روش تحلیل سیاسی

در ادامه مشروح گفت‌وگوی «حسن بهشتی پور»، این کارشناس مسائل روسیه را با «مردم سالاری» می‌خوانید:

ارزیابی شما از توافقنامه راهبردی بین ایران و روسیه که مربوط دو دهه گذشته بوده چیست؟ چه فرایندی را توانسته ایجاد کند؟

این توافق اسفند ماه سال 1379 در دولت اقای خاتمی طی سفر رسمی که به روسیه داشت به عنوان نخستین پیمان همکاری دوجانبه بین ایران و روسیه بعد از انقلاب امضا شد و در فروردین 1380 به تصویب مجلس ایران و دومای روسیه رسید و رسمیت پیدا کرد.

در بندی از این توافق آمده است که توافق دوجانبه می‌تواند پنج سال تمدید شود، بر این اساس در سال 85 و در سال 90 در دولت اقای احمدی نژاد و در سال 95 در دولت اقای روحانی تمدید شد.

در دی ماه 1400 آقای رئیسی به مسکو سفر کرد و پیشنهاد داد که این توافق دوجانبه باتوجه به نیازهایی که در روابط دو کشور به وجود آمده و تغییرات در روابط بین دو کشور بازنگری و به روز شود، روسیه هم از این پیشنهاد استقبال کرد، اما روند بازبینی پیمان قبلی خیلی طول کشید (حدود سه سال) تا نهایتا در این سفر آقای پزشکیان به روسیه، به امضای آقای پزشکیان و آقای پوتین رسید.

(1) انگیزه های ایران و روسیه برای امضای پیمان 20 ساله بین دو کشور در حال حاضر چیست؟

ایران و روسیه از مارس 2001 در جریان سفر خاتمی رئیس جمهور وقت ایران به مسکو پیمان همکاری 5 ساله امضا کرده بودند در این پیمان قید شده بود که با توافق دو طرف هر پنج سال اعتبار آن تمدید می‌شود بر این اساس پیمان مذکور در سالهای 2006 و 2011 و 2016 و 2021 تمدید اعتبار شد . تا آنکه در جریان سفر آقای رئیسی رئیس جمهور وقت ایران به مسکو در ژانویه 2022 توافق شد دو طرف با توجه به تحولات روز پیمان جدیدی به مدت 20 سال امضا کنند که این پیمان رئوس همکاری های دو کشور را در 20 سال آینده مشخص کند . روند تدوین این پیمان سه سال طول کشید تا سرانجام برای امضا در جریان سفر آقای پزشکیان رئیس جمهور ایران به مسکو در ژانویه 2025 آماده شده است.

(2) این توافق چه تاثیری بر روابط منطقه ای و بین المللی خواهد داشت؟

انتظار می رود این توافق زمینه همکاری‌های دو جانبه بین ایران و روسیه را در امور نظامی، امنیتی، اقتصادی به نحو قابل توجه ای افزایش دهد و این همکاری می تواند در سطح مناطق خاورمیانه ، آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی تاثیرگذار باشد . البته باید منتظر باشیم تا قراردادهایی که بر اساس این پیمان مشترک در آینده امضا می شود در چه موضوع هایی خواهد بود و تا چقدر اجرا می شود. زیرا توافق های متعددی بین ایران و روسیه در سالهای قبل انجام شد اما در اجرا با چالش های جدی روبرو شد.

روزنامه اعتماد در گفت و گوی اختصاصی با حسن بهشتی پور بررسی کرد :

گفت و گوی شرافتمندانه با غرب

مسعود پزشکیان، رییس جمهور کشورمان در یک مصاحبه اختصاصی و مهم با شبکه ان بی سی امریکا، به بررسی تحولات اخیر در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی ایران پرداخت. این مصاحبه در شرایطی انجام شده که دونالد ترامپ در آستانه ورود به کاخ سفید است و همزمان دور دوم رایزنی های تهران با تروییکای اروپایی در روز دوشنبه و سه شنبه انجام شد. رد اتهامات واهی در باب دخالت های ایران در مورد ترور ترامپ، تمایل ایران به مذاکرات شرافتمندانه و مخالفت با هرگونه تنش زایی مشروط بر آنکه حاکمیت و تمامیت ارضی ایران محفوظ بماند از مهم ترین محورهای گفت وگوی ایشان با این شبکه امریکایی بود. گفتنی است پیش از انجام این مصاحبه اختصاصی برخی رسانه های غربی و مشخصا ایالات متحده با استناد به گفت وگوی رییس جمهوری با شبکه امریکایی در باب پیام ایشان گمانه زنی های متفاوتی را مطرح کردند. به ادعای این گروه در شرایطی که خاورمیانه درگیر معادلات پیچیده ای قرار دارد همزمان سایه همکاری های ادعایی نظامی ایران و روسیه، روابط تهران و غرب را در هاله ای از ابهام قرار داده و موضع گیری پزشکیان می تواند سیگنال مهمی باشد که با استناد بدان بتوان استراتژی احتمالی ایران در ارتباط با امریکای تحت رهبری ترامپ را بررسی کرد. به این بهانه روزنامه اعتماد با هدف واکاوی ابعاد و معنای مصاحبه اخیر آقای پزشکیان در شرایطی که رییس جمهور منتخب امریکا در آستانه ورود به کاخ سفید است با حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل گفت وگو کرده است.

حسن بهشتی پور در رابطه با معرفی نخست‌وزیر جدید لبنان گفت: طبق قانون رییس جمهور باید مسیحی مارونی باشد که توسط پارلمان انتخاب می‌شود. در این مرحله رأی مستقیم مردم شرط نیست. ازاین‌رو می‌شود پیش‌بینی کرد که انتخاب‌ها مطابق با میل برخی گروه‌ها و شخصیت‌ها نباشد، چون قانون مسئولیت انتخاب فردی با دایره وسیعی از امکانات و اختیارات را به رییس جمهور داده است.

ستاره صبح، فائزه صدر: باوجوداینکه پیش‌بینی می‌شد حزب‌الله سهمی در انتخاب نخست‌وزیر دولت جدید داشته باشد، اما رایزنی‌های جوزف عون، رئیس‌جمهور لبنان برای تعیین نخست‌وزیر، نتیجه‌ای غیرمنتظره به دنبال داشت. با توجه به اختیارات گسترده نخست‌وزیر در قانون لبنان، معرفی نواف سلام برای تصدی این پست به دلیل نزدیکی وی به عربستان، آمریکا و فرانسه بحث‌برانگیز است. سلام، پیش‌ازاین به‌عنوان نماینده لبنان در سازمان ملل و شورای امنیت فعالیت کرده بود و هر بار که نام او در عرصه سیاسی لبنان مطرح‌شده، با مخالفت حزب‌الله لبنان و جنبش امل همراه بوده است. او حقوقدان برجسته و رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری را در کارنامه خود دارد. ستاره صبح در این رابطه با حسن بهشتی پور، پژوهشگر و کارشناس سیاست خارجی گفت‌وگو داشت که در ادامه می‌خوانید:

مصاحبه حسن بهشتی پور با روزنامه جام جم

دوطرف ایرانی و اروپایی در حال گفت وگو با یکدیگر هستند و نه مذاکره، چراکه هر دو نسبت به عملکرد یکدیگر انتقاداتی دارند و تلاش می کنند به دستور کار مشترکی برای مذاکرات آتی دست یابند.این که این گفت وگوها به موفقیت ختم شود یا خیر، هنوز مشخص نیست. طرف اروپایی به ایران هشدار داده که ممکن است مکانیسم ماشه (بازگرداندن سریع وبی قید وشرط تحریم های سازمان ملل علیه ایران)را فعال کند.درمقابل، ایران نیز هشدارداده که درصورت فعال سازی این مکانیسم، تهران ممکن است به ناچار همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را قطع کند و حتی از پیمان ان پی تی خارج شود.در حال حاضر، به نظر می رسد که فضای نشست ژنو به گونه ای بوده که هر دو طرف به دنبال رسیدن به راه حلی مشترک هستند تا بتوانند گفت وگوها را به نتیجه برسانند و این موضوع را تا مهر سال آینده که قطعنامه ها می تواند برگردد، ادامه دهند.اروپا در این دور از گفت وگوها ادعاهایی را علیه ایران مطرح کرده است؛ ازجمله صدور پهپاد وموشک به روسیه،مباحث حقوق بشری وهمچنین ادعای بی ثبات سازی خاورمیانه.