د 

مصاحبه با حسن بهشتی‌پور كارشناس سياست خارجی و روابط بين‌الملل

منبع:ضمیمه روزنامه شرق سال نهم شماره 1532 شنبه 30 اردیبهشت 1391

روابط مناسب با كشورهاي همسايه براي هر كشوري حايزاهميت است و يك سياست راهبردي در فضاي بين‌الملل به شمار مي‌آيد. هر كشوري در جامعه جهاني مرزهاي مشتركي چه به صورت زميني و چه آبي با ديگر كشورها دارد و البته هيچ كشوري قادر به انتخاب همسايگان خود نيست. در نتيجه در فضايي ناخواسته قرار مي‌گيرد كه نمي‌تواند اين كشورها را حذف كند پس موظف است تعاملي مناسب و سازنده با آنها داشته باشد. البته بايد اين را مدنظر داشت كه يكي از بخش‌هاي راهبردي در سياست خارجه هر كشور داشتن مناسبات خوب و سازنده با همسايگان خود است. اين همسايگان به صورت بالقوه مي‌توانند هم تهديد و هم فرصت محسوب شوند. 
روابط ديپلماتيك ميان كشورها به دو نوع كاملا متفاوت تقسیم می شود؛ نوع اول آن رابطه‌اي يكطرفه است و در آن منافع يك كشور قدرتمند و سلطه‌جو مدنظر قرار گرفته و در برابر كشوري وجود دارد كه تحت سلطه است و در اين رابطه منافع آن کشور تامين نمي‌شود. البته اين نوع روابط معمولا پايدار نيست و با افزايش قدرت كشور تحت سلطه به شكل سابق ادامه نمي‌يابد و حتي ممكن است شكسته شود. نوع دوم، بيانگر رابطه‌اي دوطرفه است كه منافع هردو كشور در آن ،مورد توجه است. البته شايد سود و نفع كشورها در اين رابطه هم برابر نباشد اما نفع هر دو كشور در ميان است و در نتيجه معمولا اين روابط پايدارتر و ماندگار‌تر است. 
در اين ميان كشورهاي خاورميانه و حوزه خليج‌فارس، مشتركات ايران و اين كشورها، معمولا حايزاهميت بوده و همیشه مورد توجه بوده  است. و در اين مجال به بررسي سياست خارجه ايران با كشورهاي شمالي مي‌پردازيم. روابط ايران با كشورهاي همسايه از قبيل تركمنستان، آذربايجان و ارمنستان، رابطه‌اي از نوع دوم يعني دوطرفه است، به گونه‌اي كه در برقراري اين روابط منافع مشتركي بايد تعريف شود و حول آن هر دو كشور كه با يكديگر روابط برقرار مي‌كنند به ميزاني سود برده و منافع‌شان تامين و به اين شكل تداوم آن حاصل مي‌شود. اين ديدي كلي در روابط ديپلماتيك ميان ايران و اين كشورهاست.