روش تحلیل سیاسی

فعال شدن دیپلماسی به نفع ماست

مصاحبه علیرضا پورحسین خبرنگار روزنامه ارمان ملی با حسن بهشتی پور

روزنامه آرمان ملی شماره 1125 چهارشنبه  14 مهر 1400

عصر روز سه‌شنبه ۱۳ مهرماه وزیر امور خارجه در راس هیأتی  به روسیه سفر کرد.حسین امیر‌عبدا...یان در این سفر با تعدادی از مقامات روسیه از جمله سرگئی لاوروف دیدار و رایزنی خواهد کرد. پیش‌بینی می‌شود گفت‌وگو در مورد مسائل دو‌جانبه و آخرین تحولات منطقه از جمله سوریه، افغانستان و قفقاز از عمده  محورهای رایزنی وزیر امور خارجه با مقامات روسیه در جریان این سفر خواهد بود. این اولین سفر امیرعبدا...یان در مقام وزیر امور خارجه به روسیه است. سفری که به نظر می‌رسد در نخستین روزهای آغاز به کار دولت سیزدهم بتواند تکلیف بسیاری از مسائل ایران و روسیه را در کوتاه‌مدت و میان‌مدت مشخص کند. روسیه‌ای که در سال‌های اخیر حداقل در ظاهر روابط خوبی با ایران داشته اما انتقادات زیادی نسبت به عملکرد پنهانی آنها علیه ایران وجود داشته است. رویه‌ای که به نظر می‌رسد ریشه در روابط تنگاتنگ روسیه و اسرائیل داشته باشد. روابطی که مشخصا روسیه نمی‌خواهد آن را به‌خاطر ایران به خطر بیندازد. شاید سکوت روسیه درخصوص تنش‌های اخیر میان ایران و جمهوری آذربایجان نیز ریشه در همین امر داشته باشد. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌وگویی با حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می خوانید.

کارشناس مسائل قفقاز در خصوص تلاش برخی کشورها برای تغییرات مرزی در قفقاز جنوبی گفت: اگر قرار به تغییرات مرزی و بازگشت به نقشه‌های تاریخی باشد، ایران هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تحولات در منطقه قفقاز جنوبی طی دو هفته گذشته در صدر اخبار داخلی قرار گرفته و افکار عمومی حساسیت زیادی نسبت به آن پیدا کرده است.

حسن بهشتی پور کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز در مصاحبه ای تصویری با خبرگزاری تسنیم به سوالات مطرح شده که نزد افکار عمومی شکل گرفته، پاسخ داد که چند گزیده و مصاحبه کامل در ذیل گزارش از نظر خوانندگان می گذرد.

https://www.aparat.com/v/LiOWY

در اینجا می توانید مصاحبه را ببینید https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/07/12/2584155

به طور خلاصه بازیگران اصلی در منطقه قفقاز ارمنستان، آذربایجان و گرجستان است. در پیرامون آن نیز روسیه، ترکیه و ایران بدون شک وجود دارند. در فرامنطقه نیز اسرائیل، آمریکا و اتحادیه اروپا به ویژه فرانسه و گروه مینسک. بحث ژئوپلتیک و ژئواستراژی ایران با ارمنستان و اتکای ارمنستان به مرز با ایران ادامه خواهد داشت. این طور نیست با یک توافق آتش بس ارمنستان منطقه به این مهمی را نادیده بگیرد و صرفا روی لاچین ـ شوشا کار کند.

موضع روسیه در مناقشات اخیر منطقه قفقاز جنوبی و ایران  

یک مشکلی که در بین تحلیلگران وجود دارد احاطه تحلیل های ضد روسی است و برعکس عده ای  در حمایت از روسیه مسائل منطقه را تحلیل می کنند. روسیه بدون شک در قفقاز جنوبی نقش تعیین کننده دارد اما نباید نقش آن را تا حدی بزرگ کنیم که هر اتفاقی که می افتد بپنداریم که روسیه پشت قضیه بوده است. نخست وزیر ارمنستان  و رئیس جمهور آذربایجان در سفر به مسکو بدون ترکیه و ایران توافقی را انجام دادند که در آن دو ابهام بزرگ وجود داشت تا خود دو کشور حاکم و بازیگر اصلی باشند. روس ها اصولا در صحنه بین المللی به آمریکا در خصوص یکجانبه گرایی اعتراض می کنند اما وقتی نوبت به خودشان می رسد در قفقاز و سایر مناطق به دنبال یکجانبه گرایی محض هستند. اصلا به ایران و ترکیه اجازه نمی دهند که وارد این ماجراها شوند. البته این بدان معنا نیست که روسیه دارای قدرت مطلق است خیر. هم در دوره تر پطروسیان  یعنی اوایل استقلال ارمنستان و هم در دوره نخست وزیری پاشینیان در ارمنستان این طور نبود که روند به دلخواه روسیه طی شود. این قضیه در خصوص جمهوری آذربایجان نیز صدق می کند. به هر روی مشکل تهران و باکو مشکل حاکمیتی است. بحث بر سر این است که ترکیه نقشه ای دارد که طبق آن به دنبال گسترش عقبه استراتژیک خود است: از طریق نخجوان به آذربایجان و از آذربایجان به خزر و آسیای مرکزی تداوم پیدا کند. برخلاف بقیه من اسم موضوع را پان ترکیسم و نوعثمانی گری و گرایش های اخوانی حزب عدالت و توسعه  و شخص اردوغان نمی گذارم. چرا که ترکیه از این موارد به عنوان پوشش استفاده میکند. آنجا که منافع ایران در خطر قرار می گیرد ما نمی توانیم بی تفاوت باشیم. رزمایش ایران برای ماجرای کامیون ها نبوده است. ایران خواست به ترکیه و جمهوری اذربایجان بفهماند که بر سر مسائل استراتژیک با هیچ احدی تعارف ندارد. از این متاسف هستم که برخی احساسات عمومی را تحریک می کنند؛ ایران به دنبال جنگ نیست. تهران با باکو و ایروان همسایه هستند و این همسایگاه حق و حقوقی دارند. مشکلات نیز از راه دیپلماتیک قابل حل هستند. اما این بدین معنا نیست که قید مانورهای نظامی را بزنیم. این مانور نظامی شاخصی برای قدرت ایران است.

روزنامه جهان صنعت 12 مهر ماه 1400

حسن بهشتی‌پور دیگر کارشناس بین‌الملل هم درباره انتقال پول‌های بلوکه‌شده ایران در برخی کشورها به «جهان‌صنعت» گفت: «کره‌جنوبی و هند بدون هماهنگی با آمریکا نمی‌توانند حتی یک دلار هم از پول‌های بلوکه‌شده را به ایران پس بدهند. حتی به صورت واحد پول خودشان هم نمی‌توانند این کار را انجام دهند؛ چرا که باید از طریق بانک این انتقال انجام شود و چون هم سیستم بانکی و هم بانک مرکزی ما تحریم است، این کار امکان‌پذیر نخواهد بود.»

این کارشناس بین‌الملل در پاسخ به این سوال که چرا چین زمان خرید نفت ارزان از ایران، تحریم‌ها را نادیده می‌گیرد اما زمان پرداخت وجه آن تحریم‌ها را بهانه می‌کند، گفت: «چین نفتی را که ارزان‌تر می‌خرد، پولش را به صورت مبادله‌ای با کالا و تهاتری جابه‌جا می‌کند، اما این پول بلوکه‌شده مربوط به این موضوع نیست؛ بلکه مربوط به مبادلات قبلی است که متاسفانه همچنان در چین مانده است.»

بهشتی‌پور همچنین در پاسخ به این پرسش که مرجع رسیدگی به بازگشت پول‌های بلوکه‌شده ایران در برخی کشورها چه نهادی است، گفت: «دستور رییس‌جمهور به بانک مرکزی درست بوده است. این وظیفه ذاتی بانک مرکزی است که همه درآمدهای ارزی ما از طریق آن گردش داشته باشد. اما از آنجایی که بانک مرکزی ما تحریم است، از نظر حقوقی صرفا می‌تواند در مجامع بین‌المللی شکایتی تنظیم کند، یا به صورت دوجانبه با کشورها راه‌حلی پیدا کند. اما بخش حقوقی دفتر ریاست‌جمهوری هم که در زمان آقای روحانی در این باره اقداماتی انجام داد و توانست بخشی از پول‌های بلوکه‌شده را آزاد کند، می‌تواند درکنار آن گام‌هایی را بردارد.»

بنابراین به گفته کارشناسان باید واقع‌بین باشیم و بدانیم که با صدور بخشنامه و دستور نمی‌توانیم برای کشورهای دیگر تعیین‌تکلیف کنیم و تنها از راه مذاکره برجامی و پیوستن به FATF است که جمهوری اسلامی می‌تواند به منابع ارزی بلوکه‌شده خود در سایر کشورها دست یابد. در غیر این صورت حتی کشورهای دوست مثل چین و عراق هم که هم‌پیمانان تجاری ما هستند، از ترس تحریم‌های آمریکایی منافع ملی خود را به خطر نمی‌اندازند.

سایت روز نو :شنبه شب دهم مهر 1400 حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در برنامه نگاه یک حاضر شد. او اظهاراتی را درباره برجام داشت از جمله آنکه شرط ایران برای مذاکره با آمریکا را آزاد کردن 10 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران، اعلام کرد. حسن بهشتی‌پور تحلیلگر سیاست خارجی درباره این گفته‌های امیرعبداللهیان، عنوان کرد:

«نکاتی که ایشان فرمودند عملا تحققش مستلزم یک سری مذاکرات، گفت و گو و اقدامات متقابل است چرا که یک سری انتظارات را مطرح کردند و اینها زمانی می‌تواند محقق شود که در چارچوب یک مذاکرات چند جانبه انجام شود و توافق رویش باشد. بدان معنا که درست است که ایشان انتظاراتی را مطرح کردند اما انتظارات زمانی عملیاتی می‌شود که در چارچوب یک برنامه‌ریزی مذاکرات دو جانبه یا چند جانبه انجام شود چرا که طرف مقابل هم انتظاراتی دارد.»

«بنابراین دو طرف مذاکره می‌کنند، به نتایج مورد نظر می‌رسند و بعد عملیاتی می‌شود. با این تفاسیر آنچه ایشان در برنامه نگاه یک بیان کردند، انتظارات مورد نظر ایران از مذاکراتی است که قرار است انجام شود، اینکه در واقع ما چه خواسته‌هایی داریم. البته این خواسته‌ها پیش از این هم به شکل‌های مختلف مطرح بوده اما برای عملیاتی و اجرایی شدنش باید هر چه سریع‌تر مذاکراتی شروع شود و در مورد اینکه طرف مقابل چه انتظاراتی دارد و در نهایت به یک توافق دو جانبه برسند.»

انتظار می رود در روزهای آتی جزئیات بیشتری از این اسناد منتشر شود

 روزیکشنبه سیاه برای سیاستمداران  فاسد جهان

روز یکشنبه یازدهم مهر 1400 دریکی از بزرگترین افشاگری‌های مالی، ثروت و معاملات پنهان سران کشورهای مختلف دنیا افشا شد. منبع اسناد لو رفته ۱۴ شرکت‌ مالی و حقوقی در پناهگاه‌های مالیاتی از جمله جزایرویرجین بریتانیا، پاناما، بلیز، قبرس، امارات متحده عربی، سنگاپور و سوئیس هستند. در این تحقیق اسناد ۲۹ هزار شرکت فراسرزمینی در فاصله سالهای 1996 تا 2011 بررسی شده‌اند. براساس اسناد افشاء شده  چند مورد بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است که به شرح زیر دسته بندی می شوند:

الف:  فساد همه گیر در بین سیاستمداران شرقی و غربی

این افشاگری ثروت ۳۵ رئیس فعلی و سابق دولت  و ۳3۰ نفر از چهره‌های سیاسی  و 130 میلیاردر  شناخته‌شده از 91 کشورجهان را فاش کرد.  این اسناد نشان می دهد فساد سیاستمداران غربی ، شرقی، کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته  ندارد. براساس محتوای اسناد لو رفته که تحت عنوان " اسناد پاندورا" )  ( Pandora Papers در رسانه  های  اروپا و آمریکا منتشر شده است چند شرکت مالی پوشش های مناسب را برای فرار مالیاتی سیاستمداران وکمک به  رهبران بعضی کشورها برای خرید ملک فراهم میکردند. بدین ترتیب درواقع آب به لانه مورچگان سیاست ورز فاسد ریخته اند.  اکنون باید منتظر تبعات افشاء این اسناد در داخل کشورهای مختلف باشیم. چند نمونه آن به شرح زیر است:

طی روزهای اخیر برخی حواشی بر مناسبات ارتباطی ایران با آذربایجان سایه انداخته که به نظر می‌رسد، ضروری است موضوع به دور از فضاسازی‌های حاشیه‌ای ارزیابی و تحلیل شود. معتقدم بخش قابل توجهی از حواشی، برآمده از جو‌سازی‌های رسانه‌ای است، چرا که از یک طرف ارمنستان اساسا حاضر نیست مرز استراتژیک خود با ایران را به عنوان تنها راه مستقیم به آب‌های آزاد منطقه جنوب از دست بدهد و از سوی دیگر اظهاراتی که در خصوص همکاری جمهوری آذریایجان، ترکیه و پاکستان برای سیطره در منطقه وفعالیت‌های نظامی مطرح می‌شود،هیچ پایه واساس درستی ندارد. بیشتر این گزاره‌ها، فضاسازی‌های رسانه‌ای است که عمدتا رژیم صهیونیستی پشت آن قرار دارد. نباید فراموش کرد که پاکستان در قضیه یمن، تحت فشار شدید عربستان قرار داشت تا علیه حوثی‌ها وارد عمل شود، اما با هشیاری نخست‌وزیر پاکستان موضوع به پارلمان حواله شد و مجلس این کشور هم با قاطعیت هر نوع دخالت نظامی پاکستان در یمن را رد کرد. بنابراین این احتمال که پاکستان وارد قلمروی سرزمینی در منطقه شود، تقریبا نزدیک به صفر است.

در مورد  ادعاهای علی اف  و تحریکات موجود در منطقه باید توجه داشته باشیم  این برنامه ریزی اسرائیل  است که روابط ایران و آذربایجان و ترکیه را برهم بزند . اسرائیلی ها که دیدند نتوانستند در عرصه دیپلماتیک فضای ضد ایرانی را در ماجرای پرونده سازی هسته ای پیش ببرند اکنون دنبال ناکام گذاشتن سیاست گسترش روابط ایران با کشورهای همسایه هستند. سیاستی که بصورت رسمی از طرف دولت جدید مطرح شده و می شود

براین اساس برای مقابله با گزافه گویی اقای الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان که بی شک از طرف تل اویو تحریک شده است، انجام رزمایش ارتش و سپاه به اندازه کافی پیام قاطع ایران را منتقل کرد.   درواقع ایران بجای بازی کردن در زمین بازی که اسرائیلی ها طراحی کرده بودند   صحنه بازی جدیدی را برای مقابله با اظهارات  سخیف علی اف تعریف کرد.  

در این شرایط  نباید فضا را به سمتی برد که انگار قرار است ایران با ترکیه و آذربایجان و پاکستان وارد جنگ شود . ایران  با هر سه کشور همسایه خود  مناسبات ویژه دارد.  بنابراین می تواند ضمن نشان دادن اقتدار از طریق انجام رزمایش از راههای دیپلماتیک مشکلات موجود را مدیریت کنیم

فراموش نکنیم که اجلاس های سه جانبه وزرای خارجه و روسای جمهوری ایران ، آذربایجان و ترکیه طی سالهای اخیر به باز شدن بسیاری از گره های موجود در روابط کمک کرد. بنابراین بازهم می توان با ابتکار های تازه اجازه ندهیم اسرائیل و آمریکا با ایجاد اختلافهای جدید درسطح منطقه فضا را برای ایجاد یک جنگ جدید آماده سازند.     

سخنرانی حسن بهشتی پوردر وبینار دانشگاه علامه طبابایی  در باره عضویت ایران در شانگهای :

«نباید فکر کنیم که کشورهای عضو این سازمان، تحریم ها را به خاطر عضویت ایران دور می زنند و به ما کمک می کنند. اگر بخواهیم با کشورهای این سازمان مبادله کنیم نظام پولی بین المللی مانع می‌شود و اگر با ما مبادله کنند از طرف آمریکا،FATF  و ... جریمه می شوند.»

 به گزارش سایت عطنا، چهارشنبه 7 شهریور نشستی با عنوان «بررسی ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای» توسط عطنا و با همکاری مرکز تحقیقات چین دانشگاه علامه طباطبائی به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل، دکتر ولی کالجی، پژوهشگر ارشد مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری و دکتر مجید رضا مومنی، استادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی به ایراد سخنرانی پرداختند.

ارزیابی سیاست خارجی دولت سیزدهم در گفت‌و‌گو با حسن بهشتی‌پور:

روزنامه ایران 7737، پنج شنبه هشتم مهر 1400 صفحه 3

https://www.irannewspaper.ir/Newspaper/Page/7737/Polotic/3/0

گروه سیاسی/ نشست مجمع عمومی سازمان ملل فرصت شایسته‌ای بود تا وزیر امور خارجه کشورمان در اولین هفته‌های آغاز به کار خود، با تعداد زیادی از وزرای خارجه و نمایندگان کشورهای دیگر تبادل نظر کند. اگرچه موضوع برجام و مذاکرات احیای آن همچنان بر حوزه دیپلماسی سایه انداخته، اما دولت سیزدهم بنا ندارد همه تخم مرغ‌های خود را در سبد برجام بگذارد یا آنگونه که حسین امیرعبداللهیان در مجلس گفت وزارت خارجه وزارت برجام نیست. درباره این سیاست جدید با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد دانشگاه گفت‌و‌گو کرده‌ایم. که در ادامه مطلب می توانید بخوانید:

حسن بهشتی پور  کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با خبرنگارخبرگزاری  برنا در خصوص پیمان آکوس اظهار کرد:

در وضعیت فعلی در اختیار گذاشتن زیردریایی که با سوخت هسته ای کار می کند به استرالیا موازنه نظامی در اقیانوس آرام را به نفع آمریکا و استرالیا و به زیان چین  برهم می‌زند و این یک فشارمضاعفی  روی چین وارد می کند.  به همین دلیل چینی‌ها به این اقدام آمریکا و انگلیس اعتراض کردند زیرا در صورت در اختیار قرار دادن زیردریایی هسته ای که می تواند در مقایسه با زیر دریایی های با موتور دیزلی مدت بسیار طولانی در اقیانوش بماند ودر عمق بیشتری در دریا حرکت کند ؛ قدرت نیروی دریایی استرالیا را بصورت یک جانبه افزایش می دهد که در نتیجه  سایر کشورهای منطقه نیز بدنبال استفاده از زیر دریایی های اتمی  خواهند رفت.

براساس پیمان آکوس استرالیا علاوه بر آنکه به تعدادی  زیردریایی هسته‌ای مجهز می‌شود از خدمات پشتیبانی  اتمی انگلیس و آمریکا نیز بهر مند خواهد شد . در این مورد قرارداد مهمی با استرالیا منعقد کردند که ضمن تامین سوخت هسته ای زیردریایی اتمی استرالیا ، آموزش بکارگیری آنها در رزم دریایی و نیز تجهیزات تکمیلی به استرالیا تحویل داده می شود.