قفقاز جنوبی برای ایران حوزه مهمی محسوب می شود زیرا دسترسی ایران به اروپا را فراهم می کند. یعنی در حالی که ایران برای حمل و نقل ریلی و زمینی تنها به ترکیه اتکا دارد، در صورت توافق با جمهوری آذربایجان، راههای ارتباطی اش به اروپا، روسیه و شرق اروپا برقرار می شود که از منظر ژئوپولتیک و ژئواکونومیک از امتیازات زیادی برخوردار می شود. این در حالی است که تهران در مناسبات خود با ارمنستان و آذربایجان سیاست موازنه را در پیش گرفته است و این رویکرد کمک زیادی به نقش آفرینی فعالش در این بخش از منطقه می کند اما مسأله اینجاست که باکو تا زمانی که موضوع قره باغ حل نشود خیلی از همکاری سه جانبه میان ایران، ارمنستان و آذربایجان استقبال نخواهد کرد.
بنابراین حضور مؤثر روسیه می تواند نقش مثبتی را برای نزدیک تر کردن این کشورها برای همکاری بیشتر فراهم کند. - نشست باکو از منظر سیاسی پیام آور صلح و دوستی است. هر نوع ناامنی در قفقاز جنوبی یعنی در ارمنستان، آذربایجان و گرجستان به زیان روسیه و ایران است و بنابراین این دو کشور کمک زیادی به حل بحران قره باغ در جهت ایجاد امنیت منطقه انجام می دهند. از طرف دیگر این نشست فرصت خوبی برای بررسی آخرین تحولات ترکیه پس از شکست کودتا در این کشور نیز به حساب می آید. زیرا قرار است یک روز بعد از نشست سران در باکو، پوتین و اردوغان در اجلاس سن پترزبورگ در روز سه شنبه هفته آینده پس از مدتها تیرگی روابط با یکدیگر، دیدار داشته باشند. همچنین رئیس جمهوری ارمنستان نیز قرار است بعد از این ملاقات به مسکو برود و با پوتین دیدار کند. مجموعه این تحولات نشان دهنده آن است که نشست باکو علاوه برآنکه راهبرد توسعه همکاری های شمال و جنوب را دنبال می کند به دنبال ایجاد صلح و ثبات در منطقه قفقاز جنوبی است.
حسن بهشتی پور *کارشناس مسائل بین الملل
منبع: روزنامه ایران هجدهم مرداد 95