روش تحلیل سیاسی

مذاکرات ایران و گروه 1+5 ساعت 11 به وقت محلی  (30/12 به وقت تهران) در سالن همایش های "لطفی کردار" شهر استانبول برگزار شد  دوراول مذاکرات قبل از صرف ناهار حدود 3 ساعت به طول  انجامید. دور دوم مذاکرات نیزبه گفته خبرنگاران  هشت ساعت مذاکرات فشرده دو و یا چند جانبه را به همراه داشت  . با وجود آنکه به دستاورد مشخصی اشاره نشد اما به دلیل انکه دو طرف در باره چهارچوب گفت گو ها و نیز زمان مذاکرات آینده به توافق رسیدند اکثر صاحب نظران این دور از مذاکرات را پس از گذشت چهارده ماه بلاتکلیفی ، سازنده و امیدوار کننده توصیف کردند.

مهم ترین دلایلی که کمک کرد دو طرف به سمت توافق برسرتعیین چهارچوب معینی برای مذاکرات پیش روند به سه عامل مهم باز می گشت :

نمایندگان ایران و شش کشور، از روز شنبه 26 فروردین 1391 مذاکرات خود را به منظورحل و فصل اختلاف های موجود دراستانبول آغازکردند. همه قرائن و شواهد نشان می دهد دوطرف برای رسیدن به یک راه حل مشترک بطورجدی وارد گفتگو ی سازنده شده اند . اما به سه دلیل عمده  اول بی اعتمادی متقابل، دوم پیچیدگی و تعدد موضوعات مورد اختلاف؛ سوم جوسازی  رسانه های خبری غرب، جوسنگینی را برمذاکرات حاکم کرده است که انتظار نمی رود دردو دورگفت وگوهای  استانبول به نتیجه قابل توجهی برسند. با این وجود نباید این نشست مهم را از پیش شکست خورده  دانست. زیرا مشخص است که این امید وجود دارد که  گفت وگوهای استانبول زمینه مساعدی را برای رسیدن به نقشه راه جدیدی فراهم سازد . دیپلمات های غربی درباره خوشبینی از اینکه ایران احتمالا در نهایت آماده گفتگو برای مهار برنامه انرژی هسته ای خود به منظور کاهش فشارها شده است، هشداردادند.

 پذيرش حق ايران از سوي غرب

حسن بهشتي پور*

سایت مشرق نیوز 23 فروردین 1391

- مطبوعات غرب كه عمدتا تحت تاثير لابي صهيونيست هستند در اقدامي هماهنگ خبر از تعطيلي سايت فردو به عنوان شرط غرب در مذاكرات خبر داده اند اين در حالي است كه هر زماني گمان اين مي رود كه روابط ايران و گروه 5+1 عادي شود آنها تلاش مي كنند با انتشار اخبار مختلف كارشكني و جوسازي كنند تا مذاكرات به شكست منتهي شود، رسانه هاي ايراني بايد با هوشمندي در زمين رسانه هاي غربي بازي نكنند زيرا اسرائيلي ها هر گونه تفاهمي در پرونده هسته اي ايران را بر نمي تابند. خبر تعطيلي فردو در آستانه دور جديد مذاكرات با اين هدف صورت گرفته تا لابي صهيونيست با جوسازي خبري بتواند در روند مذاكرات خلل ايجاد كند.
جريان سازي خبري اسرائيلي ها در مورد تعطيلي سايت فردو مسئله اي خيالي است زيرا اعضاي گروه 5+1 هم مي دانند كه در جايگاهي قرار ندارند كه بتوانند درخئاست اين چنيني از ايران داشته باشند.
ايران تحت نظارت آژانس بين المللي انرژي اتمي فعاليت مي كند و طبق عرف و قوانين بين المللي آنها حقي براي درخواست از ايران مبني بر تعطيلي فردو ندارد و اساسا بحثي كه مطرح بوده به اين صورت است كه ايران براي اينكه اعتماد سازي كند، فعاليت هاي هسته اي خود را توسعه ندهد و در اين حد توانمندي خود را نگه دارد تا مذاكرات چارچوبي پيدا كرده تا دو طرف بتوانند به توافقي دست يابند و طبق آن عمل كنند. 
البته ميان توقف روند توسعه تا تعطيلي سايت فردو تفاوت زيادي است؛ بر اساس اخبار، طرح اوباما و آمريكايي ها به اين شكل است كه پس از اينكه ايران در آذرماه ميله سوخت را در راكتور تهران قرار داد به اين جمع بندي  رسيدند كه تحريم ها اثري در روند پيشرفت هسته اي ايران نداشته است و بايد استراتژي ديگري در برابر ايران اتخاذ كنند.

زماني كه ارسال مواد مورد نياز نيروگاه تهران از سوي غربي ها قطع شد، ايران اعلام كرد كه توسط دانشمندان هسته اي اين مشكل را مرتفع مي كند در آن برهه كارشناسان غربي به اين توانايي باور نداشتند، اما زماني كه جمهوري اسلامي ميله هاي سوخت هسته اي را در راكتور تهران قرار داد غر بي ها به جمع بندي هاي ديگري رسيدند و آنطور كه در رسانه هاي آنها انعكاس يافته است غرب حق داشتن انرژي صلح آميز هسته اي از سوي ايران را پذيرفته و فقط ايراداتشان در مورد روند توسعه انرژي هسته اي است براي همين در پي  توافقي كلي با ايران است.
بنابراين مذاكرات آتي در واقع تلاش دارد چارچوبي براي توافقات جديد ايجاد كند، قطعا آنچه در روند مذاكرات محرز است ادامه روند غني سازي اورانيوم از سوي ايران است.
اما در خصوص روند توسعه انرژي اتمي از سوي ايران هم آنها بايد ما به ازاي آن را مشخص كنند زيرا غربي ها در طول اين سالها تنها در پي كسب امتياز بوده اند. اين در صورتي است كه هر نوع توافق زماني بايد صورت گيرد كه دو طرف متعهد باشند، زيرا تعهدات يك طرفه اساسا داراي اعتبار نيست.
1- غرب بايد به اين جمع بندي برسد كه استراتژي فشار و مذاكره بي نتيجه است و غرب در اين خصوص بايد تجديد نظر كند. در اين رابطه استراتژي همكاري و مذاكره جوابگو است به اين صورت كه غرب با مجموعه كارهايي كه انجام مي دهد حسن نيت خود را براي همكاري نشان دهد. از طرف ديگر ايران هم با سلسله اقداماتي كه انجام مي دهد اين موضوع را اثبات كند كه خواهان همكاري است. 

2-  غرب يكبار براي هميشه بايد بپذيرد كه ايران مانند 184 كشور ديگر عضو آژانس بين المللي انرژي اتمي حق مسلم‌اش غني سازي اورانيوم  و اين حق را براي ايران به رسميت بشناسد اگر چه طبق قوانين بين المللي ايران داراي چنين حقي هست و غني سازي را نيز يكبار دو سال متوقف كرد و نتيجه اي كسب نكرد و تكرار اشتباهات گذشته لزومي ندارد.

كارشناس مسائل سياسي*