به گزارش خبرگزاری های بین المللی اسلام کریم اف رئیس جمهوری ازبکستان بر اثر سکته مغزی درگذشت. آقای کریم اف از جون سال 1989 یعنی زمانی که به عنوان دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان منصوب شد ، زمانی که 51 ساله بود زمام امور در ازبکستان را در دست گرفت . اگرچه در ان زمان ازبکستان هنوز در چارچوب جمهوری های پانزده گانه شوروی قرار داشت ولی از همان زمان نشان داد که به عنوان رهبری اقتدار گرا راه باقی ماندن در قدرت را به خوبی می شناسد و با قواعد حکومت به اندازه ای که 27 سال در قدرت بماند ، اشراف کامل دارد. اقای اسلام کریم اف پس از دوران اصلاحات گورباچف در شوروی توانست مدارج قدرت را طی کند و در 24 مارس 1990 توسط پارلمان این جمهوری به عنوان ریاست جمهوری انتخاب شد بدین ترتیب او علاوه بر دبیراولی حزب کمونیست، مقام ریاست جمهوری را هم بدست آورد.
پس از آنکه در اجلاس آلماتی (پایتخت سابق قزاقستان) در 21 دسامبر 1991 رهبران جمهوری های شوروی برسراستقلال این کشورها از شوروی به توافق رسیدند، ازبکستان نیزکه در اول سپتامبر 1991 در عمل استقلال خود را اعلام کرده بود ، کریم اف توانست در 29 دسامبر1991 با برگزاری اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری به عنوان نخستین رئیس جمهور تاریخ ازبکستان مستقل انتخاب شود. از آن زمان او ازبکستان را به سمت یک کشور با نظام سکولار و به شدت تمرکز گرا پیش برد. در این میان تشکیلات حزبی که از سال 2007 تحت عنوان لیبرال دمکرات تاسیس کرد، نقش بازوی سیاسی اورا برای هدایت ازبکستان ایفاء کرد.
کریم اف درسالهای طولانی حکومت خود، برای رسیدن به اهداف طراحی شده بارها قانون اساسی را تغییر داد و از طریق همه پرسی به نتایج مورد دلخواه رسید. بطور قطع اگر اجل به او امان می داد مایل بود ، مانند سایر جمهوری های آسیای مرکزی به استثناء قرقیزستان ، همچنان سالهای دیگر نیز با هدف توسعه اقتصادی کشورش ، توسعه سیاسی را به تاخیر بیندازد. زیرا او همچون نظربایف در قزاقستان و رحمان در تاجیکستان توسعه اقتصادی و سیاسی را بصورت هم زمان امکان پذیر نمی دانست و بر این اساس اولویت را همچنان بر توسعه اقتصادی قرار داده بود.
البته فساد اقتصادی و تاحدودی نرسیدن به اهداف رشد اقتصادی، برنامه های اصلاحات اقتصادی اقای کریم اف را هم با مشکل روبرو ساخت . ولی با این حال او امیدوار بود بتواند از طریق ایجاد تمرکز همه اقدام ها در تاشکند و نیز ثبات مدیریت و دستگاه حزبی شرایط لازم را برای بهبود سطح زندگی مردم کشورش به تدریج فراهم سازد. اکنون سئوال اصلی آن است که با رفتن اقای کریم اف چه کسی جانشین او خواهد شد؟
آینده قدرت در ازبکستان بعد از کریم اف
با درگذشت کریم اف طبق قانون اساسی این کشور نعمت الله یولداشف رئیس مجلس سنا این کشور به عنوان کفیل ریاست جمهوری زمام امور را حداکثر به مدت سه ماه بدست می گیرد تا زمینه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فراهم شود.
از میان کسانی که بیشترین شانس را برای کاندیداتوری از طرف حزب حاکم لیبرال دموکرات دارند ، می توان از اقای شوکت میرزایف نام برد که از یازده دسامبر 2003 تا کنون نخست وزیر ازبکستان است . در این 13 سال گذشته روابط بسیار نزدیکی با کریم اف داشته است. از آنجا که او هم از طرف حزب حاکم پشتیبانی می شود و هم مناسبات نزدیکی هم با روسیه دارد ، شانس موفقیت او برای آنکه بتواند سایر رقبا را کنار بزند بیشتر است . او که در زمان تصدی نخست وزیری تنها 45 سال داشت اککنون با 58 سال سن از پختگی لازم برای رهبری ازبکستان برخوردار است.
رقیب جدی او رستم عنایت اف رئیس کمیته امنیت ملی ازبکستان است که در سالهای طولانی گذشته نقش چشم راست کریم اف را ایفاء کرده است . مقام های امنیتی وافرادی که در این سالها توانستند به مدارج مختلفی در دستگاه حکومتی و حزبی از طریق او دست پیدا کنند ، حامیان اصلی اش در مراکز اقتصادی نیز محسوب می شوند.البته رستم عنایت اف مناسبات نزدیکی هم با رستم عظیم اف وزیر دارایی و معاون اول نخست وزیر ازبکستان دارد که همین موضوع احتمال نوعی همکاری سه جانبه را بین ان دو و رئیس کنونی مجلس سنا، یعنی اقای یولداشف فراهم می سازد .
فرصت تغییرات در خارجی ازبکستان برای ایران
به نظر می رسد همه چیز برای ایجاد تغییرات لازم در سیاست خارجی ازبکستان فراهم شده است در این میان ایران می تواند از این فرصت استفاده کند تا با شرکت در عالی ترین سطح ممکن در مراسم تدفین کریم اف پایه مناسبی را برای کار با رهبری جدید این کشور فراهم کند.ایران و ازبکستان در دو دهه گذشته به دلایل گوناگون که ذکر آندر اینجا ضرورت ندارد دچار فراز و فرود های زیادی در مناسبات خود بودند. اما اکنون با رفتن اقای کریم اف زمینه مساعدی فراهم شده تا نگرانی های بی مورد گذشته به فرصت های جدیدی در توسعه مناسبات تهران و تاشکند تبدیل شود.
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.