روش تحلیل سیاسی

در راستای بررسی چرایی سفر غیرمترقبه وزیر خارجه عمان به تهران با حسن بهشتی‌پور، پژوهشگر مسائل بین‌الملل گفت‌و‌گو کرده ایم که در ادامه توجه شما را به آن جلب می کنیم:

حسن بهشتی‌پور: عمان قادر به نقش‌آفرینی رسمی در تحولات شام نیست

ایران و عمان از زمان انقلاب اسلامی روابطی دوستانه و نزدیک داشته‌اند. این رابطه به ویژه در مقایسه با سایر کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس برجسته‌تر نیز بوده است. فارغ از این پیش از انقلاب اسلامی نیز باید روابط حسنه پهلوی با عمان را در نظر داشت و به حمایت ایران در آن زمان از عمان اشاره کرد. زمانی که ایران نقش کلیدی در جلوگیری از تجزیه عمان و قدرت‌گیری جنبش مارکسیستی «ظُفار» ایفا کرد و به نوعی توانست از تجزیه شدن این کشور جلوگیری کند تا عمان بتواند یکپارچگی خود را حفظ کند. بنابراین این حمایت‌ها باعث شده است که هم سلطان پیشین عمان و هم سلطان کنونی، خود را مدیون ایران بدانند. افزون بر این، حضور بلوچ‌های ایرانی تبار در عمان نیز به عنوان پلی فرهنگی و اجتماعی، در تقویت روابط دو کشور تاثیر بسزایی داشته است.

سخنان اخیر احمد الشرع ملقب به محمد الجولانی مبنی بر اینکه می‌خواهد با ایران ارتباط داشته باشد اما ایران نباید در امور داخلی سوریه دخالت کند، متضمن چه معنایی است؟ آیا جولانی مواضع خود را در قبال ایران تعدیل کرده است یا آنکه اتهام دخالت در امور داخلی سوریه می‌تواند زمینه‌ساز اختلافات دو کشور شود؟

حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «حرف‌های قبلی و کنونی جولانی با هم قدری تعارض دارد. به نظر می‌رسد جولانی بیشتر تحت تأثیر حرف‌هایی است که دیگران به او می‌گویند و خودش صاحب تحلیل نیست که بتواند ارزیابی دقیقی از منافع سوریه داشته باشد و بداند که باید با چه کشورهایی ارتباط داشته باشد و نداشته باشد یا بداند که چه ضرورت‌هایی در منطقه ایجاد می‌کند که با ایران ارتباطش را حفظ کند. به نظرم به او تذکر داده شده؛ به ویژه بعد از آن سخنان که گفت سوریه می‌تواند با روسیه و عربستان ارتباط داشته باشد اما با ایران نه یا آنکه گفت سوریه از ایران طلب مالی دارد و از این جهت در مجامع بین‌المللی شکایت می‌کنیم. به نظر می‌رسد که بعد از این سخنان به او تذکر داده شد که نمی‌شود موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه را نادیده گرفت. به همین دلیل جولانی حالا می‌خواهد ارتباطی عادی با ایران داشته باشد و اگر دوست ایران نشود، دستِ‌کم در جایگاه دشمنی با ایران هم قرار نگیرد».

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:

با ادامه رویکردهای گذشته نمی توان کشورهای منطقه را برای رسیدن به منافع مشترک ترغیب کرد

قراردادهای امنیتی با کشورهای منطقه به تنهایی مشکل ایران را حل نمی‌کنند

آنچه اهمیت دارد این است که ما کشور‌های منطقه را به‌منظور ایجاد همکاری جمعی در قالب مدل ۲+۶ یعنی مدل همکاری میان ایران و عراق و شش کشور شورای همکاری‌های خلیج فارس دور هم جمع کنیم. ابتدا گفت‌وگو برای همکاری را شروع کنیم، مثلا این کشورها باید گفت‌وگوهای دوره‌ای را در پایتخت‌های خود آغاز کنند تا راه‌های دسترسی به تفاهم را شناسایی کنند. به این منظور رویکردها باید تغییر کند؛ زیرا نمی‌توان با رویکردهای گذشته، دیگران را قانع کرد که به سمت همکاری بیایند و به آن‌ها بگوییم برای همکاری باید در باره تحولات منطقه و جهان مثل ما فکر کنند. صد البته که ما هم نباید مانند آن‌ها فکر کنیم ما باید به سمت ایده های مشترک و راهکارهای مورد قبول دو طرف به تدریج حرکت کنیم .

در رابطه با تأثیر سیاست خارجی ایران در منطقه بر مذاکره با اروپایی‌ها و فشارهای آن‌ها برای تغییر سیاست‌های ایران در خاورمیانه، هم باید گفت در روابط میان کشورهای منطقه، یک طرف آمریکا قرار دارد و از سوی دیگر کشورهای ذی نفع مثل عربستان سعودی، امارات، بحرین، عمان، قطر و کویت که در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای می توانند فعال شوند تاثیرگذاری کشورهایی مثل انگلیس یا فرانسه و آلمان را نمی شود نادیده گرفت اما به ان حد اهمیت ندارد که بتوانند روند همکاری ها را مختل کنند در حالی که امریکا چنین موقعیتی را دارد.