نقش ایران در بازی واشنگتن با مسکو
مقدمه :
پس ازاعلام تعلیق اجرای طرح سپر دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک در شرق اروپا از سوی اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، باردیگربحث روابط روسیه وآمریکا وارد مرحله جدیدی شد . سئوال اصلی در این مرحله آن است که آیا آمریکا طرح سپر دفاع موشکی خود را که بخشی از استراتژی امنیت بین المللی این کشور در آغاز قرن 21 میلادی بوده برای همیشه کنار گذارده است ؟ یا آنکه این اقدام مانور تاکتیکی برای همسو سازی روسیه درقضیه پرونده هسته ای ایران بشمار می رود؟ البته در این زمینه سوالات اساسی تری نیزمطرح است که در این مقال فرصتی برای مطرح کردن همه آنها نیست.
پیشینه بحث:
ازبهمن ماه 1385 با سخنرانی تاریخی پوتین در اجلاس بین المللی امنیت جهانی در مونیخ آلمان ، اختلاف نظر بين بوش وپوتين بالا گرفت و به تبع آن ، ادبيات نسبتاً دوستانه دو طرف به مطرح كردن انتقادات صريح وبى پرده ازيكديگرتبدیل شد. ازهمین زمان بارديگرمباحث نظرى درباره احياى جنگ سرد درمحافل سياسى رسانه اى ودانشگاهى مطرح شد. اين سؤال مهم را دربرابرصاحب نظران قرارداد كه آيا جهان شاهد احياى جنگ سرد جدیدی با ابعاد خطرناك درسال های آتی خواهد بود؟
روسيه به دليل بهبود شرايط اقتصادى و امنيت داخلى خود از سال ۸۶ توانست فضاى جديدى را در مناسبات خود با آمريكا ازلحاظ سياسى، نظامى، امنيتى، اقتصادى تجربه كند. تقريباً ازاوايل سال روسيه قادر به مانور سیاسی با آمريكا شد.به همين جهت توجه خود را ازيك طرف به شرق معطوف كرد ودرهمين راستا با چينى ها درچارچوب تقويت هرچه بيشتر سازمان شانگهاى پيش رفت وبا هندى ها هم ازلحاظ نظامى و اقتصادى مناسبات گسترده و نزديكتری را ایجاد كرد. به طورى كه اگر اختلاف هاى موجود ميان چين وهند حل می شد همكارى استراتژيك سه جانبه اى بين مسكو، پكن و دهلى شكل می گرفت.
علاوه براین روسيه با نزديك شدن به آلمان و فرانسه همكارى جديدى را با اروپا در چارچوب اتحاديه اروپا منهای انگلیس آغاز كرد، اما دراين مسيرهم به دليل سنگ اندازى و كارشكنى آمريكا و هم به دليل بد گمانى بعضى از اعضاى جديد اتحاديه اروپا بخاطر جنگ در اوستیای جنوبی ، موفقيت قابل قبولى به دست نياورد. پيشروى آمريكا به سمت حوزه هاى سنتى نفوذ روسيه در اروپاى شرقى و قفقاز بدون توجه به نگرانى مسكو ودرهمان حال با به كارگيرى اهرم هاى فشار،مانند اجراى طرح سپردفاع موشكى درلهستان و چک ، روسيه را به واکنش همه جانبه در برابر سیاست یکجانبه گرایی آمريكا وادارساخت. درواقع مناسبات واشنگتن و مسكو ازسال ۱۳۸5درسطح بين المللى وارد دوران جديدى شد كه از آن مى توان به «دوران پس ازصلح سرد» ياد كرد. اما با ابعاد ومشخصات تازه اى كه در سطح منطقه اى و دوجانبه قابل تفسير و تبيين است.