ریشه یابی اختلاف های ترکیه و روسیه بر سر کریمه
وی واکنش ترکیه به جدایی طلبی استانهای لوهانسک و دونتسک از شرق اوکراین را مورد توجه قرار داد و افزود:
ترکیه تمامیت ارضی اوکراین را در واکنش به موضوع جدایی طلبی این استانها به رسمیت میشناسد. تأکید بر تمامیت ارضی اوکراین به نوعی به صورت غیرمستقیم تأکید بر تمامیت ارضی ترکیه نیز به شمار میرود؛ چرا که ترکیه نیز با مشکل جدایی طلبی کردها مواجه است. طبیعی است که ترکیه و اوکراین در این زمینه با همدیگر همسو باشند.
بهشتی پور مناسبات ترکیه با تاتارهایی کریمه را ویژه توصیف کرد و یادآور شد:
تاتارهای این منطقه در سالهای قبل از 1783 میلادی با امپراتوری عثمانی مناسبات ویژهای داشتند؛ لذا آنها رابطه خوبی با ترکیه دارند. زمانی که روسیه تزاری در زمان کاترین دوم با سرنگونی دولت محلی کریمه آن را به اشغال خویش درآورد، در مقابل امپراتوری عثمانی راجع به این موضوع معترض بود؛ چرا که رابطه امپراتوری عثمانی با تاتارهای کریمه دارای یک سابقه تاریخی بود. پس از فروپاشی شوروی ترکیه نیز این مناسبات را تقویت و ادامه داد.
بهشتی پور جدایی مجدد کریمه از شوروی را مربوط به زمان نیکیتا سرگیویچ خروشچف دانست و گفت: خروشچف که خود یک اوکراینی تبار بود منطقه کریمه را جزء جمهوری متحده اوکراین قرار داد. بر این اساس کریمه از شوروی جدا شد؛ اما این موضوع یک توافق درون شوروی بود. حال ادعای روسیه مبنی بر اعاده حاکمیت این کشور در کریمه برای ترکیه پذیرفتهشده نیست؛ چرا که قبل از حاکمیت روسیه در این منطقه، دولت محلی کریمه در آن حاکم بود.
پژوهشگر ارشد مسائل اوراسیا عادی سازی ترکیه با روسیه را منجر به انصراف ترکیه از ادعای تاریخی خویش نسبت به کریمه ندانست و اظهار داشت: این موضوع یک واقعیت تاریخی است؛ لذا بحث کریمه به اختلافات 8 ماهه ترکیه با روسیه و تنشهای دو کشور در بحران سوریه ارتباطی ندارد. ترکیه از زمان امپراتوری عثمانی یک ادعای تاریخی راجع به کریمه داشته است. در واقع این موضوع به رقابت های دوران امپراتوری تزار و عثمانی مربوط میشود؛ چراکه اشغال کریمه توسط روسیه تزاری و به تصرف درآوردن آن به تنش بین آنها منجر شد.
وی همچنین عادی شدن مناسبات ترکیه با روسیه را دلیلی برای دست برداشتن ترکیه از روابط خویش با اوکراین نمی داند ا و در این مورد گفت:
مناسبات ترکیه و اوکراین قبل از تنشهای ترکیه و روسیه نیز برقرار بوده است. ترکیه از یک طرف با روسیه مناسبات اقتصادی دارد و حجم مبادلات آنها حدود چهل میلیارد دلار است. از طرف دیگر این کشور روابط خوبی با اوکراین دارد. ترکیه در واکنش به ادعاهای جدایی طلبانه دو استان اوکراین بر تمامیت ارضی این کشور تأکید داشته است. گفتنی است که سیاست روسیه نیز موافق تجزیه اوکراین نیست؛ چراکه تجزیه اوکراین به زیان روسیه نیز خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا ادعای اعاده حاکمیت روسیه بر کریمه در سال 2014 را از نظر ترکیه اشغال این منطقه خواند و بیان داشت: ادعای روسیه بر کریمه در حالی رخ داد که ترکیه مناسبات ویژهای با تاتارهای کریمه داشته است. حاکمیت روسیه بر کریمه از نظر ترکیه اشغال این کشور بر این منطقه محسوب میشود و این موضوع به تنشهای طرفین در مورد مسئله سوریه ارتباطی ندارد. بهشتی پور
با توصیف اهمیت استراتژیک شبه جزیره کریمه اظهار داشت:
این شبهجزیره در شمال دریای سیاه یک منطقه سوق الجیشی و راهبردی برای همه طرف ها بویژه روسیه و اوکراین و ترکیه محسوب میشود. زیرا تسلط بر کریمه عملاً تسلط بر شمال دریای سیاه به شمار میآید؛ چراکه هر کشوری که بر کریمه مسلط باشد در عمل برکل کشتیرانی در شمال دریای سیاه مسلط است.
تاتارهای قرم به عنوان دولت محلی کریمه در سال 1783 همانند حکومتهای ملوک الطوایفی قفقاز بر سر کار بوده است که دولت مستقلی محسوب میشد. دستور حمله کاترین دوم تزارینا روسیه باعث اشغال این منطقه شد. در مقابل دولت عثمانی به اشغال کریمه توسط روسیه تزاری معترض بود. اعتراض امپراتوری عثمانی از اشغال کریمه نیز به خاطر مناسبات ویژه این امپراتوری با تاتارهای کریمه بوده که آنها اکثریت ترکیب جمعیتی منطقه را در آن دوران داشتهاند.
بهشتی پور عدم ادعای روسیه برحاکمیت بر کریمه بعد از فروپاشی شوروی را مورد توجه قرار داد و یادآور شد:
تاتارهای کریمه در دوران استالین به قزاقستان و سایر مناطق تبعید شدند تا حضور اکثریت تاتارها در آن منطقه را از بین ببرند. با این حال خروشچف در سال 1954 تصمیم گرفت که کریمه را در اختیار اوکراین قرار دهد. این تصمیم در درون شوروی اتخاذ شد و روسیه نیز بعد از فروپاشی شوروی اعتراضی مبنی بر ادعای حاکمیت بر کریمه نداشت. بر این اساس روسیه در کریمه یک بندر استراتژیک استاوروپل را اجاره و یک ناوگان اتمی خود را در آن مستقر کرد. همچنین مسکو قراردادی 25 با اوکراین، منعقد کرد. این قرارداد سال 2017 به اتمام میرسید که در زمان ریاست جمهوری یاناکویچ در سال 2014 به مدت 25 سال دیگر تمدید شد.
این کارشناس مسائل بینالملل با اشاره به اعتراض اوکراین مبنی بر ضمیمه شدن کریمه به روسیه بر اساس یک همه پرسی تأکید کرد:
روسیه بعد از درگیریهایی که در اوکراین اتفاق افتاد، کریمه را به راحتی به خاک خویش ضمیمه کرد. مسکو با برگزاری یک همه پرسی ادعا کرد که اکثریت مردم این منطقه به انضمام کریمه به روسیه رأی دادهاند. این در حالی بود که دولت اوکراین به این موضوع اعتراض داشت و مدعی بود که اگر با همه پرسی چنین امری ممکن است، چرا چنین همه پرسی برای استقلال ، چچن، داغستان و سایر مناطق روسیه انجام نمیشود؟ همانطورکه پذیرش چنین امری برای روسیه ممکن نیست، برای اوکراین هم پذیرفتنی نیست که با یک همه پرسی حاکمیت کریمه را از دست بدهد.
بهشتی پور در پایان اعتراض ترکیه نسبت به ضمیمه شدن شبه جزیره کریمه به روسیه را موضع سنتی این کشور ارزیابی کرد و افزود:
ترکیه موضع سنتی نسبت به تاتارهای کریمه داشته و از ابتدا نسبت به ضمیمه این منطقه به روسیه معترض بوده است. تأکید ترکیه بر تمامیت ارضی اوکراین نیز به خاطر کریمه نیست، بلکه این موضوع به خاطر جدایی طلبی استانهای لوهانسک و دونتسک در شرق اوکراین است. بر این اساس حمایت فعلی ترکیه از اوکراین نیز تغییر نکرده و همان موضع تاریخی خود را حفظ کرده است.