وجوه بدبینانه و خوش بینانه ایده پمپئو
از منظر خوش بینانه امریکا بعد از دو سال ایجاد فشار و عدم دستیابی به نتیجه الان به این جمعبندی رسیده است که آبرومندانه به برجام برگردد و بکوشد مشکلات خود را در داخل این توافق حل کند. یعنی همان ایدهای را اجرایی کند که مشاوران دموکرات امریکا به رئیس جمهوری این کشور میدادند و میگفتند که ماندن در برجام میتواند این امتیاز را داشته باشد که مشکلات در چارچوب گفتمان برجام حل شود. بر پایه این دید خوش بینانه، امریکاییها به این نتیجه رسیدهاند که از مسیر فشار همه جانبه به نتیجه نرسیدهاند و میخواهند از این فرصت استفاده کنند و به جای اعلام شکست، از بهانه استفاده از مکانیسم ماشه برای اعمال فشار به ایران جهت بازگشت آبرومندانه به برجام استفاده کنند. تا به این ترتیب فرصت آغاز مذاکراتی دیگر را با ایران به دست آورند. حال آنکه این دیدگاه خوش بینانه زمانی میتواند جدی شود که امریکا با لغو همه تحریمهای وضع شده علیه ایران و موافقت همه اعضای این توافق، زمینه برقراری مذاکراتی جدید با ایران را در چارچوب برجام فراهم کند. در مجموع با توجه به سابقه تبادل زندانیان و مسائل این چنینی دیدگاه دوم هم میتواند مطرح باشد.
فارغ از هدف امریکا برای پیگیری طرح جدید، نباید فراموش کرد که اکنون سه کشور اروپایی طرف برجام، یعنی آلمان، انگلیس و فرانسه به این نتیجه رسیدهاند که تهدید به جریان انداختن مکانیسم ماشه و همراهی با امریکا به بهانههایی چون ارسال ماهواره از سوی ایران، راه به جایی نمیبرد و فقط ممکن است ایران را به سمتی ببرد که در روند همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز تجدید نظر کند و حتی به طور جدی به خروج از «انپیتی» بیندیشد. از اینرو اروپاییها این روزها با تمرکز بر فعال کردن «اینستکس» تلاش میکنند مسیر تبادلات اقتصادی با ایران را باز کنند و وضعیت برجام را از حالت کنونی بدتر نکنند از اینرو بعید است که تلاشهای جدید امریکا برای بازگشت به برجام بدون برداشتن هیچ تحریمی و به جریان انداختن مکانیسم ماشه راه بهجایی ببرد.