به همین دلیل ممكن است اروپایی‌ها از طریق  همكاری بیشتر با چین و روسیه ترجیح دهند راه‌های جدیدی را پیدا كنند تا ایران را متقاعد كنند كه همچنان تعهدات باقی مانده در ذیل برجام را عمل كند. اكنون شرایط به گونه‌ای است که اروپایی‌ها به جای فشار بر ایران باید فشار بیشتری بر امریكا وارد كنند و از این طریق ایالات متحده را به سمت تعدیل رفتار ترغیب كنند. در غیر این صورت عملا سیاست استفاده از ساز و كار ماشه و بازگشت تحریم‌های ذیل فصل هفت شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، اوضاع را بدتر خواهد كرد.

باید گفت اتحادیه اروپا فعلا به دنبال استفاده از ساز و كار ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران نیست و تلاش می‌كنند به سمتی پیش بروند تا به راهكارهای جدیدی برای ترغیب ایران در راستای همكاری بیشتر در چارچوب برجام دست پیدا كنند. واقعیت آن است كه توافق برجام، یك توافق ضمیمه قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است و هرچند به‌رغم اینكه آمریكا به آن رای مثبت داده ولی بعدتر از آن خارج شد، نباید فراموش كرد كه برجام ابعاد حقوقی، سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی دارد. اینكه امریكا از برجام خارج شده و ایران تعهداتش را در پنج مرحله كاهش داده است و... به معنای پایان برجام نیست .

موضوعی كه عمدتا مخالفان برجام در داخل علاقه‌مند به تبلیغ و ترویج آن هستند و به هیچ عنوان نمی‌خواهند واقعیت موجود در برجام را مدنظر قرار دهند. هر چند ایران به اهداف اقتصادی برجام دست پیدا نكرده و موضوعی كه ایران نسبت به اجرایی نشدن آن در برجام اعتراض دارد مسائل اقتصادی و لغو تحریم‌هایی است كه ذیل برجام محقق نشد. اما این به معنای نفی اهمیت  ابعاد حقوقی، سیاسی، نظامی و امنیتی برجام برای ایران و کشورهای جهان نیست. زیرا تا زمانی كه تحریم‌های شورای امنیت بار دیگر علیه ایران اعمال نشود، به معنای آن است كه همچنان ایران بر مبنای فصل هفت منشور سازمان ملل متحد به عنوان تهدید‌كننده صلح و امنیت بین‌المللی شناخته نمی‌شود. بازگشت تحریم‌های گذشته به معنی آن است كه بار دیگر ایران به عنوان تهدید‌كننده صلح بین‌المللی شناخته می‌شود و این خود تبعات حقوقی گسترده و منفی برای ایران خواهد داشت.

از سویی دیگر ایران در ذیل برجام پرونده ابعاد احتمالی برنامه هسته‌ای خود تحت عنوان PMD را مختومه كرده است. زیرا به لحاظ نظامی اتهامات بسیار زیادی متوجه ایران بود و این پرونده در شورای حكام آژانس بین‌المللی انر‍ژی اتمی بسته شد. اینها موضوعات مهمی بوده كه زیر سایه برجام به دست آمده است كه با خروج آمریكا از برجام نیز بازنخواهد گشت. اخیرا نیز بهانه جدیدی مطرح شده كه قابل مقایسه با پرونده پیشین نیست. چرا كه پرونده PMD در 12 سرفصل مختلف و 96 بند بوده است كه فوق‌العاده اتهامات سنگینی علیه ایران مطرح بود كه همگی بسته شد. آنچه مهم است باید توجه داشته باشیم كه برجام برای ایران یك سند مهم بین‌المللی است و به همین دلیل ایران بارها اعلام كرده كه اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود پایبند باشند ایران بلافاصله به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت. بنابراین هر چند ایران به لحاظ اقتصادی سود کمی از برجام می‌برد ولی از ابعاد مختلف كماكان به نفع ایران است كه در برجام باقی بماند. طرف اروپایی‌ نیز به خوبی آن را درك می‌كند و به نفع امنیت اروپا، خلع سلاح بین‌المللی، عدم اشاعه سلاح هسته‌ای در دنیا و ده‌ها موضوع دیگر است كه كماكان برجام ادامه پیدا كند. اكنون امریكا به هر دلیلی از برجام خارج شده این قطعا به معنای پایان برجام نخواهد بود.