روش تحلیل سیاسی

مقدمه :

روابط ایران و روسیه در سال 1386 با فراز و نشیب های متعددی روبرو بود که بطور خلاصه می توان مهم ترین موارد آنرا درچهار محور زیر خلاصه کرد.

الف : پروژه بوشهر

تحویل  هشت محموله‌ی اولیه برای سوخت هسته‌ای نیروگاه بوشهر از جانب روسیه مهم ترین خبر روابط ایران و روسیه در سال 86 محسوب می شود. نخستین محموله سوخت نیروگاه اتمی بوشهرروز ۲۶ آذرماه سال 86 وارد نیروگاه اتمی بوشهرشد. کل سوختی که در اولین مرحله طی هشت نوبت تحویل نیروگاه اتمی بوشهرشد  حدود ‪ ۸۲تن بود .سرگئی لاوروف  وزیر خارجه‌ی روسیه، درمصاحبه‌‌ای با روزنامه‌ی روسی "ورمیا نووستئی" (Vremya Novestei)، که متن آن درروز چهارشنبه پنجم دی ماه 86 منتشر شد، اظهار داشت که پس از تحویل سوخت اتمی ازطرف روسیه به ایران برای استفاده درنیروگاه اتمی بوشهر، دیگر توجیهی برای ادامه برنامه‌ی غنی‌سازی اورانیوم درایران وجود ندارد. لاوروف، وزیرخارجه‌ی روسیه باردیگر گفت که برنامه‌ی غنی‌سازی اورانیوم درایران موجه نیست. به همین دلیل تهران بایستی این برنامه را متوقف کند ودرجلب اعتماد اعضای گروه ۵ + ۱ بکوشد. غلامرضا آقازاده، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درپاسخ به لاوروف اعلام کرد که غنی‌سازی برای تأمین سوخت نیروگاه دیگر درحال ساخت ایران در دارخوین ضروری است و از این رو پروژه‌ی غنی‌سازی باید ادامه یابد.

تحلیل گران سیاسی معتقدند سخنان لاوروف  درمورد دعوت ازایران برای اعتمادسازی ، به دو منظور انجام گرفت. اول آنکه روسیه  می داند با غنی سازی اورانیوم توسط ایران ؛ تهران مجبور نیست برای تامین نیاز خود به اورانیوم غنی شده به روسیه متکی باشد. درنتیجه مسکو بخاطر انکه مشتری بزرگ خود را ازدست ندهد، تهران را به تمکین دربرابرخواسته غرب مبنی برتوقف غنی سازی اورانیوم ، تشویق می کند .

درعین حال روسیه ازطریق اتخاذ چنین موضعی ، می‌خواهد اعتماد آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا را جلب کند. آمریکا ازموضع روسیه درمورد ایران راضی نیست اما مسکو با دادن رای مثبت به قطعنامه 1803 تلاش کرد خود را دروضعیت کنونی با غرب هماهنگ نشان دهد. درهمان حال روسیه به تهران اعلام کرد با این اقدام مانع تشدید کیفردهی  بیشترشورای امنیت سازمان ملل به ایران شده است. روسیه علی رغم اتخاذ چنین موضع به ظاهرمتناقضی با تحریم تجاری ایران مخالف است ، زیرا آن  را به سود خود نمی‌بیند. آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا درعوض ازاین که می‌بینند روسیه  به جای اعمال فشار برجمهوری اسلامی ایران روابط تجاری خود را با ایران گسترش می‌دهد وحتی همکاری های خود را درامورنظامی و دفاعی ادامه می دهد ؛ با شک به سیاست‌های کرملین می‌نگرند. بنابراین مصاحبه‌ی لاوروف  را می‌توان به عنوان تلاشی برای برطرف کردن شک‌های موجود درمورد روابط ایران و روسیه تلقی کرد.

وزارت خارجه روسیه اعلام کرد به‌خاطر حساسیتی که کشورهای غربی روی برنامه‌های هسته‌ای ایران دارد، تمام سوخت اتمی ارسال شده به ایران، زیرنظارت آژانس انرژی اتمی خواهد بود. مطابق قرارداد، این مواد پس از استفاده، جهت بازفراوری و انبارکردن، به روسیه بازگردانده خواهد شد.

علاوه‌براین، بنا به گفته‌ی وزارت خارجه روسیه، ایران کتباَ تعهد کرده است که سوخت هسته‌ای ارسال شده را منحصراَ در تاسیسات بوشهر مورد استفاده قراردهد. وزارت خارجه روسیه می‌افزاید، این همکاری ثابت می‌کند که ساخت و توسعه‌ی یک نیروگاه هسته‌ای غیرنظامی، در چهارچوب قرارداد منع توسعه سلاح‌های هسته‌ای، بطور موثر ومطمئن، قابل تضمین است.