آیا ایران هنوز تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار دارد؟
مصاحبه ابوالفضل خدایی خبرنگار خبرآنلاین با حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل
اساسا به نظر شما خروج ایران از ذیل بند هفت منشور سازمان ملل متحد تا چه حد مهم است و به طور کلی این منشور بیانگر چه مسائل قابل توجهی است؟
منشور سازمان ملل متحد همانند قانون اساسی کشورهای جهان برای همه اعضای آن لازم الاجرا است. این منشور از ماده 39 تا ۵1 به فصل هفتم اختصاص دارد. این فصل از آن جهت دارای اهمیت است که از مواد ۴۱ تا ۵1، ترتیبات مصوبات شورای امنیت سازمان ملل را معین می کند. در این بین مجمع عمومی، شورای اقتصادی، شورای حقوق بشر، دیوان بین المللی لاهه که دیگر ارکان های سازمان ملل محسوب می شوند پشتوانه اجرایی ندارند. اما شورای امنیت به عنوان مهمترین نهاد سازمان ملل و در منشور این سازمان از ماده ۳۹ به بعد حوزه اختیارات خود را مشخص کرده است. از همین رو در مورد کشورهایی که ناقض و یا تهدید کننده صلح و امنیت در دنیا هستند سیاست هایی را طبق فصل هفتم در نظر میگیرند. بنابراین وقتی کشوری ذیل فصل هفتم قرار می گیرد یعنی به عنوان تهدید کننده یا ناقض صلح و امنیت جهان اقداماتی تنبیهی علیه آن اعمال می شود. در ابتدا این اقدامات تنبیهی جنبه سیاسی خواهد داشت و سپس تحریم های اقتصادی(ماده ۴۰ و ۴۱) و در نهایت اقدام نظامی (ماده ۴۲) در دستور کار خواهد بود. با این وضعیت اگر کشوری مشمول این مواد شود در شرایط سختی قرار خواهد گرفت که انواع تهدیدها علیه آن وجود دارد.
در خصوص جمهوری اسلامی ایران پس از آنکه شورای حکام به صورت ناحق و ناروا پرونده را به شورای امنیت ارجاع داد، مصوبه شورای حکام در متن بیانیه شورای امنیت قرار گرفت. اما بعد از آنکه ایران به این بیانیه پاسخ داد با صدور قطعنامه 1696 عملا ایران را تحت فصل هفتم و ماده ۴۰ قرار دادند. بعدها قطعنامه ۱۷۳۷ به طور مستقیم ذیل فصل هفتم ماده 41 منشور سازمان ملل متحد قرار گرفت که مربوط به تحریم های اقتصادی بود. در ادامه شاهد صدور قطعنامه های دیگری از جمله ۱۷۴۷ و ۱۸۰۳و ۱۸۳۵ بودیم که آخرین آن ۱۹۲۹ بود که تحریم های بسیار شدید و گسترده ای را در بر می گرفت.