*اخیرا صحبت هایی مطرح می شود مبنی بر گفت وگو میان ایران و عربستان که شاید قبلا هم این بحث پیش می آمد ولی تا به این حد جدی نبود و به  نظر می رسد چندی است طرفین برای گفتگو اظهار تمایل کرده اند، پیش بینی شما چیست؟ و اینکه چه اندازه سفر پوتین به عربستان را حول این موضوع می دانید؟ چقدر احتمال می دهید در آینده نزدیک گفتگویی انجام شود و اگر گفتگویی باشد توافقی صورت می گیرد یا نه؟!

رفتن پوتین به عربستان سعودی در راستای روابط دوجانبه  روسیه و عربستان است

روابط ایران با عربستان مساله ای جدا از روابط بین ایران با روسیه و یا روابط روسیه با عربستان است. وقتی روسیه می گوید ایران و عربستان باید مشکلات خود را حل کنند، بیشتر حرفی کلی و تعارفی است که مطرح می شود. البته نه اینکه روسیه مخالف با بهبود مناسبات تهران –ریاض باشد.

به باور من تنش در روابط بین ایران و عربستان موجب می شود آمریکایی ها بهانه بیشتری برای حضور در منطقه و فروش سلاح داشته باشند، چون آمریکایی ها ادعای  تامین امنیت برای کشورهای منطقه را دارند بنابراین گسترش تنش در روابط ایران و عربستان  پای آمریکایی ها را بیشتر به منطقه خاورمیانه باز می کند  و این در تعارض با اهداف روسیه رقیب آمریکا در منطقه است بر این اساس است که می گویم روسیه موافق افزایش تنش در منطقه نیست .  اما اینکه  روسیه بخواهد برای حل اختلاف های موجود میانجی گری کند و یا تلاشی در این زمینه داشته باشد، قبلا امتحان کرده ولی به نتیجه ای نرسیده اند.

 در دوره ای ایران و عربستان در مساله سوریه با هم اختلافاتی داشتند و روسیه در سمت ایران قرار داشت و مایل به کاهش تنش در روابط بین ایران و عربستان بود اما موفق نشد. رفتن پوتین به عربستان سعودی در راستای روابط دوجانبه است. ملک سلمان دو سال پیش به روسیه رفته بود. روابط سیاسی رسمی بین عربستان سعودی و روسیه از سال ۱۹۹۰ یعنی یکسال قبل از فروپاشی شوروی آغاز شد. یعنی روابط چندان سابقه دار نیست. فراز و نشیب داشته ولی روابط خود را از سال ۱۹۹۰ از سر گرفته اند. ولی در گسترش روابط دوجانبه هر کدام به دنبال منافع خود هستند و کمتر به ایران و مسائل ایران و عربستان توجه می شود.

روسیه تلاش می کند حضور خود را در غرب آسیا تقویت کند

منافع روسیه اقتضا می کند با کشورهای مختلف منطقه از جمله عربستان و ترکیه و قطر و… روابطی نزدیک داشته باشد

درسفر پوتین به ریاض ممکن است در باره ایران هم صحبت بشود  ولی روسیه برنامه ای دراز مدت دارد و تلاش می کند حضور خود را در غرب آسیا تقویت کند و با خروج آمریکا از منطقه حضور خود را پررنگ تر کند. در این شرایط با عربستان سعودی در مورد فروش سلاح توافقاتی داشته است. عربستان به دنبال خرید s400 از روسیه است و هم در موضوع  ساخت راکتور برق هسته ای به دنبال استفاده از فناوری روسی است و منافع روسیه اقتضا می کند با کشورهای مختلف منطقه از جمله عربستان سعودی و ترکیه و قطر و… روابطی نزدیک داشته باشد ولو این کشورها با یکدیگر اختلافاتی دارند در مورد اسرائیل هم به همین صورت است و روسیه ارتباط خوبی با اسرائیل دارد. بنابراین فکر می کنم تحرکات اخیر در راستای تقویت حضور روسیه در منطقه خلیج فارس و غرب آسیا است و همچنین پاسخی به سفر ملک سلمان به مسکو خواهد بود.

* با توجه به مجموع این نظرات آیا فکر می کنید مذاکره بین ایران و عربستان در آینده نزدیک قابل تصور است یا نه؟!

ایران و عربستان با هم چالش هایی دارند که شروع این مذاکرات با وساطت ممکن خواهد بود ولی حل و فصل آن نیازمند تلاش دو جانبه است

این موضوع نیاز به میانجی گری ندارد ولی کشوری مثل پاکستان بیشتر برای ایفای این نقش بیشتر تلاش می کند. و عمران خان به دنبال این است که اختلافات بین دو کشور دوست پاکستان حل و فصل شود و در جهت تقویت جهان اسلام موقعیت ایران و عربستان به عنوان دو کشور قدرتمند در منطقه اهمیت دارد و به همین دلیل میانجی گری می کند.

باید توجه داشته باشیم ایران و عربستان با هم رقابت ها و چالش هایی دارند که شروع این مذاکرات با وساطت ممکن خواهد بود ولی حل و فصل آن نیازمند تلاش دو جانبه بین کشورهای ایران و عربستان است. و حل این اختلافات به نفع منطقه است چون با حل مشکلات بین ایران و عربستان مساله جنگ های نیابتی در منطقه نیز حل خواهد شد.

* رویکرد بحث ما نسبت به مذاکره ایران و عربستان آینده نگرانه است چقدر احتمال دارد این مذاکرات صورت بگیرد؟

احتمال مذاکره ایران و عربستان نسبت به چند ماه قبل خیلی بیشتر شده است

عربستان در سطح دیپلماسی اعمالی به مذاکره با ایران علاقمند است

احتمال آن نسبت به چند ماه قبل خیلی بیشتر شده است. تا اینجا ایران به حل و فصل این اختلافات تمایل بیشتری داشت ولی عربستان بعد از حمله به تاسیسات نفتی خود خطر را به خود نزدیک دید و به این نتیجه رسید که مشکلات خود با ایران را از طریق مذاکره حل کند و از فضای منفی بیرون بیاید و تهدیدات کمتر شود. از این نظر من فکر می کنم طرف عربستانی تمایل بیشتری دارد. ولی بحث دیپلماسی اعلامی با دیپلماسی اعمالی فرق زیادی دارد. ولی من فکر می کنم عربستان نیز در سطح دیپلماسی اعمالی به مذاکره با ایران علاقمند است ولی می خواهد ببیند با چه چیزهایی باید بر سر میز مذاکره حاضر شود.

* عربستان چقدر از مواضع خود در بحث یمن و عراق و سوریه کوتاه می آید؟

اگر قرار بر شکل گیری مذاکره ای باشد هر دو کشور باید به سمت هم حرکت کنند. اینطور نیست که عربستان از مواضع خود کوتاه بیاید و ایران کاری نکند. هر دو کشور اگر به دنبال توافق باشند باید از بخشی از خواسته های خود بگذرند تا به منافع مشترکی برسند. و به قول معروف بازی برد برد باشد. به نظر من بهترین جایی که می توانند به زودی به توافق برسند مساله یمن است. و می توانند بر اساس طرحی همه جانبه در مورد یمن توافق کنند. عربستان ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با یمن دارد و از این جهت اگر دولتی ضد عربستان در یمن حاکم باشد برای عربستان تهدیدی به حساب می آید. می توان یک راه حل میانه پیدا کرد و ابتدا در مورد یمن به توافق رسید و بعد در مورد سایر موضوعات مورد اختلاف به طور مشترک عمل کرد. ایران و عربستان در مورد تولید انرژی در منطقه و جهان و نیز توریسم اسلامی و… منافع مشترکی دارند.

* پس یمن کلید حل مشکلات بین ایران و عربستان است؟

یمن کلیدی است که می تواند قفل مذاکره ایران و عربستان را باز کند

من چندین بار درمصاحبه های خود به این نکته اشاره کرده ام که یمن کلیدی است که می تواند این قفل را باز کند.