روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتي‌پور، پژوهشگر مسائل بين‌الملل در پاسخ به سوال «اعتماد» و ارزيابي‌اش از روز اول رايزني‌ها ميان تهران و واشنگتن به روزنامه اعتماد گفت: از همان ابتدا شواهد و قرائن نشان مي‌داد كه اتفاقي كه در عمان رخ داد بيشتر به يك نوع گفت‌وگو و تبادل ديالوگ ميان ايران و امريكا شباهت دارد تا مذاكره كه البته با هدف آگاه شدن دو طرف با مواضع يكديگر انجام شد. به باور بهشتي پور اما باتوجه به تغيير دولت‌ها در هر دو كشور و عدم انجام رايزني به مدت طولاني، انتظار مي‌رود كه گفت‌وگوهاي روز شنبه كه بسان تبادل نظر ميان طرفين خواهد بود، فرصتي باشد براي بررسي امكان ادامه مذاكرات رسمي، چه به‌صورت مستقيم و چه غيرمستقيم.

اين پژوهشگر روابط بين‌الملل در ادامه به «اعتماد» گفت: با اين حال اما خواسته‌هاي ايران و امريكا همچنان فاصله زيادي با يكديگر دارند و براي رسيدن به وحدت نظر و نكات مشترك، قطعا نياز به گفت‌وگوهاي بيشتري وجود دارد.

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در تحلیل تجربیات مذاکره در دولت سیزدهم که توسط محمد مخبر یادآوری شد، به خبرنگار هم‌میهن گفت: «من در جریان ریز مواردی که آقای مخبر به عنوان نزدیک شدن به امضای توافق و کارشکنی‌ اسرائیلی‌ها مطرح کردند، نیستم. یک مورد در دولت سیزدهم را خاطرم هست که در اسفند ۱۴۰۰ آقای سیدمحمود نبویان نماینده مجلس، اطلاعاتی جزئی از متن توافقی که هنوز قطعی نشده بود را انتشار داد و مدعی شد این از برجام هم بدتر است.

فضاسازی خیلی سنگینی در آن زمان صورت گرفت. همه چیز به هم ریخت و توافقی به دست نیامد. قطعاً اسرائیل مخالف هر گونه توافق بوده و هست اما اینکه اسرائیل در این میان کاری کرده من در جریان نیستم. چرا نتوانستند جلوی برجام را بگیرند؟ دولت بایدن چه ملاحظاتی داشت که به خاطر اسرائیل یک توافق در آستانه اجرا را نپذیرد.»

او اضافه کرد: «ما در آن دوران هم مذاکرات غیرمستقیم انجام می‌دادیم. آقای باقری در یک اتاق می‌نشست و برت مک‌گورگ در اتاق دیگر قرار داشت. مبادله پیام به صورت شفاهی یا کتبی از طریق طرف عمانی انجام می‌شد. آن زمان به ما می‌گفتند با آن‌ها مذاکره مستقیم نمی‌کنیم چون از برجام خارج شدند و تا بازنگردند و تعهدات‌شان را انجام ندهند برنامه همین است.

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا: نگذاریم اختلافات با آژانس مانند استخوان لای زخم بماند

تحلیل‌گر حوزه روابط بین‌الملل گفت: زمانی که آقای گروسی در چهارچوب جنبه‌های حقوقی و فنی، صحبت می‌کند، هیچ اشکالی پیش نمی‌آید و اختلافی وجود ندارد. اما اگر ایشان درباره موضوعات مختلف موضع‌گیری کند، این مطلب سیاسی می‌شود. به عنوان مثال، آقای آمانو یا آقای البرادعی وارد این بازی‌ها نمی‌شدند که درباره یک کشور موضع‌گیری کنند؛ این می‌تواند سیاسی باشد. بنابراین، وقتی می‌گوییم سیاسی‌کاری، یعنی مدیر کلی که خارج از وظایف حقوقی و فنی خود، اظهاراتی را مطرح کند و ممکن است از این اظهارات برداشتی شود که به نفع یا ضرر کشوری باشد. اینجاست که اختلافات ایجاد می‌شود. بنابراین، اگر آقای گروسی می خواهد به حل مشکل کمک کند باید در موضع‌گیری‌های خود تنها در چارچوب مسائل حقوقی و فنی صحبت کند و از موضوعات سیاسی پرهیز نماید.

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در گفتگو با خبرنگار سایت نامه نیوز گفت:

ما باید خواسته‌های خود را با صراحت مطرح کنیم و در برابر فشار حداکثری باید دیپلماسیِ مقاومت را پیش بگیریم.

دونالد ترامپ در نشست خبری مشترکش با نتانیاهو اعلام کرد که مذاکره مستقیم آمریکا با ایران آغاز شده است. بعدتر اعلام شد که روز شنبه عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در عمان با نماینده ترامپ مذاکره می‌کند. حالا پرسش آن است که آغاز مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا تا چه حد جدی است و آیا می‌توان امید به رسیدن به توافق داشت؟

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم بازی با واژه‌هاست. آنچه اهمیت دارد، اصلِ مذاکره است؛ چرا که راه‌حلی جز گفت‌وگو نیست و برای رفع تحریم‌ها، چاره‌ای جز مذاکره وجود ندارد. مذاکره به‌معنای تسلیم‌شدن یا باج‌دادن نیست و این‌گونه نیست که هر آن‌چه طرف مقابل بگوید، بپذیریم. مذاکره یعنی شنیدن حرف‌های طرف مقابل و اگر دو طرف به توافق رسیدند، مسیر ادامه می‌یابد و اگر نرسیدند، مذاکره خاتمه می‌یابد. چرا باید از مذاکره تابو بسازیم؟ اکنون نماینده ویژه ترامپ خواستار گفت‌وگو با آقای عراقچی است و این اتفاق مثبتی‌ است. این فرصتی‌ است که طرفین با مواضع یکدیگر آشنا شوند. مسئله، اعتماد به طرف آمریکایی نیست، بلکه اعتماد به آقای عراقچی و تیم مذاکره‌کننده خودمان است تا بتوانند اهداف کشور را محقق سازند».

صنعت هسته‌ای یک صنعت حیاتی و پیشرفته برای ارتقای علمی کشور است

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود این حجم از فشارهای بین المللی باید صنعت هسته‌ای در ایران به فعالیت خود ادامه دهد، بیان کرد: این سوال بسیار خوبی است. صنعت هسته‌ای یک صنعت حیاتی و پیشرفته برای ارتقای علمی یک کشور است. وقتی شما در صنعت هسته‌ای فعالیت می‌کنید، تنها بحث هسته‌ای نیست، بلکه علوم مرتبط با هسته‌ای نیز در این زمینه مطرح می‌شود و شما در تمامی این علوم ارتقا پیدا می‌کنید. به‌عنوان مثال، سانتریفیوژ با انرژی برق حرکت می‌کند و ۶۰ هزار دور در دقیقه می‌چرخد. برای کنترل این دستگاه که با برق کار می‌کند، باید کامپیوتری وجود داشته باشد که شامل بخش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است. دانشمندی که با این دستگاه کار می‌کند، هم طراح آن است و هم نظارت بر عملکرد آن را انجام می‌دهد. این ارتقا به بخش الکترونیک و همچنین فناوری اطلاعات (IT) مربوط می‌شود. وقتی شما می‌خواهید اورانیوم سنگی را به کیک زرد تبدیل کنید، نیاز به انجام فرایند شیمیایی دارید و بنابراین به علم شیمی نیاز است. این به معنای آن است که یک دانشمند شیمی پیشرفت خواهد کرد.

وی با اشاره به این نکته که صنعت هسته‌ای کمک می‌کند تا دانشمندان ما در سطح علمی خود پیشرفت کنند، عنوان کرد: این پیشرفت‌ها نه تنها در زمینه هسته‌ای، بلکه در خود علم شیمی هم گسترش یافته و در بحث سانتریفیوژها، ذرات اورانیوم ۲۳۵ را از ۲۳۸ جدا می‌کند. غنی‌سازی یعنی جداسازی اورانیوم ۲۳۵ که قابل شکافت هسته‌ای از ۲۳۸ است اگر درصد اورانیوم ۲۳۵ به ۵ درصد برسد، به شما می‌گویند که ۵ درصد غنی‌سازی شده است و اگر به ۱۰ درصد برسد، به این معنی است که ۱۰ درصد غنی شده است. برای این کار، یک فرایند فیزیکی و شیمیایی لازم است. بنابراین، علم فیزیک هم باید در این زمینه وجود داشته باشد. دانشمندی که در این زمینه مشغول به کار است، هم در فیزیک و هم در شیمی فعالیت می‌کند و در واقع در این زمینه‌ها ارتقا پیدا می‌کند. این علم همچنین به علم پزشکی مربوط می‌شود. ما اکنون انواع داروهای ضدسرطان را داریم که در نیروگاه‌های شمالی تولید می‌شوند. بنابراین، علم پزشکی هم در این زمینه درگیر می‌شود و برای ارتقاء علم پزشکی باید کار کنیم. در بحث کشاورزی هم این صنعت کاربرد دارد تا بتواند بازدهی کشاورزی را افزایش دهد. افزایش بدهی از طریق اقداماتی که روی اتم‌های خاک انجام می‌شود، بسیار حائز اهمیت است.