روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتی‌پور

در دنیای امروز، ساختاری كه در قابش شاهد عبور از نظم تك قطبی به سوی نظم چند قطبی هستیم، اختلافاتی میان نظریه‌پردازان در باب اینكه آیا جهان به سمت چندقطبی شدن پیش می‌رود یا به سمت بی‌قطبی شدن مطرح است. اما واقعیت این است كه هم‌اكنون در دوران گذار قرار داریم. در این دوران، نقاط عطف مختلفی به وجود آمده است، در همین راستا می‌توان به حمله روسیه به اوكراین، عملیات 7 اكتبر و اقدامات جنایتكارانه اسراییل در طول یك سال گذشته اشاره كرد. در این چارچوب، بحث اصلی این است كه آیا همكاری‌های منطقه‌ای می‌تواند نقش موثری در مدیریت این شرایط و دوران گذار ایفا كند یا خیر؟ در جهانی كه قطب‌بندی میان كشورها وجود ندارد یا نظام بین‌الملل در حال حركت به سمت چندقطبی شدن و همكاری‌های منطقه‌ای است، كشورها به صورت خوشه‌ای و از طریق نظام‌های همكاری متعددی در ارتباط هستند. بخشی از همكاری‌های منطقه‌ای كه در این قاب می‌تواند به‌طور موثر شكل بگیرد، همكاری‌ها ی‌حوزه قفقاز جنوبی است. نشست اخیر 3+3 در خصوص مسائل موجود در حوزه قفقاز جنوبی، از مدت‌ها قبل توسط تركیه سازماندهی شده است. همكاری میان بازیگران حاضر در این نشست كه در چارچوب 3+3 شكل گرفته، براساس ایده‌ همكاری و تعامل میان سه كشور ایران، روسیه و تركیه با سه كشور آذربایجان، گرجستان و ارمنستان قابل تبیین است.

نوشته حسن بهشتی‌پور

یاداشت صفحه اول روزنامه تعادل یکشنبه 29 مهر 1403

هرچند تحلیلگران در شرایط فعلی منطقه به داده‌های محرمانه دسترسی ندارند اما اخبار علنی حاكی است كه ایران در ۳بخش اصلی فعالیت‌های خود در سطح منطقه را دنبال می‌كند.

۱) دیپلماسی پویا و فراگیر: نخستین بخش از فعالیت‌های دولت تحركات مناسب در بخش دیپلماسی است كه عباس عراقچی با سفر به كشورهای مختلف منطقه آن را پیگیری می‌كند. در این راستا عراقچی با سفر به كشورهایی چون لبنان، سوریه، قطر، عراق، عربستان، عمان، اردن، مصر و نهایتا تركیه تلاش می‌كند، گفت‌وگوها را در عالی‌ترین سطح دنبال كند. این روند دیپلماتیك نشان می‌دهد كه دولت چهاردهم و ایران در حوزه دیپلماسی شفاف و صریح عمل كرده است. در این سفرها هم سیاست‌های ایران در این بحران تشریح می‌شود و هم هشدارهای لازم به برخی از این كشورها داده می‌شود كه احیانا همراهی خاصی با صهیونیست‌ها علیه ایران و محور مقاومت نداشته باشند.

عراقچی در ادامه سفرهای منطقه‌ای خود راهی ترکیه شده است. یکی از مهم‌ترین مسئولیت های وزیر امور خارجه گسترش دنبال کردن دیپلماسی است و رئیس دستگاه دیپلماسی نباید خانه نشین باشد، بلکه در راستای گسترش دیپلماسی و تعاملات بیشتر با کشورهای مختلف اقداماتی اساسی انجام دهد که عراقچی سفرهای منطقه‌ای را در این راستا انجام می‌دهد.

با توجه به افزایش بحران منطقه ای و تنش افزایی رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان و کشاندن دامنه تنش به ایران، عراقچی در ابتکاری دیپلماتیک تلاش کرد با سفر به لبنان که با شجاعت تمام انجام شد، حضور و پشتیبانی مردم و حاکمیت ایران را از مردم لبنان و حزب الله را اعلام کند. متعاقب آن، با سفر به سوریه هماهنگی های لازم را ناظر بر تقویت جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی در دستور کار قرار داد. سفر وزیر امور خارجه به قطر و عربستان برای اتمام حجت ایران بود با تأکید بر اینکه کشورهای مختلف نباید آسمان خود را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار دهند؛ لذا شاهد اعلام رسمی کشورهای یاد شده با تأکید بر این بودیم که آسمان خود را برای حمله به ایران در اختیار این رژیم قرار نمی دهند. سفر عراقچی به عراق نیز در راستای هماهنگی و حمایت از محور مقاومت در منطقه غرب آسیا و اقدام مشترک در برابر جنایات اسرائیل در غزه و لبنان بود. همچنین سفر به عمان علاوه بر دنبال کردن توسعه روابط دوجانبه و امکان مذاکرات با طرف یمنی در عمان ، در راستای پل ارتباطی این کشور با آمریکا موضع گیری قاطع درباره روند گفتگوهای غیر مستقیم با آمریکا را شاهد بودیم.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

کشور‌های منطقه با ایران همکاری می‌کنند تا شریک جرم متجاوز نشوند

حسن بهشتی پور گفت: سفر عراقچی به عراق و مصر که هر دو کشور تأثیر تعیین‌کننده‌ای در منطقه دارند، بسیار مهم است. عراق به دلیل هم‌مرز بودن با سوریه و ایران و مصر به دلیل نقش کلیدی‌اش در تحولات غزه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. سفر آقای عراقچی به مصر اگر محقق شود، می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف در روابط دو کشور تلقی گردد.

حسن بهشتی‌پور تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، سفر عراقچی به عراق و مصر را که رسانه‌های عربی خبر از آن دادند، در ادامه دیپلماسی مهار جنگ یا مهار توسعه‌طلبی اسرائیل دانست و اظهار کرد: به همین دلیل بود آقای عراقچی شجاعانه به بیروت سفر کرد تا به مردم بیروت و لبنان اعلام کند که هدف از این سفر، تقویت روابط و همکاری‌های دو جانبه است و ایران در این شرایط از آن‌ها حمایت می‌کند. پس از آن، ایشان به عربستان سعودی و سپس به قطر رفت که هر دو کشور تأثیر تعیین‌کننده‌ای در معادلات صلح در خاورمیانه دارند. قطر به عنوان یکی از طرف‌های مذاکره‌کننده برای آتش‌بس در غزه با همکاری مصر عمل کرده است و عربستان سعودی نیز در معادلات قدرت آینده خاورمیانه نقش بسزایی دارد. این موضوع به‌ویژه در خصوص صلح ابراهیم که به دلیل حوادث هفتم اکتبر عملاً بی‌نتیجه ماند، حائز اهمیت است.

به گزارش فرارو، این گزارش وال استریت ژورنال در شرایطی مطرح می‌شود که سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز اخیرا طی سفر به کشور‌های منطقه با مقامات این کشور‌ها دیدار و گفتگو کرده است. حسن بهشتی پور، کارشناس روابط بین الملل و تحلیلگر سیاسی در گفتگو با فرارو به تحلیل این مسائل پرداخته است:

برخی کشور‌های عرب منطقه نسبت به استفاده از حریمشان برای حمله به ایران ابراز مخالفت کرده اند، علت این موضوع چیست؟

بهشتی پور: کشور‌های عربستان، اردن و قطر، صراحتا اعلام کرده اند که مایل نیستند فضای کشورشان را در اختیار اسرائیل قرار دهند، چرا که از تبعات این موضوع نگران هستند. ایران رسما اعلام کرده است که اگر کشور‌ها در این زمینه با اسرائیل همکاری کنند، ایران این کشور‌ها را شریک متجاوز تلقی خواهد کرد و طبیعتا این کشور‌ها با ملاحظاتی رو به رو هستند که مجبور به واکنش شده اند.