روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل

روزنامه آرمان ملی شنبه 30 مهر 1401 یاداشت صفحه 2

شورای اتحادیه اروپا اخیرا تحریم‌هایی را علیه چند مقام و نهاد ایرانی به بهانه جنگ اوکراین و ارسال پهپاد‌های تهران به روسیه به منظور استفاده از آن در جنگ اوکراین وضع کرده است. چند نکته در این ارتباط قابل ذکر است:

1) همکاری‌های ایران و روسیه دو طرفه است و هیچ تعارضی با قوانین بین‌المللی ندارد اما اتحادیه اروپا قصد دارد در این ارتباط قطعنامه 2231 را بهانه قرار دهد. در حالی که آن بخش از قطعنامه 2231 که ایران را به مدت 5 سال تحریم تسلیحاتی کرده بود. به پایان رسیده است. البته در دی ماه سال 1399 ترامپ تلاش‌هایی برای بازگرداندن این بخش از قطعنامه کرده و کوشش کرد قطعنامه جدیدی در این ارتباط تصویب کند اما آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در اقلیت محض قرار گرفت و تمامی کشور‌های عضو به غیر از آمریکا و دومینکن، به آن قطعنامه رأی ممتنع و روسیه و چین نیز رأی منفی دادند. بنابراین دوره تحریم تسلیحاتی ایران در سال 1399 پیان یافت.

اروپایی‌ها در این زمینه بخش مربوط به موشک‌ها را بحث کرده‌اند. این بخش نیز 8 سال زمان دارد و زمان آن تمام نشده اما در آن تحریم‌ها ایران از داشتن موشک‌های دارای کلاهک هسته‌ای منع شده است و هیچ اشاره‌ای به پهپاد در این زمینه نشده است. این در حالی است که ادعای اوکراین و غربی‌ها در ارتباط با پهپاد است و پهپاد نیز مشمول آن بند از قطعنامه 2231 نمی‌شود. از این جهت ادعا‌های آن‌ها هیچ جایگاه حقوقی ندارد و روابط ایران و روسیه روابطی متقابل است و هیچ منعی نیز در این ارتباط در حقوق بین‌الملل و مطابق مصوبه شورای امنیت وجود ندارد. آن‌ها قصد دارند قطعنامه 2231 را به پهپاد تعمیم دهند که شدنی نیست.

بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل سیاسی، در گفت‌وگو با ایکنا تبیین کرد:

اتخاذ راهکار گفت‌وگو و فراهم کردن فضای اعتراض را منوط به ریشه‌یابی دقیق علل وقوع این اعتراضات دانست و گفت: دیدن ریشه مشکلات در داخل یا خارج دو مسیر و راهکار متفاوت را پیش روی ما قرار می‌دهد.

حسن بهشتی‌پور، درباره تأثیر تحولات و اعتراضات اخیر بر سیاست خارجی کشور گفت:

یک فرمول کلی وجود دارد که سیاست خارجی هر کشوری ادامه سیاست داخلی آن است. به عبارتی همانطور که سیاست داخلی تحت تأثیر تحولات سیاست خارجی قرار می گیرد برعکس آن هم امکان دارد و زمانی می‌توان در عرصه دیپلماسی به خوبی عمل کرد که پشتیبانی کامل از طرف مردم وجود داشته باشد.

لذا بدون شک تحولات داخلی و اعتراضات اخیر در کشور بر روند سیاست خارجی جمهوری اسلامی تأثیرگذار است. حال مثبت یا منفی بودن این تأثیر بستگی به مدیریت این بحران دارد و متناسب با آن نوع مدیریت بحران می‌توان قضاوت کرد نتیجه کار به افزایش یا تضعیف قدرت سیاست خارجی کشور انجامیده است.

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین المللی مطرح کرد:

سیاست اشغالگری را مسیری برای کورتر کردن گره‌های اختلافات منطقه‌ای دانست و گفت: نگاه واقع‌بینانه به این موضوع نشان می‌دهد که آذربایجان به تحریک ترکیه و رژیم صهیونیستی دست به چنین اقدام ماجراجویانه‌ای زده است اما پس از نشست مقامات سه طرف قرار شد مسئله با مذاکره حل شود.

تنش بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در هفته‌های اخیر و اتهامات دو طرف درباره نقض آتش‌بس مرزی که سال ۲۰۲۱ آغاز شد به درگیری‌های گسترده‌ای انجامید که با کشته و زخمی شدن نظامیان هر دو طرف همراه بوده است.

شورای اروپا به تازگی اعلام کرد که ۴۰ ناظر این اتحادیه در امتداد مرز ارمنستان با جمهوری آذربایجان مستقر می‌شوند زیرا این دو کشور همسایه همچنان در نقاط مرزی دچار مشکل هستند. وزارت دفاع ارمنستان روز شنبه ارتش جمهوری آذربایجان را به نقض آتش‌بس در خطوط مرزی و تیراندازی به مواضع نیروهای ارمنستانی متهم کرد و وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز متقابلاً نیروهای ارمنستان را به تیراندازی متهم کرد.

روسیه بارها به عنوان میانجی بین دو کشور عمل کرده است و به تازگی نیز خواستار حضور نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی در بین مرزهای باکو و ایروان شده بود اما با توافق دو طرف، اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد تصمیم حضور ناظران این اتحادیه با هدف تسهیل در برقراری صلح و امنیت در منطقه و تحدید مرزهای بین‌المللی بین دو کشور همسایه گرفته شده است.

حسن بهشتی پور درباره تاثیر تحریم های جدید آمریکا بر روند مذاکرات گفت:

تحریم های حقوق بشری که آمریکا اخیرا علیه ایران وضع کرده می تواند در روند دستیابی به توافق هسته ای مانع ایجاد کند. آمریکایی ها تحریم ها هسته ای را از تحریم های غیر هسته مجزا می دانند و اعلام کرده اند در صورت احیای برجام فقط تحریم های مرتبط با پرونده هسته ای را لغو می کنند و در زمینه مسائل حقوق بشری یا فعالیتهای نظامی ایران در منطقه و پرونده موشکی جداگانه باید مذاکره صورت گیرد. ایران باید این رویکرد آمریکایی ها را به طور جدی پیگیری کنند تا نتوانند به بهانه های جدید تحریم های جدید دیگری وضع کنند.

آمریکایی ها از یک سو تحریم های هسته ای را لغو می کنند و از طرف دیگر تحریم های جدیدی در زمینه های دیگر اعمال می کنند. ایران باید برای همیشه این موضوع را با آمریکایی ها حل کند. اگر توافق جدید امضا شد ایران باید در آن قید کند که نباید به بهانه جدید تحریم ها دوباره احیا شود و البته تضمینی هم نیست که دولت بعدی آمریکا این تعهدات را زیر پا نگذارد. ایران باید با پیدا کردن ابتکار عملی سلاح تحریم را از دست آمریکایی ها خارج کند و تا به عنوان اهرم فشار علیه کشورمان استفاده نکنند.

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «فردا»:

۲۷ مهر ۱۴۰۱

حسن بهشتی‌پور گفت: آمریکایی‌ها منتظرند، ببینند ناآرامی‌های ایران به کجا می‌رسد تا دور جدیدی از مذاکرات را آغاز کنند یا خیر.

گروه سیاست سایت فردا: وضعیت دیپلماتیک ایران و کشورهای غربی مبهم است؛ از یک‌سو گفته می‌شود هنوز امکان احیای برجام وجود دارد و از سوی دیگر اخیرا شاهد تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا علیه ایران بودیم.

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «فردا» گفت: «برجام عملا در کماست و باید ببینیم باتوجه به تحولات پیش رو چه وضعیتی به وجود می‌آید؛ از یک طرف جنگ روسیه و اوکراین وجود دارد، از آن سو انتخابات کنگره آمریکا و البته ناآرامی‌های داخلی ایران هم هست و همه اینها می‌توانند بر وضعیت مذاکرات تأثیر بگذارند. آمریکایی‌ها منتظرند، ببینند ناآرامی‌های ایران به کجا می‌رسد تا دور جدیدی از مذاکرات را آغاز کنند یا خیر. ایران هم منتظر لغو تحریم‌هاست. مسئله دیگر آن است که اگر بعضی از تحریم‌ها لغو شود یا به حالت تعلیق درآید ممکن است با تمسک به مسئله حقوق بشر همان تحریم‌ها بار دیگر اجرا شود. یعنی تحریم‌ها به دلیل یک توافق لغو یا معلق شود و بر اساس رخدادهای داخلی بازهم همان تحریم‌ها اجرا شود».

سخنان اولیانوف در خصوص ازسرگیری مذاکرات در آبان‌ماه یک حدس سیاسی است

بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

اظهارات مذاکره‌کننده ارشد روسیه در مورد زمان ازسرگیری گفت‌وگو‌ها برای مثبت نگاه داشتن فضا مطرح شده است اما این در حالی است که روسیه دیگر جایگاه تعیین‌کننده‌ای در مذاکرات ندارد.

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی فضای شکل گرفته در روابط ایران با اروپا و ایالات متحده در پی تحولات داخلی ایران و تاثیر آن بر امکان از سرگیری مذاکرات وین و در پاسخ به این سوال که در زمانی که مقامات آمریکایی مطرح می‌کنند که در حال حاضر موضوع احیای برجام دیگر در دستور کار این کشور قرار ندارد، هدف مذاکره‌کننده ارشد روسیه از بیان اینکه مذاکرات در نیمه دوم نوامبر که زمان پایان انتخابات کنگره آمریکاست از سرگرفته می‌شود چیست، گفت: انتخابات آمریکا تاثیر مستقیمی بر روی روند مذاکرات احیای برجام ندارد و نتیجه آن هرچه باشد تاثیر قابل توجهی بر موضوع مذاکرات نخواهد داشت؛ دو فرض بیشتر در این انتخابات مطرح نیست به این معنا که یا جمهوری‌خواهان و یا دموکرات‌ها پیروز خواهند شد. در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان و به دست آوردن اکثریت کنگره توسط آن‌ها، فشار بیشتری بر کاخ سفید وارد خواهد شد تا امتیازات بیشتری را در مذاکرات درخواست کند. سناریوی دوم پیروزی دموکرات‌ها خواهد بود تا اکثریت خود را حفظ کنند که در آن صورت واشنگتن دست بازتری برای حضور در مذاکرات خواهد داشت اما این انتخابات مانند انتخابات ریاست‌جمهوری نیست که اساسا سیاست مذاکره برای احیای برجام تحت تاثیر قرار بگیرد.

پیش شرط توافق ایران و آمریکا از نگاه حسن بهشتی پور

سایت قرن نو 25 مهر ماه 1401

کارشناس حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی معتقد است ایران و آمریکا باید مستقیم مذاکره کنند و واسطه گری اتحادیه اروپا کمکی به حل مشکلات در پرونده برجام نمی کند.

حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل، درباره تحریم های جدیدی که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران اعمال شد و ارتباط آنان با مذاکرات احیای برجام، به قرن نو گفت: بهانه ی این تحریم ها مسئله حقوق بشر است و اعتراضات ایران بهانه ای به دست آنان داده است که بگویند ما با معترضان همراهی می کنیم و تحریم هایی را وضع کردند.

تحریم های جدید علیه ایران ربطی به برجام ندارد

این کارشناس تاکید کرد: این تحریم ها ربطی به برجام ندارد اما، اثر آن بر روی برجام این است که، خواسته ایران همیشه این بوده که از مواهب برجام بهره‌مند شوند و و نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد، تا تعهدات آن را اجرا کند. این بهره‌مند شدن از برجام در نگاه ایران لغو تحریم‌هاست و تا زمانی که تحریم‌ها برطرف نشوند، ایران نمی‌تواند تعهدات برجامی را بپذیرد.

بعد از بمباران پایتخت اوکراین با پهبادهای انتحاری، انگشت اتهام از سوی غربی ها به سمت جمهوری اسلامی نشان رفته است و مقامات اوکراینی ایران را متهم به تسلیح مسکو می کنند! مقامات رسمی کشورمان این موضوع را رد کرده اند. ساعدنیوز در گفتگوی اختصاصی با حسن بهشتی پور کارشناس ارشد مسائل بین الملل به این موضوع پرداخته است.

ساعدنیوز: روسیه بار دیگر پایتخت اوکراین را با پهبادهای کامیکازی یا انتحاری هدف قرار داد. با توجه به الحاق تقریباً 20 درصد از خاک اوکراین به فدراسیون روسیه، پوتین چه اهداف استراتژیک دیگری را از طریق چنین عملیاتی دنبال می کند؟

حسن بهشتی پور: به نظر می رسد، بعد از این که روسیه چهار استان لوهانسک، دونتسک، زاپروژیا و خرسون در شرق اوکراین را با برگزاری یک همه پرسی ای که نتیجه اش به هر حال از پیش معلوم بود و برنامه ریزی شده بود، به خاک خودش ضمیمه کرد، به دو هدف اصلی جنگ دست یافت. هدف اول این بود که از طریق زمین به منطقه استراتژیک کریمه در شمال دریای سیاه دسترسی پیدا کند و به نوعی پیوستگی سرزمینی ایجاد کند. هدف دوم نیز آن بود که این چهار استان را جایگزین کشور اوکراین به عنوان منطقه حائل میان روسیه و ناتو کند.حداقل در ظاهر امر، پوتین به هر دو هدف اساسی خودش دست یافته است. اما چرا بعد از وصول به این دو هدف، روسیه جنگ را ادامه می دهد؟ شاید عدم پذیرش الحاق 4 استان به روسیه از سوی اوکراین و عدم حضور اوکراینی ها در مذاکرات صلح دلیل این موضوع باشد. یا این که شاید زیاده خواهی روسیه عامل تداوم جنگ باشد به این معنا که مسکو می خواهد امتیازات بیشتری را پیش از حضور در مذاکرات صلح به دست آورد.به هر صورت، این جنگ به شکل بدی در جریان است و اتفاقات دیروز کی یف تنها بخشی از فجایعی است که در این جنگ رخ می دهد.

گفتگو با روزنامه ستاره سرخ و سایت قرن نو

به نظر شما اعتراضات در چند وقت اخیر در داخل و خارج از کشور در تحولات منطقه تاثیر گذار است یا خیر؟

اگر بخواهیم واقع بینانه مسائل را تحلیل کنیم باید بررسی کنیم که چه مشکلاتی در کشور باعث بروز اعتراض و تظاهرات در داخل و خارج از کشور شده است.اینکه امریکا،اسرائیل و قدرت های سلطه جو از شرایطی اعتراضی ایران سو استفاده می کنند شک و تردیدی وجود ندارد.انها با استفاده از رسانه ها و دستگاه های امنیتی خود تلاش می کنند که منافع خود را از دل اعتراضات استخراج کنند. علت مشکلات پیش آمده برای مردم باید دیده شود.پرسش این است که دو قطبی شدن جامعه ناشی از چیست؟ ایا توطئه خارجی است یا مشکلاتی درون کشور در اعتراضات موثر است؟بنابراین باید این مسائل تفکیک شوند. برای جلوگیری سو استفاده کشورهای سلطه جو از اعتراضات داخلی باید صدای معترضان را شنید و دست به اصلاحاتی اساسی زد.توجه به مطالبات مردم می تواند مانع سو استفاده غرب از اعتراضات داخلی شود.

بهشتی پور با اشاره به واکنش بایدن به حوادث اخیر ایران و آتش سوزی در زندان‌ اوین و اثر آن بر رابطه‌ بین ایران و آمریکا گفت: وقتی یک اتفاقاتی در داخل می‌افتد، بازتاب‌های خارجی دارد. دوره‌ای که ما می‌گفتیم چهاردیواری، اختیاری گذشته است. همانطور که ایران درباره تحولات بحرین، عربستان سعودی و ... اظهار نظر می‌کند و سیاست‌های آنان را محکوم می‌کند، و سیاست خود را به صراحت اعلا می‌کند؛ کشور‌های دیگر نیز سیاست خود را درباره ایران اعلام می‌کنند. به نظر من، ما می‌توانیم اسم این واکنش‌ها را مداخله‌جویانه بگذاریم اما، زمانی که نیز درباره‌ی کشورهای دیگر اعلام موضع می‌کنیم، بنابراین، دنیای امروز درک کرده که تحولات کشورها را رصد می‌کنند حتی اگر بخواهند سوء‌استفاده می‌کنند. یعنی، از ناآرامی‌های داخل بهره‌برداری تبلیغاتی می‌کنند. به طور مثال، جنبش ۹۹ درصدی که در آمریکا راه افتاد، صدا و سیما، پرس‌تی‌وی، العالم و ... مرتب آن را پوشش می‌دادند؛ چرا؟، برای آنکه یک‌ عده‌ای به نظام آمریکا اعتراض داشتند و ایران نیر با توجه به سیاست خبری خود آن‌ها را پوشش می‌داد.ما اگر مخالف این مسائل هستیم، باید ریشه کار را درست کنیم و اجازه ندهیم چنین مسایلی پیش بیاید. ما باید واقعیت ها را ببینیم. اگر در اوین آتش‌سوزی به وجود نیاید، آنان نمی‌توانند سوءاستفاده کنند. اما، اینکه بگوییم آتش سوزی به وجود بیاید ولی آنان گزارش خبری علیه آن نروند، خیلی عجیب است.‌ ما باید سواد رسانه‌ای را در جامعه رواج بدهیم که تحت تاثیر قرار نگیرند و سپس به گونه‌ای برنامه ریزی کنیم که ریشه‌های آن بسوزد و سو ءاستفاده نکنند.