظامی میان روسیه و عربستان، چندی پیش ایالات متحده نسبت به این توافق‌ها اعتراض کرد و به نوعی عدم رضایت خود از عقد چنین قراردادهایی را به گوش ریاض رساند. در این میان عده‌ای معتقدند این قراردادها به نوعی چرخش عربستان به سوی شرق و روسیه به حساب می‌آید که به نظرم این تحلیل کاملاً نادرست است. توجه داشته باشید که روابط عربستان با آمریکا به خصوص در مسأله نظامی بسیار ویژه است اما اینکه بخواهیم بگوییم که قرارداد عربستان و روسیه در حقیقت نوعی تغییر مسیر این کشور به سمت مسکو قلمداد می‌شود، به نظرم تحلیل نادرست ارائه داده‌ایم.

توجه داشته باشید که ریشه گرایش عربستان به سمت روسیه و امضای قرارداد تسلیحاتی با این کشور به بحث پیروزی جو بایدن در انتخابات اخیر ریاست ‌جمهوری آمریکا مربوط می‌شود. زمانی که دموکرات‌ها وارد کاخ‌سفید شدند، عملاً بحث پرونده جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را علنی کردند که به نوعی به وجهه ولیعهد عربستان ضربه زد. کمی بعد هم ساختار سیاسی و امنیتی ایالات متحده اقدام به تشدید انتقادهای خود از جنگ یمن کرد و بارها اعلام کردند که باید جنگ یمن به پایان برسد اما همچنان خبری از صلح در صنعاء نیست، ولی تشدید فشارها بر عربستان برای پایان بحران یمن هم اکنون ادامه دارد. مسأله سوم بحث احیای برجام و بازگشت آمریکا به مذاکره با ایران بود. همچنین باز شدن پرونده یازدهم سمپتامبر و نفش عربستان در این موضوع که تا کنون بصورت علنی منتشر نشده بود.

عربستان فکر نمی‌کرد چنین اقدامی از سوی تیم بایدن انجام شود و به همین دلیل سعودی‌ها حالا به دنبال مخابره سیگنال اعتراضی به واشنگتن هستند. من معتقدم که عربستان به این نتیجه رسیده که نباید تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد آمریکا بگذارد و از سوی دیگر ریاض به دنبال ایجاداهرم فشار  در روابطش با آمریکا است. در این میان باید توجه کرد که حدود ۱۳۰ هزار دانشجوی عربستانی  در دانشگاه های آمریکا مشغول تحصیل هستند و باید بگویم که روابط نظامی و اقتصادی و حتی روابط سیاسی - امنیتی ریاض و واشنگتن بسیار عمیق‌تر از آن است که بخواهیم تصور کنیم پس از عقد قرارداد تسلیحاتی بین عربستان  با روسیه ،روابط  ریاض – واشنگتن کاهش پیدا ‌کند. نکته دیگر این است که در تحلیل روابط عربستان و آمریکا باید مؤلفه‌های امنیتی اعم از ارتباط تنگاتنگ سرویس‌های اطلاعاتی دو طرف و همچنین مسائل اقتصادی را مورد بحث قرار دهیم که اجازه نمی دهد  عربستان  به سمت روسیه متمایل شود.

بهشتی‌پور افزود: درست است که عربستان به آمریکا وابسته است اما در مواردی دیده شده که سعودی‌ها به هیچ‌وجه زیر بلیت آمریکا نرفتند. به همین دلیل است که من معتقدم نباید در چنین پرونده‌هایی مطلق‌اندیشی را مدنظر قرار دهیم. این اختلاف‌نظرها دقیقاً در روابط آمریکا و اسرائیل هم وجود دارد اما می‌بینیم که هر دو طرف مجدداً باز هم به عنوان متحد استراتژیک با یکدیگر کار می‌کنند. مسأله دیگر این است که روس‌ها در این میان همانند ادوار گذشته به دنبال منافع خود بوده و هستند؛ چراکه مسکو در وهله اول و دوم صادرات نفت و گاز را در دستور کار دارد و در وهله سوم صادرات تسلیحات نظامی بیشترین سود را برای آنها به ارمغان می‌آورد. یکی از مشتریان سلاح های روسی عربستان است.

بارها دیده‌ایم که محصولات نظامی و تسلیحات روسیه در حاشیه خلیج‌فارس و بسیاری از کشورهای منطقه اعم از بحرین، امارات و حتی ترکیه به فروش رسیده است اما بحث اینجاست که مسکو با فروش این ابزار نظامی به دنبال نفوذ در عربستان است ولی باز هم حجم فروش تسلیحات روسیه و آمریکا به عربستان با یکدیگر قابل مقایسه نیست. بر این اساس معتقدم نگرانی‌های آمریکا از قرارداد تسلیحاتی مسکو و ریاض صرفاً یک بحث رقابتی است؛ چراکه به هیچ‌وجه نمی‌توان نفوذ این دو کشور در عربستان را با یکدیگر مقایسه کرد. بر این اساس باید رفتار عربستان را به نوعی نوعی تلافی و نشان دادن اعتراض خود به تیم بایدن و کاخ‌سفید دانست که عمده دلیلش کنار رفتن ترامپ بود، نه تغییر سیاست‌های راهبردی یا کاهش روابط با آمریکا.