روش تحلیل سیاسی

پیشینه روابط

روابط بین رهبران کاخ سفید واشنگتن و کاخ کرملین درمسکو در پنجاه سال اخیر بیشتر پرتنش، گاهی صمیمانه، اما هیجان انگیزبوده است.مناسبات میان رهبران آمریکا و روسیه پس از پایان جنگ جهانی دوم تا کنون فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است. در دهه شصت، فضای دوستانه‌ای بین این دو ابر قدرت وجود نداشت. بعد از تهدیدهای جنگی نیکیتا خروشچف،رهبر روسیه دردهه شصت میلادی، کندی رئیس جمهوروقت امریکا ، ازدیدارباخروشچف دروین ( ژوئن ۱۹۶۱) به عنوان سخت‌ترین مسآله زندگی‌اش یاد کرد. پس از آن بود که جنگ سرد با ساختن دیوار برلین و بحران کوبا شدت گرفت.بعد از گذشت بیش از بیست سال از این روابط سرد، همکاری رونالد ریگان که عقاید تند ضدکمونیستی داشت و میخائیل گورباچف، رهبراصلاح طلب شوروی باعث آغازدورانی جدیددر روابط دو طرف  شد. سخنگوی ریگان، لاری سپیکس، بعد از اولین ملاقات این دوسیاستمداردرنوامبرسال ۱۹۸۵ در ژنو گفت که آنها می‌توانند با هم کنار بیایند. بعد از آنکه ریگان در اوایل سال ۱۹۸۹ از سمت خود کناره‌گیری کرد، پایان جنگ سرد قابل پیش‌بینی بود.پس ازفروپاشی شوروی وتشکیل روسیه جدید به عنوان میراث دارشوروی ،اولین رییس جمهور روسیه بوریس یلسین و بیل کلینتون دموکرات، توانستند دردهه نود با هم روابطی دوستانه برقرار کنند. آنها حتی در اولین ملاقات در آوریل سال ۱۹۹۳ در ونکوور کانادا همدیگررا "تو" خطاب می‌کردند. کلینتون به بوریس یلتسین که با مشکلات اقتصادی روبرو بود، قول داد که با کمک هزینه‌ای بیش از یک و نیم میلیارد دلار به دولت وی کمک کند. اما بین کلینتون و جانشین یلتسین، ولادیمیر پوتین، روابطی نه چندان گرم برقرار بود و پوتین کلینتون را تنها «یک هم‌صحبت مطبوع» می‌دانست. پوتین با رئیس جمهور بعدی ایالات متحده، جورج بوش ارتباط بسیار دوستانه‌ای داشت. آنها درکنفرانس ژوئن سال ۲۰۰۱ دراسلوونی دوستی خود را نشان دادند. بوش اعتماد خود را به پوتین چنان بیان کرد: «من از همان نگاه نخست می‌دانستم که میتوانم به پوتین اعتماد کنم». این دو سیاستمدار پس ازیک سال مذاکره کارشناسان دو کشور ،  قراردادی در رابطه با خلع سلاح امضاء کردند. اما بعدها جنگ عراق، بحث دموکراسی در روسیه و سپر دفاع موشکی آمریکا سایه‌ای بر روابط این دو کشور انداخت. اما با وجود یک سری انتقادها، آنها در کل دوران ریاست جمهوری خود برای یکدیگرارزش خاصی قائل بودند.

با روی کار آمدن باراک اوباما، تغییری محسوس در مناسبات روسیه و آمریکا روی  داد و سایه‌ی جنگ سرد بر مناسبات دو کشور رو به کمرنگ شدن می رود به گونه ای که می توان گفت  فصلی نو در روابط آمریکا و روسیه آغاز شده است . ازهنگام ورود باراک اوباما به کاخ سفید، حداقل لحن طرفین نسبت به یکدیگر تفاوت کرده است. اوباما سرفصل سیاست خود در قبال روسیه را "فشار بر دکمه آغازی نو" (ریست) اعلام کرده است.او درواقع می کوشد به روابط آمریکا و روسیه که  درهشت سال گذشته سردتر از دوران جنگ سرد بود، گرمی جدیدی بخشد.

نکات اساسی  خبرهای منتشرشده

1- آقای اوباما روزسه شنبه درسخنانی درجمع دانشجویان دردانشگاه جدید اقتصاد درمسکو، جلوگیری از گسترش تسلیحات اتمی وشکست دادن افراط گرایی خشن را ازجمله منافع مشترک روسیه و آمریکا  دانست

اوگفت مساله گسترش تسلیحات اتمی «چالش اصلی درقرن ۲۱» است.

2- اوباما گفت هدف سیستم دفاع موشکی پیشنهادی برای اروپا، که روسیه بشدت با آن مخالف است، جلوگیری ازحمله بالقوه ازسوی ایران است. اوروسیه را فراخواند که با آمریکا تلاش مشترکی را پیش برد تا رؤیاهای اتمی دولت‌های ایران وکره‌ی شمالی تحقق نیابند. اوباما گفت اگرتهدید اتمی ایران ازبین برود، به سیستم دفاع موشکی نیزنیازنخواهد بود. با این حال، وزیرامور خارجه روسیه برنظرکشورخود که استقرارچنین سیستمی برآینده کاهش های تسلیحات اتمی دوجانبه سایه ای ازتردید خواهند انداخت، بار دیگر تاکید گذاشت.

3- اوباما همچنین گفت نه واشنگتن و نه مسکو، هیچکدام نمی خواهند طالبان برافغانستان وپاکستان مسلط شوند. اوازروسیه که موافقت کرده است به آمریکا اجازه دهد ازطریق خاک آن کشور تدارکاتی برای نیروهایش درافغانستان حمل کند قدردانی کرد.

4-اوباما سعی کرد نگرانی های مسکو ازپیوستن کشورهای شوروی سابق مانند گرجستان و اوکراین به ناتو را کاهش دهد، و گفت ناتو خواهان همکاری با روسیه است، نه رویارویی با آن. او گفت که این دو رقیب سرسخت دوران جنگ سرد، اکنون منافع مشترکی دارند و بایستی با هم دیگر همکاری نزدیکی داشته باشند

5- اوباما سپس در جلسه ای با حضوررهبران بازرگانی روسیه وآمریکا، به قابلیت افزایش تجارت سالانه ۳۶ میلیارد دلاربین دو کشوراشاره کرد، با این حال گفت چنین افزایشی به گسترش پاسخگویی و حکومت قانون که سرمایه گذاران به آنها متکی هستند نیازدارد.

6- اوباما برای آنکه نشان دهد از موضع حقوق بشری خود در قبال روسیه کوتاه نمی اید ، با فعالان اوپوزیسیون درمسکونیزملاقات کرد وحمایت خود را ازحق مردم برای زیستن آنگونه که انتخاب می کنند و برخورداری ازارزش های جهانی دمکراسی ومطبوعات آزاد ابراز داشت. جالب آنکه مقام های روسیه ضمن موافقت با انجام چنین ملاقاتهایی این اقدام را مداخله درامورداخلی خود تفسیر نکردند . آنها درواقع با این اقدام اقتداردولت روسیه وتسلط براوضاع کشوررا به آمریکا نشان دادند.

7- درروزسه شنبه، رییس جمهوری آمریکا با ولادیمیر پوتین نخست وزیرروسیه در خانه او درحومه مسکو صبحانه صرف کرد.پوتین دراین ملاقات گفت کشور او امیدوار است تحت رهبری رییس جمهوری جدید آمریکا مناسبات دو کشور بهتر شود.فضای دیداردوطرف با همان صفت‌هایی توصیف شد که برای توصیف ملاقات اوباما و دیمیتری مدودیف، رییس جمهور روسیه، به کار برده شده بود: گرم، صمیمی و آغازگر دور تازه‌ای از روابط مودت‌آمیز.اوباما دیدار با پوتین را فرصتی عالی دانست برای آنکه روابط دو کشور بر پایه‌ای استوار گذاشته شود. پوتین نیزدرمورد آینده‌ی روابط دو کشوربا خوش‌بینی سخن گفت و گفت که با نام اوباما امید به روابطی بهتر پیوند خورده است.

8- بخش مهمی ازنطق امروزاوباما دربرابردانشجویان به توصیف تصوری اختصاص داشت که اوازدنیای آینده درسردارد. او گفت که آینده نه از آن کسانی است که دست به لشکرکشی می‌زنند و موشک مستقر می‌کنند، بلکه کسانی است که تحصیل‌کرده و با فرهنگ‌اند. او گفت آینده از آن جوانان آموزش‌دیده، فرهیخته و دارای قدرت ابتکار است.اوباما به تصورش از اقتصاد آینده نیز پرداخت و گفت موفقیت از آن اقتصادی خواهد بود که کارکرد آن بر بنیاد یک نظام حقوقی باشد. این تأکید او همچون اشارتی به وجود فساد اقتصادی در روسیه تفسیر شده است.

تحلیل روابط واشنگتن و مسکو و موانع پیش رو

1- موضوع ایران وسپر دفاع موشکی

روسیه ازطرح آمریکا موسوم به "سپردفاع موشکی" که قراراست بخش موشکی آن درلهستان وبخش راداری آن درجمهوری چک مستقرشود، احساس خطرمی‌کند. آمریکا درصدد استقرا ر10 موشک رهگیر درلهستان ویک ایستگاه راداری درچک است. اولین موشک رهگیرقراراست تا سال 2011 آماده کار شود  و بهره برداری کامل ازسیستم راداری و موشکی  برای سال 2013 در نظر گرفته شده است.روسیه به دلیل آنکه این طرح را برهم زننده توازن قوا درمنطقه وتهدید کننده امنیت ملی خود می داند ،هرنوع توافقی در باره مسائل هسته ای واستراتژیک با آمریکا را به حل وفصل این اختلاف منوط کرده است. مسکو اعلام کرده است که درپاسخ به این اقدام، مجموعه های موشکی عملیاتی-تاکتیکی "اسکندر" را در استان کالنینگراد، غربی ترین استان روسیه درهمسایگی لهستان مستقرمی کند وازآنجا به جنگ الکترونیکی با سیستم های آمریکایی خواهد پرداخت.

اوباما با زرنگی درسخنرانی خود درمسکوبا مطرح کردن اینکه اگرایران ازبرنامه هسته ای خود دست بردارد، آمریکا هم طرح دفاع موشکی را کنار می گذارد درواقع توپ را داخل زمین روسیه انداخته است. این ادعای اوباما درواقع ترجمه همان طرحی است که چند ماه پیش نشریه کامرسانت چاپ مسکو افشا کرد که اوباما ازروسه خواسته است که اگردرمورد برنامه هسته ای ایران با آمریکا همراه شود کاخ سفید در مورد این طرح تجدید نظرمی کند .درهمان زما ن این خبر تکذیب شد اما روسیه با قاطعیت ربط دادن این دو موضوع را به هم رد کرد زیرا مسکو بخوی می داند طرح سپردفاع موشکی درواقع جزء سوم طرح بزرگی است که آمریکایی ها به منظور تامین امنیت راداری جهانی خود به مورد اجرامی گذارند. رادارقوی که درچک مستقرمی شود باپوشش شعاع شش هزارکیلومتری  مکمل دوسامانه راداری است که درکالیفرنیا درجنوب و آلاسکا درشمال آمریکا مستقرشده اند. تشکیل این مثلث راداری برای پوشش فعالیت های موشکی روسیه و چین است که درحسب ظاهرایران وکره شمالی بهانه ساخت آن شده اند. آمریکا می کوشد دراین مرحله روسیه را برای وارد آوردن فشار بیشتر به ایران متقاعد کند. با این خیال که شاید پس ازانکه به هدف خود که متوقف کردن غنی سازی اورانیوم درایران است ،رسید با بهانه جدیدی بتواند طرح تعلیق سپردفاع موشکی را از سر بگیرد.

روسیه یکی ازبزرگترین شرکای تجاری ایران محسوب می‌شود. این کشورتاکنون درزمینه اعمال تحریم‌ها درقبال ایران ازخود واکنش های متفاوتی نشان داده است.گاهی با استفاده ازبرگ  ایران درگفت‌وگو‌هایش با آمریکا امتیاز کسب کرده و گاهی هم با مقاومت در برابر خواسته آمریکا برای فشار بیشتر بر ایران از پاره شدن ریسمان همکاری با ایران جلوگیری کرده است. شاید یکی از دلائل به درازا کشیده شدن راه‌اندازی نیروگاه بوشهراتخاذ چنین سیاست دوگانه ای باشد.  به رغم ادعای دولت اوباما برای بهبود روابط آمریکا با روسیه، اوباما در مذاکرات مسکو حاضرنشد به درخواست روسیه برای صرف نظرکردن ازطرح استقرارسپرموشکی کشورش دراروپا که امنيت روسيه را تهدید می کند تن دهد. همانگونه كه دنيس مک دوناف دستياراوباما درامورسياست خارجي اطلاع داده بود، علاوه بربرنامه هسته اي ايران ،تحولات پس ازانتخابات درایران ازموضوعات مهم مذاکرات درمسکو بين مدودف واوباما بود. دراين راستا دولت اوباما قصد داشت پيش ازاجلاس سران گروه هشت درایتالیا، به توافق‌هاي ضمني با روس‌ها درخصوص تحولات ايران دست يابد تا راحتربا متحدان خود درمورد برنامه مشترکی علیه ایران به توافق برسد. مشاوران اوباما می گویند اوومیزبان روسی اش درباره افزایش خطربرنامه اتمی ایران و چالش های موشکی ایجاد شده به وسیله این کشوروکره شمالی نگرانی های مشترک دارند.اما روسیه ارتباط میان برنامه اتمی ایران واستقرارسپردفاع موشکی آمریکا دراروپای شرقی رارد کرده است. دراین باره سرگئی لاوروف، وزیرخارجه روسیه به آمریکا هشدارداده است اقدام برای راه اندازی این سپر دفاعی در لهستان و جمهوری چک به توافق رهبران دو کشور درباره تلاش برای کاهش سلاح های هسته ای لطمه خواهد زد.آقای لاوروف گفت: "اگر شرکای ما تصمیم بگیرند سیستم آمریکایی دفاع موشکی را درسطح جهانی راه اندازی کنند، آن گاه بدون شک تلاش های بعدی برای کاهش سلاح های راهبردی به زیرسوال خواهد رفت."

مایک مک فال، از مشاوران ارشد آقای اوباما در امور سیاست خارجی گفت: "در دیدار دو نفری رهبران دو کشور موضوع ایران قسمت عمده بحث را به خود اختصاص داد."او علت تمرکز بر موضوع ایران را تاثیرپذیری منافع ملی دو کشور را از تحولات هسته ای ایران دانست.دنیس مک دانا، از دیگر مشاوران آقای اوباما هم از افزایش نگرانی آقای مدودیف از برنامه اتکی ایران خبر داد. باراک اوباما روز دوشنبه درکنفرانس خبری مشترکی با همتای روس خود درمسکو گفت که آمریکا و روسیه متعهدند که بی اعتمادی ورقابت های گذشته خود را کناربگذارند. درباره برنامه اتمی ایران گفت:"این فقط مشکل آمریکا نیست بلکه احتمال وقوع رقابت هسته ای درمنطقه خاورمیانه را تقویت می کند که این خود خطری برای امنیت جهان است. به گفتۀ دنیس مک دوناف، یکی ازهمکاران باراک اوباما "صراحت" کلام مدودف درمورد خطرروبه افزون ایران باعث شگفتی وی شده است. رئیس جمهوری روسیه اعلام کرده بود که "ازآنجائی که بازیگران جدیدی در زمینۀ هسته ای به صحنه آمده اند، شاهد بروز گرایش های منفی در جهان هستیم" مدودوف برآمادگی کشورش برای همکاری با واشنگتن در این مورد تاکید کرد. مشاوران ریاست جمهوری آمریکا نیزافزودند که باراک اوباما با تجدید نظر در برنامۀ نصب سپر دفاع ضد موشکی در اروپا و گسترش روابط کشورش با روسیه موافق است.بطورکلی انتظارات اوباما از رهبران کرملین را میتوان در سه بخش دسته بندی کرد: الف : تاخیر هرچه بیشتر در تکمیل راکتور اتمی بوشهر توسط روسیه

ب: هماهنگی بیشتردرشورای امنیت با غرب برای صدورقطعنامه علیه ایران

ج: متوقف ساختن تحویل سلاح‌های دفاع موشکی پیشرفته به ایران

این در حالی است که روسیه، به‌عنوان یک صادرکننده اسلحه وسازنده تاسیسات اتمی، نه تنها علاقمند به حفظ بازار‌های سود آورخود درایران است، که دولت کنونی ایران را مانعی درراه افزایش گسترش نفوذ آمریکا درمنطقه می داند. به این دلیل قطع کامل حمایت ازتهران و پیوستن به غرب علیه جمهوری اسلامی ایران  انتظاری نیست که تامین آن به ارزانی ویا سرعت وسهولت میسرشود. شاید برای روسیه، همکاری بیشتردرشورای امنیت وپیوستن به قطعنامه‌های تنبیهی گسترده ترعلیه ایران، علیرغم مخالفت‌های تبلیغاتی مقام‌های روسی، ساده ترین راه همکاری با غرب است. درمورد تاخیردرتحویل سلاح‌های پیشرفته موشکی به ایران، مسکو به شرط دریافت امتیازمتقابل ازآمریکا، منجمله تعطیل طرح ایجاد شبکه دفاع موشکی درجمهوری‌های چک ولهستان،شاید آماده همکاری باشد. اما درمورد راه اندازی بوشهر درعمل بهانه ای برای تاخیربیشترروسیه باقی نمانده است به همین دلیل بعید است که مذاکرات اوباما در این مورد موثر واقع شود.  به هرحال رهبران روسیه وآمریکا برای اینکه به هرشکل ممکن کوره راهی را برای خود باز نگه دارند توافق کردند گروهي ازكارشناسان دوطرف مسئول بررسي وتحليل مسئله وجود خطرات بالستيک در شرق اروپا بشوند. البته روشن است که موانع جدی برسررسیدن به توافقی دراین مورد وجود دارد این توافق کلی صرفا برای خالی نبودن دست اوباما امضاء شده است

2- سلاح های راهبردی هسته ای

اوباما ومدودف، پس ازحدود ۴ ساعت مذاکره درپشت درهای بسته، دریک کنفرانس مطبوعاتی مشترک اعلام کردند که در باره یک توافق کلی هسته ای به نتیجه رسیده اند در ابن مورد "سرگی پریخودکو" دستیار رئیس جمهور روسیه به خبرنگاران اطلاع داد دو طرف درباره امضاء سندی کلی که درآن جهت گیری ها ی آتی برای کار برروی متن توافقنامه ای که جایگزین پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی استراتژیک موسوم به استارت یک  خواهد شد، به توافق رسیده اند.

 پیمان استارت-1 بین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و آمریکا درباره کاهش و محدود سازی سلاح تهاجمی استراتژیک در سال 1991 امضا شده بود که اعتبار آن 5 دسامبر 2009 پایان می یابد. در سال 2002 در مسکو قراردادی الحاقی امضا شد که تعداد خرج هسته ای در دو کشور را تا 1700-2200 محدود می کند. آنها باید تا سال 2012 سلاح هسته ای استراتژیک خود را به این سطح برسانند. روسای جمهور روسیه و آمریکا روز 1 آپریل در لندن تصمیم خود به آغاز فوری مذاکرات پیرامون سند جدید در رابطه با سلاح تهاجمی استراتژیک را اعلام کردند. خلع سلاح اتمی ازاولویت‌های دولت باراک اوباما است.

 براساس توافقنامه جدید بین دوكشوركه ازسوي روساي ستادهاي مشترك ارتش روسيه وآمريكا به امضا رسيد در نهایت پیمانی به امضاء می رسد که  می‌بایست جای قرارداد "استارت – ۱" را بگیرد. اعتبار پیمان استارت در 16 آذرماه امسال به پایان می رسد .

نکات اساسی تحلیل  توافقنامه جدید

1- ایالات متحده آمریکا و روسیه، در مجموع ۹۵ درصد جنگ‌افزارهای اتمی جهان را دراختیاردارند.براساس اطلاعات موجود، تعداد کلاهک‌های هسته‌ای درزرادخانه اتمی آمریکا به ۲ هزار و۲۰۰ و درروسیه به ۲ هزارو۷۵۰ عدد می‌رسد. با عقد پیمان جایگزین "استارت"، قرار است کلاهک‌های هسته‌ای درآمریکا پس از ده سال به ۱۵۰۰ ودرروسیه به ۱۶۵۰ عدد کاهش یابد. همچنین دوطرف متعهد مي‌شوند كه هفت سال پس ازاعتباريافتن قرارداد مذكور، شماروسايل پرتاب‌كننده كلاهك‌هاي هسته اي، (همچون موشك‌هاي قاره پيما و هواپيماهاي بمب افكن دورپرواز) را به سقف ‪ ۵۰۰الي حداکثريكهزار و۱۰۰سلاح كاهش دهند. دوطرف متعهد به استقرارتسليحات تهاجمي راهبردي، فقط درقلمرو خود شده اند.

2- کاهش سلاح ها ی اتمی دو طرف ازلحاظ تعداد درصورت تحقق، اقدام مثبتی است اما باید توجه داشت سلاح های اتمی نسل سوم وچهارم ازلحاظ قدرت تخریب چند صد برابربمبهای قدیمی هستند که درحال حاضرنگهداریِ امنِ آنها برای دو طرف ،هزینه گزافی دارد. به همین دلیل نباید ازیاد برد که کاهش 500 تا حداکثرهزارکلاهک هسته ای آن هم ظرف ده سال آینده خطرموجود را کاهش چشمگیری نمی دهد.

3- ازآنجا که آژانس بین المللی انرژی هسته ای هیچ نظارتی برکاهش سلاحهای هسته ای پنج قدرت هسته ای جهان ندارد،نمی توان ارزیابی دقیقی ازصحت ادعاهای مطرح شده ارائه کرد. فقط می توان به ادعاهای دو طرف دل خوش بود .

4- تفاهم نامه امضا شده به نفس خود قابل اجرا نیست، اما گام مهمی در جهت انعقاد پیمان جایگزین "پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک" به حساب می آید.این تفاهم نامه همچنین شامل کلاهک های موسوم به کلاهک های "تاکتیکی" که قدرت کمتری از کلاهک های اتمی استراتژیک دارند نمی شود.

5- ازسال 1991 تاکنون  کلاهک های استراتژیک دو طرف ازحدود 10 هزاربه در مجموع 5 هزار کلاهک کاهش داد. روسیه سال ها بود که خواهان جایگزین شدن این پیمان با پیمان مشابه ای با هدف کاهش هم زمان کلاهک های اتمی آمریکا و روسیه شده بود.

6- دو طرف همچنین توافق کرده اند که ضوابط جدیدی برای تایید اجرای دقیق تعهدات اتمی دو طرف تدوین کنند وطی هفت سال بعد ازانعقاد پیمان جدید،مفاد آن را اجرا کنند.درمجموع می توان گفت توافق بدست آمده شروع خوبی برای همکاری دوطرف محسوب می شود اما این توافق درفضایی بشدت شکننده که ناشی ازبی اعتمادی است، شکل گرفته وبه همین دلیل شانس کمی برای  اجرا دارد

4: استفاده ازحریم هوایی روسیه برای کمک رسانی به نیروهای آمریکایی در افغانستان

روسای جمهور آمریکا و روسیه توافقنامه ای امضا كردند كه براساس آن ایالات متحده مي تواند از اين پس ازحريم هوايي روسيه براي انتقال نيروها، تسليحات، مهمات وديگر تجهيزات نظامي خود به افغانستان، بدون توقف درخاک روسيه استفاده كند.موافقتنامه ترانزيت محمولات ازطريق روسيه به افغانستان نيزدرحضور روساي جمهوري روسيه و آمريكا ازسوي سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه و ويليام برنزمعاون وزارت امورخارجه آمريكا امضا ومبادله شد. واشنگتن ومسکوهردوخواهان نفوذ بیشتردرفغانستان هستند ومی‌خواهند افغانستان به مخفیگاه‌ گروههای اسلامی تندروتبدیل نشود. پاکستان که نقش یک مجرای موثردرتامین نیازمندی‌ها طالبان راایفا می کند نمی توانست کاندیدای مناسبی برای ایفای نقش پشتیبانی آمریکا باشد به همین دلیل آمریکا این نقش را برعهده روسیه گذاشته شده است که امن تربه نظرمی رسد. ضمن انکه ازلحاظ مسافت برای اعزام نیروهای آمریکا مستقردراروپا روسیه مناسبتر است. درطرف مقابل به نظرمی رسد روسیه با دادن این امتیازبه آمریکا می کوشد نقش آفرینی بیشتری درتحولات افغانستان برعهده بگیرد . روسیه پیشتر به آمریکا اجازه انتقال تجهیزات نظامی به غیرازتسلیحات و پرسنل را داده بود.اما براساس موافقت نامه جدید، آمریکا می تواند روزانه ازآسمان روسیه برای انجام حداقل 10 سورتی پرواز با هدف انتقال نیرو و تسلیحات یا مهمات به افغانستان انجام دهد. روسیه اعلام کرده است حق بازرسی از هواپیماهای آمریکای را که از آسمان این کشور استفاده می کنند برای خود محفوظ نگه داشته است. آمریکا در نظر دارد که در سال میلادی جاری نیروهایش در افغانستان را حدود 21 هزار نفر افزایش دهد و از چند روز پیش عملیات گسترده ای را در جنوب افغانستان علیه طالبان آغازکرده است.

5- صدور دموکراسی غربی وحقوق بشر

نهادهای مدافع حقوق بشر در روسیه امیدوار بودند که اوباما در مذاکره با مدودف روی مسئله حقوق بشر و دموکراسی درروسیه نیزانگشت بگذارد. اما درکنفرانس مطبوعاتی دو رئیس‌جمهورهیچ اشاره‌ای به این موضوع نشد. با این وجود اوباما درسخنرانی خود دردانشگاه اقتصاد روسیه محترمانه گفت دمکراسی ونیازملتها به کاربا یکدیگرازطریق نهادهای بین المللی، ازجمله هدف های مشترک بشریت است اوباما براین نکته تاکید کرد که آمریکا به دمکراسی پای بند است، زیرا دولت هایی که «برای بقا و شکوفایی» مردم خود خدمت می کنند، کمتربا احتمال تبدیل شدن به دولت های شکست خورده روبرومی شوند.

درمقابل این نظر، روسیه که به دلیل مشکلات موجود ،اعتماد به نفسش دررابطه با دموکراسی آسیب دیده است،می گوید  آمریکا برای منافع ژئوپلتیکی بیشترتحت پوشش ترویج دموکراسی، به مداخله درامورداخلی کشورها ازجمله روسیه می‌پردازد. ولی تلفیقی که اوباما ازآرامش وتواضع درسخنرانی اش ارائه داد به مدودف نشان داد که موقعیت روسیه را  تا به عنوان کشوری که غرورملی‌اش به طرزخطرناکی ازاحساس تحقیرآسیب دیده است، کاملا درک می کند و نمی خواهد به سیاستهای غلط گذشته ادامه دهد. براین اساس اوباما سعی داشت درعین تواضع به‌خاطر اشتباهات گذشته بوش ،به رهبران روسیه بفهماند که نباید  این احساس را داشته باشند که دربرخورد با منافع آمریکا ،اوباما فردی ضعیف است. مصاحبه او درگفت وگو با روزنامه نووايا گازتاشاهد چنین موضعی است اوباما در این مصاحبه به صراحت گفت :

" كاخ سفيد براي برقراري روابط گرمتر با كرملين از موضع خود درزمينه حقوق بشر و حقوق و آزاديهاي مدني كوتاه نخواهد آمد" روزنامه نووايا گازتا؛ ازروزنامه هاي منتقد سياست هاي كرملين است در ادامه از قوا اوباما نوشت : "آمریکا قصد ندارد براي بهبود روابط با كرملين درباره مسائل مربوط به حقوق بشرچشم پوشي كند"رييس جمهوري آمريكا درهمین حال برای رفع سوءتفاهم گفت : دليلي وجود ندارد كه واشنگتن و مسكو نتوانند درچارچوب احياي روابط ميان دو كشور در زمينه تقويت دموكراسي ؛ حقوق بشر وبرقراري حكومت قانون همكاري كنند اوباما همچنين گفت كه از اظهارات دميتري مدوديف رييس جمهوري روسيه درباره لزوم بهبود قانونگرايي ؛ ساماندهي دستگاه قضايي و رسيدن به جامعه اي آزاد تر در روسيه حمايت مي كند وي درباره اتهامات وارده عليه سران شركت نفت سابق يوكاس ازجمله ميخاييل خاداركوفسكي رييس سابق اين شركت از طرف روسيه گفت : اين اتهامات كه اتهامات كهنه در شكل جديد مي باشند ؛عجيب بنظر مي رسند آنا پوليتكوفسكايا؛ روزنامه نگار منتقد سياست هاي مسكو كه در سال 2006كشته شد؛ از روزنامه نگاران اين روزنامه بود آمريكا در سالهاي اخير چند بار از وضع دمكراسي و حقوق بشر در روسيه انتقاد كرده و مسكو نيز با عصبانيت از اين مساله ؛ به وجود مسائلي از نظرحقوق بشر در آمريكا و سياست اين كشور در كشورهايي همچون عراق و وجود زندانهاي مخفي سازمان سيا اشاره كرده است

6-  مسئله هسته اي كره شمالي و آزمايش های موشكي اين كشور:

بي شك يكي ديگرازمسائلي كه هم سياست خارجي آمريكا را به خود سرگرم كرده وهم به روسيه ارتباط پيدا مي‌كند، مسئله هسته اي كره شمالي و آزمايش های موشكي اين كشور است. ازاين رو به نظر مي‌رسد روساي جمهور دو كشور در خصوص نحوه‌ي مواجهه با كره شمالي به مذاكرات جدي با يكديگر بپردازند.اوباما در سخنرانی صبح سه‌شنبه خود درجمع فارغ‌التحصيلان دانشگاه اقتصاد مسکو اظهار داشت:

 «مسابقه تسليحات هسته‌ای در شرق آسيا و خاورميانه نه نفعی برای آمريکا دارد و نه برای روسيه، از همين رو ما بايد با يکديگر متحد شويم و با تبديل شدن کره شمالی به قدرت هسته‌ای مقابله کرده و از دستيابی ايران به سلاح‌های هسته‌ای جلوگيری کنيم». رئيس جمهوری آمريکا در ادامه افزود: «خوشحال هستم که من و رئیس جمهور مدودف برسر يک «ارزيابی مشترک تهديدهای ناشی ازچالش موشک‌های بالستيک در قرن بيست و يکم» به توافق رسيديم، توافق‌نامه‌ای که بررسی تهديدهای ايران و کره شمالی نيز در آن گنجانده شده است. اگرچه اوباما دراين سخنرانی مدعی است که به اشتراک نظر با روس ها دست یافته است اما به نظر می رسد دراین مورد بیشتر اغراق کرده باشد .

7- مسائل مرتبط  گسترش ناتو به سوی گرجستان و اوكراين:

 جنگ مرداد سال 1387میان  روسيه با گرجستان و به رسميت شناختن آبخازيا و اوستياي جنوبي از سوي مسكو، با محكوميت باراك اوباما ـ كه در آن هنگام درگير مبارزات انتخاباتي بودـ، مواجه شد. اگرچه در پشت پرده این جنگ مسئله پيوستن گرجستان و اوكراين به ناتو و گسترش اين اتحاديه نظامي به شرق نهفته بود  اما روابط آمريكا با دولتهای كي‌يف و تفليس،ونقش آمریکا در به راه انداختن انقلاب های مخملی ورنگی دراین کشورها ، پيچيده‌ترين بخش مناسبات آمریکا و روسیه در ماهها و یا حتی سالهای آتی بشمار می رود . دو طرف توافق کردند این موضوع ها در مباحث کارشناسی دنبال شود اما هیچ امیدی به حل سریع انها ندارند.

آغاز گفت‌وگوهای شورای ناتو - روسیه درسطح وزیر، یکی از گام‌های مثبتی است که طی چند روز گذشته برداشته شد. کار این شورا پس از جنگ گرجستان متوقف شده بود. با این حال، این موضوع به معنی به رسمیت شناختن آبخازستان و اوستیای جنوبی از سوی آمریکا و ناتو نیست.از سوی دیگر، اوباما همچون جرج بوش موضوع عضویت جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی، اوکرائین و گرجستان، در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را پی‌گیری نمی‌کند.

نتيجه‌گيری وجمع بندی

مسکو طی دوسال گذشته بارها به برتری طلبی واشنگتن وبی اعتنایی آمریکا به مواضع روسیه درحل و فصل مسائل بین المللی اعتراض کرده است. روی کار امدن دولت اوباما فرصتی را فراهم کرده است که به این اعتراض ها توجه شود.  دولت اوباما با توجه به بحران مالی و اقتصادی گسترده درآمریکا ودرگیری این کشوردرجنگ های پرهزینه و پرخطرافغانستان وعراق احساس می کند به کمک روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ نیازدارد و به همین دلیل درصدد بازسازی روابط واشنگتن ومسکو است. اما کنارگذاشتن رقابت و بهبود روابط بین آمریکا و روسیه کارآسانی نیست. زیرا لازمه ي این کاراحترام دو جانبه ودرک صحیح از مشکلات متقابل ازموقعیت های یکدیگر است.

ازيك سو روسيه همچنان سعي مي‌كند درقامت يک بازيگرمستقل بين‌المللي و به عنوان قدرت منطقه‌اي، نقش مهمي درتحولات جهانی به ويژه درمناطق اروپای شرقی، آسيای مرکزی، قفقازوخاورميانه ايفا نمايد واز سوي ديگرايالات متحده آمريكا نيز خواهان تداوم روند يكجانبه‌گرايانه خود در جهان است. به همين سبب به نظر مي‌رسد روابط آينده‌ي دو كشور بيش از آنكه دستخوش تغير و تحول گردد، درگير تداوم روندهاي پيشين خواهد بود. درنتيجه عليرغم سخن گفتن از«آغازي دوباره» درروابط دو كشور، با توجه به وجود اختلافات شديد سياسي ميان مقامات کرملين و کاخ سفيد، روابط کاري طرفين با همان ماهيت پيشين و البته در چارچوبي نوين ادامه می يابد؛ چارچوبي که به احتمال زياد موجب پي‌گيري سياست‌هاي مستقل‌تر و چالش برانگيزترازسوي روسيه در قبال يکجانبه‌گرايي‌ آمریکا خواهد شد. در اين چارچوب اگر چه اختلاف بنيادين ايدئولوژيک (همانند دوران جنگ سرد) ميان دو کشور وجود ندارد، اما هيچ از يک بازيگران فوق توان ناديده انگاشتن ديگري را ندارد. از اين رو رقابت براي دستيابي به منافع بيشتر و گسترش حوزه نفوذ همچنان بر جاي خود باقي مانده است؛ رقابتي که با فراز و نشيب‌هاي گوناگوني دست به گريبان است و در ميان درجه‌اي از «همکاري‌هاي تاکتيکي» تا «منازعات محدود» در نوسان مي‌باشد.

دولت اوباما درراستاي شعارخود مبني بر تغيير، تلاش‌هايي را در حوزه‌ها و زمينه‌هاي مختلف از جمله در سياست خارجي و به ويژه در مورد روسيه در دستور قرار داده و با محاسبة هزينه‌هاي ناشي از تقابل، در پي يافتن مجاري‌اي براي بهبود و گسترش روابط با روسيه برآمده ‌است. اما با توجه به وضعيت روابط موجود ميان مسكو و واشنگتن، مشكلات عديدة امريكا در داخل در بعد اقتصادي و چالش‌هاي اين كشور در عرصه سياست خارجي اوباما درکوتاه مدت برای بهبود مناسبات دوکشورشانسی ندارد . با اين وجودازآنجا که روسیه مایل است براي حل مشكلات اين كشور در سياست خارجي خود ،علائم مثبتی نشان دهد ،اوباما شاید در دوره دوم حکومت خود بتواند راههای جدیدی را در مناسبات دوکشورایجاد کند