روش تحلیل سیاسی

پیشکسوت: به دنبال ارائه گزارش یوکیو آمانو درباره فعالیت های هسته ای ایران،نماینده دائم ایران در آژانس آن را تکرار ادعاهای گذشته آژانس خواند.  در این خصوص با حسن بهشتی پور تحلیل گر و کارشناس مسائل سیاسی گفت و گویی انجام داده که در ادامه می آید.

گفت و گو از: مینا علی اسلام

آقای بهشتی پور بازهم گزارشی تازه از سوی آژآنس در مورد ایران منتشر شد و بازهم شاهدیم که بسیاری در داخل کشور این گزارش را تکراری و بی اهمیت توصیف می کنند. آیا به واقع با توجه به حساسیت مقطع کنونی می توان این گزارش را همچنان تکراری و فاقد اهمیت ارزیابی کرد؟

واقعیت این است که محتویات گزارش اخیر مانند گزارش های قبلی است اما نکته اینجاست که اگر همه چیز مانند سابق است پس اکنون چه چیزی حکایت از اهمیت گزارش اخیر می کند؟ پاسخ این است که در گذشته در گزارش های آقای البرادعی و بعد از او آقای آمانو مسائل مطرح شده در گزارش اخیر تحت عنوان "مطالعات ادعایی" درج می شد و از ایران درخواست می شد در مورد این موارد نظر دهد اما در گزارش اخیر مطالب تحت عنوان مطالعات ادعایی ذکر نشده بلکه به عنوان یک گزارش مستقل که از دید آژانس مستند است، منتشر شده است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان تنها نهاد قانونی بین المللی شناخته شده است که صلاحیت لازم را برای اعمال نظر پیرامون مطابقت داشتن فعالیت های هسته ای کشورها با معاهده ان پی تی دارد.

اقدامات آژانس دو جنبه دارد؛ فنی و حقوقی. در بعد فنی از نظر تکنیکی و علمی استانداردهای فعالیت های هسته ای کشورها بررسی می شود و در بعد حقوقی هم بررسی می شود که این فعالیت ها تا چه اندازه منطبق با قوانین بین المللی در خصوص کنترل مسائل هسته ای و عدم اشاعه سلاح های هسته ای است.

ورود آژانس در این دو جنبه باید بی طرفانه و متکی به گزارش کارشناسانش باشد اما اکنون گزارش اخیر مبتنی بر گزارش منابع اطلاعاتی و امنیتی ده کشور مشخص است. آقای آمانو خود این نکته را تاکید کردند.

این مساله نقض اساس نامه آژانس است. این نهاد بین المللی باید بر اساس مستندات و نظریات کارشناسان خود گزارش تهیه و منتشر کند نه بر اساس فعالیت های عناصر اطلاعاتی و عملیاتی با ماهیت های نامشخص.

مساله دیگر این است که سند هیچ یک از ادعاهای مطرح شده در گزارش اخیر منتشر نشده است. آنچه ارائه شده سند نیست و به عنوان مثال تصویر یک رایانه در میان صفحات گزارش دیده می شود که در حال نشان دادن کلاهک های هسته ای است. مشخص نیست این تصویر متعلق به کجا و رایانه متعلق به کیست.

جالب تر اینکه حتی اصل اسناد در اختیار آژانس و ایران قرار داده نشده است و صرفا دبیرکل اطلاعات شفاهی کسب شده را در گزارش خود به عنوان مستندات ذکر کرده که خلاف مقررات آژانس است.

به این ترتیب محتوای گزارش به واقع تکراری است اما تفاوت اینجاست که این بار آژانس ادعاهای خود را به عنوان اصل گزارش منتشر کرده و خواهان آن است که شورای حکام در این خصوص تصمیم گیری کند.